Ο Trump έχει Bάλει την Αμερική σε Tροχιά Πολέμου με το Ιράν

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο VICE New Zealand.

Την Πέμπτη, η συντακτική ομάδα των New York Times έγραφε ότι ένας πόλεμος με το Ιράν είναι το «τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι ΗΠΑ», επικρίνοντας τον Donald Trump για τον «καταιγισμό προκλητικών λέξεων, άμεσων απειλών και ενεργειών» ενάντια στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Η πιο πρόσφατη ενημέρωση του Προέδρου για τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν του Barack Obama και του John Kerry, του 2015, την περασμένη Δευτέρα, άφησε το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), όπως είναι επισήμως γνωστό, άθικτο. Αλλά μήπως είναι στα όρια της διάλυσης – και τι σημαίνει αυτό ακριβώς για τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες;

«Αν μιλούσαμε πριν από μια βδομάδα, δεν θα σας έλεγα ότι είναι τόσο πιθανό όσο φαίνεται τώρα», μου είπε η Emily Hawthorne, αναλύτρια Μέσης Ανατολής στην εταιρεία στρατιωτικών πληροφοριών Stratfor, σε συνέντευξη την Τετάρτη. Αν το JCPOA κατέρρεε, είπε, αυτό θα συνέβαινε, πιθανόν επειδή οι ΗΠΑ θα ήθελαν να πάψει να ισχύει. Όπως το έθεσε, «Εμφανώς, ο Trump το σκέφτεται».

«Αυτό δεν σημαίνει ότι το JCPOA θα λήξει άδοξα», συνέχισε. Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η διάλυση της συμφωνίας για τα πυρηνικά δεν σημαίνει κήρυξη πολέμου.

Αν απολαμβάνετε το συγκεκριμένο status quo, ιδού πέντε λόγοι για να ανησυχείτε λιγάκι – αν όχι πολύ.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος Trump, έκανε κάτι που πρέπει να κάνει κάθε τρεις μήνες: είπε στο Κογκρέσο ότι το Ιράν δεν παραβιάζει τους όρους της συμφωνίας. Ο Trump το είχε κάνει ξανά, αλλά εμφανώς δεν είναι κομμάτι της δουλειάς που απολαμβάνει, όπως όταν προσποιείται πως οδηγεί φορτηγά, ή υπογράφει υπομνήματα, ενώ τον φωτογραφίζουν. Ένας εκπρόσωπος του Trump είπε σε ρεπόρτερ ότι η ομάδα του «κρίνει ότι το Ιράν αναμφίβολα αθετεί το πνεύμα» της συμφωνίας. Αλλά διεθνείς επιθεωρητές καθιστούν ξεκάθαρο ότι το Ιράν είναι φρόνιμο.

Ο Trump δεν αγαπάει καθόλου το Ιράν. Θα θυμάστε ότι ο 45 ος Πρόεδρος είπε ότι θα διαπραγματευόταν εκ νέου τη συμφωνία για τα πυρηνικά κατά τη διάρκεια της καμπάνιας του το 2016 και μετά συγκέντρωσε μια ομάδα συμβούλων που έχουν εκφραστεί εχθρικά προς το Ιράν. Ανάμεσά τους, ο υπουργός Άμυνας James «Mad Dog» Mattis, ένας τύπος που έχει ισχυριστεί ότι το Ιράν έχει φιλίες με τον ISIS. Έτσι, ο Trump την προηγούμενη εβδομάδα συνόδευσε τον έπαινο με μια προειδοποίηση για οικονομικές κυρώσεις σε δεκάδες φορείς που έχουν σχέση με το Ιράν, ανάμεσά τους ομάδες και άτομα μέχρι και στην Κίνα.

Από την πλευρά τους, οι πολιτικοί ηγέτες του Ιράν δεν χαίρονται κιόλας για τις νέες κυρώσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών Mohammad Javad Zarif δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι μπορεί να αποτελούν κατάφωρη παραβίαση της συμφωνίας για τα πυρηνικά. Η λογική εδώ είναι ότι οι ΗΠΑ υποτίθεται ότι πρέπει να ομαλοποιούν το εμπόριο και οι κυρώσεις στο Ιράν για συμπεριφορές που, για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν καλύπτονται από τη συμφωνία, βλάπτουν την Τεχεράνη. Οι ενέργειες που ενόχλησαν τόσο πολύ τον Trump περιλαμβάνουν την πρόσφατη χρήση βαλλιστικών πυραύλων εναντίον στόχων στη Συρία και τη στήριξη σε υποτιθέμενες τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Χεζμπολάχ. To Ιράν έχει επίσης την κακή συνήθεια να κρατάει παράνομα ξένους υπηκόους, ανάμεσά τους και Αμερικανούς πολίτες.

