FYI.

This story is over 5 years old.

Paranormal

Πανσέληνος και Εγκλήματα: Μπορούν Τελικά οι Άνθρωποι να «Σεληνιαστούν»;

«Όταν έχει πανσέληνο και συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο, έχουμε την τάση να το θυμόμαστε».
SN
Κείμενο Sam Nichols
Φωτογραφία: Shutterstock

Ένα βράδυ του Σαββάτου, τον Οκτώβριο του 1983, η πόλη του Μόντρεαλ βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα κύμα βίαιων εγκλημάτων, το οποίο ξεπερνούσε κατά πολύ την έννοια της «σύμπτωσης». Για αρχή, ένας άνδρας που επιχειρούσε να διαρρήξει διαμέρισμα, έβγαλε μαχαίρι στους αστυνομικούς, οι οποίοι τον πυροβόλησαν. Στη συνέχεια, στην άλλη άκρη της πόλης, τρεις άνδρες δέχθηκαν φρικτές μαχαιριές, καθώς προστάτευαν έναν φίλο τους από μια ομάδα βίαιων ατόμων. Τέλος, ξέσπασε ένας καβγάς 50 ατόμων σε αρκετούς σταθμούς του Μετρό της πόλης, με αποτέλεσμα πολλά σπασμένα παράθυρα και μεγάλα κομμάτια τσιμέντου να πέφτουν στις γραμμές. Αλλά αυτό που έκανε τα ΜΜΕ να οργιάσουν -καθοριστικός κοινός παρονομαστής όλων των περιστατικών- ήταν ότι όλα αυτά έγιναν υπό το φως της πανσελήνου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Την επόμενη μέρα, η εφημερίδα Montreal Gazette πήρε συνέντευξη από τον υπαστυνόμο Jacques DeSerres του Τμήματος Δημοτικής Αστυνομίας του Μόντρεαλ. Όταν ρωτήθηκε για την άποψή του για την πανσέληνο και την εγκληματικότητα, έδωσε μια τολμηρή απάντηση: «Κατά γενικό κανόνα, υπάρχει αύξηση της εγκληματικότητας, όταν έχει πανσέληνο, σε όλες τις κατηγορίες». Φυσικά, ο υπαστυνόμος Jacques DeSerres δεν ανακάλυψε κάποιον νέο κλάδο σεληνικής εγκληματολογίας. Αναφέρθηκε απλώς σε έναν αρχαίο μύθο της λαϊκής παράδοσης: η πανσέληνος επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Γράφοντας πριν από περίπου 2.000 χρόνια, ο Ρωμαίος φυσιοδίφης και φιλόσοφος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ανέπτυξε τη θεωρία ότι η πανσέληνος επηρεάζει την υγρασία του εγκεφάλου και κατ’ επέκταση, τα ανθρώπινα συναισθήματα. Στη συνέχεια, στον 17ο και 18ο αιώνα -και παρά την απομάκρυνση από τις προκαταλήψεις κατά την εποχή της Αναγέννησης- οι γιατροί Richard Mead και James Gibbs ισχυρίστηκαν ότι ορισμένες περίοδοι του ηλιακού και του σεληνιακού κύκλου προκαλούν συγκεκριμένες παθήσεις, όπως επιληψία, χοιράδωση και υστερία.

Μια μελέτη έδειξε αύξηση των τροχαίων κατά τη διάρκεια των πανσελήνων, χωρίς να ληφθεί υπόψη ότι οι πανσέληνοι συνέπεσαν με σαββατοκύριακα, όπου η κατανάλωση αλκοόλ είναι αυξημένη.

Ο αγγλικός όρος «lunacy» μάλιστα, ο οποίος σημαίνει «τρέλα» προέρχεται από τη λατινική λέξη για το φεγγάρι - «luna».

Σήμερα, η λαϊκή σοφία εμμένει στην ιδέα ότι η τροχιακή θέση της Σελήνης επηρεάζει τη διάθεση. Όπως διαπίστωσε το Πανεπιστήμιο του Κεντάκι σε μια μελέτη του 1987, το 80% των νοσηλευτών Επειγόντων και το 64% των ιατρών Επειγόντων πιστεύουν ότι το φεγγάρι επηρεάζει τους ασθενείς τους.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αλλά, το κάνει πραγματικά;

Σύμφωνα με τον Eric Chudler, νευροεπιστήμονα και ερευνητή αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, η απάντηση είναι ένα κατηγορηματικό «σχεδόν σίγουρα όχι». Ο Eric είναι ένας ακαδημαϊκός που μιλά λακωνικά και χωρίς περιστροφές, ωστόσο δεν έχει καταφέρει ποτέ να απαντήσει ευθέως με ένα ναι ή όχι. Πάντως, παραδέχεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αποδεικτικών στοιχείων δείχνουν ότι η επίδραση της Σελήνης είναι μηδενική.

