Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος ΖηργάνοςΑν σήμερα είσαι γύρω στα 20, τότε μάλλον οι γονείς σου ήταν μικρά παιδιά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967–1974) και δεν έχουν οι ίδιοι να σου πουν πολλά για το πώς ήταν η ζωή τότε. Ίσως έχεις ακούσει ιστορίες ή γνώμες από τον παππού ή τη γιαγιά, οι οποίοι τότε μάλλον ήταν στην πιο δημιουργική τους φάση. Αν πέτυχες δασκάλους με μεράκι, ίσως έχεις συμμετάσχει σε κάποια σχολική εκδήλωση που δεν έγινε μόνο για να γίνει. Από την επίσημη διδακτική ύλη του σχολείου, πάντως, ελάχιστα έχεις μάθει για το τι έγινε τότε. Για το ποιος έκανε τι, ποιος υποκίνησε τα γεγονότα, για το ποιοι αντέδρασαν, ποιοι συνέχισαν τη ζωή τους ως φιλήσυχοι πολίτες, αλλά και ποιοι «δημοκράτες» συνεργάστηκαν με τον Παπαδόπουλο, τον Παττακό και τις παρέες τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Έχει πολύ ενδιαφέρον για εμάς τους λίγο μεγαλύτερους να αναλογιστούμε ότι σήμερα η Χούντα είναι τόσο πίσω στην Ιστορία όσο ήταν η Κατοχή στα 90s και τα πρώτα 00s - μισό αιώνα πίσω, δηλαδή. Αν λοιπόν εμείς τότε σαν πιτσιρίκια νιώθαμε πως o Hitler δεν μπορεί να υπάρξει ξανά και πως ο πόλεμος πολύ δύσκολα θα χτυπήσει την πόρτα της Ελλάδας, μήπως σκέφτονται και οι σημερινοί 20άρηδες παρόμοια για τη Χούντα; Μήπως, δηλαδή, τους φαίνεται ένας παλιός κίνδυνος που το 2017, ως χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε ξεπεράσει μια για πάντα; Με αυτήν τη σκέψη στο μυαλό, ζήτησα από επτά νέους ανθρώπους να μου πουν τι έχουν ακούσει από τους μεγαλύτερους, τι έχουν μάθει στο σχολείο και τελικά πόσο κοντά ή μακριά τους νιώθουν να είναι το πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Ή ευρύτερα, η έννοια «χούντα».«Δυστυχώς, για όλα αυτά τα τραγικά μαθαίνουμε πολύ λίγα πράγματα στο σχολείο»
Μιχαήλ-Αναστάσης, 21 ετών, φοιτητής
Δεν μπορεί κάποιος να έχει θετική άποψη για τη Χούντα. Γνωρίζω πως η Χούντα εδραιώθηκε μετά από μια πολύ περίεργη κατάσταση που υπήρχε στη χώρα. Ο Παπαδόπουλος εκμεταλλεύτηκε αυτή την ανωμαλία και πήρε με τη βία την εξουσία. Ξέρουμε για την καταπάτηση πολλών δικαιωμάτων - απαγόρευση κυκλοφορίας, περιορισμοί παντού, γενικά πολύ άσχημη κατάσταση. Αλλά και πέρα από την Ελλάδα, επειδή έχω σπουδάσει στην Κύπρο, άνθρωποι εκεί μου έχουν διηγηθεί τις συνέπειες που είχε η Χούντα και για τον δικό τους τόπο, με την εισβολή των Τούρκων το '74. Δυστυχώς, για όλα αυτά τα τραγικά μαθαίνουμε πολύ λίγα πράγματα στο σχολείο. Εξάλλου, απορροφούμαστε τόσο πολύ από την προετοιμασία για τις Πανελλαδικές που δεν μας μένει τίποτα. Αλλά ως ενήλικες πλέον και πολίτες, δε χρειάζεται να περιμένουμε έτοιμες πληροφορίες. Πρέπει ο καθένας μόνος του να ψάξει, για να μάθει πραγματικά τι συνέβη, προκειμένου να σχηματίσει πιο ολοκληρωμένη άποψη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αναστασία, 20 ετών, φοιτήτρια
