«Η πολίτικη κουζίνα είναι φτιαγμένη από ανθρώπους που άφησαν το φαΐ τους στη μέση, κάπου αλλού», λέει ο Φάνης Ιακωβίδης στην Πολίτικη Κουζίνα, την ταινία του Τάσου Μπουλμέτη που διαπραγματεύεται τον διωγμό των Ελλήνων Κωνσταντινουπολιτών από την Πόλη, το 1964.Ενα χρόνο πριν, η ζωή μιμήθηκε την τέχνη. Την ημέρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, ένα απόγευμα Παρασκευής, ένα γλυκό τιραμισού θα ήταν το πιάτο που θα άφηνε μισοτελειωμένο ο συγγραφέας και δημοσιογράφος του Inside Story Αλέξανδρος Μασσαβέτας (εδώ, μερικά από τα κείμενά του για την Τουρκία), λίγο πρoτού πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Αλέξανδρος είναι ένας διαφορετικός άνθρωπος της Πόλης. Την επισκέφθηκε τυχαία, για πρώτη φορά το 2001, την ερωτεύθηκε αμέσως και αποφάσισε να μείνει εκεί, «για πάντα». Γνώρισε τους Τούρκους, περπάτησε τις παλιές ελληνικές και αρμένικες συνοικίες της πόλης και μέσα από τα βιβλία του Κωνσταντινούπολη: Η Πόλη των Απόντων και Μικρά Ασία, το Παλίμψηστο της Μνήμης (εκδ. Πατάκη και τα δύο), διηγείται τον τρόπο με τον οποίο ανακάλυψε την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Λίγες ημέρες πριν από τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το πραξικόπημα στην Τουρκία, είχα την τύχη να τον συναντήσω σε ένα στέκι του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, όπου και μου διηγήθηκε τη δική του Πόλη, από την πρώτη επίσκεψη έως την απόφαση της φυγής, εξαιτίας του όλο και πιο αυταρχικού καθεστώτος του Erdoğan.«Γεννήθηκα εδώ, στην Αθήνα. Η γιαγιά μου εγκατέλειψε τη Μάκρη της Μικράς Ασίας με το διωγμό του 1922. Η εμπειρία της οικογένειας ήταν τραυματική, είχαμε χάσει αρκετούς συγγενείς στις σφαγές. Η γιαγιά μου δεν μιλούσε πολύ γι' αυτό», μου λέει στις πρώτες κουβέντες που ανταλλάσσουμε. «Με αυτά στο μυαλό μου, η Τουρκία δεν ήταν ποτέ στα σχέδιά μου».Όλα ξεκίνησαν το 2001, από ένα ταξίδι που έμελλε να αλλάξει διαδρομή. «Γύρω στα 25, αποφάσισα να κάνω μια κρουαζιέρα με προορισμό το Τελ Αβίβ. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μας είπαν ότι έπρεπε να σταματήσουμε στην Κωνσταντινούπολη. Όσο ήμουν στο πλοίο, ξεκίνησα να διαβάζω για την Πόλη, μην πάω εντελώς αδιάβαστος. Μου άνοιξε η όρεξη. Όταν το πλοίο ανέβηκε από τα Δαρδανέλια και πέρασε στον Ελλήσποντο, για να αγκυροβολήσει στην Πόλη, στο σημείο όπου ενώνονται οι τρεις θάλασσες, τότε έγινε έρωτας».
Η αναπάντεχη γνωριμία
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το πρώτο του βράδυ, ο Αλέξανδρος περπάτησε στο Πέρα ή αλλιώς Σταυροδρόμι, μία από τις πλέον ιστορικές συνοικίες της Πόλης, που κατά την οθωμανική εποχή κατοικούνταν από σχεδόν αμιγώς χριστιανικούς πληθυσμούς. «Εκείνη τη νύχτα κατάλαβα τι σημαίνει να εντυπωσιάζεσαι. Είχα μόλις τελειώσει τις σπουδές μου στα νομικά και δεν ήξερα τι θα κάνω στη ζωή μου. Μια βόλτα αρκούσε, για να πάρω την απόφαση να εγκατασταθώ στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό που αγάπησα στην Πόλη ήταν η εναλλακτικότητά της, η γεωγραφία της, η ένωση των δύο ηπείρων και των τριών θαλασσών, η πλούσια αρχιτεκτονική της και πάνω από όλα η σχιζοφρένειά της. Περπατούσα για δέκα λεπτά στο κέντρο και έβλεπα εξευρωπαϊσμένους Τούρκους της μεσαίας τάξης να ζουν πλάι σε χαμόσπιτα με κοτέτσια. Έβλεπα τα παλιά χριστιανικά, εβραϊκά και αρμένικα κτίρια στη συνοικία του Πέρα να κατοικούνται από έναν πληθυσμό που δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις παραδόσεις. Σύντομα, νοίκιασα ένα μικρό