Η Αβάσταχτη Σοβαρότητα της Ελληνικής Ματσίλας

Είναι Παρασκευή βράδυ και επιστρέφω στο σπίτι μου, περίπου στις 11. Μόλις δυο στενά από την κεντρική λεωφόρο της Καλλιθέας, οι δρόμοι φαίνονται εγκαταλελειμμένοι από την ανθρωπότητα, γεγονός που με κάνει να περπατάω πιο βιαστικά. Λίγο πριν φτάσω στην εξώπορτα της πολυκατοικίας μου, μια μηχανή πλησιάζει, κατεβάζει ταχύτητα και με αναγκάζει να βάλω την τσάντα μου από τη μέσα πλευρά, αφού ανεπαίσθητα με κάνει να σκέφτομαι το ενδεχόμενο να μου την κλέψει και να χαθεί με τα υπάρχοντά μου. Μου απομένουν μερικά μέτρα για την είσοδό μου στην πολυκατοικία, όταν ο τύπος που βρίσκεται πάνω στη μηχανή μού λέει «Πρέπει να σε έχω ξαναπειράξει εσένα». Γυρίζω να τον κοιτάξω. Είναι 30άρης, μελαχρινός, ωραίος. Και μαλάκας. Διότι πιστεύει πως παραβιάζοντας τον χώρο μου, με αυτήν την αφόρητη ματσίλα του, θα κερδίσει κάτι.

Όχι, δεν είχε σκοπό να μου κάνει κακό, όμως δεν το ήξερα. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι βρισκόμουν στις 11 το βράδυ σε έναν έρημο δρόμο, κουρασμένη επειδή εργαζόμουν όλη την ημέρα, βρεγμένη επειδή είχα ξεχάσει να πάρω ομπρέλα και φοβισμένη γιατί δεν ήξερα τις προθέσεις του και κυρίως επειδή είχα ξεχάσει το σπρέι πιπεριού στην άλλη μου τσάντα. Μπορεί για εκείνον να αποτελεί ρουτίνα το πείραγμα και το τόσο κοντινό πλησίασμα στον δρόμο, όμως για εμένα και για την κάθε γυναίκα που κυκλοφορεί εκεί έξω, δεν είναι παρά μόνο ένα σκηνικό που προκαλεί τρόμο.

Και είναι ηλίθιο, πραγματικά ηλίθιο, όπως κι αν επιλέξεις να το δεις. Δεν χρειάζεται κάτι πέρα από κοινή λογική για να καταλάβει κάποιος ότι εάν πλησιάσεις μια γυναίκα με αυτόν τον τρόπο, το μόνο που θα σκεφτεί είναι ότι θέλεις στην καλύτερη να την κλέψεις και στη χειρότερη να την παρενοχλήσεις σεξουαλικά, να της πάρεις τα νεφρά και να γίνει επεισόδιο στη 10η Εντολή. Κι όμως, όσες φίλες και γνωστές έχω, έχουν βιώσει ανάλογο περιστατικό πάνω από μία φορά.

Δεν είναι το μόνο περιστατικό της ίδιας αφόρητης ματσίλας που βιώνουμε. Οι άνδρες που θεωρούν πως μπορούν να παραβιάζουν το χώρο σου και κυρίως να σου θυμίζουν μόνιμα την κυρίαρχη θέση του αρσενικού που κατέχουν, είναι περισσότεροι από όσους μπορούμε να αντέξουμε. Είναι εκείνοι οι άνδρες που βασίζονται στα κοινωνικά προνόμιά τους για να προσεγγίσουν μια γυναίκα ή ακόμα χειρότερα είναι εκείνοι που θα σου επιβάλλουν την τεστοστερόνη χωρίς να σκεφτούν καν αν θέλεις ή όχι τέτοιου είδους επιβολή. Είναι εκείνοι που θεωρούν πως επειδή είναι άνδρες, τους ανήκουν τα πάντα. Μέχρι κι εσύ.

