Μια Καθηγήτρια μας Εξηγεί πώς Επηρεάζουν τη ζωή των Μαθητών οι Αλλαγές στο Γυμνάσιο

Ενώ τα σχολεία άνοιξαν σήμερα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ορισμένες αλλαγές για το γυμνάσιο που ισχύουν για το σχολικό έτος 2016-17. Οι τελικές εξετάσεις σε τέσσερα αντί για 14 μαθήματα, τα δύο τετράμηνα αντί για τρία τρίμηνα, η υποχρεωτική δεκαήμερη ενισχυτική εκπαίδευση για τους μετεξεταστέους, η μείωση του εβδομαδιαίου ωραρίου κατά τρεις ώρες και η θέσπιση Ημέρας Επαγγελματικού Προσανατολισμού, είναι οι πιο σημαντικές και προς το παρόν «χειροπιαστές» από αυτές τις αλλαγές. Τι σημαίνουν όμως για τους μαθητές; Πόσο θα αλλάξει η ζωή τους; Θα γίνει καλύτερη ή χειρότερη; Για να βρω απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, ζήτησα βοήθεια από την καθηγήτρια γερμανικής γλώσσας στο 3ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης, την Κατερίνα Δραμουντάνη.

«Ένα πρώτο γενικό σχόλιο είναι πως ανεξάρτητα από το αν η τάδε ή η δείνα αλλαγή είναι προς θετική ή αρνητική κατεύθυνση, η μεταρρύθμιση αυτή είναι μια ακόμα σπασμωδική κίνηση, αφού δεν αποτελεί μέρος μιας συνολικής αλλαγής στο σχολείο. Με άλλα λόγια, πρέπει να υπάρξει σχέδιο από το δημοτικό ως και τη Γ΄ λυκείου που να διέπεται από συνέχεια», είπε κατηγορηματικά η Κατερίνα όταν της ζήτησα ένα πρώτο σχόλιο πάνω στις αλλαγές. «Έπειτα γιατί τώρα, γιατί τελευταία στιγμή, πριν μπούμε στην τάξη για το νέο σχολικό έτος; Γιατί να μην έχουμε ενημερωθεί από τον Ιούνιο;», αναρωτήθηκε. «Ούτε οι μαθητές ούτε οι γονείς αλλά ούτε εμείς οι καθηγητές έχουμε τον απαραίτητο χρόνο να καταλάβουμε πώς να εφαρμόσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτά τα πράγματα».

Εύλογη η αγανάκτηση αλλά πάμε στις αλλαγές, μία-μία. Τελικές προαγωγικές ή απολυτήριες εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα αντί για 12 στην Α΄, 13 στη Β΄ και 14 στη Γ΄ γυμνασίου, που ήταν μέχρι φέτος. Συγκεκριμένα, οι μαθητές θα εξετάζονται στη Νεοελληνική Γλώσσα, την Ιστορία, τα Μαθηματικά και τη Φυσική, δηλαδή στα μαθήματα της πρώτης ομάδας σύμφωνα με την ταξινόμηση του υπουργείου. Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν όσα πριν είχαν τελικές εξετάσεις και δεν θα έχουν πλέον, ενώ στην τρίτη όσα έτσι κι αλλιώς δεν είχαν. Καλό ή κακό για τους μαθητές;

«Θα έλεγα ότι είναι μια αλλαγή προς τη σωστή κατεύθυνση, υπό μία προϋπόθεση», λέει η Κατερίνα και εξηγεί: «Η αλήθεια είναι ότι αυτό απελευθερώνει τα παιδιά από μεγάλο άγχος. Είναι άλλο να δίνεις στο τέλος 12 και 14 μαθήματα κι άλλο τέσσερα. Ορισμένοι μαθητές, ιδιαίτερα στην Α΄ γυμνασίου που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη διαδικασία της δίωρης εξέτασης όπου πρέπει να αποδώσεις όσα έχεις μάθει σε μια ολόκληρη χρονιά, αγχώνονται αρκετά. Τώρα θα είναι κάπως καλύτερα από αυτή την άποψη. Ωστόσο θέλει προσοχή. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απαξιωθούν τα υπόλοιπα μαθήματα που πλέον δεν θα εξετάζονται στο τέλος. Διότι από το γυμνάσιο κιόλας, αρκετά παιδιά και οι γονείς τους μπαίνουν στη λογική των πανελληνίων και τείνουν να δίνουν περισσότερη προσοχή στα μαθήματα που θα δώσουν στη Γ΄ λυκείου, παραμελώντας τα υπόλοιπα. Φοβάμαι πως το μέτρο για τελικές εξετάσεις μόνο σε τέσσερα μαθήματα μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω αυτήν τη λογική και να ανθίσουν ακόμα περισσότερο τα ιδιαίτερα στα εξεταζόμενα μαθήματα. Προφανώς βέβαια είναι στο χέρι του κάθε καθηγητή που διδάσκει κάποιο από τα μη εξεταζόμενα μαθήματα, όπως η ξένη γλώσσα για παράδειγμα, να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των μαθητών. Θέλει προσοχή απ' όλους».

