Έχει παρατηρηθεί διαχρονικά πως πολλοί ανάμεσά μας συμπεριφέρονται άθλια στους ανθρώπους που μας σερβίρουν τον καφέ, το φαγητό ή το ποτό, παραβλέποντας το γεγονός ότι η κοπέλα που φέρνει το freddo espresso στην ξαπλώστρα κάτω από τη λάβρα του μεσημεριού παίζει να έχει και κάνα δυο πτυχιάκια παραπάνω από την αφεντιά μας. Όπως και να 'χει, η φράση του Νίκου Βούτση «η Ευρώπη μάς θέλει γκαρσόνια της» (σ.σ η οποία αποδίδεται ιστορικά στον Ανδρέα Παπανδρέου έπειτα από προεκλογική συγκέντρωση στην Πάτρα) αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την άποψη που έχει στο μυαλό του ο μέσος Έλληνας για τους σερβιτόρους. Μια άποψη η οποία υποτιμά τη συγκεκριμένη εργασία και αυτό εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους καθημερινά στους ανθρώπους που στηρίζουν τη βαριά βιομηχανία του σέρβις με τον ιδρώτα τους.

Θυμηθήκαμε μερικές περιπτώσεις από τότε που κι εμείς σηκώναμε τον δίσκο έχοντας απέναντι άθλιους πελάτες.

Το σέρβις αποτέλεσε την πρώτη μου δουλειά ως φοιτητής στην Κομοτηνή – ένα εξόχως διδακτικό σχολείο, μια σκοτεινή διατριβή πάνω στην αλλόκοτη συμπεριφορά της ανθρώπινης φύσης. Ξεκίνησα ως βοηθός σερβιτόρου, στα 19, σε ένα μπουζουξίδικο τρίτης διαλογής στην εθνική οδό, από εκείνα που στο πάρκινγκ συναντούσες δίπλα σε σκονισμένες Mercedes, 4Χ4 αγροτικά και τρακτέρ. Η δουλειά μου ήταν να πηγαίνω τα «ψιλολόγια» στο τραπέζι, δηλαδή φιστίκια, στραγάλια, φρουτάκια, καρότα, αγγουράκια και λοιπά συμπαρομαρτούντα προτού εμφανιστεί το «εντεκαδάτο» γκαρσόνι με τη φιάλη στα χέρια, έτοιμο να στάξει «φαρμάκι» στο γυαλί των τακτικών θαμώνων, «σφυρίζοντας» την έναρξη του ματς. Συνολικά εργάστηκα στο μαγαζί περίπου για ένα εξάμηνο – διάστημα μικρό μεν, αλλά αρκετό για να βουτήξω στα άδυτα του νεοπλουτίστικου παραλογισμού που κυριαρχούσε εκείνα τα χρόνια στην ελληνική επαρχία. Στο πάνθεον των Αλησμόνητων-Αναμνήσεων-από-ένα-Μαγαζί-που-Δεν-θα-Ξεχάσω-Ποτέ μου 'χει μείνει το εξής περιστατικό: το πρώτο μου βράδυ στη δουλειά έχει σκάσει στο μαγαζί ένας μεθυσμένος τύπος σε μεγάλα σεκλέτια, συντροφιά με δυο κυρίες. Αφού ήπιαν τις κάλτσες τους, κάποια στιγμή με φωνάζει στο τραπέζι και μου λέει με ύφος χιλίων Σφακιανάκηδων: «Μικρέ, μήπως έχεις ένα κατσαβίδι;» Η επόμενη σκηνή που μου 'ρθε στο μυαλό ήταν βγαλμένη από σοκάκι της Μασσαλίας: τον φαντάστηκα να ανταλλάσσει «κατσαβιδιές» με τη διπλανή παρέα η οποία είχε τιγκάρει το τραπέζι με γαρίφαλα και σημάδευε τις δυο γυναίκες με ποσοστά ευστοχίας που θα έκαναν τον Steph Curry να κλαίει με λυγμούς σε εμβρυακή στάση στην ντουζιέρα των GSW. Ενημέρωσα τον «μετρ», κομματάκι αγχωμένος, όμως εκείνος έβαλε τα γέλια. «Μην του πας τίποτα, θα 'θέλει να ξεβιδώσει το τραπέζι να το πετάξει στην πίστα…» μου 'πε. «Ορίστε;», σκέφτηκα ο αθώος νεαρός. Κάπως έτσι ενημερώθηκα για κάτι που έως τότε ούτε καν φανταζόμουν: πως τα τραπέζια στο μαγαζί είναι βιδωμένα στο δάπεδο. Για να παραμένουν πάντα στη θέση τους.