Είναι ο τύπος που θα έρθει εκεί που κάθεσαι και θα σου πει με ύφος, βαρύ και σίγουρο, «είσαι καύλα», χωρίς να έχεις δείξει την παραμικρή διάθεση για να φλερτάρεις μαζί του. Το μόνο που θα θέλεις είναι να ξεκουμπιστεί για να πιεις καφέ με τη φίλη σου, όμως θα επιμείνει γιατί στο μυαλό του πρέπει να υποδυθεί τον ρόλο του κυνηγού που νομίζει ότι έχεις ανάγκη. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που δεν θα χρησιμοποιήσει τα ανθρώπινα όπλα της φαρέτρας του, όπως το χιούμορ και την εξυπνάδα, για να σε πλησιάσει. Θα προτιμήσει να προβάλλει ό,τι είναι αρσενικό και θα νομίζει πως αυτό είναι αρκετό. Ούτε και θα καταλάβει την άρνησή σου, ακόμη και αν του δείξεις ξεκάθαρα πως είναι μη υποφερτός. Στο τέλος, θα φύγει και θα σε πει λεσβία επειδή αρνήθηκες να δώσεις το τηλέφωνό σου, διότι στο μυαλό του η μόνη δικαιολογία για το ότι δεν του κάθισες είναι επειδή γουστάρεις άτομα του ίδιου φύλου.

Ο μάτσο τύπος, ίσως να είναι ο ίδιος άνθρωπος που το πρωί, στο γραφείο που εργάζεται, προσέγγισε μια συνάδελφό του, μάλλον υφιστάμενη, λέγοντάς της ότι θέλει να πάνε για καφέ. Όταν εκείνη αρνήθηκε, της είπε πως θα μιλήσουν για τη δουλειά και μπορεί να την ακούμπησε και κάπως περίεργα. Τόσο ώστε να την κάνει να νιώσει άβολα, αλλά όχι τόσο ώστε να της επιτρέψει η κατάσταση να διαμαρτυρηθεί. Αρκετά όμως για να της δημιουργήσει την αμφιβολία για το εάν έπρεπε να αντιδράσει ή όχι. Αν εκείνη αποτραβήχτηκε, την είπε υπερβολική και την πλησίασε ξανά. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να κάνει περίεργα σχόλια για την εμφάνισή της μπροστά στους υπόλοιπους συναδέλφους προκαλώντας αμηχανία. Διότι, ναι φίλε, λυπάμαι που το μαθαίνεις από εμένα, αλλά το να σχολιάσεις για παράδειγμα τα οπίσθια κάποιας μπροστά σε άλλους συναδέλφους, δεν είναι αστείο. Δεν είναι κολακευτικό. Είναι εκτός ορίων.

Είναι ο τύπος που θα πετάξει κάποιο σεξιστικό αστείο σε μια παρέα και όταν του πεις πως αυτό είναι απαράδεκτο, θα σε πει υπερβολική ή θα χρησιμοποιήσει αυτήν την ηλίθια λέξη «φεμιναζί». Για να μην είσαι λοιπόν υπερβολική, θα πρέπει να ανέχεσαι τον εξευτελισμό του γυναικείου φύλου χωρίς να αντιδράς. Αν διεκδικείς τα δικαιώματά σου, ίση μεταχείριση και δεν ανέχεσαι τέτοιου είδους συμπεριφορές, θα είσαι σίγουρα «αγάμητη», γιατί στο μυαλό του η έλλειψη σεξ είναι αυτή που σε κάνει φεμινίστρια. Είναι ο άνδρας που αν τελικά μπλέξεις μαζί του, θα δημιουργήσει το κλίμα «δούλα και κυρά», αλλά δεν θα υπολογίζει τη γνώμη σου γιατί είσαι γυναίκα. Θα σου πει να μη φοράς αυτό και το άλλο επειδή δεν του αρέσει. Θα σου θέσει έναν σωρό περιορισμούς και εννοείται πως θα σε κρίνει για τα one night stand σου και θα απορήσει που τόλμησες να χαρείς το περιστασιακό σεξ. Είσαι γυναίκα, πώς τόλμησες;

[VICE Video] Το Μυστικό μιας Γυναίκας Bodybuilder

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Πολλοί απ’ αυτούς τους άνδρες που θα σε παρενοχλήσουν και θα αντικειμενοποιήσουν το σώμα σου στον χώρο εργασίας σου, στις παρέες, στα μαγαζιά, στον δρόμο, θα πουν «Εγώ; Εγώ αγαπάω τις γυναίκες». Στην πραγματικότητα, δεν αγαπούν τις γυναίκες αλλά ένα γυναικείο σώμα. Το οποιοδήποτε γυναικείο σώμα. Δεν περιμένουν από 'σένα να έχεις άποψη, να είσαι έξυπνη, να έχεις χιούμορ ή κάτι άλλο. Σε θέλουν μόνο επειδή έτυχε να τους αρέσει το σώμα σου και θεωρούν πως θα είσαι ένα καλό διακοσμητικό δίπλα τους.

