Τα Εξάρχεια Δεν Είναι Άβατο

Τα ξημερώματα της Κυριακής, το Γαλλικό Ινστιτούτο στην οδό Σίνα 31, δέχθηκε εμπρηστική επίθεση. Οι δράστες έδρασαν ανενόχλητοι, μπήκαν στον περίβολο του Ινστιτούτου, περιέλουσαν με βενζίνη και έβαλαν φωτιά σε ένα αυτοκίνητο που ήταν σταθμευμένο το οποίο και καταστράφηκε. Στη συνέχεια, μπήκαν στο εσωτερικό του κτιρίου και αφού έσπασαν τζάμια και προκάλεσαν φθορές, επιχείρησαν να βάλουν και φωτιά για να το πυρπολήσουν. Τα αίτια της επίθεσης παραμένουν άγνωστα. Ωστόσο ο διάλογος που θα ακολουθήσει τις επόμενες μέρες, είναι αναμενόμενος. Τα Εξάρχεια θα ξαναγίνουν «άβατο» στο δημόσιο διάλογο και η πολυτάραχη περιοχή θα γίνει για άλλη μια φορά το επίκεντρο στην ολομέλεια της Βουλής.

Όπως έγινε περίπου μια εβδομάδα πριν, όταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατέθεσε ερώτηση στη βουλή με θέμα την «αύξηση των φαινομένων βίας και την έξαρση της εγκληματικότητας». Εκείνη την ημέρα, παράλληλα με την ερώτηση που κατέθεσε χαρακτήρισε τα Εξάρχεια «παρακράτος» κλείνοντας το μάτι στη θεωρία των δύο άκρων.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεδίωξε να δημιουργήσει ανάλογο κλίμα. Από τη στιγμή που ανέλαβε το πηδάλιο της γαλάζιας παράταξης, η προσπάθεια στοχοποίησης της περιοχής συνεχώς εντείνεται. Δηλώσεις όπως «Θα τελειώσω το άβατο των Εξαρχείων από τον πρώτο μήνα» και «Θα καθαρίσω τα Εξάρχεια», είναι πλέον ρουτίνα, και όλες συγκλίνουν σε μια εμμονή με τη συγκεκριμένη περιοχή. Φυσικά οι δηλώσεις αυτές, πηγαίνουν χέρι-χέρι με εξαγγελίες για αύξηση της αστυνόμευσης και επαναφορά σωμάτων ασφαλείας, όπως αυτή της ομάδας ΔΕΛΤΑ - ενός σώματος που είναι υπεύθυνο για απρόκλητες, γεμάτες βιαιότητα επιθέσεις σε πολίτες. Όλα αυτά όταν η Ελλάδα είναι ήδη στην κορυφή της λίστας των αστυνομοκρατούμενων χωρών.

Αυτήν τη φορά, συγκεκριμένα Μέσα φρόντισαν να εμπλουτίσουν την κινδυνολογία της αντιπολίτευσης με «ρεπορτάζ» που παρουσίαζαν τα Εξάρχεια σαν τη Λωρίδα της Γάζας. Μεταφέροντας την «κραυγή αγωνίας» των κατοίκων και διανθίζοντάς την με τρεις κουνημένες φωτογραφίες κατοικιών ή μαγαζιών που είχαν στην εξωτερική τους πλευρά κάγκελα, επειδή «Αντιεξουσιαστές εισβάλουν στα σπίτια του κόσμου».

Τι συμβαίνει όμως στα Εξάρχεια; Η εγκληματικότητα της Αθήνας και της Ελλάδας ξεκινά και περιορίζεται μονάχα στην περιοχή δίπλα από το Κολωνάκι; Αν ρίξουμε  μια ματιά στις περιοχές που ο κάθε ένας από εμάς διαμένει, ο συγκεκριμένος μύθος που θέλει τα Εξάρχεια να είναι το κέντρο του ανεξέλεγκτου παρεμπόριου, της διακίνησης και της χρήσης ναρκωτικών και το σπίτι της ελληνικής μαφίας, καταρρέει αυτόματα.

