Εννέα Λόγοι για να Είμαστε Αισιόδοξοι για την Κλιματική Αλλαγή το 2018

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία: Η φετινή χρονιά ήταν φρικτή για την κλιματική αλλαγή. Σε μεγάλο βαθμό –όχι όμως εξ ολοκλήρου– αυτό οφείλεται στον Donald Trump. Στον πρώτο του χρόνο ως Πρόεδρος, ο Trump στελέχωσε την κυβέρνησή του με αρνητές της κλιματικής αλλαγής και υπερασπιστές των ορυκτών καυσίμων, ξεκίνησε τη διαδικασία κατάργησης του Σχεδίου για την Καθαρή Ενέργεια, έβγαλε τις ΗΠΑ εκτός της Συμφωνίας των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή και ουσιαστικά έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να ανακόψει την πρόοδο σε μια εποχή που ήταν απολύτως αναγκαίο να επιταχυνθεί. Σαν να μην έφτανε αυτό, μια έκθεση τον Νοέμβριο έδειξε ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αυξήθηκαν το 2017, μετά από αρκετά χρόνια όπου είχαν σημειώσει μια μέτρια πτώση, εν μέρει χάρη στην αύξηση της χρήσης άνθρακα στην Κίνα. Επομένως, ναι, οι 12 μήνες που μας πέρασαν ήταν γενικά φρικτοί.

Όμως όσο άσχημα και αν είναι όλα αυτά, λένε μόνο ένα μικρό κομμάτι μιας πολύ μεγαλύτερης ιστορίας. Θαμμένη στη χιονοστιβάδα των καταθλιπτικών ειδήσεων φέτος, βρισκόταν και μια ελπίδα. Αυτές οι εννέα τάσεις και γεγονότα που παρατίθενται παρακάτω αποτελούν λόγο, για να αποκτήσουμε ευσεβείς πόθους. Το καθένα από αυτά, από μόνο του, είναι ένα βήμα προς τη βελτίωση της κλιματικής αλλαγής. Όλα μαζί, δείχνουν ότι μπορεί και να μην είμαστε όσο καταδικασμένοι μας παρουσιάζουν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.

Είναι αλήθεια ότι η Κίνα ρυπαίνει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα τον πλανήτη με εκπομπές άνθρακα - και, ναι, η χρήση άνθρακα αυξήθηκε πέρυσι στη χώρα. Όμως η Κίνα κάνει σημαντικά βήματα, ώστε να απομακρυνθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Φέτος και μόνο, η κομμουνιστική κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι θα δαπανήσει 361 δισ. δολάρια σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, λέγεται ότι θα απαγορεύσει τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα, προχώρησε σε κλείσιμο εκατοντάδων εργοστασίων άνθρακα και παρουσίασε τη μεγαλύτερη αγορά μείωσης εκπομπών στον κόσμο. Η Κίνα βλέπει την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ως έναν τρόπο να πλουτίσει και να ισχυροποιηθεί και οι ενέργειές της ίσως να αναδιαμορφώσουν ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.

Αυτό είναι κάτι που πιθανώς να μη γνωρίζετε, λόγω της έμφασης που δίνει ο Trump στη βιομηχανία του άνθρακα, όμως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τα πηγαίνουν εξαιρετικά. Υπάρχει ένας απλός οικονομικός λόγος για αυτό: Η τιμή της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας έχει πέσει δραματικά, κάτι που έχει εκτοπίσει τα ορυκτά καύσιμα. Περισσότερο από τα δύο τρίτα της νέας ηλεκτρικής ενέργειας που προστέθηκε στον κόσμο το 2016 προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι τιμές ήταν τόσο χαμηλές που άγγιξαν επίπεδα-ρεκόρ σε Αργεντινή, Χιλή, Ινδία, Δανία και αρκετές ακόμη χώρες, όπως υπολόγισε τον περασμένο Ιούνιο ο δείκτης REN21. Ακόμα και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος είχε υποτιμήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο παρελθόν, υποστήριξε τον Οκτώβριο ότι «αυτό που βλέπουμε είναι η γέννηση μιας νέας εποχής».

