Οι Φεμινίστριες Διαφωνούν για το αν Πρέπει να Διεκδικήσουμε Άδεια κατά τη Διάρκεια της Περιόδου

Η τελευταία μου περίοδος ήταν παρανοϊκά επίπονη. Το στήθος μου είχε πρηστεί τόσο που ακόμα και η ιδέα να το βάλω σε σουτιέν με πονούσε, η μέση μου υπέφερε σαν να είχα μονίμως ακουμπισμένα αρκετά κιλά μπετό πάνω της και στην κοιλιά μου ένιωθα ότι κάποιος μπήγει καυτά πιρούνια και τα στριφογυρίζει με μανία. Προφανώς είχα πονοκέφαλο, τάση για εμετό και καμία απολύτως όρεξη να σηκωθώ από το κρεβάτι. Παρ' όλα αυτά, έπρεπε με γρήγορες κινήσεις να πετάξω το πάπλωμα από πάνω μου, να αφήσω από τα δόντια μου το μαξιλάρι που δάγκωνα από τον πόνο, να μπω σε σουτιέν και στα υπόλοιπα ρούχα και να έρθω στο γραφείο γιατί είχα ένα κάρο δουλειές. Όσο έπαιρνα τα χάπια που για λίγη ώρα υπόσχονται να μου απαλύνουν τον πόνο μέχρι την επόμενη δόση, σκεφτόμουν ότι κανονικά θα ήθελα να πάρω άδεια. Μετά βέβαια σκεφτόμουν ότι αν για κάθε φορά που πονούσα στην περίοδο έπαιρνα άδεια, το καλοκαίρι θα είχαν εξαντληθεί όλες οι μέρες που δικαιούμαι και θα το περνούσα βλέποντας παραλίες στο Instagram από το δωμάτιο του σπιτιού μου στην Αθήνα.

Αν είσαι γυναίκα που υποφέρει κάθε μήνα από δυσμηνόρροια μπορείς να καταλάβεις τι περιγράφω. Αν είσαι άντρας μάλλον όχι, αλλά ένα τέτοιο πείραμα όπως αυτό παρακάτω, που δείχνει άντρες που παθαίνουν τεχνητούς πόνους περιόδου, θα μπορούσε να σε πείσει.

Φυσικά, εκείνη την ημέρα δεν ήμουν καθόλου αποδοτική στις υποχρεώσεις μου, αλλά προφανώς κανέναν δεν ενδιέφερε. Τουλάχιστον όμως στο γραφείο είχα την άνεση με τους συναδέλφους μου να γκρινιάξω για τους πόνους μου, κάτι που πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν κάνουν.

Τότε ήταν που έπεσα πάνω σε ένα δημοσίευμα για μια βρετανική εταιρεία που εφαρμόζει νέα πολιτική για τις γυναίκες κατά τη διάρκεια του κύκλου τους, παρέχοντάς τους άδεια με στόχο να γίνουν πιο παραγωγικές. Είτε τους δίνει ελαστικό ωράριο είτε τις αφήνει να εργάζονται από το σπίτι ή μπορεί και να μην πηγαίνουν καθόλου στη δουλειά. Αυτό μου υπενθύμισε μια παλαιότερη συζήτηση που είχα με τη φεμινίστρια κολλητή μου για τον διάλογο που υπάρχει στο φεμινιστικό κίνημα σχετικά με αυτή την πολιτική. Στην ιδέα κάποιες γυναίκες μπορεί να φωνάξουν «γιούπι», παρ' όλα αυτά αρκετές ανησυχούν ότι αν θεσμοθετηθεί κάτι τέτοιο, μπορεί να είναι αντικίνητρο για τις εταιρίες στο να προσλαμβάνουν γυναίκες.

Τη συγκεκριμένη πολιτική έχουν δοκιμάσει κάποιες μεγάλες εταιρείες και το έχουν θεσμοθετήσει ορισμένες χώρες, με το αποτέλεσμα να μην είναι πάντα θετικό για τις γυναίκες, όπως πρόσφατα ερεύνησε το VICE News για την περίπτωση της Κίνας.