Ως νευροεπιστήμονας, ο Eric άκουγε πάντα την ίδια ερώτηση: «Πώς καταφέρνει να επηρεάσει το μυαλό μας το φεγγάρι;». Τελικά, αποφάσισε να μελετήσει την υπάρχουσα συσχετιστική έρευνα, η οποία είχε ξεκινήσει ήδη από τη δεκαετία του 1960. Αυτή περιλαμβάνει την προαναφερθείσα μελέτη πάνω στο παραϊατρικό προσωπικό, καθώς και πολλά στοιχεία σχετικά με την αστυνόμευση. Αυτό που διαπίστωσε ήταν ότι από όλες τις επιστημονικά αξιόπιστες μελέτες -εκείνες που περιλάμβαναν πραγματικές αξιολογήσεις από ομότιμους, εικονικά φάρμακα και μεγάλα μεγέθη δειγμάτων– δεν βρέθηκε ουδεμία σύνδεση. Στην πραγματικότητα, οι μοναδικές έρευνες στις οποίες διαπιστώθηκε κάποια συσχέτιση, ακολουθούσαν αμφισβητήσιμες μεθοδολογίες ή αγνοούσαν προφανείς αλήθειες. Για παράδειγμα, η ιδέα ότι η πανσέληνος υποδαυλίζει την εγκληματικότητα και την αντικοινωνική συμπεριφορά με το να λούζει με φως τις πόλεις, παραβλέπει το γεγονός ότι οι πόλεις φωτίζονται από οδικούς φανούς τα τελευταία 100 χρόνια.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η Sandy (αστρολόγος) εξηγεί ότι, κατά τη Νέα Σελήνη, η ενέργειά μας βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα, ενώ στη συνέχεια σημειώνει άνοδο και τελικά φτάνει στο αποκορύφωμά της, κατά τη διάρκεια της πανσελήνου.

«Ποτέ δεν ακούμε για τις αναφορές που έχουν αρνητικά αποτελέσματα. Ακούμε μόνο για κάποια συγκεκριμένη μέρα όπου σημειώθηκαν πολλά εγκλήματα σε μια πόλη, αναγκάζοντας την Αστυνομία να επιστρατεύσει περισσότερες δυνάμεις στους δρόμους», εξηγεί ο Eric. «Τι πιστεύεις λοιπόν; Δεν θα γίνουν περισσότερες συλλήψεις κατά τη διάρκεια αυτής της μέρας; Φυσικά και θα γίνουν».

Μια μετα-ανάλυση των 37 ερευνών πάνω στην επίδραση της Σελήνης, του 1984, έδειξε παρόμοια αποτελέσματα και διαπιστώθηκε ότι οι μισές από τις μελέτες που επιβεβαίωσαν την επίδραση είχαν στατιστικά σφάλματα. Μια τέτοια μελέτη έδειξε πως σημειώθηκε αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων κατά τη διάρκεια των πανσελήνων, χωρίς να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι αυτές οι πανσέληνοι συνέπεσαν με σαββατοκύριακα όπου, στατιστικά, η κατανάλωση αλκοόλ είναι αυξημένη.

Ο Eric λέει ότι μέχρι να σχηματιστεί μια υπόθεση ή να δοθεί μια άμεση εξήγηση για το πώς μας επηρεάζει η Σελήνη, οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της πανσελήνου είναι καθαρά τυχαία. Συμφωνεί, όμως, με την ανάγκη να δοθεί μια εξήγηση, υπονοώντας ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση ενός ανεξήγητου γεγονότος, όπως η έκρηξη τυχαίων περιστατικών βίας.


VICE VIDEO: Οι Έλληνες που Πιστεύουν ότι η Γη Είναι Επίπεδη

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Ας κάνουμε μια παύση για μια στιγμή και ας αναλογιστούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που είναι βέβαιοι για την επίδραση φεγγαριού, με πολλούς από αυτούς να είναι νοήμονα και λογικά άτομα. Για αυτούς, η επίδραση της Σελήνης δεν μπορεί να υπολογιστεί από την επιστήμη, αλλά από τις δικές τους εμπειρίες.