[VICE Video] Μπήκαμε στην πιο Επιβλαβή Πηγή Ενέργειας της Γερμανίας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Υπάρχει κάτι περίεργο σχετικά με την άρνηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη από την πλευρά του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Το κόμμα δεν απορρίπτει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε «κόκκινες» πολιτείες όπως το Τέξας, η Αϊόβα και το Κάνσας, η καθαρή ενέργεια ανεβαίνει όλο και περισσότερο, δημιουργώντας εκατοντάδες νέες δουλειές. Έτσι, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι στη Βουλή και τη Γερουσία πρότειναν μεγάλες περικοπές στο φορολογικό νομοσχέδιο για τα ομοσπονδιακά προγράμματα που στηρίζουν τα αιολικά, ηλιακά και ηλεκτρικά αυτοκίνητα, κάποιοι Ρεπουμπλικάνοι αντιπρόσωποι του Κογκρέσου εξέφρασαν ανησυχίες. Το τελικό νομοσχέδιο, αν και προέβλεπε τη χρήση άνω του ενός τρις δολαρίων για τη χρηματοδότηση φορολογικών περικοπών που ευνοούν τους δυσανάλογα πλούσιους, εξακολουθεί να διαφυλάσσει την πίστωση για την καθαρή ενέργεια, την οποία υποστηρίζουν τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικάνοι.

Η συντριπτική πλειοψηφία των οχημάτων στους σημερινούς δρόμους εξακολουθεί να λειτουργεί με βενζίνη και πετρέλαιο. Όμως υπήρξαν πολλά σημάδια μέσα στο 2017 που έδειξαν ότι αυτό μπορεί να αλλάξει γρήγορα. Δεν ήταν απλώς ότι η Volvo ανακοίνωσε τα σχέδιά της για την πώληση αποκλειστικά ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων από το 2019. Ούτε ότι η Κίνα, όπως σημείωσα προηγουμένως, θα απαγορεύσει τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα. Σιγά-σιγά σχηματίζεται μια κοινή αντίληψη μεταξύ όσων παρακολουθούν τη βιομηχανία, οι οποίοι πιστεύουν ότι το επιχειρηματικό μοντέλο της αυτοκινητοβιομηχανίας αλλάζει ριζικά – μετατοπίζεται από ιδιωτικά αυτοκίνητα, σε στόλους ηλεκτροκίνητων οχημάτων που οδηγούνται από ρομπότ και τα οποία καλείς με το τηλέφωνό σου. «Με θλίβει που το λέω», παραδέχτηκε ο πρώην αντιπρόεδρος της General Motors, Bob Lutz, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Automotive News, «όμως πλησιάζουμε στο τέλος της εποχής των αυτοκινητοβιομηχανιών».

Αν και η μεγαλύτερη πολιτική είδηση του περασμένου χρόνου ήταν η παγκόσμια άνοδος της ακροδεξιάς, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι θα υπάρξει μια προοδευτική αντίδραση. Πρώτα, ήταν οι εθνικές εκλογές φέτος το καλοκαίρι στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ένα κύμα νεαρών ψηφοφόρων βοήθησε να δημιουργηθούν απροσδόκητα οφέλη για το Εργατικό Κόμμα του Jeremy Corbyn. Στη συνέχεια, ακολούθησε η νίκη των Δημοκρατικών στις φετινές πολιτειακές και τοπικές εκλογές των ΗΠΑ. Όμως, πολλοί από τους υποψήφιους που κέρδισαν, συμπεριλαμβανομένου του Doug Jones στην Αλαμπάμα, έχουν υποσχεθεί να αφοσιωθούν στην επίλυση του προβλήματος της υπερθέρμανσης του πλανήτη - και ένα δημοκρατικό «κύμα» το 2018 μπορεί να τους βοηθήσει να τηρήσουν την υπόσχεσή τους.

Εν μέσω της παραφροσύνης του 2017, ένα κίνημα που ωθούσε τους επενδυτές να ξεπουλήσουν τις επενδύσεις τους σε ορυκτά καύσιμα δεν έλαβε μεγάλη προσοχή. Σημείωσε, όμως, κάποιες μεγάλες νίκες. Οι ντόπιοι ακτιβιστές βοήθησαν πόλεις-κλειδιά, όπως το Σιάτλ και τη Σάντα Μόνικα να πουλήσουν οικονομικές επενδύσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τράπεζες που χρηματοδοτούν τον αγωγό πετρελαίου της Ντακότα. Επίσης, τον Νοέμβριο, το ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων κρατικό επενδυτικό ταμείο της Νορβηγίας προκάλεσε την πτώση των ευρωπαϊκών μετοχών πετρελαίου, όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι θα αποσύρει επενδύσεις 35 δισ. δολαρίων σε μετοχές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μέχρι στιγμής, οργανισμοί αξίας άνω των 5 τρισ., έχουν δεσμευτεί να προχωρήσουν σε κάποια μορφή εκποίησης.

