Η Ελλάδα Πληρώνει 4.900 Ευρώ Αποζημίωση σε Πρώην Κρατούμενο των Διαβατών

Πρώην κρατούμενος της φυλακής Διαβατών, διαβητικός και καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο, δικαιώθηκε με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Το δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι οι συνθήκες κράτησης συνιστούν «απάνθρωπη-εξευτελιστική συμπεριφορά». Η ίδια απόφαση επιδικάζει αποζημίωση ύψους 3.900 ευρώ για ηθική βλάβη και επιπλέον 1.000 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα.

Πρόκειται για την τελευταία απόφαση του ΕΔΔΑ με αντικείμενο τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές. Ο κρατούμενος βρέθηκε στα Διαβατά την άνοιξη του 2013, ωστόσο, όπως προκύπτει από τις ετήσιες εκθέσεις του Ευρω-δικαστηρίου, λίγα πράγματα έχουν αλλάξει έως σήμερα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από το 2008 το ελληνικό Δημόσιο έχει κληθεί να καταβάλει για αντίστοιχες περιπτώσεις, αποζημιώσεις που ξεπερνούν τα 3,3 εκατομμύρια ευρώ.

Η πρόσφατη απόφαση εκδόθηκε στις 14 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με όσα περιγράφονται στο ιστορικό του φακέλου, ο πρώην κρατούμενος είναι Έλληνας, ηλικίας σήμερα 71 ετών. Κατηγορήθηκε για απόπειρα συνδρομής σε αλλοδαπό, ο οποίος ήθελε να φύγει παράνομα από την Ελλάδα. Συνελήφθη και τέθηκε προσωρινά κρατούμενος στα Διαβατά. Αποφυλακίστηκε γρήγορα, όμως σε πρώτο βαθμό καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση. Το μικρό διάστημα που παρέμεινε στη φυλακή της Θεσσαλονίκης ήταν δυστοπικό.

Ενόσω ήταν προσωρινά κρατούμενος, φέρεται να υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, κάτι που επιβάρυνε το ιατρικό ιστορικό του - έπασχε από διαβήτη και καρδιακά προβλήματα. Νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο «Πανανικολάου» και επέστρεψε στη φυλακή σε αναπηρικό αμαξίδιο και με αυστηρές συστάσεις των γιατρών αναφορικά με τις συνθήκες στο κελί κι επίσης τη διατροφή του.

Το Στρασβούργο έκρινε αρχικά ότι η φυλακή Διαβατών δεν είχε καντίνα και ότι οι κρατούμενοι έπρεπε να τρώνε τα γεύματά τους στα κελιά τους, καθισμένοι στα κρεβάτια τους. Το παραπάνω ισχύει ως σήμερα, σύμφωνα με τη μαρτυρία κρατούμενου στο VICE για τον εφιάλη του Covid19 στην ίδια φυλακή, τον περασμένο Δεκέμβρη.

Επιπλέον, το ΕΔΔΑ δέχτηκε επίσης ότι το φαγητό ήταν ακατάλληλο για την κατάσταση της υγείας του, καθώς και ότι έπρεπε να μοιραστεί το κελί με καπνιστές, κατά παράβαση των εντολών του γιατρού. Το Δικαστήριο έλαβε υπόψιν τους ισχυρισμούς του κρατούμενου ότι δεν είχε πρόσβαση στο προαύλιο της φυλακής Διαβατών, καθώς ήταν ακατάλληλο για τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Η κυβέρνηση δεν αμφισβητήστε τους παραπάνω ισχυρισμούς, όπως σημειώνεται στην απόφαση.

VICE Video: #MeToo στο Ελληνικό Θέατρο

Εκτός από την παραβίαση του Άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) που αφορά στην «απάνθρωπη-εξευτελιστική συμπεριφορά» λόγω συνθηκών κράτησης, το Στρασβούργο εντόπισε ένα επιπλέον πρόβλημα. Πρόκειται για το Άρθρο 13 και το δικαίωμα της αποτελεσματικής προσφυγής ενός κρατούμενου στις αρμόδιες Αρχές.