Ένα τέτοιο άτομο είναι η αστρολόγος από το Μπρούκλιν Sandy Sitron. Επί 25 χρόνια, ορκίζεται ότι παρατηρεί τη σεληνιακή επίδραση και άλλα αστρολογικά φαινόμενα και ισχυρίζεται ότι γνωρίζει περισσότερες από 2.000 παράξενες ιστορίες με φίλους, συγγενείς και πελάτες της που βίωσαν τη δύναμη της πανσελήνου.

«Αν ήμουν ο μοναδικός άνθρωπος που σκεφτόταν με αυτόν τον τρόπο, τότε θα πίστευα ότι είμαι μάλλον υπερβολική, αλλά όλος ο περίγυρός μου πιστεύει σε αυτό», εξηγεί η Sandy. «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι πρόθυμοι να πιστέψουν, λόγω αυτών των ανεξακρίβωτων στοιχείων».

Η Sandy είναι μια αστρολόγος πλήρους απασχόλησης η οποία ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τη σεληνιακή ψυχολογία μέσω της θετής μητέρας της. Το διαμέρισμα/γραφείο της διαθέτει μόνο μια χούφτα βιβλία και άλλα μυστικιστικά αντικείμενα. Μιλάει με ευφράδεια, είναι έξυπνη και συζητά τις πολυπλοκότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μέσα στην αστρολογία, καθώς και στο νοερό αρχείο που κρατά για την επίδραση της σελήνης.

Η Sandy εξηγεί ότι η διάθεση υπαγορεύεται από την εγγύτητα μεταξύ Ήλιου και Σελήνης. Κατά τη Νέα Σελήνη, η ενέργειά μας βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα, ενώ στη συνέχεια σημειώνει άνοδο και τελικά φτάνει στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια της πανσελήνου - κάτι που η ίδια η Sandy βιώνει κάθε μήνα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όταν η Sandy ήταν νεότερη, προτού εργαστεί ως αστρολόγος, δούλευε ως μπαργούμαν. Λέει ότι σε αυτήν τη δουλειά, έβλεπε διαρκώς την επίδραση της Σελήνης: με το φεγγάρι να φέρνει πολλούς πελάτες και τη Νέα Σελήνη να βρίσκει το μπαρ με λιγότερη κίνηση.

«Όταν είχε πανσέληνο το Σάββατο το βράδυ, ήταν τέλεια, επειδή έβγαζα χρήματα. Όταν είχε Νέα Σελήνη, κλείναμε νωρίς».

Αλλά η Sandy ισχυρίζεται ότι δεν αγνοεί την επιστήμη. Σε όλη τη διάρκεια της κουβέντας μας, επαναλάμβανε πως είναι ανοιχτή στην επιστήμη και την ιδέα να κάνει λάθος. Επιπλέον, η Sandy έχει διαβάσει και η ίδια τις έρευνες που έχουν γίνει. Για εκείνη, η έλλειψη καθοριστικών δεδομένων και η παρουσία συγκρουόμενων στοιχείων δεν αποδεικνύει τη μη συσχέτιση, αλλά μάλλον δείχνει ότι η αστρολογία είναι κάτι που δεν μπορεί να μετρηθεί από την επιστήμη.

«Χάρη στη επιστήμη μπορούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο και την ποιότητα ζωής μας, αλλά έχει τους περιορισμούς της. Υπάρχουν πολλά πράγματα που κινούνται έξω από το αποδεδειγμένο παράδειγμα». Αργότερα, αφήνω το διαμέρισμα της Sandy με το ενδιαφέρον μου να έχει κεντριστεί, όμως χωρίς να έχω πειστεί, επειδή, για εμένα, η αδυναμία να εξηγηθεί ο μηχανισμός πίσω από την επίδραση είναι ένα τεράστιο ελάττωμα. Είναι χαριτωμένες οι ανεπίσημες ενδείξεις. Αλλά φημίζονται για το πόσο ευάλωτες είναι στη στατιστική σύμπτωση ή την πλασματική συσχέτιση.

Όπως μου είπε αργότερα τηλεφωνικώς ο καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Emory, Scott Lilienfeld: «Ο ανθρώπινος νους τείνει να θυμάται πράγματα που γίνονται και όχι πράγματα που δεν συμβαίνουν. Ως αποτέλεσμα, όταν έχει πανσέληνο και συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο, έχουμε την τάση να το θυμόμαστε».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Australia.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Τα Δέκα πιο Σκληρά Πράγματα που Είδα σε Ένα Τουρνουά Θανάτου

Παραμορφωμένοι Βετεράνοι του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου: Οι Πρώτοι Ασθενείς Πλαστικής Χειρουργικής

Έτσι θα Mοιάζει η Ανταρκτική Aφού τη Λιώσουμε - Κυριολεκτικά

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.