Στα Εξάρχεια υπάρχουν ναρκωτικά. Γίνεται διακίνηση. Υπάρχουν μαφίες που πυροβολούν η μια την άλλη. Το ερώτημα είναι: Υπάρχουν άλλες περιοχές που γίνεται διακίνηση; Υπάρχουν περιοχές με εγκληματικότητα; Η μαφία ξεκινά και τελειώνει στα Εξάρχεια;

Μένω εδώ και περίπου δέκα χρόνια στην περιοχή της Καλλιθέας, σε έναν από τους μεγαλύτερους δήμους της Αθήνας. Έναν μήνα αφότου μετακόμισα στην πολυκατοικία μου, βρέθηκε στα σκαλιά της κεντρικής εισόδου μια 20χρονη νεκρή από ανακοπή, ύστερα από χρήση ναρκωτικών. Μάλιστα, τη βρήκε μια ένοικος την ώρα που πήγαινε την κόρη της στο σχολείο με αποτέλεσμα το παιδί του δημοτικού να αντικρίσει ένα τέτοιο θέαμα.  Απέναντι από το σπίτι μου, βρίσκονται ένα δημοτικό σχολείο και μια εκκλησία, ενώ περιμετρικά τους υπάρχει μια πλατεία με πάρκο. Κάθε σαββατοκύριακο η αστυνομία κάνει ντου και συλλαμβάνει έφηβους που κάνουν διακίνηση ναρκωτικών ή απλώς κάθονται και πίνουν μπάφους. Το σκηνικό σε αυτήν την πλατεία είναι καθημερινό. Η παρουσία της αστυνομίας, όχι.

Έχω δει live από το μπαλκόνι μου να κλέβουν την τσάντα μιας γυναίκας που περπατούσε στον δρόμο, χωρίς να προλάβει κάποιος να κάνει κάτι. Με έχει ακολουθήσει άγνωστος μέχρι το σπίτι μου και αναγκάστηκα να κάνω τον κύκλο του τετραγώνου και να τρέξω επειδή αισθάνθηκα πως θέλει να μου κάνει κακό. Οι γυναίκες στην περιοχή μου, ποτέ δεν περπατούν μόνες μετά τις 12:00 το βράδυ. Κάθε μήνα κλέβουν συγκεκριμένα σούπερ-μάρκετ, κάθε δυο μήνες ακούμε στην περιοχή για περιστατικά με πυροβολισμούς μέσα σε πολυκατοικίες ή σε καφενεία και η γιάφκα της Καλλιθέας που είχε νοικιάσει ο Σακκάς, βρισκόταν επίσης δυο πολυκατοικίες μακριά από τη δική μου. Κανείς ποτέ δεν περιέγραψε την Καλλιθέα σαν άβατο. Ευτυχώς, διότι δεν είναι. Έχει τα καλά της και τα κακά της, όπως κάθε περιοχή της Αθήνας. Όπως και τα Εξάρχεια. Άλλες μέρες γίνονται εγκλήματα κι άλλες μέρες το μοναδικό ενοχλητικό πράγμα είναι οι καμπάνες της εκκλησίας ή κάποιος γείτονας που τσακώνεται.