και φτηνό δωμάτιο στο Ταρλάμπασι, μία από τις τελευταίες ελληνικές γειτονιές της Πόλης, που τα τελευταία χρόνια είναι γνωστή για τα πορνεία και τα κακόφημα καταγώγια, όπου πηγαίνουν άνθρωποι, για να ακούσουν βαριά λαϊκή μουσική. Η ενέργεια, η άγρια ομορφιά και οι αντιφάσεις της Κωνσταντινούπολης με έκαναν να θέλω να γράψω και να μοιραστώ τα συναισθήματά μου για τη νέα γενέτειρά μου. Σε μια μέρα, από ένα άτομο που αγχώνεται για το κάθε τι μικρό, μετατράπηκα σε έναν άνθρωπο που δεν ασχολείται καθόλου με τα πρακτικά. Το να αισθάνεσαι χαμένος απέκτησε ξαφνικά μια γλυκιά αίσθηση».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τα τούρκικα του δρόμου
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τότε ήταν τα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του Erdoğan, «όταν και έγιναν πράγματα που γενεές Τούρκων περίμεναν για δεκαετίες. Η οικονομία αναπτύχθηκε και υπήρχε ένας αέρας ελευθερίας άνευ προηγουμένου. Τούρκοι ξεκίνησαν να μιλούν ανοιχτά για τη γενοκτονία των Αρμενίων, να λένε ότι η παραμονή του τουρκικού Στρατού στην Κύπρο αποτελεί κατοχή, ότι η τουρκική δημοκρατία γεννήθηκε μέσα από εθνικές εκκαθαρίσεις και ότι οι μειονότητες πρέπει να αποκτήσουν δικαιώματα», λέει ο Αλέξανδρος.
«Κομμάτια από την ψυχή της Πόλης χάνονταν μέρα με τη μέρα»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η εξέγερση και ένα μισοτελειωμένο τιραμισού
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Σύντομα, ο Αλέξανδρος επρόκειτο να πάρει την απόφαση να φύγει από την Πόλη. «Οπαδοί του Erdoğan και θρησκόληπτοι ξεκίνησαν να συχνάζουν στα στέκια μας, για να καλύψουν τον δημόσιο χώρο των πιο προοδευτικών. Λίγες ημέρες μετά τα γεγονότα του Γκεζί, συνάντησα μια Ελληνίδα φίλη μου σε ένα rock μπαρ του Γαλατά, όπου συχνάζαμε για χρόνια. Παρήγγειλα ένα τιραμισού. Όταν το δοκίμασα, παρατήρησα ότι είχε μια περίεργη γεύση. Κάτι του έλειπε. Με τα πολλά, κατάλαβα ότι δεν είχε λικέρ. "Νομίζω ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, το τιραμισού δεν έχει λικέρ", είπα στον ιδιοκτήτη. "Δεν μπορούμε να βάλουμε λικέρ, οι περισσότερες πελάτες μας δεν το θέλουν πια", μου απάντησε. Λίγο αργότερα, ξεκίνησε η προσευχή του μιναρέ. Ακουγόταν ασυνήθιστα δυνατά, λες και ήμασταν σε κάποιο χωριό της Ανατολίας. Στο άκουσμά της, ο ιδιοκτήτης έκλεισε τη μουσική. Μιλάμε για ένα rock μπαρ σε μια από τις πιο αστικές περιοχές της Πόλης. Ήταν φανερό ότι ζούσαμε ένα τέλος εποχής. Το ίδιο βράδυ, είπα στη φίλη μου ότι φεύγω», λέει ο Αλέξανδρος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στο τέλος δεν υπήρχαν δάκρυα. «Ήταν ανώφελο να κλαίω για μια Πόλη που είχε πια χαθεί. Οι ισλαμιστές εκμεταλλεύτηκαν την οικονομική καχεξία, τη διαφθορά και το αίσθημα παραγκωνισμού που ένιωθαν πολλοί Τούρκοι υπό το κεμαλικό καθεστώς και με όπλο την οικονομική ανάπτυξη έφεραν στο προσκήνιο ένα αντιδραστικό Ισλάμ. Τον τελευταίο καιρό προτού εγκαταλείψω την Τουρκία, ξεκινήσαμε να γινόμαστε μάρτυρες προπηλακισμών απέναντι σε "απίστους". Κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, Τούρκοι έφτυναν ανθρώπους που έτρωγαν, έπιναν ή κάπνιζαν δημόσια, απλώς και μόνο επειδή δεν νήστευαν. Επανεμφανίστηκε το "χαστούκι του Ραμαζανιού", για όποιον τολμούσε να μην νηστεύει κατά τη διάρκεια της ημέρας».
Γιατί η Ελλάδα αρέσει στους Τούρκους;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Κάνουν στους Τούρκους ό,τι έκαναν στους Ρωμιούς το '55»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