Πρόστιμο 1.300 Ευρώ στους Άστεγους Επειδή δεν Έχουν που να Μείνουν

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Φανταστείτε ότι δεν έχετε σχεδόν τίποτα στον κόσμο. Έχετε μείνει χωρίς δουλειά, χωρίς σπίτι, δεν έχετε υπάρχοντα. Δεν έχετε καθόλου υλικό πλούτο. Το μόνο πράγμα που έχετε είναι το δικαίωμα να υπάρχετε, τα μόνα υπάρχοντα σας είναι το δικαίωμα να κάθεστε και να κοιμάστε.

Τώρα φανταστείτε ότι σας τα πήραν κι αυτά.

Αυτό συνέβη λίγο πολύ στο Λονδίνο. Όχι στο Κατάρ ή τη Ρωσία ή σε μια από τις αμέτρητες χώρες όπου οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι τόσο συνηθισμένες όσο περίπου και η διερχόμενη κυκλοφορία.

Αυτό συνέβη στο Hackney, όπου το συμβούλιο προσφάτως ψήφισε την Εντολή Προστασίας Δημόσιου Χώρου, επιτρέποντας στην αστυνομία και τους αξιωματούχους του δημοτικού συμβουλίου να βάζουν πρόστιμα έως και 1.000 λίρες (1.370,34 ευρώ) για μια σειρά παραβάσεων όπου περιλαμβάνονται η επαιτεία και ο ύπνος στο δρόμο.

Με άλλα λόγια, μια γειτονιά του Λονδίνου μόλις ποινικοποίησε το να είσαι άστεγος.

Οι άστεγοι αντιμετωπίζουν μια αυξανόμενη παραβίαση των δικαιωμάτων τους τα τελευταία χρόνια. Μέχρι σήμερα, αυτό συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό από τον ιδιωτικό τομέα που χρησιμοποιεί στρατούς από φύλακες ασφαλείας και «αμυντική αρχιτεκτονική» όπως είναι τα μεταλλικά καρφιά κατά των αστέγων και τα παγκάκια όπου δεν μπορείς να κοιμηθείς, προκειμένου να διασφαλίσει ότι μόνο το σωστό είδος ανθρώπων θα έχει πρόσβαση στις περιουσίες τους. Αυτό από μόνο του είναι πρόβλημα με δεδομένο τον ρυθμό που καταλαμβάνεται ο δημόσιος χώρος από τα άπληστα χέρια των ιδιωτικών εταιρειών. Αλλά το γεγονός ότι μια τοπική αρχή -ένα σώμα που έχει καθήκον την προστασία των πιο ευάλωτων κατοίκων της- ποινικοποιεί το φαινόμενο των αστέγων, σηματοδοτεί μια συγκλονιστική επιδείνωση μια ήδη ανησυχητικής τάσης.

Ο Jon Sparkes, διευθύνων σύμβουλος στη φιλανθρωπική οργάνωση Crisis που φροντίζει άστεγους, περιέγραψε την πολιτική του Hackney ως «αντιπαραγωγική», επισημαίνοντας ότι «άνθρωποι σε απελπιστική κατάσταση αξίζουν καλύτερη αντιμετώπιση από το να τους συμπεριφέρονται σαν να είναι κάτι ενοχλητικό». Ο Mark McPherson, διευθυντής στρατηγικής στο Homeless Link, είπε ότι «οποιαδήποτε κίνηση ποινικοποίησης του φαινομένου των αστέγων θα μπορούσε απλά να δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα που θα πρέπει να ξεπεραστούν». Στην Οξφόρδη, όπου προτάθηκε μια παρόμοια απαγόρευση απορρίφθηκε μετά την κατακραυγή στη διάρκεια της διαδικασίας διαβούλευσης. Αντίθετα, το δημοτικό συμβούλιο του Hackney δεν έκανε καν τον κόπο να θέσει το θέμα σε δημόσια διαβούλευση πριν το μετατρέψει σε πολιτική του. Εάν το είχαν κάνει, ίσως είχαν ακούσει τις δεκάδες χιλιάδες πολιτών που υπέγραψαν αίτημα ζητώντας την άρση της απαγόρευσης του να είναι κανείς άστεγος.

Όλο αυτό, πιθανώς, δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη. Μιλάμε για μια δημοτική αρχή που όταν δεν παρενοχλεί άστεγους, κατεδαφίζει ιστορικά κτήρια, πατάσσει τη νυχτερινή ζωή και γενικά μετατρέπει το κομμάτι του Ανατολικού Λονδίνου σε μια αναπλασμένη Ντίσνεϊλαντ. Αλλά να κάνουν παράνομο τον ύπνο στο δρόμο; Αυτό είναι ξεφτίλα.

