Η Τραγωδία στο Μάτι Μέσα Από τους Γιατρούς του Κόσμου

23 Ιουλίου 2018: Μια ημερομηνία που δεν μπορεί να σβηστεί, όσες σελίδες και να γυρίσουμε στο ημερολόγιο, όσες εποχές και αν αλλάξουν. Μια μέρα που οι Γιατροί του Κόσμου αρνούμαστε να ξεχάσουμε. Όσος καιρός και να περάσει, η μνήμη γυρνάει εκεί, στο πρώτο πρωινό στο Μάτι. Έπειτα από 28 χρόνια παρέμβασης και στήριξης των πιο ευάλωτων και περιθωριοποιημένων ομάδων στην Ελλάδα, έπειτα από δεκάδες αποστολές στο εξωτερικό, στις πιο δύσκολες συνθήκες που μπορεί να βιώσει ένα ανθρώπινο ον, το Μάτι μας λύγισε.

Ποιος να το φανταζόταν εκείνο το πρωί της Δευτέρας, την ώρα που όλοι κανόνιζαν τις διακοπές τους, ότι θα καλούμασταν να υπερβούμε τον εαυτό μας και να σταθούμε αρωγοί σε ανθρώπους που επέζησαν από μια φρίκη που παρόμοιά της δεν έχει βιώσει ξανά η Ελλάδα; Αυτό και κάναμε. Χωρίς να το σκεφτούμε δεύτερη φορά, ξέραμε ότι η θέση μας ήταν στο Μάτι, στη Ραφήνα, την Κινέτα και σε όλα τα σημεία που ξέσπασαν οι φονικές πυρκαγιές. Εκείνη η μαύρη Δευτέρα ήταν μια βίαιη υπενθύμιση, ένα ηθικό κάλεσμα να ανταποκριθούμε για άλλη μια φορά στον πρωταρχικό μας σκοπό, αυτόν που υπηρετούμε όλα αυτά τα χρόνια. Ξέραμε την ίδια στιγμή ότι έπρεπε να βρεθούμε πλάι στους φοβισμένους, πλάι στους συνανθρώπους μας που είχαν επιβιώσει, πλάι στους πληγωμένους, πλάι σε εκείνους που για ακόμη μια φορά μας είχαν ανάγκη.

To Xρονικό της πιο Φονικής Πυρκαγιάς στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Τώρα, σχεδόν τέσσερις μήνες μετά, παραμένουμε εκεί εστιάζοντας στην ψυχοκοινωνική φροντίδα όσων ανθρώπων επιβίωσαν από την τραγική εμπειρία αυτής της καταστροφής. Μέσα στον ζόφο καταφέραμε πολλά και είμαστε περήφανοι για την κάθε στιγμή της παρουσίας μας στις πληγείσες περιοχές. Είδαμε και φροντίσαμε τραύματα, επουλώσαμε πληγές, παρείχαμε βοήθεια σε ανθρώπους που έχασαν περιουσίες, αλλά και σε εκείνους που έχασαν συγγενείς και φίλους. Πήγαμε πόρτα-πόρτα, για να δώσουμε φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης, να καταγράψουμε ανάγκες και να εντοπίσουμε ανθρώπους που μπορεί να χρειάζονταν βοήθεια. Παλέψαμε με το τέρας του ψυχικού τραύματος και παραμένουμε εκεί, για να συνεχίσουμε να παρέχουμε ψυχοκοινωνική στήριξη σε όσους συνεχίζουν να την έχουν ανάγκη. Τρία μέλη της ομάδας, μάς αφηγούνται την εμπειρία τους.

Βρισκόμασταν στη Ραφήνα από την επομένη ημέρα της μεγάλης καταστροφής που προκάλεσαν οι πυρκαγιές. Το κλίμα βαρύ: σιωπή, θλίψη, θυμός. Εμείς οι ίδιοι, η ομάδα που ήμασταν εκεί, δεν μπορούσαμε να εκφραστούμε. Νιώθαμε παντού γύρω μας τον πόνο.

H εικόνα ήταν καταθλιπτική: εκτός από το βαρύ περιβάλλον, εικόνες βομβαρδισμένου τοπίου και άνθρωποι να ψάχνουν μήπως βρουν τους χαμένους αγαπημένους τους, κρατώντας σφιχτά μία και μοναδική ελπίδα: Να μην τους βρουν στους απανθρακωμένους. Πονεμένοι, χαμένοι, θυμωμένοι. Τις επόμενες μέρες, όταν ξεκίνησαν να συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα της όλης κατάστασης και να μαζεύουν τα κομμάτια τους, έρχονταν στο ιατρείο μας και έβγαζαν πόνο, θυμό και αγανάκτηση. Τους πλαισιώσαμε με μεγάλη διακριτικότητα και ευαισθησία. Μας εμπιστεύτηκαν γρήγορα και αντιμετωπίσαμε όλα τα περιστατικά: Εγκαυματίες, τραύματα και παθολογικά περιστατικά. Κάναμε περιπολίες, ενημέρωση και κατ’ οίκον αντιμετώπιση των περιστατικών που δεν είχαν τη δυνατότητα να έρθουν μέχρι το ιατρείο μας. Επιπλέον, τους πλαισιώσαμε και ψυχοκοινωνικά - μερικοί από αυτούς συνεχίζουν μέχρι και σήμερα τις συνεδρίες. Παρακολουθούμε αρκετά χρόνια περιστατικά και παραμελημένους υπερήλικες που στους Γιατρούς του Κόσμου βρήκαν την αντιμετώπιση που χρειαζόταν και μας εμπιστεύτηκαν. Η εμπειρία αυτή, όμως, θα μου μείνει χαραγμένη για όλη μου τη ζωή. Εύχομαι πραγματικά να μην συμβεί ποτέ ξανά τέτοια μεγάλη καταστροφή, σε κανένα μέρος του κόσμου. Οι άνθρωποι αυτοί δεν θα ξεχάσουν ποτέ.