Όπως περιγράφεται στην απόφαση, σε τουλάχιστον δύο αιτήσεις αποφυλάκισης ο κρατούμενος είχε περιγράψει με αναλυτικό τρόπο και έμφαση τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε και τις συνθήκες κράτησης στα Διαβατά. Ο ίδιος είχε καταθέσει κι ένα συμπληρωματικό υπόμνημα, αναφέροντας ότι τα προβλήματα υγείας του είχαν επιδεινωθεί λόγω των συνθηκών κράτησης. Ωστόσο, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ο κρατούμενος αποφυλακίστηκε μόνο εφόσον κρίθηκε ότι ήταν απίθανο να τελέσει νέα αδικήματα.

Η Ελλάδα πληρώνει ακριβά τις φυλακές

Ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ, Μιχάλης Καλογήρου, μιλώντας στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής στα τέλη του 2018, είχε παρουσιάσει αποκαλυπτικά στοιχεία για τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές. Όπως είπε, το χρονικό διάστημα από το 2008 έως το 2014, το ελληνικό Δημόσιο κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμα συνολικού ύψους 3.238.800 ευρώ συν τόκους, από καταδικαστικές αποφάσεις στο Στρασβούργο. «Οι καταδικαστικές αποφάσεις από το 2015 έως το 2017 ήταν ύψους 122.300 ευρώ», σημείωσε ο κ. Καλογήρου.

Εξηγώντας την παραπάνω διαφορά, νομικοί είπαν στο VICE ότι οι συνθήκες δεν βελτιώθηκαν τόσο πολύ μετά το 2015 και την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ, όμως φαίνεται ότι απέδωσε το σχέδιο αποσυμφόρησης των φυλακών, γνωστό και ως Νόμος Παρασκευόπουλου. Το παραπάνω σχέδιο έπαψε να ισχύει με την ψήφιση των νέων Ποινικών Κωδίκων το 2019, που είχαν ως στόχο τον εξορθολογισμό των αδικημάτων και των ποινών.

Στην τελευταία ετήσια έκθεση του ΕΔΔΑ, υπάρχουν ορισμένα επίσης αποκαλυπτικά στοιχεία. Πιο ειδικά, έως και το 2020 η Ελλάδα είχε καταδικαστεί συνολικά 121 φορές για παραβίαση του Άρθρου 3 που αφορά την «απάνθρωπη-εξευτελιστική συμπεριφορά» κρατουμένων, δηλαδή την κατάσταση σε κρατητήρια και φυλακές. Μόνο το 2020 υπήρξαν 25 καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ για την Ελλάδα. Εκτός από την μαύρη πρωτιά της Ρωσίας (185 καταδίκες το 2020) και την «δευτεραθλήτρια» στην παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων Τουρκία (97 καταδίκες), την Ελλάδα ξεπέρασαν χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Μολδαβία, η Ρουμανία και η Ουκρανία.

Στην ίδια έκθεση του ΕΔΔΑ διαβάζουμε ότι χώρες όπως η Αλβανία, η Λιθουανία ή Σερβία έχουν ελάχιστες καταδίκες. Αυτό δεν σημαίνει ότι στις φυλακές τους η κατάσταση είναι ανθρώπινη, απλώς κρατούμενοι δεν προσφεύγουν στο Ευρωδικαστήριο είτε λόγω φόβου και έλλειψης χρημάτων είτε λόγω απουσίας κινήματος και οργανώσεων για την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.

Περισσότερα από το VICE

Ασημί 925: Το Graffiti Περιοδικό που Γεννήθηκε στη Βόρεια Ελλάδα Επέστρεψε

Εύκολη Συνταγή για Κρεμ Μπουλέ με Σοκολάτα και Πορτοκάλι

Ιn Photos: Οι Μαύροι Καουμπόηδες του Ουαγκαντουγκού

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.