Άρα, το Ιράν θα κουλάρει στο όνομα της ειρήνης; «Δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε ότι το Ιράν θα σταματήσει την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων ή ότι θα πάψει να κρατά ξένους υπηκόους», μου είπε η Hawthorne. Ο πρόσφατα επανεκλεγμένος Πρόεδρος Hassan Rouhani δεν είναι παθιασμένος εθνικιστής, όπως ο πρώην Πρόεδρος Mahmoud Ahmadinejad. Αντίθετα, είναι ένας μετριοπαθής, στο στιλ του Emmanuel Macron, υπέρ του ελεύθερου εμπορίου - ή ό,τι πιο κοντινού τέλος πάντων υπάρχει στην Τεχεράνη. Έρχεται ολοένα σε μεγαλύτερη σύγκρουση με τον Ανώτατο Ηγέτη Ayatollah Ali Khamenei,τον άνθρωπο που στην ουσία κάνει κουμάντο στη χώρα.

Άρα δεν ήταν στον έλεγχό του το ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο διοικητής Mohammad Ali Jafari των Φρουρών της Επανάστασης δήλωσε, «Αν οι ΗΠΑ θέλουν να επιδιώξουν κυρώσεις ενάντια στις ένοπλες δυνάμεις του Ιράν και τους Φρουρούς της Επανάστασης, τότε πρέπει να μεταφέρουν τις βάσεις τους στην περιοχή 1.000 χιλιόμετρα μακριά από το Ιράν και να έχουν υπόψη τους ότι θα πλήρωναν υψηλό τίμημα για οποιονδήποτε λάθος υπολογισμό».

Σύμφωνα με τη Hawathorne, δεν υπάρχει περίπτωση οι ΗΠΑ να μεταφέρουν τις βάσεις τους.

«Αν οι ΗΠΑ αποσύρονταν, θα έπρεπε να φτιάξουμε μια καινούρια συμφωνία», είπε η Hawthorne.

Αυτό θέλουν συντηρητικοί διανοούμενοι, όπως ο Mark Dubowitz. Βασικά, αυτοί υποστηρίζουν ότι το Ιράν πρέπει να υποκύψει τελείως. Η τωρινή συμφωνία, που ο Trump θεωρεί τη «χειρότερη που έχει γίνει», λήγει σε περίπου οχτώ χρόνια. Μια καινούρια συμφωνία θεωρητικά θα κρατούσε πιο πολύ ή –σε έναν φανταστικό κόσμο- θα ήταν μόνιμη. Σε αυτήν την περίπτωση, τα Ηνωμένα Έθνη ίσως να μπορούσαν να εμπλέκονται πιο συχνά, αντί να βασίζονται σε εργαλεία εξ αποστάσεως, όπως ηλεκτρονικά ελεγχόμενες σφραγίδες σε εξοπλισμό και ίσως να έχουν την εξουσία να επιβάλλουν μικρές τιμωρίες, εφόσον η τρέχουσα συμφωνία είναι λίγο-πολύ όλα ή τίποτα: είτε το Ιράν συμμορφώνεται είτε όχι. Επίσης, πολυεθνικοί οργανισμοί ίσως να μπορούν να απορρίψουν το Ιράν στη βάση παραπτωμάτων που δεν έχουν σχέση με τα πυρηνικά, όπως η υποστήριξη προς τη Χεζμπολάχ.

«Το Ιράν μάλλον δεν θα συμφωνούσε σε μια καλύτερη συμφωνία για την παρούσα κυβέρνηση», υποψιάζεται η Hawthorne. Επομένως, μπορεί το μόνο πλεονέκτημα του να αποσυρθούν από τη συμφωνία οι ΗΠΑ να είναι ότι θα μπορέσουν να επιβάλλουν στο Ιράν όλες τις βαριές κυρώσεις που θέλουν. Πριν από τη συμφωνία, στο Ιράν είχαν επιβληθεί κυρώσεις που προκάλεσαν πληθωρισμό, ελλείψεις σε φάρμακα και ζημία στην εθνική αυτοκινητιστική βιομηχανία.

Μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά, ο Rouhani -που γουστάρει λίγο καπιταλισμό- ξεκίνησε να προωθεί το Ιράν ως πιθανή διεθνή επενδυτική ευκαιρία και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ τσιμπάνε. Η Γερμανίδα υπουργός Οικονομίας Brigitte Zypries συνάντησε τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Zarif τον περασμένο μήνα στο Βερολίνο και είπε ότι η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Hermes θέλει να ασφαλίσει επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα του Ιράν. Έπειτα, νωρίτερα μέσα στον μήνα, η γαλλική ενεργειακή εταιρεία Total υπέγραψε μια συμφωνία που θα καλύπτει μια εγκατάσταση φυσικού αερίου στον Περσικό Κόλπο. «Η Total έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει να κάνει και άλλα», μου είπε η Hawthorne.