Η ομάδα ήταν έτοιμη να βοηθήσει με ιατρική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη από το πρώτο λεπτό. Ήδη από τη διαδρομή μπορούσαμε να καταλάβουμε το μέγεθος της καταστροφής και σύντομα θα καταλαβαίναμε ότι αυτό ήταν μόνο η εισαγωγή σε ότι άφησε πίσω της η πύρινη λαίλαπα. Η εικόνα που αντικρίσαμε στο Μάτι ήταν σπαρακτική. Πρώτη φορά στη μέχρι τώρα ζωή μου ένιωσα τόσο μικρός και ασήμαντος, επειδή είμαστε όλοι μικροί μπροστά στη δύναμη της φύσης και της φωτιάς. Δεν μπορούσες να καταλάβεις αν αυτό που έβλεπες ήταν ένας καμένος κορμός δέντρου ή αν αυτός ο «κορμός» κάποτε ήταν ένας άνθρωπος. Το γκρι-μαύρο χρώμα που σκέπασε τη μεγαλύτερη έκταση της περιοχής με έκανε να σωπάσω. Δεν μπορούσα να βρω κατάλληλα λόγια. Το μόνο που σκέφτηκα, ήταν ότι αυτή η τραγωδία θα ξεχαστεί μόλις ξεπλυθεί η στάχτη - και αυτό με καθήλωσε περισσότερο. Κανένας δεν πρέπει να ξεχάσει τέτοιες στιγμές. Μετά την πρώτη μας επαφή με όλες τις πληγείσες περιοχές, ήρθε το δεύτερο «μάθημα»: Οι επιζώντες και οι μάρτυρες αυτής της τραγωδίας. Άνθρωποι που είδαν συγγενείς και γείτονες να ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούσαν να τους βοηθήσουν. Άνθρωποι που έτρεξαν απεγνωσμένα προς την επιβίωση, χωρίς να κοιτάξουν πίσω. «Σπίτια και περιουσίες χάθηκαν, αλλά αφού ζήσαμε, αυτό έχει σημασία», μας έλεγαν. Άνθρωποι με ανοιχτές πληγές και εγκαύματα, ακόμη σε κατάσταση σοκ, αλλά με κουράγιο να μιλήσουν και να δεχτούν τη βοήθεια μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την τρίτη μέρα, που πήγαινα να παραδώσω φάρμακα σε έναν κύριο που είχαν καεί σχεδόν όλα του τα υπάρχοντα. Καθώς προχωρούσαμε στην περιοχή, είδα μια ηλικιωμένη κυρία να περιποιείται τα καμμένα της φυτά. Κλάδευε τα καμένα κλαδιά μιας γλάστρας, ώστε να αφήσει χώρο σε αυτά που επιβίωσαν να ανθίσουν. Άκουσα τους γείτονές της να λένε ότι τρελάθηκε. Σε εμένα, όμως, έδωσε ελπίδα. Ελπίδα ότι όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα, πάντα μπορούμε να σκαλίσουμε τη στάχτη και να χτίσουμε από την αρχή, χωρίς να ξεχάσουμε αυτούς που τόσο άδικα έφυγαν.

Το να επεμβαίνεις σε μια φυσική καταστροφή, χρονικά και γεωγραφικά τόσο κοντά σε σένα, δύσκολα μπορεί να κατανοηθεί και να νοηματοδοτηθεί μέσα από τη θεωρία και τη λογική. Είδαμε ανθρώπους που έχασαν δικούς τους ανθρώπους, που έχασαν περιουσίες και αναμνήσεις. Ανθρώπους που έτρεξαν να σωθούν από έναν βέβαιο και φριχτό θάνατο, που κολύμπησαν για ώρες στη θάλασσα, περιμένοντας κάποιον να τους βγάλει στη στεριά. Ανθρώπους που βίωσαν την καταστροφή, τον τρόμο και την αγωνία, που είδαν ανθρώπους και ζώα απανθρακωμένα. Εικόνες και γεγονότα με τα οποία δεν περιμένεις ποτέ να έρθεις αντιμέτωπος και ερωτήσεις που δεν έχουν απαντήσεις, όπως, «Γιατί να καεί το παιδί και το εγγόνι μου και όχι εγώ; Δεν είναι αυτή η λογική σειρά». Δεν είναι εύκολο να συναισθανθείς αυτόν τον πόνο και να σταθείς δίπλα και απέναντί του. Αισθάνεσαι πολύ έντονα, όμως, την υπερδιέγερση στον ήχο κάθε ελικοπτέρου ή σειρήνας, την αγωνία μήπως ξέσπασε κάποια φωτιά ξανά. Τα συναισθήματα που επικρατούσαν από τις πρώτες μέρες, ανάμεσα σε άλλα, ήταν ανασφάλεια και μούδιασμα, σε ένα τοπίο μαύρο, που πριν από λίγο καιρό αποτέλεσε παγίδα θανάτου 99 συνανθρώπων μας.

Περισσότερα από το VICE

«Με Πόσους Έχεις Πάει;» - Γυναίκες στην Ελλάδα Μιλούν για το Slut Shaming που Έχουν Δεχτεί

Όπλα για Αγόρια, Κούκλες για Κορίτσια - Ο Σεξισμός Ξεκινά από τους Διαδρόμους Παιχνιδιών

Ο Έβρος Είναι το «Ποτάμι των Φαντασμάτων»