FYI.

This story is over 5 years old.

News

Οι Έλληνες Millenials Είναι Έτοιμοι να Εκραγούν

Από την απάθεια, στην πολιτική και τώρα στην αποχή.
Οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Στεφανίδη από το άρθρο του VICE «Η Αθήνα Eίναι ένας Παράδεισος - Mέρος 2ο»

Η γενιά των τεμπέληδων. Οι προνομιούχοι και αχάριστοι που δεν χρειάζεται να παλέψουν για τίποτα γιατί τα βρήκαν όλα εύκολα. Οι απολίτικοι hipsters που το μόνο που τους απασχολεί είναι τα smartphones. Οι ναρκισσιστές με τα selfie sticks. Ρώτα τον μέσο Έλληνα και θα ξεστομίσει μία σειρά από στερεότυπα για το ποιοι είμαστε. Είναι άλλωστε η εύκολη επιλογή σε αυτή την χώρα να επιτίθεσαι σε όποιον κι ό, τι δεν καταλαβαίνεις. Όταν μάλιστα η συζήτηση πάει στην πολιτική, οι νέοι στην Ελλάδα δέχονται ακόμα περισσότερες επιθέσεις -οι μπαχαλάκηδες που διαταράσσουν την δημόσια ειρήνη με τις διαδηλώσεις τους, αυτοί που δεν σέβονται την δημοκρατία, οι ψευτοεπαναστάτες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η αλήθεια είναι ότι αν ρωτούσες κάποιον που ήταν 20άρης στην αρχή της χιλιετίας να σου πει την άποψή του για την πολιτική, πιθανώς θα σου έδινε μια τετριμμένη απάντηση. Η Ελλάδα ζούσε την εποχή της οικονομικής ευμάρειας -τουλάχιστον έτσι μας έλεγαν- και οι περισσότεροι ασχολούνταν με το να αποδείξουν ότι οι νεοέλληνες μπορούν να ξεπεράσουν τη φήμη των προγόνων τους, διοργανώνοντας ακριβά πάρτυ όπως αυτό των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, το οποίο ακόμα πληρώνουμε ακριβά. Για τη νεολαία η ζωή ήταν αρκετά πιο εύκολη. Μπορούσε να σπουδάζει, να περνάει γαμάτα καλοκαίρια, να ταξιδεύει στο εξωτερικό, να βρίσκει δουλειά και να παντρεύεται σε κτήματα και ξωκλήσια.

Στη συνέχεια, ήρθε η οικονομική κρίση και αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι το μέλλον μας ήταν αρκετά σκοτεινό. Ήταν εκείνη η στιγμή, όταν αρχίσαμε μαζικά πλέον να παίρνουμε τους δρόμους ζητώντας πίσω όλα αυτά που μας στερούν κι ακόμα περισσότερα που δεν μας είχαν δώσει ποτέ. Και είχαμε κάθε δικαίωμα να καταλάβουμε τους δρόμους, γιατί άλλωστε η κρίση μας χτυπήσει σκληρότερα από οποιονδήποτε άλλον.

Η νέα γενιά άρχιζε να πορώνεται με την πολιτική, να μελετά Μαρξ, Λένιν, Μπακούνιν, Φουκώ, δυστυχώς ακόμα και Γκαίμπελς. Τσακώθηκε για το αν η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι. Κατέβηκε στις απεργίες και τις πλατείες. Έφαγε ξύλο και δακρυγόνα, και τελικά πήρε τις βαλίτσες της κι έφυγε στο εξωτερικό. Μετά εξέλεξε την πιο ριζοσπαστική κυβέρνηση στην Ελλάδα και είπε "όχι" στο δημοψήφισμα. Αλλά ξαφνικά στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου φαίνεται ένα μεγάλο κομμάτι της -ίσως αυτό που κάποιοι λένε το πιο απολιτίκ- να ψήφισε αποχή ή να τρόλαρε με Λεβέντη. Τι ακριβώς συνέβη στους έλληνες millenials ξαφνικά; Γύρισαν την πλάτη στην πολιτική και προτίμησαν την απάθεια;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι millenials λοιπόν είναι οι γεννημένοι περίπου από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 ως το 2000. Είναι αλλιώς η χαμένη γενιά όπως χαρακτηρίστηκε. Είναι οι νέοι που ενηλικιώθηκαν πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ως τον 21ο αιώνα και βίωσαν την κρίση. Το 2014, κυμαίνονταν σε ηλικία από 18 έως 33 και αντιπροσώπευαν το 24% του ενήλικου πληθυσμού σε 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2013. Το 2014, το Pew Research Center ερεύνησε το φαινόμενο των Millennials σε επτά ευρωπαϊκές χώρες. Ο μεγαλύτερος απόλυτος αριθμός των Millennials σε μια χώρα της έρευνας ήταν στη Γερμανία: 14.680.000. Ο μικρότερος αριθμός ήταν στην Ελλάδα: 2,02 εκατ. Από αυτούς, μόλις το 6% των νέων Ελλήνων φαίνεται να είναι ικανοποιημένοι με την κατεύθυνση της χώρας.