Θεωρητικά, εξαιτίας των διεθνών αυτών περιπλοκών είναι πιο δύσκολο για τις ΗΠΑ να επιτεθούν στο Ιράν στο μέλλον, χωρίς να τσαντιστούν (ή να βλάψουν άμεσα) συμμάχους ή τις επιχειρήσεις τους. Η Hawthorne μου είπε ότι το Ιράν θέλει «όσο το δυνατόν περισσότερες διεθνείς συμφωνίες», ώστε να γίνει «τρομερά περίπλοκο για την κυβέρνηση Trump –ή οποιαδήποτε κυβέρνηση- να αλλάξει μονόπλευρα το παιχνίδι για οποιονδήποτε εταίρο επενδύει στο Ιράν».

Το Φρικιαστικό Φαινόμενο των Επιθέσεων με Οξύ στη Βρετανία

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Μέχρι στιγμής, το καλύτερο χαρτί του Ιράν στο οικονομικό κομμάτι είναι τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου. Το πρόβλημα είναι ότι ο ενεργειακός τομέας της χώρας υπέστη κυρώσεις στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και τα ορυκτά καύσιμα θεωρούνται πλέον σε κάποιους κύκλους -εντάξει, σε πολλούς κύκλους, ακόμη και επιχειρηματικούς- ως κακή μακροπρόθεσμη επένδυση. Επίσης, πέρυσι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, εξέφρασε ανησυχίες ότι ο οικονομικός προστατευτισμός αυξανόταν και ότι η αύξηση στο παγκόσμιο εμπόριο αγαθών σχεδόν σταμάτησε. Ύστερα, ένας υπέρμαχος του προστατευτισμού ονόματι Donald Trump εκλέχθηκε Πρόεδρος της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου. Όλα αυτά μπορεί να μην είναι καλά σημάδια για τη στήριξη της πετρελαϊκής οικονομίας του Ιράν με ξένες επενδύσεις.

Παρά την έμφαση που δίνει τελευταία το Ιράν στις διεθνείς επιχειρήσεις, η πιθανότητα να ξεκινούσε ξανά το πυρηνικό του πρόγραμμα, αν δεν υπήρχε η συμφωνία Obama/ Kerry, είναι σαφής. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Zarif, το Ιράν είναι «πανέτοιμο», αν οι ΗΠΑ καταρρίψουν τη συμφωνία: Ναι, το Ιράν παρέδωσε τη συντριπτική πλειονότητα ουράνιου κατάλληλου για όπλα (ή σχεδόν) στη Ρωσία, το 2015 (πήγε στη Ρωσία, οπότε, εντάξει, δεν υπάρχει λόγος άγχους), αλλά το Ιράν μπορεί ακόμη να έχει αρκετούς φυγοκεντρωτές για να αποκτήσει (τελικά) το ουράνιο που χρειάζεται για μια βόμβα.

Αν δημιουργήσουν πυρηνικά, τα γεράκια του Ιράν θα μπορούσαν να το απολαύσουν. Όπως μόλις είδαμε, το Ιράν χρησιμοποιεί βαλλιστικούς πυραύλους ενάντια στους εχθρούς του στη Συρία, κάτι που έχει να κάνει από τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, πριν από τρεις δεκαετίες. Σύμφωνα με τον μελετητή θεμάτων ασφαλείας του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν Colin Kahl, ένα Ιράν με πυρηνικά μπορεί να νιώσει ενθαρρυμένο, ώστε να παρέχει όπλα στους συμμάχους του και γενικά να προκαλέσει χάος, κάθε φορά που θίγονται τα συμφέροντά του. Αυτό σημαίνει προβλήματα σε περιοχές για τις οποίες ΗΠΑ και Ιράν βρίσκονται σε άμεση σύγκρουση, όπως Συρία, Υεμένη, Ισραήλ/ Παλαιστίνη και Ιράκ.

Στο μεσοδιάστημα, σύμφωνα με τη Hawthrone, το Ιράν «ακολουθεί τους όρους της συμφωνίας, όπως την αντιλαμβάνεται. Αυτή η συμφωνία ξεκάθαρα δεν περιλαμβάνει πραγματικούς περιορισμούς για τη δραστηριότητα βαλλιστικών πυραύλων, τα ανθρώπινα δικαιώματα και όλα αυτά». Με άλλα λόγια, η Τεχεράνη δεν είναι φρόνιμη, όπως η Lisa Simpson. Είναι φρόνιμη, όπως ο Bart – δεν τον τσακώνουν, αλλά δεν φέρεται και πολύ καλά.

Περισσότερα από το VICE

Η Υπέροχη Ζωή του Επαναστάτη Δημάρχου της Τήλου που Άλλαξε την Ιστορία του Νησιού

O Chester Bennington των «Linkin Park» Ήταν από τους Καλύτερους Ροκ Τραγουδιστές που Γνωρίσαμε

Μιλήσαμε με Έναν Προαγωγό που Πουλά Σεξ σε Δισεκατομμυριούχους στο Ντουμπάι