Άσχημα Νέα για Όσους Ακούνε Μουσική στη Δουλειά

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Tonic.

Πολλοί από εμάς ακούμε μουσική την ώρα που δουλεύουμε, σκεπτόμενοι ότι θα μας βοηθήσει να συγκεντρωθούμε σε αυτό που κάνουμε - και πράγματι, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η μουσική μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα. Όσον αφορά, ωστόσο, άλλους τομείς επιδόσεων, ο αντίκτυπος που έχει η μουσική είναι πιο περίπλοκος.

Η υπόθεση ότι το να ακούς μουσικής την ώρα που δουλεύεις σε κάνει πιο παραγωγικό, έχει πιθανότατα τις ρίζες της στο λεγόμενο «φαινόμενο Mozart» το οποίο απασχόλησε τα Μέσα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Με απλά λόγια, πρόκειται για τη διαπίστωση ότι οι επιδόσεις σε ασκήσεις περιστροφής αντικειμένων στον χώρο (η νοητή περιστροφή ενός τρισδιάστατου σχήματος, για να καθοριστεί αν είναι ίδιο με ένα άλλο ή όχι) είναι καλύτερες, αμέσως μόλις κάποιος ακούσει Mozart, συγκριτικά με τις οδηγίες χαλάρωσης ή την απουσία ήχου. Ο σάλος που δημιουργήθηκε με αυτήν την ανακάλυψη ήταν τέτοιος που ο Αμερικανός κυβερνήτης της Τζόρτζια, Zell Miller, πρότεινε να μοιραστούν δωρεάν κασέτες και CD με τη μουσική του Mozart στους μέλλοντες γονείς.

Οι μεταγενέστερες έρευνες αμφισβητούν την αναγκαιότητα της μουσικής του Mozart για τη δημιουργία αυτού του φαινομένου – έχει παρατηρηθεί το «φαινόμενο Schubert», το «φαινόμενο Blur», ακόμη και το «φαινόμενο Stephen King» (πρόκειται για την αφήγηση που κάνει στο ακουστικό του βιβλίο και όχι για τις προσπάθειες του συγγραφέα στο τραγούδι). Επιπλέον, το φαινόμενο παρατηρούνταν σε μουσικούς που απλώς φαντάζονταν τη μουσική, χωρίς καν να την ακούν.

Έτσι, οι ερευνητές ισχυρίστηκαν ότι το «φαινόμενο Mozart» δεν οφειλόταν στη μουσική του συνθέτη, άλλα στα βέλτιστα επίπεδα διάθεσης και διέγερσης των ανθρώπων. Το «φαινόμενο Mozart», λοιπόν, μετατράπηκε σε «φαινόμενο της διάθεσης και της διέγερσης».

Δυστυχώς, οι καταστάσεις στις οποίες παρατηρείται συνήθως η επίδραση της διάθεσης και της διέγερσης δεν είναι και τόσο ρεαλιστικές. Ποιος κάθεται πράγματι να ακούσει μουσική, έπειτα να την κλείσει και στη συνέχεια να συγκεντρωθεί στη δουλειά του σε απόλυτη ησυχία; Το πιο πιθανό είναι να δουλεύουμε βάζοντας τα αγαπημένα μας κομμάτια να παίζουν στο background.

Ο τρόπος που ο ήχος επηρεάζει τις επιδόσεις είναι ένα ζήτημα πάνω στο οποίο γίνονται πειράματα για περισσότερα από 40 χρόνια και παρατηρείται μέσω ενός φαινομένου που ονομάζεται «φαινόμενο άσχετου ήχου». Ουσιαστικά, το φαινόμενο σημαίνει ότι οι επιδόσεις είναι χαμηλότερες, όταν μια εργασία εκτελείται παρουσία ήχου (άσχετος ήχος που αγνοείς), σε σχέση με τις περιπτώσεις που γίνονται σε απόλυτη ησυχία.

[VICE Video] Η Βιομηχανία της Ραπ στην Ελλάδα - Τζαμάλ

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Για να μελετηθεί το φαινόμενο άσχετου ήχου, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να ολοκληρώσουν μια απλή άσκηση, για την οποία έπρεπε να θυμηθούν μια σειρά αριθμών ή γραμμάτων με την ακριβή σειρά με την οποία εμφανίστηκαν – κάτι αντίστοιχο με το να προσπαθείς να απομνημονεύσεις ένα τηλέφωνο, όταν δεν υπάρχει τρόπος να το γράψεις. Γενικά, ο κόσμος τα καταφέρνει σε αυτό με το να επαναλαμβάνει τα ψηφία και τα γράμματα, είτε φωναχτά είτε σιωπηλά. Η δυσκολία είναι να τα καταφέρεις αγνοώντας οποιονδήποτε θόρυβο στο background.