Ο Παναγιώτης δεν έχει ψηφίσει ποτέ. (Φωτογραφία ευγενική παραχώρηση του ίδου).

Ο Παναγιώτης είναι 22 ετών, ανήκει στην generation y και είναι φοιτητής στη Νομική. Όπως μου λέει δεν έχει ψηφίσει ποτέ αν και ασχολείται με την πολιτική μέσα από άλλες δράσεις καθημερινά σε μία συλλογικότητα: «Για πολλούς λόγους δεν έχω ψηφίσει, αλλά ο βασικός είναι ότι είμαι αντίθετος στη λογική της ανάθεσης. Πάντως, αυτή η διάχυτη άρνηση ή αποστροφή για το πολιτικό σύστημα μεταφράζεται στο τεράστιο ποσοστό αποχής. Θεωρώ πως δεν υπάρχει αποχή χωρίς έστω κάποια ψίγματα πολιτικής. Θέλω να πω με αυτό πως το να βαρεθεί κανείς να σηκωθεί να περπατήσει μέχρι το εκλογικό του τμήμα, όσο απολιτίκ και αν ακούγεται σαν δικαιολογία, υποδεικνύει πως δεν βρίσκει νόημα στην ενέργεια του αυτή. Πιστεύω πως οι εκλογές ανακυκλώνουν πρόσωπα στη εξουσία που ενδεχομένως να διαχειρίζονται με λίγο διαφορετικούς όρους την μιζέρια. Εγώ διακρίνω μια δομική αδυναμία στο κυρίαρχο πολιτικό σύστημα και στο κράτος. Η αδυναμία φάνηκε και με την πρόσφατη ελπίδα του ΣΥΡΙΖΑ που κατέρευσε σαν πύργος στη άμμο».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Από την άλλη, ο Στέργιος είναι 24 ετών, ασχολείται με τη δημοσιογραφία κι ενώ ψήφιζε πλέον δεν συμμετέχει στις εκλογές. «Από τα 17 μου στις Ευρωεκλογές του 2009 έχω ψηφίσει σε όλα τα είδη εκλογών εκτός από το 2012 στις βουλευτικές και τώρα σε αυτές. Στο δημοψήφισμα ψήφισα, αλλά την Κυριακή απείχα. Θεωρώ ότι είχα κάνει την επιλογή μου μόλις τον περασμένο Γενάρη, άρα δεν έβρισκα λόγο να ξαναδηλώσω τι ακριβώς θέλω. Επίσης δεν έχω κάποιο κόμμα που στηρίζω παραδοσιακά. Επιθυμία μου είναι να μην είμαι ενεργός πολιτικά όσο υπάρχουν αυτά τα δεδομένα στην χώρα και την Ευρώπη και τα χαρτιά στην τράπουλα είναι σημαδεμένα».

Τον ρωτώ αν απογοητεύτηκε ή κουράστηκε κι άλλαξε στάση απέναντι στις εκλογές. Όπως μου λέει: «Απογοήτευση ήταν πριν από δύο χρόνια τώρα λέγεται ανοσία και συγκατάβαση στην αδυναμία μου να αλλάξω τον κόσμο. Κάπου στο 2013 ήταν η τελευταία φορά που εντόπισα το τελευταίο όριο της ψυχικής μου δύναμης να πολεμήσω. Πλέον δεν έχω καμία τέτοια διάθεση. Ζω τη ζωή μου προκλητικά αδύναμος και εκνευριστικά άπραγος».

