Το Dancehall Διεκδικεί Copyright των Κινήσεών του

Aυτή τη στιγμή ο χορός που κάνουν όλοι είναι το Snappin', ένας χορός με φαινομενικά απλά βήματα που περιστρέφεται γύρω από χτυπήματα των δαχτύλων και δημιούργησε o σταρ του dancehall Ding Dong και η ομάδα του, οι Ravers Clavers. O Ding κυριαρχεί στο παγκόσμιο dancehall τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας viral κινήσεις (Shampoo και Flairy). Αυτές οι κινήσεις έχουν γίνει κομμάτι της εθνικής ταυτότητας της Τζαμάικα – ο Ολυμπιονίκης Usain Bolt, που έγινε παραγωγός dancehall, τις έκανε στο σιρκουί και το Fling χάρισε στον δημιουργό του, τον Chevoy "Kool Ravers" Grant, βραβείο από τον Τζαμαϊκανό πρωθυπουργό.

Ενώ κάποιοι χορευτές παίρνουν τα εύσημα και την πληρωμή που αξίζει η δουλειά τους, πολλοί άλλοι στη Τζαμάικα διαμαρτύρονται ότι τους κατακλέβει η διεθνής ποπ βιομηχανία, καθώς βλέπουν τις κινήσεις τους σε mainstream βίντεο από καλλιτέχνες όπως οι Cardi B και J Balvin (όπως και δάσκαλοι χορού στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ).

«Ανάγεται στην εποχή των σκλάβων –απ’ όταν ήμασταν αποικία των Βρετανών– και από τότε οι ξένοι πάντα κλέβουν από εμάς και την κουλτούρα μας», λέει η Kimiko "Versatile" Miller, χορεύτρια που ζει στο Kingston και μεταξύ άλλων έχει δουλέψει με τους Vybz Kartel, Stefflon Don και Shenseea.

Το θέμα της οικειοποίησης προέκυψε πριν από μερικά χρόνια όταν κυκλοφόρησε το βίντεο "Sorry" του Justin Bieber και η χορογράφος Parris Goebel δεν παραδέχτηκε ότι είχε χρησιμοποιήσει γνωστές κινήσεις, όπως Gully Creepa, Muscle Wine και Cow Foot σε όλο το χορευτικό (αργότερα η Νεοζηλανδή σχολίασε σε ένα Facebook post ότι έχει τεράστιο σεβασμό και πάθος για το dancehall). Από τότε, οι Τζαμαϊκανοί χορευτές προσπαθούν να προστατεύσουν τις κινήσεις τους – με νομικό copyright και εγκαλώντας μιμητές στα social media

Φυσικά, είναι λίγο περίεργη η ιδέα ότι σου ανήκει μια κίνηση – ο χορός είναι μια κοινωνική έκφραση, απολαυστική επειδή ακριβώς περνάει από σώμα σε σώμα, από γενιά σε γενιά και από ήπειρο σε ήπειρο. Το dancehall έχει δυτικοαφρικανικές ρίζες (πρόσεξε πόσες κινήσεις χορεύονται με χαμηλό κέντρο βάρους και λυγισμένα γόνατα) και τα παραδοσιακά στιλ χορού της Τζαμάικα, όπως το Jonkonnu, δημιουργήθηκαν από ανθρώπους που έφτασαν στο νησί ως σκλάβοι τον 17ο αιώνα. Η μελετήτρια του dancehall, Sonjah Stanley Niaah, εντοπίζει το Limbo –όπου χορεύεις ανάποδα και περνάς κάτω από μια μπάρα– στα ημερολόγια πλοίων που μετέφεραν σκλάβους από το 1664.

VICE Video: Το πιο Καυτό Πάρτι στη Μύκονο στους -7°C

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η κοινότητα dancehall του Κίνγκστον δεν προσπαθεί να εμποδίσει τους ξένους καλλιτέχνες να κάνουν τις κινήσεις που δημιουργούν, αλλά θέλουν να αφιερώσουμε χρόνο να μάθουμε για την ιστορία της καταπίεσης από την οποία προέκυψε το dancehall. «Ο χορός είναι κάτι δωρεάν αλλά να θυμάστε ότι κανονικά προέκυψε από δάκρυα και αίμα ενός πολιτισμού», λέει ο βετεράνος χορευτής Orville "Professor" Hall.