Πάντα μας έλεγαν πως η Δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα, ακόμη και στη χειρότερή της μορφή. Άρα η Χούντα δεν μπορεί να είναι καλύτερη από τη Δημοκρατία. Στα βιβλία δεν έχουν γραφτεί πολλά, οπότε βασική πηγή πληροφοριών για τη Χούντα είναι ό, τι μας λένε οι γονείς και οι παππούδες μας. Έχω ακούσει ότι υπήρχαν και καλά και κακά. Στα καλά βάζουν την ασφάλεια που υπήρχε τότε, ειδικά σε επίπεδο φύλαξης των συνόρων. Με τόσο στρατό που υπήρχε παντού, δεν κινδυνεύαμε από κάποιον εξωτερικό εχθρό, αυτό τουλάχιστον μας λένε οι μεγάλοι. Βέβαια, αυτήν την ασφάλεια δεν την ένιωθαν όλοι, αφού κάποιοι βίωναν την καταστολή. Υπήρχε η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά από κάποια ώρα το βράδυ, δεν υπήρχε η νυχτερινή ζωή που υπάρχει τώρα. Δεν μπορούσαν οι άνθρωποι να μαζεύονται σε μεγάλες παρέες, όπως κάνουμε εμείς σήμερα. Μάλλον η κατάσταση ήταν παρόμοια με αυτή που μαθαίνουμε για τη Βόρεια Κορέα, όπου οι άνθρωποι είναι καταπιεσμένοι. Όταν ακούω τη λέξη «Χούντα», μου έρχεται στο μυαλό η λέξη «υποδούλωση».«Δεν μπορούν να ακυρώνουν όλα τα απάνθρωπα που έκαναν αυτοί οι τύποι»
Αλέξανδρος, 27 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
Προσωπικά, είμαι από την πλευρά των ανθρώπων που θεωρούν τη Χούντα ως ένα από τα πιο μελανά κομμάτια της νεότερης Ιστορίας της χώρας. Όταν ακούω τη λέξη «Χούντα» τίποτα θετικό δε μου έρχεται στο μυαλό. Από όσα γνωρίζω για εκείνη την περίοδο, πιο πολύ μ' έχει σοκάρει η σκληρότητα του ΕΑΤ - ΕΣΑ (σ.σ. Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας). Είναι ένα κομμάτι που θα έπρεπε να έχει αναπτυχθεί περισσότερο στα σχολεία και τα πανεπιστήμια ή ακόμη και στα ΜΜΕ. Αντίθετα, αυτό που βλέπω είναι ότι στην κοινή γνώμη αρχίζει να απενοχοποιείται κάπως όλη αυτή η ιστορία με τη Χούντα. Όλο και πιο συχνά ακούς δεξιά κι αριστερά πως «τότε ήταν καλύτερες οι υποδομές, έγιναν έργα, έγιναν νοσοκομεία» ή «μια δικτατορία μας χρειάζεται» και άλλα παρόμοια. Δεν ξέρω αν έκαναν κάποια έργα, αλλά ακόμη και έτσι να είναι, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ακυρώνουν όλα τα απάνθρωπα που έκαναν αυτοί οι τύποι. Πρέπει να πούμε, πάντως, πως παρόλο που τέτοια καθεστώτα εδραιώνονται με τη βία, συνήθως είναι αποτέλεσμα της ανοχής και της αδράνειας που δείχνει μια ολόκληρη κοινωνία. Μια τέτοια ανοχή καλούμαστε να δείξουμε και στο σήμερα, όταν μας λένε, για παράδειγμα, ότι πρέπει να κάθεσαι «ήσυχος» και να μην πηγαίνεις πολύ κόντρα, αν θες να κρατήσεις τη δουλειά σου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μάρθα, 19 ετών, φοιτήτρια
