FYI.

This story is over 5 years old.

Διασκέδαση

To Whiplash Είναι η Ταινία που μου Έμαθε ότι η Τελειότητα Απαιτεί Αυτομαστίγωμα

Το Whiplash σου δείχνει ότι αν θες να είσαι ο καλύτερος, πρέπει να φας το ξύλο της αρκούδας –κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Ο Andrew Neyman (Miles Teller) είναι ένας φιλόδοξος νεαρός ντράμερ της τζαζ που σπουδάζει σε ένα από τα καλύτερα μουσικά σχολεία της Αμερικής. Καθηγητής του είναι ο Terence Fletcher (J. K. Simmons). Ένας από τους πιο απαιτητικούς, σκληρούς και τελειομανείς μαέστρους της τζαζ. Η μέθοδος διδασκαλίας του είναι κάθε άλλο παρά συμβατική. Υπάρχουν όρια όταν προσπαθείς να αναδείξεις την τέλεια ερμηνεία;

Το Whiplash (Χωρίς Μέτρο), ή όπως είναι η ακριβής μετάφραση του τίτλου, Καμτσικιά (το χτύπημα, δηλαδή, με μαστίγιο), αφηγείται την προσπάθεια που καταβάλλει ο ντράμερ Andrew –πρωτοετής φοιτητής σ' ένα απ' τα καλύτερα μουσικά κολλέγια των ΗΠΑ, και κατ' επέκταση, του κόσμου, Shaffer– για ν' αποδείξει σε όλους (στον πατέρα και τους συγγενείς του, στους συναδέλφους του και την κοπέλα), κυρίως όμως στον απαιτητικό μαέστρο και καθηγητή του, κύριο Fletcher, πως είναι ο επόμενος θρύλος Charlie "Bird" Parker της τζαζ.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η δεύτερη ταινία του 30άχρονου Damien Chazelle (Guy and Madeline on a Park Bench), είναι κάτι ανάμεσα σε μουσικό φιλμ και ψυχολογικό θρίλερ. Ναι, καλά ακούσατε. Ενώ το Whiplash ξεκινά σαν ένα ακόμη φιλμ μαθητείας, όσο προχωρά η ώρα δεν έχεις καμιά ιδέα για το που θα καταλήξει. Η σχέση ανάμεσα στον δάσκαλο και τον μαθητή αρχίζει ανώδυνα, για να καταλήξει γρήγορα σ' ένα συναρπαστικά επικίνδυνο παιχνίδι ποντικού και γάτας, ή ακόμη καλύτερα, ένα φιλμ επιβίωσης –φέρνοντας στο νου τον Sir Laurence Olivier και τον Michael Caine στο Sleuth του Mankiewicz, κυρίως, όμως, την στάση του Λοχία Χάρτμαν απέναντι στους νεοσύλλεκτους φαντάρους του στο αριστούργημα του Stanley Kubrick, Full Metal Jacket.

Η ταινία που ένα χρόνο πριν βραβεύτηκε ως η καλύτερη Ταινία Μικρού Μήκους από την Επιτροπή του Sundance φτάνοντας φέτος να είναι υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, διαθέτει –εκτός από εξαιρετική ατμόσφαιρα και ερμηνείες, όπως θα καταλάβατε από τις παραπάνω αναφορές– μία ιδιαιτερότητα και πρωτοτυπία, που μοιάζει με φορμαλιστική φωτοβολίδα ανανέωσης. Είναι δυναμική, καθολική –μαζί και προσωπική–, λιτή στο σύνολο της αλλά μ' ένα ρεσιτάλ από ήχους και εικόνες που ηλεκτρίζει το κορμί και το κρατά χωρίς καθόλου κόπο αγκιστρωμένο στην καρέκλα… Με ακόμη λιγότερα λόγια, το Whiplash είναι η πιο εντυπωσιακή, οριακά περίεργη ταινία που έχω δει τελευταία.