Κάπου εκεί θα σκάσει και το mansplaining. Είναι μια σύνθετη λέξη από το man και το explaining. Είναι η πράξη κατά την οποία ένας μισογύνης άνδρας θα σου πει με τρόπο δασκαλίστικο τι ακριβώς είναι ο φεμινισμός, διότι εσύ που ανήκεις στο καταπιεσμένο φύλο, στη μερίδα αυτή των ανθρώπων που θα πρέπει να αγωνίζεται για να κερδίσει αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν ξέρεις. Η εξήγηση αυτή θα έρθει από την πλευρά του αφότου τον έχεις πει σεξιστή για κάποιο λόγο. Τότε θα σου πει, πατρονάροντάς σε, πως εκείνος ξέρει τι είναι φεμινισμός, εκείνος ξέρει πότε περνάει τα όρια και όχι εσύ. Πως εσύ είσαι απλώς υπερβολική, κομπλεξική ή οτιδήποτε άλλο για να δικαιολογήσει την ασχετοσύνη του ή κάποια σεξιστική επίθεση που θα έχει προηγηθεί από την πλευρά του.

Πριν από κάποιες μέρες, η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων δημοσίευσε κάποια βιντεάκια, βασισμένα σε πραγματικά περιστατικά. Τα σποτ δείχνουν ορισμένους μόνο τρόπους με τους οποίους οι άνδρες καταφέρνουν να παρενοχλήσουν σεξουαλικά γυναίκες. Είναι χρήσιμα, αν λάβει κανείς υπόψη πως η σεξουαλική παρενόχληση είναι κάτι παραπάνω από συνηθισμένη, κυρίως σε χώρους εργασίας, χωρίς μάλιστα να γίνεται αντιληπτή κατευθείαν από τις γυναίκες ή ακόμα χειρότερα, χωρίς να καταγγέλεται.

Σε ακόμη ένα σποτάκι με πρωταγωνίστρια τη Ναταλία Δραγούμη, παρουσιάζεται ένας παιδίατρος να παρενοχλεί μια μητέρα. Το συγκεκριμένο βίντεο προκάλεσε αντιδράσεις από τον Ιατρικό Σύλλογο ο οποίος με ανακοίνωσή του ανέφερε πως δεν έχει ενημερωθεί ποτέ για ανάλογες απαξιωτικές συμπεριφορές γιατρών, ώστε να προβεί σε πειθαρχικές διαδικασίες, ενώ παράλληλα έστειλε εξώδικο στη Γενική Γραμματεία Ισότητας ζητώντας τη διακοπή προβολής του βίντεο.

Μεταξύ άλλων, στην απάντηση που δημοσιοποίησε η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων προς τον Ιατρικό Σύλλογο αναφέρει χαρακτηριστικά: «Προς ενημέρωσή σας, ήδη η ανεξάρτητη αρχή "Συνήγορος του Πολίτη" κατέθεσε δημόσια τον Δεκέμβριο του 2010 κείμενο της με τίτλο "Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ (2006–2010)", όπου καταγράφηκε, μεταξύ άλλων, και περιστατικό του ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010, όπου "η αναφερόμενη καταγγέλλει παρενόχληση από οφθαλμίατρο του ΙΚΑ, ο οποίος κατά την εξέταση προσέγγιζε πολύ το πρόσωπό του στο δικό της, ώσπου έφτανε να την ακουμπάει. Επίσης, ακινητοποίησε το κεφάλι της με το χέρι του και όταν εκείνη αντέδρασε, ο γιατρός ισχυρίστηκε ότι αυτό απαιτούνταν για την ασφάλειά της κατά την εξέταση. Τέλος, την κάλεσε για συνέχιση της εξέτασης στο άλλο ιατρείο όπου εργάζεται, στο τέλος του ωραρίου. Την 1-10-10 η αναφερόμενη κλήθηκε από τη Διοίκηση του ΙΚΑ και της δόθηκαν σχετικές εξηγήσεις. Κατόπιν αυτών των εξηγήσεων και αφού τις έκρινε επαρκείς, ζήτησε από το ΣτΠ να κλείσει την υπόθεση". Παρόμοια περιστατικά αναφέρονται και στις δικές μας δομές. Μην κλείνετε τα μάτια σας σε αυτά».