Πάμε στα τετράμηνα. Θυμάμαι από τα δικά μου σχολικά χρόνια τους γονείς να συρρέουν στο σχολείο για τους βαθμούς του Α΄ τριμήνου, ακριβώς πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων. Τώρα, αυτό θα γίνεται για πρώτη φορά τον Φλεβάρη, αφού το πρώτο τετράμηνο θα λήγει στις 20 Ιανουαρίου. Καλό ή κακό; «Αυτή είναι μια αναμφισβήτητα θετική παρέμβαση», λέει η Κατερίνα. «Με το σύστημα των τριμήνων, ο μαθητής δεν είχε τον απαραίτητο χρόνο μέχρι τα μέσα Δεκέμβρη να καταλάβει τι ζητά ο καθηγητής και να αναδείξει τις ικανότητές του, ειδικά στα μονόωρα ή δίωρα μαθήματα ανά εβδομάδα. Έτσι, πολλές φορές φτάναμε να δίνουμε βαθμούς α΄ τριμήνου οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν στην απόδοση των παιδιών κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα συγκρούσεις με γονείς και μαθητές. Τώρα, με το πρώτο τετράμηνο ως τις 20 Γενάρη, θα υπάρχει ο χρόνος αυτός. Οι μαθητές θα έχουν το περιθώριο να αναδείξουν τις ικανότητές τους και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του μαθήματος και του καθηγητή και άρα θα αγχώνονται λιγότερο», σημείωσε η Κατερίνα.

Επόμενη αλλαγή, η υποχρεωτική δεκαήμερη ενισχυτική διδασκαλία στο τέλος του σχολικού έτους για όσους και όσες δεν κατάφεραν να περάσουν τη βάση σε κάποια μαθήματα. Θα βοηθήσει τα παιδιά να ανακάμψουν; «Δεν νομίζω», μου είπε σκεπτική η Κατερίνα. «Δυστυχώς, στην πράξη δεν θα πρόκειται για ενισχυτική αλλά για κατευθυντική διδασκαλία, αν γίνεται κιόλας». Τη ρώτησα τι εννοεί. «Ακόμα και τώρα, οι καθηγητές τείνουμε να μην αφήνουμε τους μαθητές για τον Σεπτέμβρη – αν κάποιος προσπαθεί υποτυπωδώς, δύσκολα κόβεται. Τώρα, με αυτό το μέτρο, φοβάμαι πως ο μέσος καθηγητής-δημόσιος υπάλληλος -και δεν το λέω με περηφάνια για τον κλάδο μου-, θα σκεφτεί να περάσει χαριστικά κάποιον μαθητή ακόμα κι αν πρέπει να κοπεί, προκειμένου να αποφύγει το υποχρεωτικό δεκαήμερο. Άρα οι μαθητές δεν θα βοηθηθούν ουσιαστικά, απλώς ίσως περάσουν την τάξη με ακόμα λιγότερο κόπο».

Και γιατί «κατευθυντική» κι όχι ενισχυτική η διδασκαλία; «Κοίταξε, ενισχυτική μπορεί να είναι η διδασκαλία που γίνεται καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όχι δέκα ημέρες ή ένα μήνα στο τέλος. Υπάρχουν όλο και μεγαλύτερες ανάγκες για τέτοια προγράμματα, αφού όλο και περισσότεροι μαθητές εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολία με την κατανόηση του περιεχομένου λόγω γλώσσας. Δυστυχώς, το τελευταίο τέτοιο πρόγραμμα από το υπουργείο έτρεξε μέσω ΕΣΠΑ τρία χρόνια πριν. Έκτοτε μένει σε εμάς τους καθηγητές να κάνουμε εθελοντικά ό, τι μπορούμε. Στις δέκα ημέρες που βάζει τώρα το υπουργείο, θα γίνει το εξής: ο καθηγητής θα πει στους μετεξεταστέους μαθητές σε ποια κεφάλαια της ύλης να δώσουν βάση προκειμένου να περάσουν τον Σεπτέμβρη. Θα τους δώσει τα γνωστά "SOS" με άλλα λόγια. Αυτό δεν βοηθά σε καμία περίπτωση την πρόοδο των αδύναμων μαθητών. Στο μυαλό ορισμένων μπορεί να ερμηνευθεί ως λόγος για να μην προσπαθούν όλη τη χρονιά, με την κακώς εννοούμενη ασφάλεια ότι τον Ιούνιο ο καθηγητής θα τους δώσει τα SOS».