Στην πορεία έζησα κι άλλες «ομορφιές» σε αυτό το θρυλικό ναό της έκλυτης υπερβολής, όμως τίποτα πιο σουρεαλιστικό από τα χαράματα μιας ατέλειωτης νύχτας όπου ο αοιδός τραγουδούσε στην πίστα το άσμα «Στο Άδειο μου Πακέτο» του Φίλιππου Νικολάου και παρέα θαμώνων του πετούσε, τι λέτε; Γαρίφαλα; Όχι βέβαια. Πιάτα; Μπα, παλιά. Τραπέζια έστω; Ούτε καν. Αλλά δυναμιτάκια και κροτίδες! Καταλαβαίνω είναι δύσκολο να το πιστέψετε, αλλά δυστυχώς έχω δει με τα ματάκια μου αυτό το «έπος». Ένα μνημόνιο με πάγο στο «τέσσερα» και γρήγορα παρακαλώ… -Αντώνης Ντινιακός

Είναι πολύ εύκολο να γίνεις μαλάκας σε ένα γκαρσόνι. Είναι ακόμα πιο εύκολο όμως να γίνεις μαλάκας σε μια γκαρσόνα. Για πολλούς, μια γυναίκα με δίσκο είναι συνώνυμο ενός άδειου εγκεφάλου με δυο κινητά βυζιά που είναι πρόθυμα να δώσουν θετική απάντηση σε προτάσεις του στιλ «τι κάνεις μετά τη δουλειά; Πάμε βόλτα με την μπέμπα;».

Πριν από κάποια χρόνια δούλευα για extras τις Παρασκευές και τα Σάββατα ως γκαρσόνα σε ένα coctail bar στο Παρίσι. Ήταν ένα μικρό καλόφημο μπαράκι στο Marais, καθόλου τουριστικό, όπου σύχναζαν κυρίως Παριζιάνοι. Ο κόσμος ήταν αρκετά κουλ κι ευγενικός κι εγώ ήμουν η μόνη γκαρσόνα στη βάρδια, μαζί με δύο bartenders πίσω από την μπάρα. Όσο σνομπ μπορεί να είναι οι Γάλλοι γενικότερα τόσο συμπαθητικοί ήταν απέναντι σε έναν εργαζόμενο που τους σερβίρει το apéro τους. Ένα σαββατόβραδο κι ενώ το μαγαζί ήταν πήχτρα, τόσο που δεν μπορούσες ούτε να περάσεις, έρχεται μια παρέα Ελλήνων από αυτούς που νομίζουν ότι επειδή νοικιάζουν σπίτι 20 τετραγωνικών και κάνουν σπουδές στο Παρίσι τούς ανήκει και ο κόσμος. Φυσικά ήθελαν να κάτσουν σε τραπέζι και φυσικά ήθελαν έναν υπηρέτη για την αφεντιά τους. Σημείωση: ξέρετε τι είναι χειρότερο από Έλληνα πελάτη; Έλληνας πελάτης στο εξωτερικό. Αν το έχετε κάπως στο μυαλό σας ότι όταν βρεθούν Έλληνες στο εξωτερικό φιλιούνται κι αγκαλιάζονται, κάνετε λάθος. Αν αυτοί πίνουν το ποτό τους κι εσύ τους το σερβίρεις, τότε γι' αυτούς είσαι ένα ταπεινό μερμηγκάκι σαν τη Ματίνα Μανταρινάκη. Οι τύποι ήταν τραγικά απαράδεκτοι και σε καμία περίπτωση δεν τους δικαιολογεί το γεγονός ότι ήταν ημιμεθυσμένοι. Τα σεξιστικά σχόλια, ο χλευασμός και το εμετικό πεφτούλιασμα έδιναν και έπαιρναν, σε τέτοιο σημείο που πέρασα από τα γαλλικά στα «γαλλικά». Ευτυχώς, όμως, για τις ιστορίες σαν κι αυτή, θα υπάρχουν πάντα σαν αντίδοτο οι στίχοι-ύμνος του Φοίβου Δεληβοριά για τις γκαρσόνες.

