Οι Φυλακές Κορυδαλλού Είναι Μια Φρικτή «Πόλη» Μέσα στην Πόλη

Στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, έκανε γνωστό ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει το κλείσιμο των φυλακών Κορυδαλλού και τη μεταφορά τους εκτός αστικού ιστού. Για να κλείσει ο Κορυδαλλός, πρέπει να χτιστεί νέα φυλακή, κάτι που δεν είναι καθόλου απλό, όπως και ο ίδιος γνωρίζει. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ώστε να βρεθεί σε πρώτη φάση η έκταση, εντός Αττικής αλλά εκτός αστικού ιστού και δίπλα σε μεγάλο οδικό άξονα, επομένως κάποιο παλιό στρατόπεδο ή άλλη έκταση που ανήκει στον Στρατό.

Ο Χρυσοχοΐδης προσδιόρισε το «κουαρτέτο του κακού» με τέσσερα τοπωνύμια – Μόρια για τη μετανάστευση, Μάτι για την Πολιτική Προστασία, Εξάρχεια για την ασφάλεια και Κορυδαλλός για τις φυλακές. Από τη μέρα που χτίστηκε η μεγαλύτερη φυλακή της χώρας, τη δεκαετία του '60, σηματοδοτούσε το «κακό». Είναι μικρή πολιτεία από μπετόν μέσα στον πυκνό αστικό ιστό και με φόντο το γυμνό όρος Αιγάλεω, ένα ακραίο σκηνικό Λατινικής Αμερικής.

Οι αριθμοί είναι αποκαρδιωτικοί. Σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν 28 φυλακές όλων των ειδών και κρατούνται 10.400 άνθρωποι. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης (16/7) λένε ότι στον Κορυδαλλό κρατούνται 1.634 άτομα. Ακόμη, 253 βρίσκονται στο ειδικό κέντρο υγείας και άλλα 261 στο ψυχιατρείο του Κορυδαλλού. Πιο απλά, συνολικά 2.148 κρατούμενοι –το 20% του συνολικού αριθμού της χώρας– βρίσκονται έγκλειστοι στον Κορυδαλλό. Οι συνθήκες κράτησης έχουν πολλές φορές καταγγελθεί από ελληνικές και διεθνείς οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και, παρά τις εξαγγελίες, ελάχιστα βελτιώθηκαν. Μαρτυρίες για ναρκωτικά, εκβιασμούς και απάνθρωπες συνθήκες φθάνουν σπασμωδικά στον έξω κόσμο. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανέθεσε τα θέματα σωφρονισμού στην Αστυνομία και επίσης δήλωσε ότι θα φτιάξει φυλακή υψίστης ασφαλείας τύπου Γ’.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Κορυδαλλός ήταν μια αραιοκατοικημένη περιοχή της Δυτικής Αττικής, που είχε δεχθεί μεγάλο αριθμό προσφύγων και νησιωτών μετά το 1922. Η φυλακή άρχισε να χτίζεται μαζί με τις πρώτες οικοδομές, που σταδιακά την περικύκλωσαν ασφυκτικά, έτσι που σήμερα μπαλκόνια σπιτιών να βλέπουν στο προαύλιο και σχολεία ή γυμναστήρια να εφάπτονται στον μαντρότοιχο και τα συρματοπλέγματα - ακριβώς απέναντι από την κεντρική είσοδο της φυλακής, στην οδό Σολωμού βρίσκεται το Αθλητικό Κέντρο Κορυδαλλού. Ο τοπικός Δήμος έχει ζητήσει πολλές φορές την απομάκρυνση των φυλακών, όχι πάντα δυναμικά, σχεδιάζοντας ζώνη πρασίνου και πολιτισμού στην ίδια έκταση, που υπολογίζεται συνολικά στα 260 στρέμματα.

VICE Video: Το Μάτι από τη Θάλασσα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Οι διαμαρτυρίες των κατοίκων ήταν πιο έντονες τη δεκαετία του '90. Πιο ειδικά, το 1995 χτίστηκαν δύο νέα σχολικά κτίρια σε οικόπεδο όπου λειτουργούσε από το 1951 το Κέντρο Κράτησης Ανηλίκων ή «Αναμορφωτήριο» ή «Άσυλο». Αυτό έκλεισε το 1984 και λίγα χρόνια αργότερα κατεδαφίστηκε. Στον χώρο που έμεινε ελεύθερος μετά την ανέγερση των δύο σχολείων, χτίστηκε το δημαρχείο κι επίσης διαμορφώθηκε μια μικρή πλατεία με πάρκο.