Για να παρατηρηθεί το φαινόμενο άσχετου ήχου, απαιτούνται δύο βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, η άσκηση πρέπει να αναγκάζει κάποιον να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του στην απομνημόνευση και δεύτερον, ο ήχος πρέπει να περιέχει ακουστικές παραλλαγές – για παράδειγμα, ήχους όπως «ν, ρ, π» και όχι «σ, σ, σ.» Όταν δεν υπάρχουν πολλές ακουστικές παραλλαγές, τότε οι επιδόσεις στην άσκηση είναι πολύ πιο κοντά σε αυτές που παρατηρούνται σε συνθήκες ησυχίας. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι δεν έχει σημασία αν ο ήχος αρέσει σε κάποιον ή όχι. Οι επιδόσεις είναι εξίσου χαμηλές, άσχετα με το αν η μουσική υπόκρουση αρέσει σε κάποιον ή όχι.

Το φαινόμενο άσχετου ήχου προκαλείται από την προσπάθεια επεξεργασίας δύο πηγών πληροφοριών ταυτόχρονα – μία από την άσκηση και μία από τον ήχο. Δυστυχώς, μόνο η πρώτη απαιτείται για τη σωστή ολοκλήρωση της άσκησης με τους αριθμούς και η προσπάθεια που καταβάλλεται, για να εξασφαλιστεί ότι ο εγκέφαλος δεν θα επεξεργαστεί άσχετες, ηχητικές πληροφορίες καταλήγει να παρεμποδίζει αυτήν την ικανότητα.

Μια παρόμοια σύγκρουση παρατηρείται και κατά την ανάγνωση, υπό τον ήχο ενός τραγουδιού με στίχους. Σε αυτήν την περίπτωση, οι δύο πηγές λέξεων –από την άσκηση και τον ήχο– βρίσκονται σε σύγκρουση. Το αποτέλεσμα είναι οι χαμηλές επιδόσεις στην άσκηση, εξαιτίας της ύπαρξης μουσικής με στίχους.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι το κατά πόσο η μουσική στο background θα βοηθήσει ή θα περιορίσει τις επιδόσεις, εξαρτάται από την άσκηση και το είδος της μουσικής, ενώ τα επίπεδα παραγωγικότητας των ανθρώπων θα μεγιστοποιηθούν, μόνο αν γίνει κατανοητή αυτή η σχέση. Αν η άσκηση απαιτεί δημιουργικότητα ή τη νοητή περιστροφή ενός σχήματος, τότε το να ακούει κάποιος τη μουσική που του αρέσει μπορεί να βελτιώσει τις επιδόσεις του. Αντίθετα, αν η άσκηση απαιτεί από κάποιον να επαναλάβει πληροφορίες με τη σειρά, τότε το καλύτερο είναι να υπάρχει ησυχία, ενώ στην περίπτωση της ανάγνωσης, θα πρέπει είτε να υπάρχει ησυχία είτε ορχηστρική μουσική.

Μια περιοχή που είναι πολλά υποσχόμενη, όσον αφορά την επίδραση της μουσικής στις γνωστικές ικανότητες, έχει να κάνει με την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά με μουσική εκπαίδευση παρουσιάζουν βελτίωση στις νοητικές τους ικανότητες. Ωστόσο, οι λόγοι πίσω από αυτό είναι μέχρι στιγμής άγνωστοι και πιθανότατα πολύπλοκοι. Ίσως αυτό το φαινόμενο να μην οφείλεται στη μουσική καθαυτή, αλλά με τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη μελέτη της μουσικής, όπως τη συγκέντρωση, την επαναλαμβανόμενη εξάσκηση, τα μαθήματα και τις ασκήσεις για το σπίτι.

Περισσότερα από το VICE

Η Αναστασία Έχει Γραφείο Τελετών Αλλά Δεν Είναι «Κοράκι»

Η Συγκλονιστική Μαρτυρία του Ποδοσφαιριστή που Καταγγέλει ότι τον Κυνήγησε η Μαφία του Ελληνικού Ποδοσφαίρου

Μιλήσαμε με τους Έλληνες που Υποστηρίζουν ότι ο Σπύρος Λούης Ίσως να Έκλεψε την Πρωτιά του Μαραθωνίου το 1896