Όταν οι Άνδρες δεν Μπορούν να Διαχειριστούν να τους Κάνουν Πρόταση Γάμου

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Το 2004, σ' ένα αεροπλάνο κάπου μεταξύ Ιρλανδίας και Νέας Υόρκης, η 22χρονη Britney Spears ζήτησε από τον 26χρονο χορευτή Kevin Federline να την παντρευτεί. Αυτός είπε όχι. «Σκέφτηκε ότι δεν ήταν σωστό να γίνει έτσι», είπε η Spears στο περιοδικό People μετά το περιστατικό. Ο Federline εξήγησε: «Υποτίθεται ότι ο άντρας πρέπει να κάνει πρόταση στη γυναίκα. Έτσι πέρασαν λίγα λεπτά και της έκανα εγώ πρόταση». Τα υπόλοιπα είναι μια άσχημη ιστορία.

Αυτή η φάση της πρότασης γάμου μου φαίνεται ακόμα πιο παράλογη από τον πραγματικό γάμο των Spears-Federline. Το να αφιερώσεις ένα λεπτό για να σκεφτείς την πρόταση που σου κάνει μια ποπ σταρ, με την οποία βγαίνεις λιγότερο από τρεις μήνες, έχει νόημα. Το να αρνηθείς μια καλοπροαίρετη πρόταση γάμου μόνο και μόνο για να την κάνεις εσύ λίγο αργότερα είναι απολύτως γελοίο. Παρ' όλα αυτά, ο ελιγμός του Federline δεν είναι ασυνήθιστη κίνηση.

Καθώς αλλάζει ο θεσμός του γάμου σε μια μεταβαλλόμενη κοινωνία (η οποία είναι όλο και λιγότερο θρησκευόμενη, straight ή μονογαμική - όλα βασικά δόγματα του παραδοσιακού γάμου), η πρόταση γάμου ως χειρονομία έχει ουσιαστικά παραμείνει αμετάβλητη: ένας άντρας γονατίζει στο ένα πόδι και κρατώντας ένα διαμάντι κάνει την πρόταση. Παρά τις αρχαϊκές ρίζες της στον μισογυνισμό και τον υλισμό, το αφήγημα της πρότασης γάμου συνεχίζει να κατέχει σημαντικό ρόλο στον σύγχρονο πολιτισμό. Τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια μοιράζονται τις ιστορίες τους στο Facebook, στο Twitter και στο YouTube. Η στάνταρ απάντηση στο «αρραβωνιαστήκαμε» είναι ένα χωρίς ανάσα «πώς σου έκανε πρόταση;».

Ο αρραβωνιαστικός μου μου πρότεινε μέσα στο σαλόνι μας. Δούλευα στον καναπέ και μου έριξε ένα γράμμα στα πόδια μου, όπου περιέγραφε τους λόγους που και οι δύο γνωρίζαμε ότι ήμασταν έτοιμοι για περαιτέρω δέσμευση ο ένας με τον άλλον. Ήταν απλό, γλυκό και αγαπησιάρικο και ένιωσα λιγάκι άσχημα που φορούσα φούτερ και δεν είχα κάνει τον κόπο να φορέσω το τζιν μου όταν βγήκα από την τουαλέτα μια ώρα νωρίτερα. Είπα ναι και κάναμε μια αλλόκοτα μεγάλη αγκαλιά, έπειτα παραγγείλαμε και καταναλώσαμε μια πολύ μεγάλη πίτσα με τυρί.

Στο παρελθόν είχα προσπαθήσει αρκετές φορές να κάνω εγώ την ερώτηση και κάθε φορά με κορόιδευε. «Απλά, άσε εμένα να το κάνω» έλεγε. «Είναι κατά κάποιο τρόπο παραδοσιακό και ηλίθιο, αλλά θέλω να είμαι εκείνος που θα το κάνει».