«Κοίταξέ την πώς σερβίρει, πιο λευκή κι απ' την ποδιά της/πώς κρατάει ψηλά τον δίσκο και την αξιοπρέπειά της/ροδανθός μες στα ρεμάλια και θεά μες στους θνητούς/η παγίδα για να γίνεις πάλι χάλια». -Μελπομένη Μαραγκίδου

Δεν είναι τόσο δύσκολο να μην είσαι εντελώς μαλάκας με τα γκαρσόνια, αλήθεια. Βέβαια, δεν είναι και τόσο δύσκολο να μην είσαι εντελώς μαλάκας γενικά στη ζωή σου, παρ' όλα αυτά πάρα πολλοί άνθρωποι απλώς αρνούνται να φερθούν σαν έλλογα όντα. Για απολύτως μυστηριώδεις λόγους, όμως, οι άνθρωποι βγάζουν τον χειρότερο εαυτό τους σε εστιατόρια/μπαρ, συνήθως εις βάρος των σερβιτόρων/μπάρμαν που δουλεύουν εκεί. Προσωπικά, νομίζω ότι χειρότερος όλων των απαίσιων τύπων που έχω σερβίρει ως μπάρμαν ήταν ο «αγενής γιδοβοσκός». Αυτό φυσικά ήταν ένα όνομα που του είχα δώσει εγώ, για τον πολύ απλό λόγο πως ο συγκεκριμένος άνθρωπος συνήθιζε να έρχεται στο μπαρ και να σφυρίζει κλέφτικα προκειμένου να μου αποσπάσει την προσοχή. Μπορεί να ακούγεται ΟΚ, άλλα πιστέψτε με, λίγα πράγματα είναι πιο εξοργιστικά από το να έχεις έναν τύπο μπροστά σου ο οποίος απλώς αρνείται να σου μιλήσει σαν άνθρωπος και σου φέρεται σαν να είσαι ένα από τα πρόβατά του.

Εντέλει, την τρίτη ή τέταρτη φορά που μου σφύριξε κλέφτικα τον αγνόησα επιδεικτικά, ώσπου μου είπε εκνευρισμένος: «Παλικάρι, να παραγγείλω;», στο οποίο απάντησα κάτι του τύπου: «Συγγνώμη, άλλα όσο σφυρίζατε νόμιζα ότι ψάχνατε τον σκύλο σας, δεν είχα καταλάβει ότι με φωνάζατε». Ύστερα από αυτό, ευτυχώς δεν με ξαναενόχλησε. -Ιωάννης Μακρογιαννέλης

Νομίζω πως το χειρότερο που μπορεί να ζητηθεί από σερβιτόρο εστιατορίου –και, λογικά, έχει συμβεί σε όλους– είναι η απαγγελία του μενού. Δεν λέω, κάποια μαγαζιά δεν έχουν κατάλογο ή είναι η πολιτική τους τέτοια που το μενού ημέρας είναι προφορικό. Ωστόσο, οι πελάτες οι οποίοι, ενώ τους πήγαινα πάντοτε το μενού ημέρας γραμμένο, μου ζητούσαν να τους αραδιάσω προφορικά τα πιάτα, με ξεπερνούσαν. Τι αλλάζει δηλαδή όταν κάποιος σου λέει πως σήμερα έχει μοσχαράκι κοκκινιστό από το να το δεις γραμμένο σε ένα κομμάτι χαρτί; -Παύλος Τουμπέκης

Έχοντας κλείσει τουλάχιστον μια δεκαετία δουλεύοντας σε χώρους εστιάσεων, από μπουζούκια και καφετέριες μέχρι κέτερινγκ, βάζω κερί και βούλα στο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι σερβιτόροι είναι δούλοι. Το να είσαι γυναίκα σερβιτόρα ή μπουφετζού είναι δέκα φορές δυσκολότερο, αφού έρχεσαι καθημερινά αντιμέτωπη με τη σεξιστική συμπεριφορά, την οποία τα αφεντικά έχουν την τάση να δικαιολογούν με το «τι να κάνουμε, τα έχουμε αυτά με εσάς τις γυναίκες», ενώ παράλληλα σε βάζουν να κουβαλήσεις παραμάνες (δίσκοι σερβιρίσματος βαρέος τύπου) σαν να έχεις τη μυϊκή δύναμη ενός άντρα, γιατί στο συμφέρον υπάρχει πάντα ισότητα. Το χειρότερο που μου έχει συμβεί ποτέ ήταν όταν βρέθηκα να δουλεύω σε μεγάλη καφετέρια του Μικρολίμανου. Ένας τύπος, θέλοντας να με φωνάξει για να πληρώσει, έκανε αυτό τον ήχο με τα «φιλάκια» που κάνουμε όταν φωνάζουμε σκύλο. Πηγαίνοντας στο τραπέζι, του είπα ότι μπορεί να μην το ξέρει αλλά συνήθως απλώς σηκώνουμε το χέρι μας, ενώ εκείνος –που είχε παραγγείλει έναν ελληνικό μονό, αξίας 2 ευρώ και 20 λεπτών– μου είπε πως είναι πελάτης και θα κάνει ό,τι γουστάρει. Αφού αρχίσαμε να λογομαχούμε γιατί, όπως είπε γελώντας σαρκαστικά, «σήκωσαν και οι γυναίκες κεφάλι», το χειρότερο ήρθε όταν κατέφτασε ο υπεύθυνος, ο οποίος του ζήτησε συγγνώμη και του κέρασε τον καφέ, λέγοντας πως θα κρατηθεί απ' τον μισθό μου. Η κουλτούρα που θέλει τον πελάτη να έχει πάντα δίκιο νικάει στα περισσότερα μαγαζιά. Αυτό σημαίνει ότι συνήθως εργαζόμενοι που μπορεί να δουλεύουν 12 ώρες ανασφάλιστοι για 20 ευρώ, εννοείται χάνοντας γιορτές, αργίες ή οτιδήποτε μπορεί να συμβαίνει στον έξω κόσμο, χάνουν αυτόματα το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν για τη μαλακισμένη συμπεριφορά ενός πελάτη που δεν είναι αναγκασμένοι να ανεχτούν. Εννοείται πως ήξερα ότι θα απολυθώ από τη στιγμή που είχε έρθει ο υπεύθυνος, οπότε απλώς άφησα τον εαυτό μου ελεύθερο και τουλάχιστον τους έβρισα φεύγοντας αξιοπρεπώς. Αν δεν θέλεις να είσαι μαλάκας με τους σερβιτόρους, να θυμάσαι ότι δεν είναι εκεί για να σου φτιάξουν τη διάθεση ή να πληρώνουν τα νεύρα σου και να υπομένουν την πολυλογία ή τα αστειάκια σου. Είναι εκεί για να σου καθαρίσουν το τραπεζάκι, να φέρουν τον καφέ σου και να σου γεμίζουν νερό. Αν δεν είσαι ευγενικός, κάθε απαίτηση για περισσότερα πράγματα δίνει το ελεύθερο για φτύσιμο μέσα στον καφέ. -Άννα Νίνη