Τι πιστεύουν όμως για το φαινόμενο στην Ελλάδα; Και κατά πόσο στον εργασιακό μεσαίωνα της χώρας, του οποίου μάλιστα κυρίως θύματα είναι οι γυναίκες, μια τέτοια συζήτηση φαντάζει ουτοπική; Επικοινώνησα με κάποιες ομάδες, θεσμικούς φορείς και φεμινίστριες και μου έκανε εντύπωση ότι μερικές δεν θέλησαν να τοποθετηθούν πάνω στο θέμα.

Η Ειρήνη – Ελένη Αγαθοπούλου, πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας(ΚΕΘΙ), υποστηρίζει: «H εργασία ανέκαθεν ήταν δημιουργική και χρήσιμη για κάθε εργαζόμενη και εργαζόμενο και την ευρύτερη κοινωνία, στον βαθμό που γινόταν σε συνθήκες και ρυθμούς όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ανθρώπινη φύση.

Η απόδοση στις εργαζόμενες γυναίκες της ιδιότητας της "ασθενούς" τις ημέρες της περιόδου τους συνιστά αρνητική προσέγγιση, που σε συνδυασμό με ένα ανελαστικό εργασιακό περιβάλλον και μια ασφυκτικά καταπιεστική εργοδοσία, ωθούν τις γυναίκες να νιώθουν τουλάχιστον "αντιπαραγωγικές", αν όχι εργασιακά ανεπιθύμητες. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι τα παραπάνω εργασιακά χαρακτηριστικά αποτελούν τον κανόνα στα χρόνια της κρίσης. Επακόλουθα κυριαρχεί και η αρνητική πρόσληψη από όλα τα μέρη της παραγωγής (εργοδοσία, εργαζόμενοι, διευθυντικά στελέχη) ενός τόσο καθολικού και φυσικού φαινομένου.

Όταν το εργασιακό περιβάλλον αντίκειται στις ιδιαιτερότητες του εργαζόμενου κάθε φύλου (άντρα ή γυναίκας), αυτό αποβαίνει μοιραίο και για το τελικά παραγόμενο αποτέλεσμα, πέραν των επιπτώσεων στον ίδιο τον εργαζόμενο και την εργαζόμενη. Δεν είναι τυχαίο που βρετανικές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να σκέφτονται σοβαρά να επιτρέπουν στις εργαζόμενες να παίρνουν άδειες στη διάρκεια της έμμηνου ρύσης τους, χωρίς αυτές να προσμετρούνται στην κανονική ή την αναρρωτική τους άδεια. Σε χώρες ή και περιόδους που οι υλικοί όροι δεν επιτρέπουν τέτοιες «πολυτέλειες», οι εργαζόμενες στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσαν να χαίρουν επιπλέον παροχών σε φάρμακα ή μειωμένα ωράρια κ.ο.κ. Στην Ελλάδα, πάντως, αυτήν τη συζήτηση θα τη χαρακτηρίζαμε άκαιρη, τη στιγμή που καταστρατηγούνται οι συλλογικές συμβάσεις, η χρήση των ήδη θεσμοθετημένων αδειών δεν είναι αυτονόητη και η γυναικεία ανεργία καλπάζει».

Από την άλλη, η Σίσσυ Βωβού, μέλος της φεμινιστικής συλλογικότητας «Το Μωβ», λέει: «Η αλήθεια είναι ότι αρκετές γυναίκες έχουν μεγάλους και ανυπόφορους πόνους κατά τη διάρκεια του κύκλου τους, κάτι που θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη από τη νομοθεσία. Οπότε, θα μπορούσε να κριθεί ότι σ' αυτές τις γυναίκες μπορεί να δίνεται άδεια 2-3 ημερών, πληρωμένη από τον ΟΑΕΔ (ή αντίστοιχο οργανισμό σε κάθε χώρα) και όχι από τον εργοδότη/εργοδότρια. Φυσικά, στο Δημόσιο τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα. Από την άλλη μεριά, αυτό θα μπορούσε να αποτελεί αντικίνητρο για πρόσληψη γυναικών στη δουλειά, αλλά δεν μπορούμε να δεχόμαστε ένα τέτοιο επιχείρημα. Αν το προεκτείνουμε, μπορεί να φτάσουμε στο σημείο να μειώσουμε στο ελάχιστο την άδεια τοκετού, γιατί και η εγκυμοσύνη αποτελεί "πλήγμα" για τον εργοδότη/εργοδότρια, αλλά οι εργαζόμενες γυναίκες δεν μπορεί να στερούνται το δικαίωμα στη μητρότητα, και μάλιστα με επαρκές διάστημα άδειας τοκετού και γονικής άδειας στη συνέχεια. Αυτό θα αποτελούσε μεγάλη διάκριση λόγω φύλου στην εργασία. Οπότε, όλα τα οικονομικά βάρη για τέτοιου είδους άδειες πρέπει να αναλαμβάνονται από τον αντίστοιχο κρατικό φορέα, όπως ήδη γίνεται», σημειώνει η κ. Βωβού και συνεχίζει:

«Οι γυναίκες είναι πρώτες στην ανεργία, με διαφορά. Αυτό έχει καταγραφεί εδώ και πολλές δεκαετίες και σε πολλές χώρες, ενώ στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα έντονο. Η εργοδοσία δεν προτιμά γυναίκες για υπαλλήλους, γιατί δεν θέλει να λείπουν από τη δουλειά τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αφού το κίνητρο είναι απλώς το κέρδος και όχι η ευζωία των υπαλλήλων, μέσα στην οποία συμπεριλαμβάνεται η γέννηση και φροντίδα παιδιών. Αυτήν τη στιγμή το σύνολο της ανεργίας στην Ελλάδα καταγράφεται στο 24,5%, και αναλύεται σε 31% για τις γυναίκες και 21% για τους άντρες. Αυτά είναι τα επίσημα στοιχεία, τα οποία δεν ανταποκρίνονται πάντα στην πραγματικότητα αν λάβουμε υπόψη την ανασφάλιστη και παράνομη εργασία. Αυτό το τοπίο της μεγάλης και δυσθεώρητης ανεργίας είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται μεγάλη πίεση και τρομοκρατία στις εργαζόμενες πρωτίστως, αφού αυτές έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Φυσικά, στην επισφαλή εργασία και μερική απασχόληση οι γυναίκες επίσης έχουν σαφώς υψηλότερα ποσοστά. Και να μην ξεχάσουμε ότι σ' αυτές τις μορφές εργασίας υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα παραβίασης δικαιωμάτων και απλήρωτων υπερωριών. Δυστυχώς δεν υπάρχουν ποσοστώσεις των δυο φύλων στις μεγάλες επιχειρήσεις, παρά μόνο στο Δημόσιο. Μια τέτοια νομική ρύθμιση θα μπορούσε να βοηθήσει, ώστε η δυνατότητα των γυναικών να γεννήσουν παιδιά να μην καταλήγει σε κοινωνική τιμωρία. Βέβαια, στόχος είναι η μείωση των ωρών εργασίας γενικά, και ασφαλώς η μείωση της ανεργίας».

Τέλος, η Αφροδίτη, που συμμετέχει στην ομάδα Φύλου και Σεξουαλικότητας LGBTQ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που έχει πρώτες στην ατζέντα τις διεκδικήσεις για τα εργασιακά ζητήματα, θεωρεί: «Η γνώμη μου είναι ότι πρόκειται για μια πρωτοβουλία στη σωστή κατεύθυνση –όπως αντίστοιχα και οι άδειες μητρότητας– και ότι δεν πρέπει επ' ουδενί να θεωρούνται προνόμια. Ισότητα σημαίνει να λαμβάνεις υπόψη τις συνθήκες στις οποίες εργάζεται ένας άνθρωπος (παρόμοια π.χ. με τα ΑμεΑ) και να εξαλείφεις τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίζει στην εργασία. Άρα πρόκειται για ένα βήμα προς την ισότητα κι όχι για προνόμιο. Όσο για την Ελλάδα, η σημερινή κατάσταση της λιτότητας και της διάλυσης των εργασιακών δικαιωμάτων πλήττει τις γυναίκες περισσότερο από τους άντρες. Φυσικά και χρειαζόμαστε και τέτοια δικαιώματα, μαζί με τα θεμελιώδη για τα οποία παλεύουμε, όπως ασφάλιση, καλύτερες συνθήκες, ωράρια, μισθοί και σταθερότητα».

Περισσότερα από το VICE

Γυναίκες στους Δρόμους της Προσφυγιάς

Γυναίκες Ρομά, τα Σιωπηλά Θύματα

Τρώγοντας με Ένα Ευρώ στο Κέντρο της Αθήνας θα Παχύνεις Περισσότερο από όσο Νομίζεις