Έχοντας κάνει αρκετές συνεντεύξεις με γυναίκες που είχαν κάνει πρόταση γάμου στους συντρόφους τους (ή προσπάθησαν να το κάνουν), διαπίστωσα ότι ο Federline και ο αρραβωνιαστικός μου δεν ήταν οι μόνοι που είχαν αυτή την επιθυμία. Στις γυναίκες που επιδιώκουν να αντιστρέψουν την κοινωνική σύμβαση ή να ταράξουν λίγο τα νερά ή, δεν ξέρω, να κάνουν μια επιλογή για τον εαυτό τους αντί να περιμένουν -όπως προστάζουν οι πολύ παλιές παραδόσεις που είναι βαθιά ριζωμένες-, συχνά αντιστέκονται ακόμα και οι πιο φεμινιστές σύντροφοι.

Πολλές από τις γυναίκες από τις οποίες πήρα συνέντευξη είπαν ότι ο σύντροφός τους θεώρησε την εμπειρία της πρότασης γάμου από εκείνες απίστευτα ευνουχιστική. Το να βλέπουν την κοπέλα τους να τους κάνει την ερώτηση τους έκανε να συνειδητοποιήσουν ότι ήταν κάτι το οποίο ήθελαν να κάνουν μόνοι τους. Μια δουλειά που έπρεπε να κάνει ο άντρας.

Γενικά, οι άνθρωποι δεν ενθουσιάζονται με τη λεγόμενη «αντίστροφη πρόταση γάμου». Σύμφωνα με δημοσκόπηση που έκανε το Associated Press-WE tv, τα τρία τέταρτα των Αμερικανών λένε ότι θεωρητικά θα ήταν ΟΚ για τη γυναίκα σε μια ετεροφυλοφιλική σχέση να κάνει πρόταση γάμου στον άντρα. Όταν τους ρώτησαν για την προτίμησή τους, ωστόσο, οι ερωτηθέντες στη συντριπτική πλειονότητά τους προτιμούσαν το παραδοσιακό μοντέλο της πρότασης γάμου από τον άντρα. Σε έρευνα σχεδόν 300 ετεροφυλόφιλων προπτυχιακών φοιτητών στο πανεπιστήμιο UC Santa Cruz, τα δύο τρίτα των φοιτητών είπαν ότι «σίγουρα» θέλουν ο άντρας να κάνει την πρόταση γάμου στη σχέση. Ενώ ένα μικρό ποσοστό γυναικών (2,8%) είπε ότι «κατά κάποιο τρόπο» θα ήθελε να κάνει πρόταση γάμου, κανένας από τους άντρες συμμετέχοντες δεν το ήθελε. Δεν υπήρξε ούτε ένας φοιτητής, και από τα δύο φύλα, που να είπε ότι «σίγουρα ήθελε» να κάνει πρόταση γάμου η γυναίκα.

Μια λαϊκή ιρλανδική παράδοση λέει ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν πρόταση γάμου στους άντρες μόνο στις 29 Φεβρουαρίου, δηλαδή την επιπλέον ημέρα του δίσεκτου έτους. Αυτή η μέρα ανέκαθεν θεωρούνταν λίγο περίεργη. Ωστόσο η παράδοση περισσότερο αστειευόταν γι' αυτό το θέμα παρά έδινε στις γυναίκες περιθώριο να πάρουν τον έλεγχο. Σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, οι άντρες που δέχονται πρόταση γάμου την 29η Φεβρουαρίου πρέπει να αγοράσουν στην υποψήφια νύφη 12 ζευγάρια γάντια για να κρύψουν την ντροπή που δεν έχουν δαχτυλίδι αρραβώνων.

Προφανώς, ο θεσμός του γάμου έχει αλλάξει σημαντικά από τότε που λαϊκοί θρύλοι υπαγόρευαν τις πράξεις των ανθρώπων. Όλο και λιγότερα ζευγάρια Αμερικανών παντρεύονται, με τα ποσοστά του γάμου να κυμαίνονται γύρω στο 50%, σύμφωνα με την απογραφή του 2012. Τα ποσοστά του γάμου στις κοινότητες με χαμηλό εισόδημα είναι ακόμα πιο χαμηλά. Κι όταν οι άνθρωποι παντρεύονται, το κάνουν σε μεγαλύτερη ηλικία, όταν και οι δυο πλευρές είναι οικονομικά καλά και αφού έχουν πρώτα συζήσει.