Χούντα δεν είναι μόνο η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Χούντα δεν είναι μόνο ο Παπαδόπουλος και ο Παττακός. Χούντα ήταν και το καθεστώς του Μεταξά που πολλοί άνθρωποι νομίζουν πως ήταν ένα άγιος άνθρωπος που είπε το «ΟΧΙ» σε Γερμανούς και Ιταλούς. Χούντα είναι η απαγόρευση της ελευθερίας του Τύπου, είναι η απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά από συγκεκριμένη ώρα. Όλα αυτά ήταν τραγικά και καταργούσαν βασικά δικαιώματα του ανθρώπου. Δυστυχώς, πολλά πράγματα λείπουν από την Ιστορία, όπως τη μάθαμε στο σχολείο. Τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία πρέπει να μαθαίνουν πως μιλάμε για μία δικτατορία. Πρέπει οι δάσκαλοι να μη μένουν στα συνηθισμένα, αλλά να κάνουν το κάτι παραπάνω στην τάξη, να δείχνουν ίσως κάποιο σχετικό ντοκιμαντέρ. Από την άλλη, εμείς, δεν πρέπει να πηγαίνουμε στην εκδήλωση του Πολυτεχνείου κάθε χρόνο, απλώς για να μην πάρουμε απουσία, αλλά να προσπαθούμε να μάθουμε μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται και άρα εμείς πρέπει να αποτρέψουμε μια επανάληψη αυτής της περιόδου. Είδαμε τι πήγε να γίνει στην Τουρκία πέρυσι το καλοκαίρι. Αλλά και στη Δημοκρατία που έχουμε, έχουν βρει τρόπους να περνούν νόμους που κανονικά θα έπρεπε να κόβονται, είτε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας είτε από τους βουλευτές. Ως πολίτες, δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε.«Και σήμερα, ζούμε ένα είδος χούντας»
Μανώλης, 22 ετών, άνεργος
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Δεν έχω καλά σχηματισμένη άποψη για τη Χούντα. Προσπαθώ να καταλάβω τι έγινε τότε. Καθώς μεγάλωσα στην επαρχία, στην Κρήτη συγκεκριμένα, άκουγα ανθρώπους να λένε πως στη Χούντα ήταν καλύτερα τα πράγματα απ' ότι τώρα. Ότι είχαν γίνει έργα, ότι τότε είχαμε ξεκλείδωτες τις πόρτες και άλλα τέτοια. Κάθε 17 η Νοέμβρη, έβλεπες τους μισούς να τσακώνονται με τους άλλους μισούς για το αν ήταν καλή ή κακή η Χούντα. Στο σχολείο μάθαμε για το πραξικόπημα, για τα κοπέλια που πέθαναν στο Πολυτεχνείο, για τον κόσμο που έστειλαν εξορία στη Μακρόνησο, για την εισβολή στην Κύπρο. Από συγγενείς έχω μάθει ότι τότε δεν υπήρχαν βασικές ελευθερίες, πως η Αστυνομία ήταν παντού και πως κουμάντο έκανε ο Στρατός. Η μητέρα μου, μού έχει πει μια ιστορία για το ότι περπατούσε με τον πατέρα της στην Αθήνα και έβλεπαν στις ταράτσες των κτιρίων ελεύθερους σκοπευτές. Η Χούντα έχει συνδεθεί γενικά με τον φασισμό, σωστά κατά τη γνώμη μου. Δεν μπορείς να παίρνεις με το έτσι θέλω την εξουσία σε μια χώρα. Αλλά και σήμερα, ζούμε ένα είδος χούντας. Όταν αναγκάζουν τον παππού μου να ζει με σύνταξη 300 ευρώ και εγώ είμαι άνεργος και δεν μπορώ να θρέψω το σπίτι μου, δεν είναι χούντα αυτό; Δεν μπορούμε να επιλέξουμε ποια θα είναι η ζωή μας και αυτό είναι ένα είδος χούντας.«Κάθε φορά που οι πολίτες δεν εμπιστεύονται το πολίτευμα, υπάρχει ο κίνδυνος ο Στρατός να υπερισχύσει»
Μαρία, 22 ετών, φοιτήτρια