Οι αγωγές κατά κυβερνήσεων και εταιρειών που προκαλούν την κλιματική αλλαγή είναι δύσκολες. Με τους ομοσπονδιακούς ηγέτες να μην είναι διατεθειμένοι να δράσουν, όλο και περισσότεροι άνθρωποι προτίθενται να το δοκιμάσουν. Ερευνητές από τα Ηνωμένα Έθνη και το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια υπολόγισαν ότι ο αριθμός των αγωγών σχετικά με την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως έχει τριπλασιαστεί από το 2014, με 654 υποθέσεις μόνο στις ΗΠΑ. Εμπειρογνώμονες, όπως ο Tim Crosland της βρετανικής νομικής ομάδας για την κλιματική αλλαγή Plan B, πιστεύουν ότι αρκεί να κερδηθεί έστω και μία μεγάλη υπόθεση –είτε πρόκειται για μήνυση που καταθέτει ο πρώην δικηγόρος Steve Berman εναντίον μιας μεγάλης πετρελαϊκής εταιρίας, είτε για έναν Περουβιανό αγρότη που τα βάζει με τις γερμανικές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας–, για να προκληθεί μια «χιονοστιβάδα» ικανή να «κατατροπώσει τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων».

Όταν ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Jerry Brown πήγε στην Κίνα για μια διάσκεψη για την ενέργεια, νωρίτερα μέσα στη χρονιά, είχε μια ιδιωτική συνάντηση με τον Πρόεδρο Xi Jinping. Ο υπουργός Ενέργειας Rick Perry, ο οποίος παρευρισκόταν επίσης, συναντήθηκε με έναν αξιωματούχο κατώτερων κλιμακίων. Ουσιαστικά, συνοψίστηκαν όλες οι πολιτικές για την κλιματική αλλαγή των ΗΠΑ το 2017: Πολιτείες όπως η Καλιφόρνια πέρασαν ένα υπερβολικά φιλόδοξο νομοσχέδιο, ενώ η κυβέρνηση Trump αρνήθηκε βασικά επιστημονικά στοιχεία γύρω από το κλίμα. Οι ενέργειες των πολιτειών και των πόλεων δεν μπορούν να αντικαταστήσουν μια ισχυρή και επικεντρωμένη ομοσπονδιακή πολιτική. Ωστόσο, βοήθησαν τις ΗΠΑ να κάνουν τη μισή διαδρομή προς την επίτευξη του στόχου της συμφωνίας των Παρισίων για τη μείωση των εκπομπών.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Royal Dutch Shell έκανε μια εκπληκτική πρόβλεψη τον Ιούλιο: Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα μπορούσε να φτάσει στο απόγειό της και έπειτα να ξεκινήσει να φθίνει για δέκα χρόνια, εν μέρει λόγω των τάσεων και των γεγονότων που περιέγραψα παραπάνω. Η Statoil κάνει παρόμοιες προβλέψεις. Θέτει υπαρξιακά ερωτήματα για μια βιομηχανία της οποίας τα κέρδη εξαρτώνται από τη συνεχή επέκταση. Άλλες εταιρείες, όπως η Chevron, απορρίπτουν δημόσια την έννοια της κορύφωσης στη ζήτηση πετρελαίου – όμως το γεγονός ότι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες το συζητούν, σημαίνει ότι οι ηγέτες της βιομηχανίας είναι όλο και περισσότερο αβέβαιοι για το μέλλον της. Με τον Trump για Πρόεδρο, η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων δεν έδειχνε ποτέ πιο ισχυρή. Στην πραγματικότητα, οι μέρες της ίσως να είναι μετρημένες.

Περισσότερα από το VICE

Φέρτε Πίσω τα Μπέργκερ της Νιότης μας - Τα Φαστφουντάδικα που μας Έχουν Λείψει από την Ελλάδα

Ο Ακτιβιστής που Έφθασε στον Άρειο Πάγο για Ένα Γραμμάριο Κάνναβης

Η πιο Σωστή Συμβουλή για τo Bitcoin Είναι Ήδη Τεσσάρων Ετών