Παράλληλα, πολύ σωστά φρόντισε να επισημάνει στην ανακοίνωση αυτό που ακόμη στην Ελλάδα αγνοούμε: «Σεξουαλική παρενόχληση είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος (άρθρο 2 περ. δ του ν. 3896/2010)» και ότι: «Η σεξουαλική παρενόχληση εξομοιώνεται με διάκριση λόγω φύλου, η οποία μπορεί να αφορά στον ίδιο βαθμό άνδρες και γυναίκες. Απαγορεύεται τόσο στον εργασιακό χώρο και κατά την αναζήτηση εργασίας (ν. 3896/2010) όσο και κατά την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών (ν. 3769/2009)».

Το ζήτημα, όμως, δεν είναι μόνο η ευθεία και ξεκάθαρη σεξουαλική παρενόχληση. Δεν είναι απαραίτητο ένας άνδρας να σε πλησιάσει ή να σε αγγίξει εντελώς χυδαία για να νιώσεις άβολα. Στο εξωτερικό, η συζήτηση για τη ματσίλα, την πατριαρχία και τα αρνητικά αποτελέσματά της, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό. Στην Ελλάδα, ακόμη στρουθοκαμηλίζουμε και θέλουμε να πιστεύουμε πως απλώς πρόκειται για μεμονωμένα φαινόμενα. Στην πραγματικότητα, η παραβίαση του χώρου της ατομικότητας και του σώματος των γυναικών μπορεί να συμβεί με άπειρους τρόπους, τόσο λεκτικά με υπονοούμενα όσο και με άλλες πρακτικές. Και είναι πιο συνηθισμένη απ’ όσο πιστεύουμε.

Υπάρχει λοιπόν μια αβάσταχτη σοβαρότητα σε αυτήν τη ματσίλα. Κυρίως, διότι οι άνδρες που τη χρησιμοποιούν για να επιβληθούν, θεωρούν πως αυτή είναι η φύση τους και πως η υπέρμετρη αντρίλα και όλο αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι «φύση». Αυτοί μπορούν να συμπεριφέρονται με τρόπο που καταργεί την ατομικότητά σου, την προσωπικότητά σου και το δικαιώμα αυτοδιάθεσης του σώματός σου, βαφτίζοντας αυτήν την τακτική «φύση». Δεν είναι φύση. Είναι το προνόμιο του λευκού δυτικού άνδρα, του πασά, του αλήτη, του κομπλεξικού, του μισογύνη. Δεν είναι φύση.

Και φυσικά αυτού του είδους η ματσίλα δεν είναι επικίνδυνη μόνο για τις γυναίκες. Όπως όλοι οι κοινωνικοί ρόλοι που επιβάλλει η πατριαρχία, είναι επικίνδυνη και για τους άνδρες. Όλοι θυμόμαστε την περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του παιδιού που κακοποιήθηκε τόσο σωματικά με το ξύλο, όσο και ψυχολογικά με λεκτικές απειλές και τραμπουκισμούς. Ο Βαγγέλης δεν ήταν ο μάτσο τύπος, ούτε αρκετά νταής για την παρέα των βαρβάτων αρσενικών της Κρήτης. Ήταν συνεσταλμένος γιατί έτσι ήθελε και δεν έδενε με το προφίλ των υπολοίπων. Τον Βαγγέλη τον δολοφόνησε ακριβώς αυτή η ματσίλα. Η πατριαρχία και ο μισανδρισμός των ίδιων των ανδρών.

Περισσότερα από το VICE

Tελικά, Βρήκαμε τον Λιλιπούτειο Πολιτικό από τη 90s Κατάληψη σε Γυμνάσιο της Αττικής

To Ξύλο στο Δημοτικό Συμβούλιο της Μάνδρας Εξηγεί την Τραγωδία

Πώς Είναι να Ζεις τα Δεκεμβριανά, τον Εμφύλιο, την ΕΣΣΔ και τη Μεταπολίτευση