Θέλω να πιστεύω ότι η γνώμη μου για τη Χούντα ταυτίζεται με αυτή των περισσότερων ανθρώπων, δηλαδή ότι πρόκειται για ένα απαράδεκτο πολιτικό καθεστώς. Στις χούντες, αυτοί που έχουν την εξουσία προσπαθούν να κοιμίσουν τον κόσμο προκειμένου να κυριαρχήσουν σε κάθε έκφανση της ζωής, είτε σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο είτε ακόμη και σε προσωπικό. Θυμάμαι τον παππού μου να μου λέει πως τότε οι ελληνικές ομάδες τα πήγαιναν καλά στο ποδόσφαιρο με τις ευλογίες του καθεστώτος, για να χαίρεται ο κόσμος και να ξεχνά το τι συνέβαινε. Από τους δικούς μου επίσης έχω μάθει ότι δεν επιτρέπονταν οι συγκεντρώσεις σε σπίτια, υπήρχε όριο στην ώρα που μπορούσε κάποιος να είναι έξω. Γενικά μιλάμε για καταστρατήγηση βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και φυσικά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τις ζωές που χάθηκαν τότε. Βέβαια, ελάχιστα απ' όλα αυτά διδασκόμαστε στο σχολείο, με το σκεπτικό ότι πρόκειται για πολύ πρόσφατα συμβάντα που δε θεωρούνται ακόμη ιστορικά. Ακόμη, το γεγονός πως η επέτειος του Πολυτεχνείου δεν έχει ανακηρυχθεί επίσημη αργία, δείχνει ότι ως έθνος το σκεφτόμαστε λίγο, μη θίξουμε και συνειδήσεις, μιας και φασίστες υπάρχουν ακόμη ανάμεσά μας. Ο κίνδυνος μιας χούντας δεν εκλείπει ποτέ κι αυτό το αποδεικνύουν, δυστυχώς, οι διεθνείς εξελίξεις. Κάθε φορά που οι πολίτες δεν εμπιστεύονται το πολίτευμα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ο Στρατός να υπερισχύσει, επειδή υποτίθεται ότι προσφέρει κάποιου είδους ασφάλεια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Γιάννης, 27 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
Είναι ένα ιστορικό γεγονός που το καταδικάζω με όλους τους τρόπους. Δεν συμφωνώ σε καμία περίπτωση με τον απολυταρχισμό και πρακτικές σαν κι αυτές που εφαρμόστηκαν τότε. Η δικτατορία του '67-'74 επηρέασε όλο το έθνος και φυσικά τη νεολαία. Γνωρίζω πράγματα για τη Χούντα από τις σχολικές εκδηλώσεις, αλλά και από τις πορείες του Πολυτεχνείου στις οποίες συμμετείχα ως φοιτητής. Όταν ακούω αυτήν τη λέξη, πέρα από απέχθεια, αισθάνομαι και κάποιο φόβο. Φοβάμαι στην ιδέα πως απειλείται η ελευθερία της έκφρασης, αλλά ακόμη και της σκέψης, η ελεύθερη βούληση και νομίζω πως η χούντα σαν έννοια, πέρα από το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, δεν είναι τόσο μακριά από εμάς. Στην Ελλάδα βιώνουμε ένα είδος οικονομικής χούντας, ενώ υπάρχουν και άνθρωποι που ίσως επιθυμούν την επαναφορά καθεστώτων σαν και αυτό του Παπαδόπουλου. Αλλά και δίπλα μας, στην Τουρκία, πέρυσι, έγινε απόπειρα πραξικοπήματος. Δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε, επειδή τώρα στην Ελλάδα έχουμε Δημοκρατία και κάποιες βασικές ελευθερίες.Περισσότερα από το VICE«H Ζωή Είναι Ωραία» Ακόμα κι Όταν Παλεύεις με τον ΚαρκίνοH Danni Daniels Κυριαρχεί στη Βιομηχανία του Πορνό με το 23 Εκατοστών Πέος τηςΈνας Χάρτης με το Αγαπημένο Βιβλίο Κάθε Χώρας Όλων των Εποχών