Ο Αλέξανδρος Αφουξενίδης είναι πολιτικός κοινωνιολόγος ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Τον ρωτώ για τις πολιτικές επιλογές αυτής της γενιάς. Έγιναν ξαφνικά απαθείς; Όπως μου λέει: «Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για τα πολιτικά χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς. Η γενιά δεν είναι ομοιογενής για να τους αντιμετωπίσουμε ως ένα ενιαίο γκρουπ ανθρώπων. Υπάρχουν διάφορα επίπεδα αδιαφορίας. Τα επίπεδα και η διαστρωματώσεις της «πολιτικής απάθειας» είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο θέμα για να τεκμηριωθεί. Είναι ένα ατεκμηρίωτο ζήτημα», σχολιάζει ο κ. Αφουξενίδης και συνεχίζει:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Η απάθεια είναι ένα θέμα που χρησιμοποιείται ευκαιριακά από τα πολιτικά κόμματα για να πετάξουν το μπαλάκι πίσω στην κοινωνία ότι «εμείς προσπαθούμε, αλλά να ορίστε η κοινωνία φταίει που είναι απαθής. Σε επιστημονικό επίπεδο με στενά μεθοδολογικά κριτήρια, είναι αυθαίρετα κι ατεκμηρίωτα αυτά που λένε ότι η νέα γενιά είναι απαθής. Τα λένε γιατί κάνουν politics».

Το γεγονός όμως ότι το ποσοστό της αποχής έφτασε περίπου το 45% και οι εκτιμήσεις λένε ότι μεγάλο ποσοστό από αυτό είναι στους νέους τι μπορεί να δείχνει; «Το μεγάλο ποσοστό αποχής δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, είναι παγκόσμιο φαινόμενο στις εκλογές. Επίσης κάποιος που μπορεί να μην ψηφίζει δεν σημαίνει ότι δεν έχει άλλη πολιτική δραστηριότητα. Ένας κόσμος απλά μπορεί να έχει απομακρυνθεί από το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα», καταλήγει ο κ. Αφουξενίδης.

Τα προβλήματα με τα οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη και η τωρινή νέα γενιά και ίσως και οι επόμενες γενιές, δεν επιτρέπουν στην απάθεια να γεννηθεί

Η Βαλίνα είναι 24 ετών, ζει στη Χάγη στην Ολλανδία και κάνει 2 μεταπτυχιακά. Ο λόγος που έφυγε από την Ελλάδα όπως μου λέει «ήταν ότι δεν μπορούσα να βρω μια δουλειά με την οποία να μπορώ να συντηρώ τον εαυτό μου και να αρχίσω να χτίζω το μέλλον μου. Εγώ είμαι καταδικασμένη να μένω αμέτοχη στις εκλογές επειδή στο εξωτερικό δεν ψηφίζουμε και τα τελευταία χρόνια έχω χάσει μερικές από τις σημαντικότερες πιθανόν ψηφοφορίες για την Ελλάδα, βουλευτικές εκλογές, δημοψηφίσματα κλπ.». Στην πραγματικότητα δηλαδή, ενώ θα ήθελε να ψηφίσει δεν έχει τη δυνατότητα και καταγράφεται στο ποσοστό της αποχής. Όπως και η Κατερίνα, 30 ετών η οποία όπως μου λέει: «Λόγω οικονομικής αδυναμίας δεν πήγα στην Κρήτη να ψηφίσω. Ήταν πολύ ακριβά τα εισιτήρια για να πάω για τρίτη φορά μέσα στο χρόνο».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τελικά μήπως δεν μιλάμε για μία απαθή γενιά; Τηλεφωνώ στον επικοινωνιολόγο και πολιτικό αναλυτή, Γιώργο Σεφερτζή ο οποίος υποστηρίζει πως: «Δεν μιλάμε για απάθεια της νέας γενιάς. Εγώ θα υπογραμίσω τη σημασία που έχει η διάκριση μεταξύ αδιαφορίας και αποχής. Η αποχή δεν είναι μορφή πολιτικής αδιαφορίας. Είναι μορφή πολιτικής διαμαρτυρίας. Θα μπορούσα να την χρησιμοποιήσω αν μιλούσαμε για τα φαινόμενα της αποχής που εμφανίστηκαν σε προηγούμενες δεκαετίες του '80 και του '90, ιδιαίτερα την εποχή που η ευημερία έδινε στον κόσμο την εντύπωση ότι είχαν επιλυθεί τα βασικότερα προβλήματα της χώρας. Τότε πράγματι είχαμε το φαινόμενο μιας απαθούς νέας γενιάς η οποία δεν έβρισκε κανένα νόημα συμμετοχής. Στην φάση που βρισκόμαστε, δεν είναι στην απάθεια που πρέπει να αναζητήσουμε την απάντηση, είναι περισσότερο στην απογοήτευση και την απαξίωση με την οποία στέκεται απέναντι στο πολιτικό σύστημα η νέα γενιά», σχολιάζει ο κ. Σεφερτζής.