Εν συντομία, ο γάμος φαίνεται όλο και περισσότερο σαν συμφωνία της μεσαίας τάξης με ημερομηνία λήξης τα οκτώ έτη αντί για ρομαντική απόφαση να περάσει κανείς τη ζωή του με κάποιον άλλον. Ωστόσο, ο συνηθέστερος τρόπος για να αρραβωνιαστεί κανείς παραμένει η πρόταση γάμου από άντρα και με διαμαντένιο δαχτυλίδι. Παρά τις ριζοσπαστικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών στον θεσμό του γάμου (την αύξηση των διαζυγίων, τον γάμο σε μεγαλύτερη ηλικία, τα δικαιώματα των γκέι), η πρόταση παραμένει -για όλους τους πρακτικούς λόγους- ριζωμένη βαθιά στο παρελθόν.

Η Katherine, 32 ετών, έκανε πρόταση στον -σήμερα- πρώην άντρα της με τον τρόπο που συνηθιζόταν στα μέσα της δεκαετίας του 2000, μέσω του Jumbotron σε ένα παιχνίδι μπέιζμπολ. «Ο μόνος μου δισταγμός ήταν που το έκανα μπροστά σε τόσο κόσμο», είπε. «Δεν νομίζω ότι θα το είχα σχεδιάσει εάν δεν ήμουν σίγουρη για την απάντηση, αλλά ανατρέχοντας στο παρελθόν, δεν σκέφτηκα σοβαρά ότι μπορεί να πει όχι, μέχρι περίπου δύο λεπτά νωρίτερα».

Είπε ναι και οι δυο τους παντρεύτηκαν αρκετούς μήνες αργότερα. «Όλοι σκέφτηκαν ότι ήταν σούπερ ιστορία», είπε. «Χρόνια αργότερα, ξένοι αντέδρασαν αρνητικά ακούγοντας την ιστορία μας - ποτέ οι φίλοι και τα αγαπημένα μας πρόσωπα». Συχνά την πείραζαν ότι ήταν «απελπισμένη» ή ότι «είχε κόλλημα» να αποκτήσει σύζυγο. Κάποιοι μάλιστα το προχώρησαν, συνδέοντας την ασυνήθιστη πρόταση με το διαζύγιο του ζευγαριού τρία χρόνια αργότερα. «Ο κόσμος έχει την άποψη ότι μια σχέση που τελειώνει είναι απαραιτήτως αποτυχημένη, οπότε θα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος που απέτυχε», είπε. «Ίσως σκέφτονται πως η αιτία είναι ότι ήμουν πολύ απελπισμένη ή πως φορούσα εγώ τα παντελόνια».

Οι αντιδράσεις σε αυτή την απλή χειρονομία (την πρόταση γάμου από γυναίκα) είναι απόλυτα σεξιστικές. Εξάλλου, οι γυναίκες από μικρή ηλικία προετοιμάζονται –από την Disney, τις οικογένειές τους, τη βιομηχανία γύρω από τον γάμο– να ελπίζουν σε γάμο, αλλά ταυτόχρονα αποθαρρύνονται να πάρουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία ώστε να φροντίσουν να γίνει γάμος. Και οι άντρες αναμένεται να φοβούνται ή τουλάχιστον να αντιστέκονται στον γάμο. Κι όταν αποφασίσουν ότι θα ήθελαν να παντρευτούν, απαιτείται να ξοδέψουν ένα τεράστιο κεφάλαιο από οικονομική αλλά και συναισθηματική πλευρά για να δημιουργήσουν μια (κατά προτίμηση δημόσια) εικόνα ασυνήθιστης αρρενωπής τρωτότητας και συναισθηματικότητας.