Περνάμε στην ελάφρυνση του εβδομαδιαίου ωραρίου κατά τρεις ώρες. Δύο επτάωρα πλέον αντί για πέντε, οι μαθητές θα σχολάνε τρεις ημέρες την εβδομάδα στις 13:20 αντί για τις 14:00. Θετικό ή αρνητικό για τους μαθητές; «Η αλλαγή αυτή σχετίζεται με τις ερευνητικές εργασίες, τα γνωστά ως "projects". Ως τώρα μπορούσαμε να κρατάμε τους μαθητές έως τις 16:00, προκειμένου να δουλεύουμε μαζί τους τέτοιες εργασίες ή να κάνουμε πολιτιστικά και περιβαλλοντικά προγράμματα. Ωστόσο το υπουργείο έκρινε προβληματικό να καθυστερούν τόσο πολύ τα παιδιά να επιστρέψουν σπίτι, ειδικά για απομακρυσμένες περιοχές όπου η μετακίνηση από και προς το σχολείο γίνεται με λεωφορεία. Σε κάθε περίπτωση, το ημερήσιο πρόγραμμα πολλών μαθητών είναι βεβαρυμένο με άλλες δραστηριότητες κι αυτή η μείωση των ωρών μπορεί να είναι κατ' αρχάς ανακουφιστική. Ωστόσο υπάρχει το εξής πρόβλημα: σε 35 λεπτά που διαρκεί η τελευταία διδακτική ώρα, ο καθηγητής δεν προλαβαίνει ούτε να διδάξει ούτε να διαπραγματευτεί κάτι. Οι μαθητές είναι κουρασμένοι από τις έξι ώρες που έχουν προηγηθεί και αργούν να συγκεντρωθούν. Άρα, ακόμα κι αν η πρόθεση αυτής της αλλαγής είναι θετική, φοβάμαι μήπως το μειωμένο αυτό ωράριο οδηγήσει σε αποδυνάμωση των projects, που είναι αναμφισβήτητα θετικά για τα παιδιά. Θα το δούμε στην εφαρμογή του».

Τέλος, έχουμε την Ημέρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη Γ΄ γυμνασίου. Θα βοηθήσει τους μαθητές; Η Κατερίνα δεν είναι σύμφωνη. «Αυτό θα είναι μία ημέρα τον χρόνο, όπως υπάρχει η Ημέρα Αθλητισμού, του Αντιφασισμού και του Εθελοντισμού. Καλό είναι να υπάρχει, αλλά δεν βλέπω να φέρνει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Πέρα από το να επιλέξουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν, στην ηλικία των 14-15 ετών τα παιδιά έχουν πολύ μεγαλύτερη ανάγκη να κατανοήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Έχουν τρία χρόνια στο λύκειο να σκεφτούν το επαγγελματικό τους μέλλον προκειμένου να επιλέξουν κατεύθυνση και σχολές. Στο γυμνάσιο υπάρχει ανάγκη για ψυχολογικού τύπου τεστ κι όχι επαγγελματικού. Άρα, θα έλεγα πως η θέσπιση αυτής της Ημέρας δεν είναι κακή, αλλά δεν θα τη χειροκροτήσω κιόλας».

Περισσότερα από το VICE

Έλληνες Ακαδημαϊκοί μάς Απαντούν Γιατί Πάτωσαν Φέτος τα Πανεπιστήμιά μας

Ανακαλύψαμε τους Λόγους για τους Οποίους θα σε Ενδιέφερε η Σύνοδος των Μεσογειακών Κρατών της ΕΕ

Η Όμορφη Πλευρά των Εκθεμάτων Γεμάτων Καινοτομία της ΔΕΘ