«Ιδιαίτερα μετά από την ματαίωση των προσδοκιών που προήλθαν από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί την κατάργηση των μνημονίων και βρέθηκε υποχρεωμένος να υπογράψει ένα τρίτο μνημόνιο. Αυτό πράγματι δημιούργησε ιδιαίτερα στη νέα γενιά μία ψυχολογική κατάσταση την οποία μπόρεσε να εκτονώσει με δύο κυρίως τρόπους. Ο ένας ήταν καταφεύγοντας στην αποχή, προκειμένου ακριβώς να μην μπει στο δίλημμα μίας κομματικής επιλογής που θεωρούσε ότι δεν είχε κάποιο ουσιαστικό διακύβευμα. Η άλλη επιλογή που έκανε την είδαμε με την είσοδο της Ένωσης Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη στη Βουλή. Ήταν ακριβώς η επιλογή ενός τύπου γελοιοποίησης του πολιτικού συστήματος».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αυτή όμως η απογοήτευση, μπορεί να οδηγήσει ξανά σε μία περίοδο απάθειας στη νεολαία; «Όχι», λέει ο κ. Σεφερτζής και συνεχίζει την σκέψη του: «Αυτή τη φορά, τα προβλήματα με τα οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη και η τωρινή νέα γενιά και ίσως και οι επόμενες γενιές, δεν επιτρέπουν στην απάθεια να γεννηθεί».

Αναρωτιέμαι γιατί ένα κομμάτι του κόσμου που θεωρείται απολιτίκ, ενώ ενεργοποιήθηκε στο δημοψήφισμα στις εκλογές μπορεί να απήχε; «Γιατί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ερμηνεύτηκε με έναν τρόπο ελάχιστα ικανοποιητικό. Όταν το "όχι" μετατράπηκε σε "ναι", αυτό δημιουργεί στη νεότερη γενιά απορίες, η αδυναμία απάντησης στις οποίες την ωθεί για έναν λόγο παραπάνω προς την αποχή».

Τελικά μετά από όλα αυτά οι νέοι ακόμα κι αν απήχαν θα βγουν ξανά στο δρόμο ή θα κάτσουν στον καναπέ τους το επόμενο διάστημα; «Είναι ένα ανοικτό στοίχημα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι εάν δεν υπάρξει τρόπος επανασυμφιλίωσης των νέων με τις πολιτικές διαδικασίες και κυρίως με τις συμμετοχικές διαδικασίες ενδέχεται να δημιουργηθεί ένα εκρηκτικό μείγμα μέσα στην κοινωνία που κάποια στιγμή θα οδηγήσει σε μία μεγάλη έκρηξη. Εκτός εάν πια απελπισμένοι με τις προοπτικές παραμονής στην χώρα τους, θα αρχίσουν οι νέοι με ακόμα μαζικότερη μορφή να παίρνουν τον δρόμο προς το εξωτερικό», καταλήγει ο κ. Σεφερτζής.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.