Το 2008, οι κρατούμενες των γυναικείων φυλακών μεταφέρθηκαν στον Ελαιώνα Θηβών και δημοπρατήθηκε το έργο κατεδάφισης. Το 2010 ξεκίνησε η πρώτη φάση της κατεδάφισης κι έναν χρόνο αργότερα παραχωρήθηκαν στον Δήμο Κορυδαλλού τα 10 στρέμματα της παλιάς γυναικείας πτέρυγας. Τον Ιούλιο του 2017, ολοκληρώθηκε η κατεδάφιση του εξωτερικού τοίχου των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού. Το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας που ψηφίστηκε το 2014, προβλέπει την απομάκρυνση των φυλακών από τον Κορυδαλλό. Το επόμενο βήμα πρέπει να είναι η ψήφιση από την Βουλή του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου Σωφρονιστικών Καταστημάτων, το οποίο έχει εγκριθεί από το 2011 από την Ειδική Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος, όμως ακόμα εκκρεμεί.

Η ανέγερση των φυλακών ξεκίνησε το 1961 και ολοκληρώθηκε έξι χρόνια αργότερα, αν και τα επίσημα εγκαίνια έγιναν το 1970, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Έως τότε, η μεγαλύτερη και πιο διαβόητη φυλακή των Αθηνών ήταν της Καλλιθέας. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν η νέα φυλακή να χτιστεί στον Άγιο Σώστη, όμως επιλέχθηκε ο Κορυδαλλός εξαιτίας ανταλλαγών και εξαγοράς οικοπέδων από το δημόσιο, ώστε να καλυφθεί το κόστος κατασκευής. Συνολικά δαπανήθηκαν 28,6 εκατομμύρια δραχμές. Η αρχική μελέτη προϋπήρχε από τη δεκαετία του '30 και λέγεται ότι χρήματα για την κατασκευή είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται από εγγυήσεις κρατούμενων για την εξαγορά των ποινών τους.

Τα ρεπορτάζ εποχής είναι θριαμβευτικά, σημειώνοντας ότι τα νέα κελιά δεν θα μοιάζουν σε τίποτα με όσα γνωρίζαμε στην Ελλάδα – διέθεταν γραφείο και τουαλέτα και το κυριότερο, ήταν ατομικά. Πράγματι, ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να φιλοξενηθούν στον Κορυδαλλό 600 άτομα. «Όταν ολοκληρωθεί η επίπλωσις, δεν θα διαφέρει κατά τίποτα από ένα δωμάτιο σχετικώς καλού ξενοδοχείου», έγραφαν οι εφημερίδες, σαν κακόγουστο αστείο.

Το συνολικό εμβαδόν του συγκροτήματος της φυλακής σήμερα είναι 8.834,46 τετραγωνικά μέτρα. Ο Κορυδαλλός έχει έξι πτέρυγες και ισάριθμα προαύλια. Η πτέρυγα ΣΤ -γνωστή ως πτέρυγα VIP- χτίστηκε αργότερα και διαφέρει εξωτερικά από τις υπόλοιπες. Κάθε κελί έχει διαστάσεις 2,5 επί 3 μέτρα. Εκτός από το κτίριο διοίκησης και τα μαγειρεία, υπάρχει αμφιθέατρο, ξυλουργείο, σιδηρουργείο, τυπογραφείο και μια εκκλησία. Ο ψηλός τοίχος της φυλακής έχει πάχος μισό μέτρο. Πίσω από αυτόν, υπάρχει νεκρή ζώνη. Μετά τις δύο αποδράσεις του Βασίλη Παλαιοκώστα με ελικόπτερο, πάνω από τα προαύλια τοποθετήθηκε συρμοτόπλεγμα. Ο Κορυδαλλός δεν έχει ελικοδρόμιο.

Περισσότερα από το VICE

Μέσα στα Ασιατικά Μπαρμπέρικα της Θεσσαλονίκης

Αντικαπνιστικός Νόμος στην Ελλάδα: Μια Παρωδία 163 Ετών

Το Επίδομα για Μητέρες Κάτω των 30 Ετών μας Πάει Χρόνια Πίσω