Έχοντας μεγαλώσει μέσα σε εστιατόριο (λόγω του επαγγέλματος του πατέρα μου), έχω δει κατά διαστήματα πολλά ευτράπελα και άσχημες συμπεριφορές από πελάτες. Μία από τις χειρότερες που θυμάμαι είναι η εξής: πελάτης υποστηρίζει πως έχει χάσει έναν πανάκριβο αναπτήρα και κάνει άνω-κάτω το τραπέζι και τα γύρω από αυτό σημεία για να τον βρει. Αφού δεν τα καταφέρνει, φωνάζει τον υπεύθυνο του μαγαζιού (δηλαδή τον πατέρα μου) και υποστηρίζει, χωρίς καμία απόδειξη, πως ο αναπτήρας έχει κλαπεί από τον βοηθό σερβιτόρου που τους εξυπηρετούσε, δηλαδή ένα δεκαεννιάχρονο παιδί που δούλευε για να βοηθήσει την οικογένειά του. Όταν ο πατέρας μου του εξήγησε πως δεν πιστεύει ότι ο αναπτήρας έχει κλαπεί και πως είναι παράνομο να «γίνει σωματικός έλεγχος», όπως ζητούσε, ο τύπος άρχισε να ουρλιάζει και να απειλεί πως θα καλέσει την αστυνομία. Ο υπάλληλος, λόγω της πίεσης, έβαλε τα κλάματα και ο πατέρας μου προσπαθούσε να τον ηρεμήσει την ίδια στιγμή που με ψυχραιμία έκανε τα πάντα για να λογικεύσει τον πελάτη, που είχε πλέον αρχίσει να ενοχλεί όλο το μαγαζί. Τελικά, ο αναπτήρας βρέθηκε όταν η γυναίκα του θυμήθηκε πως τον είχε βάλει στην τσάντα της όταν ζήτησαν λογαριασμό. Ο μέσος άνθρωπος –όσο μαλάκας κι αν είναι– θα ζητούσε συγγνώμη και θα έφευγε ντροπιασμένος. Όμως, εδώ μιλάμε για κόπανο πρώτης διαλογής. Ο τύπος απλώς άρπαξε τον αναπτήρα και έφυγε τσαντισμένος σαν να του τον είχαν όντως κλέψει. Ειλικρινά, δεν θυμάμαι καν αν πλήρωσε εντέλει τον λογαριασμό. -Αντώνης Κωνσταντάρας

Περισσότερα από το VICE

Γιατί οι Άντρες Πληρώνουν για να Κάνουν Σεξ ενώ Έχουν Σχέση;

Γιάννης Αγγελάκας: «Κάποτε η Παραλιακή στη Θεσσαλονίκη Ήταν ένα Κοινόβιο για Φρικιά, Χίπηδες και Πάνκηδες»

Μιλώντας με τη Γιαγιά μου για τις 12 Εκτρώσεις της