Ο δυναμίτης που ακούει στο όνομα JK Simmons (Juno, Spider-Man Trilogy), είναι συγκλονιστικός στον ρόλο του μαέστρου/καθοδηγητή, Terence Fletcher: ένα θανατηφόρα αστείο κτήνος, ακραία ευαίσθητος αλλά και σοδομιστής ψυχών. Απ' την στιγμή που εμφανίζεται στην οθόνη, επιβάλλει την παρουσία του με τέτοιο τρόπο, που απ' τη μια πλευρά σε κάνει να αδημονείς για την συνέχεια, από την άλλη, όμως, τον φοβάσαι και μόνο που… ανασαίνει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο νεαρός Miles Teller (του περσινού, συμπαθέστατου indie drama, The Spectacular Now), είναι υπέροχος στον ρόλο του μαθητή που υπομένει τα πάντα προκειμένου να γίνει ο καλύτερος. Είναι στιγμές που τα ντραμς μοιάζουν, λες, προέκταση του εαυτού του¬, ενώ η ισορροπία που πετυχαίνει ανάμεσα στο θύμα και στον θύτη, είναι κάτι παραπάνω από πειστική: η στιγμή που αποφασίζει να τα βάλει με το θηρίο, είναι απλώς επική.

Η μουσική, επίσης, εξαιρετική. Το Whiplash του Hank Levy, απ' όπου έχει προκύψει και ο τίτλος¬, διατρέχει όλη την ταινία και χαρίζει ένα υποβλητικό τέμπο στην αφήγηση –κάτι στο οποίο βοηθά και το ντελιριακό μοντάζ– που κλιμακώνεται στο αλησμόνητα ηλεκτρισμένο φινάλε με την αριστουργηματική διασκευή από τον Justin Hurwitz του κλασικού κομματιού του Juan Tizol, Caravan (που πρώτος είχε ερμηνεύσει ο Duke Ellington με την Ορχήστρα του), προσφέροντας μοναδικές ανατριχίλες συγκίνησης, κι όπως διαπίστωσα ενώ έφευγα από την αίθουσα, μερική ανασύσταση των εγκεφαλικών κυττάρων.

Ακούστε την εκπληκτική βερσιόν του Caravan, εδώ:

Αν θέλει, βέβαια, να βρει κανείς ψεγάδια, θα τα βρει. Σεναριακά, για παράδειγμα, είναι στιγμές που η πλοκή χωλαίνει. Οι τρίτοι χαρακτήρες –αυτοί που βρίσκονται, με κάποιο τρόπο, στην ζωή του πρωταγωνιστή– θα μπορούσαν κάλλιστα ν' απουσιάζουν, ενώ κάποια από τα twists προκύπτουνε πανεύκολα, ρισκάροντας έτσι μία μελοδραματική κατάληξη της ιστορίας. Όλα αυτά, όμως, αποφεύγονται χάρη στον μαέστρο Damien Chazelle, που καταφέρνει να δημιουργήσει μες απ' την σκηνοθεσία του (ερμηνείες, θέσεις κάμερας, μοντάζ) την ένταση για την οποία ωρύομαι για τόσην ώρα, κρύβοντας έτσι, όχι μόνο τις όποιες σεναριακές αφέλειες, αλλά και τους συμβολισμούς που ανάγουνε την σχέση του διδύμου, δάσκαλος/μαθητής, σε εξουσιαστή και εξουσιαζόμενο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Συμπέρασμα: μια νέα φόρμα για το είδος των μουσικών φιλμ, φρέσκια όσο και αντισυμβατική, μια πλήρης αναζωογονητική κινηματογραφική εμπειρία μ' ένα συγκλονιστικό JK Simmons και εξαιρετικό soundtrack, ένα υπέροχο φιλμ που σε κρατά καθηλωμένο απ' το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό.

Τι πρέπει να ξέρεις για το Whiplash

Υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Β' Ανδρικού Ρόλου (JK Simmons), Διασκευασμένου Σεναρίου (Damien Chazelle), Μοντάζ και Μιξάζ,

Βραβεία: Χρυσή Σφαίρα Β' Ανδρικού Ρόλου (JK Simmons), Μεγάλο Βραβείο Επιτροπής για Ταινία Μυθοπλασίας και Βραβείο Κοινού για αμερικανική Ταινία Μυθοπλασίας στο Φεστιβάλ του Sundance, 2014, Συμμετοχή στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στο Φεστιβάλ των Καννών, 2014

Σενάριο/ Σκηνοθεσία: Damien Chazelle
Πρωταγωνιστούν: Miles Teller, J.K. Simmons Melissa Benoist, Paul Reiser
Διάρκεια: 106', Καταλληλότητα: Κατάλληλο, Είδος: Δραματική, Διανομή: Feelgood

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.