Η τεράστια δημοτικότητα των προτάσεων μέσω YouTube, που ολοκληρώνονται με flash mobs, τη δακρυσμένη οικογένεια, το λαχάνιασμα της σοκαρισμένης από την πρόταση νύφης, αποτελούν ισχυρή ένδειξη του πόσο ψηλά τοποθετούμε αυτές τις ιστορίες. Με την αντίστροφη πρόταση, εξακολουθούν να απαιτούνται όλες αυτές οι φανφάρες, αλλά και οι δύο σύντροφοι αντιμετωπίζουν την προοπτική μιας ζωής γεμάτης κακόβουλα και περίεργα σχόλια από ξένους. Μοιάζει με πολύ κακή συμφωνία για όλους.

Μια αντίστροφη πρόταση γάμου δεν είναι απαλλαγμένη ούτε από το πιο εμφανώς υλιστικό κομμάτι της σχέσης: το δαχτυλίδι. Παρότι αυτή η παράδοση έχει κυριολεκτικά εφευρεθεί από μια διαφημιστική εταιρεία για λογαριασμό του οίκου αργυροχρυσοχοΐας De Beers την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, η κοινωνία δεν φαίνεται να είναι έτοιμη να απαρνηθεί αυτό το απαρχαιωμένο έθιμο. «Αναρωτήθηκα εάν υποτίθεται πως έπρεπε να αγοράσω στον εαυτό μου ένα ηλίθιο δαχτυλίδι το οποίο δεν ήθελα, ή να του αγοράσω ένα ρολόι ή κάτι τέτοιο», είπε η Katherine. Τα συμβολικά δώρα αρραβώνα για άντρες έχουν αρχίσει να γίνονται δημοφιλή, με τη Μέκκα του γάμου, την ιστοσελίδα Etsy, να προσφέρει εκατοντάδες επιλογές στην κατηγορία «αντρικό δαχτυλίδι αρραβώνων». Το 2009, το μεγαλύτερο κοσμηματοπωλείο της Βρετανίας, το H. Samuel, άρχισε να λανσάρει το πρώτο δαχτυλίδι αρραβώνων αποκλειστικά για άντρες. Μια βέρα από τιτάνιο, μ' ένα μικρό διαμαντάκι, που πωλείται λίγο περισσότερο από 100 δολάρια, δηλαδή πολύ λιγότερο από τον κανόνα των «τριών μηνών εισοδήματος» που πολλοί εφαρμόζουν για την αγορά ενός γυναικείου δαχτυλιδιού αρραβώνα. Ενώ η αύξηση των πωλήσεων των αντρικών δαχτυλιδιών αρραβώνα είναι πιθανό, τουλάχιστον εν μέρει, να οφείλεται στην αύξηση των γκέι γάμων, οι γυναίκες αδιαμφισβήτητα αποτελούν ομάδα που αγοράζει δαχτυλίδια αρραβώνα για άντρες. Σύμφωνα με τη μελέτη του Associated Press-WE tv, περίπου το 5% των γάμων Αμερικανών ξεκινά σήμερα από αντίστροφη πρόταση γάμου.

Αν και είναι δύσκολο να υπάρξουν στοιχεία γι' αυτό, η «αντίστροφη πρόταση» φαίνεται να έχει αποκτήσει ανταγωνιστή: την «αμοιβαία πρόταση», τον αρραβώνα που είναι αποτέλεσμα πολλών συζητήσεων για το μέλλον ανάμεσα στις δυο πλευρές.

Εντάξει, δεν μοιάζει με το εντυπωσιακό Jumbotron και μπορεί να «παίζει» και κάνα αντρικό δαχτυλιδάκι, αλλά είναι πολύ πιο μοντέρνος τρόπος να κάνει κάποιος την όλη φάση χωρίς να απαρνείται την ιδέα του ρομαντισμού. Επιπλέον, εάν θέλεις να το παίξεις φεμινίστρια, μπορείς να πληρώσεις για την πίτσα στη συνέχεια.

Περισσότερα από το VICE

Τι Συμβαίνει με την Τέχνη στο Διαδίκτυο;

Όλη η Μεσσηνία Στηρίζει Ντόναλντ Τραμπ

Χλιδάτα Πάρτι, Τρέλες και ο Κολλητός του Leonardo DiCaprio στα 90's