Η Hope και μερικοί χορευτές προσέγγισαν την Υπηρεσία Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Τζαμάικα (JIPO) μετά την υπόθεση με το "Sorry", για να μάθουν πώς να προστατεύουν τη δουλειά τους στο μέλλον. «Ο χορός είναι μια μορφή copyright. Το copyright είναι αυτόματο», λέει η διευθύντρια του JIPO, Lilyclaire Bellamy. «Όταν έχει απτή μορφή, π.χ. βίντεο στο Insta ή στο YouTube, είναι ένα πρωτότυπο έργο και μπορείς να το προστατεύσεις».

Κανείς καλλιτέχνης του dancehall δεν έχει ακολουθήσει ακόμα τη νομική οδό. Μερικοί το θεωρούν μάταιο. «Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε», λέει ο Nicky "Godzilla" Trice, και θυμάται πώς μια κίνηση της πρώην ομάδας του, της Rifical Team, χρησιμοποιήθηκε στο κομμάτι της Beyoncé "Run The World (Girls)". «Δεν είναι ότι μπορώ να στείλω mail στη Beyoncé».

Με λεζάντες, hashtags και timestamps στις αναρτήσεις τους, δηλώνουν την ιδιοκτησία τους με τρόπου που θα μπορούσε να ισχύσει στην υπηρεσία copyright. Αλλά στο Instagram, οι χορευτές δεν χρειάζεται καν να κινηθούν νομικά ενάντια στους κλέφτες, όπως απέδειξε η Kimiko Versatile και οι fans της τον Δεκέμβριο, όταν μια χορεύτρια από τη Χιλή ανέβασε ένα βίντεο όπου δίδασκε την κίνηση της Versatile, Watch Di Pumz, και δεν έδωσε τα εύσημα στην Kimiko.

Εκείνη απάντησε ποστάροντας μια σειρά από βίντεο στους πάνω από 30.000 ακόλουθούς της στο Instagram όπου έκανε δριμεία επίθεση ενάντια στους ξένους χορευτές που κλέβουν τις κινήσεις της. «Πρέπει να μιλήσω εκ μέρους του πολιτισμού μου. Εμείς ξέρουμε την ουσία του dancehall και τη μοιραζόμαστε και εσύ έρχεσαι σαν αρπακτικό και κλέβεις την κουλτούρα μας;», φώναζε στην κάμερα. Η χορεύτρια από τη Χιλή συμφώνησε να κατεβάσει το βίντεο και χιλιάδες άνθρωποι έκαναν λικε και σχόλια στα βίντεο της Versatile, συγχαίροντάς την που κατέδειξε την πολιτισμική οικειοποίηση.

Αλλά κάποιες ομάδες, όπως οι Overload Skankaz, θεωρούν ότι τα επίσημα εύσημα δεν είναι αρκετά. Όταν ο Ne-Yo χρησιμοποίησε την κίνησή τους, Chowblowow, στο βίντεο για το single του, "Push Back", οι Overload έκαναν repost τo βίντεο στο Instagram. Έλεγαν ότι χαίρονταν που υπήρχαν εκεί, παρόλο που δεν γινόταν αρχικά αναφορά στο dancehall. «Χαίρομαι πολύ», λέει ο Teroy Dobson της ομάδας. «Είναι γαμάτο να φτιάχνουμε έναν χορό στη Τζαμάικα και να φτάνει στην άλλη άκρη».

«Στον χορό, κάθε κίνηση, κάθε σταγόνα ιδρώτα, έχει νόημα», λέει ο χορευτής Godzilla. «Συναίσθημα, πνευματικότητα, κάτι στο οποίο να πιστέψεις». Όπως οι άλλοι χοροί της αφρικανικής διασποράς, το dancehall στον πυρήνα του είναι μια μορφή ερωταπόκρισης. Ένας χορευτής κινείται και ο άλλος απαντά, είτε επαναλαμβάνοντας την κίνηση είτε κάνοντας μια συμπληρωματική δική του. Και είναι κομμάτι μιας υπερατλαντικής συζήτησης: όσο οι χορευτές της Τζαμάικα μοιράζονται ολοένα περισσότερο τις κινήσεις τους στα social media, απαιτούν αναγνώριση.

Tο άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Περισσότερα από το VICE

Μέσα στα Ασιατικά Μπαρμπέρικα της Θεσσαλονίκης

Αυτό που Βλέπουν Όλοι στο Λιμάνι του Πειραιά, Αλλά Λίγοι Προσέχουν

Η Ελληνίδα που Φωτογραφίζει την Underground Νυχτερινή Ζωή της Μαδρίτης