Το συμβούλιο ισχυρίζεται ότι η αστυνομία θα είναι η τελευταία επιλογή και πως ο κανονισμός έχει στόχο να πείσει τους άστεγους να δεχθούν τη βοήθεια που τους προσφέρεται. Με αυτό τον τρόπο, υπονοείται ότι όποιος κοιμάται ακόμα στο δρόμο είναι από επιλογή και πως εμφανίζει «επίμονη αντικοινωνική συμπεριφορά». Μιλώντας σε φιλανθρωπικά ιδρύματα που εργάζονται με άστεγους στην περιοχή, λένε κάτι διαφορετικό, επισημαίνοντας ότι ορισμένες ομάδες όπως είναι οι μετανάστες συχνά δεν είναι επιλέξιμοι για διαμονή σε ξενώνα εκτός κι αν συμφωνήσουν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.

Αιτίες επιβολής της πολιτικής περιλαμβάνουν προφανώς τους «καυγάδες» των ατόμων και το «φτύσιμο στους περαστικούς». Αυτά δεν είναι ωραία πράγματα αλλά είναι ήδη παράνομα. Άλλα σημεία της πολιτικής φαίνονται λογικά - όπως η απαγόρευση «αφόδευσης σε δημόσιο χώρο». Εκτός του ότι δεν είναι και τόσο λογικό όταν ο αριθμός των δημόσιων τουαλετών βρίσκεται σε κάμψη και δεν μπορείς να αντέξεις οικονομικά το να πηγαίνεις κάθε μέρα σε καφετέρια ή μπαρ. Δεν είναι κι ότι ο οποιοσδήποτε χέζει στο δρόμο για πλάκα.

Άλλα αδικήματα είναι τόσο απίστευτα ασαφή που φαίνεται σχεδόν αδύνατο να αποφύγεις να παραβείς τον κανονισμό. Πότε θεωρείται ως άσκοπη περιπλάνηση το να τριγυρνάς και μετά από πόσο καιρό; Το συμβούλιο υποστηρίζει ότι δεν θέλει να ποινικοποιήσει το φαινόμενο των αστέγων, αλλά θα ήταν ποτέ πραγματικά δυνατό ένας άστεγος να περάσει μια μέρα χωρίς να διαπράξει κάποιο από αυτά τα αδικήματα; Το πρόστιμο των 1.000 λιρών κάνει τον κανονισμό να φαίνεται γελοίος καθώς είναι εξωφρενικός. Σε περίπτωση που σας διαφεύγει, οι άστεγοι τυχαίνει να έχουν πολύ λίγα μετρητά. Το συμβούλιο θα μπορούσε να ορίσει η πληρωμή να γίνεται με μαγικά φασόλια.

Μέχρι τώρα, παρά την αυξανόμενη οργή λόγω της υιοθέτησης αυτής της πολιτικής, το συμβούλιο αρνείται να την αποσύρει. Η αντιδήμαρχος Sophie Linden με ανακοίνωσή της δηλώνει ότι οι κάτοικοι του Hackney «έχουν το δικαίωμα να ζουν σε ένα ασφαλές και όχι απειλητικό περιβάλλον», σχόλιο που εγείρει τα ανησυχητικά ερωτήματα για το ποιος αποφασίζει τι είναι «ασφαλές» και «μη απειλητικό» και γιατί οι άστεγοι δεν έχουν κι αυτό το δικαίωμα.

Ο νέος κανονισμός του Hackney κάνει το ακριβώς αντίθετο από το να προστατεύει το δημόσιο χώρο. Απαγορεύοντας το «αντικοινωνικό», καταστρέφει την κοινωνική λειτουργία των δημόσιων χώρων μας, όπου οι άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα αλληλεπιδρούν. Είναι ήδη αρκετά κακό το ότι οι πόλεις μας αγοράζονται από εταιρείες με ισχυρότερη ευθύνη για το κέρδος ή τη ζημία τους παρά για τους φτωχούς και χωρίς δικαιώματα, χωρίς οι δημόσιες αρχές να ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι. Οι δημόσιοι χώροι θα έπρεπε να είναι για όλους.

Στην πρώτη παράγραφο του βιβλίου Tearing Down the Streets (2001), ο καθηγητής Jeff Ferrell έγραψε: «Κάτι πάει στραβά. Κάτι μετατοπίστηκε μακριά από αυτό που σημαίνει να ζούμε τις ζωές μαζί σε δημόσιους χώρους, μακριά από την αίσθηση ότι η πόλη είναι μια ανοιχτή, χωρίς αποκλεισμούς κοινότητα». Σχεδόν 15 χρόνια τώρα, τα πράγματα εξακολουθούν να πηγαίνουν στραβά. Και φαίνεται ότι μόνο χειροτερεύουν.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.