Φυσικά, η εγκληματικότητα στην Ελλάδα δεν προέκυψε ούτε με την κρίση ούτε με τις πρόσφατες μνημονιακές κυβερνήσεις. Η αλήθεια είναι πως αυξήθηκε στα χρόνια της κρίσης και μια από τις παραμέτρους της φτωχοποίησης είναι και αυτή. Το έγκλημα, όμως, υπήρχε στις κοινωνίες από καταβολής του κόσμου, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Η τρομολαγνεία που θέλει να μας πείσει πως τα Εξάρχεια είναι γεμάτα με γιάφκες είναι τουλάχιστον αστεία. Για παράδειγμα, οι περισσότερες «γιάφκες τρομοκρατών», εντοπίστηκαν από την αστυνομία σε άλλες τοποθεσίες. Στην Καλλιθέα, στον Πειραιά, στην Ηλιούπολη, στη Νέα Σμύρνη - περιοχές όπου μένουν μεσαίες τάξεις, νοικοκύρηδες και φιλήσυχοι νομοταγείς πολίτες.  Επιπλέον αν ρίξουμε μια ματιά στα «άβατα» της Ελλάδας, θα δούμε πως υπάρχουν περιοχές που είναι απλησίαστες για διάφορους λόγους. Λίγο πιο κάτω από τα Εξάρχεια υπάρχει η Ομόνοια. Θα πρέπει κάποιος να έχει πολύ χαμηλή παρατηρητικότητα για να μη δει πως γίνεται εμπόριο ναρκωτικών ακριβώς δίπλα στον ΟΚΑΝΑ, όπου άνθρωποι προσπαθούν να απεξαρτηθούν. Φυσικά και ορισμένοι δρόμοι της Ομόνοιας δεν περπατιούνται συγκεκριμένες ώρες αλλά ποτέ δεν χαρακτηρίστηκε άβατο. Σε περιοχές της Ελλάδας και της Αθήνας, παιδιά προσφύγων δεν μπορούν να πάνε σχολείο ή αναγκάζονται να περάσουν το κατώφλι των αιθουσών υπό τον φόβο ότι κάποιος θα τους επιτεθεί, επειδή μέλη ναζιστικών μορφωμάτων αποφασίζουν πως είναι παιδιά ενός άλλου, κατώτερου θεού. Κι εδώ μιλάμε για άλλο ένα άβατο. Ίσως το πιο σοβαρό απ' όλα. Ένα άβατο που νομιμοποιήθηκε όταν οι σύγχρονοι ναζί τραμπούκισαν γονείς και δασκάλους με την αρωγή της αστυνομίας που ενώ ήταν παρούσα σε παράνομες πράξεις έμεινε άπραγη.

Τα Εξάρχεια, πάλι, ενώ έχουν τα ίδια προβλήματα με όλες τις περιοχές, είναι η μόνη περιοχή της Αθήνας στην οποία βλέπεις συνεχώς κλούβες σταθμευμένες περιμετρικά της. Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στα επίσημα στατιστικά της Ελληνικής Αστυνομίας θα δει πως η περιοχή των Εξαρχείων δεν αναφέρεται περισσότερο από άλλες περιοχές σε ό,τι αφορά τις συλλήψεις, κι όμως είναι η μόνη περιοχή της Αθήνας στην οποία άνδρες των ΥΜΕΤ βρίσκονται συνεχώς παραταγμένοι. Είναι η μόνη περιοχή της Αθήνας που η αστυνομία σε πολύ κεντρικά σημεία έχει πυροβολήσει εν ψυχρώ 15χρονα παιδιά -Καλτεζάς, Γρηγορόπουλος.

Αστυνομική παρακολούθηση και μάλιστα των ανδρών της Ασφάλειας υπήρχε και υπάρχει μέσα στην περιοχή. Για παράδειγμα η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες για τη δράση αντιεξουσιαστών και να «παρεισφρήσει» στους χώρους των αναρχικών την περίοδο 2003-2008, είχε ανοίξει κατάστημα (λειτουργούσε ως καφετέρια και μπαρ) κοντά στην πλατεία Εξαρχείων το οποίο ήταν γεμάτο με συστήματα από «κοριούς» και μικροκάμερες. Ο 19χρονος Παναγιώτης Μασούρας, που τον Σεπτέμβριο του 2009 συνελήφθη για συμμετοχή στη «Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς», ήταν άγνωστος στην αντιτρομοκρατική, μέχρι που αστυνομικοί που παρίσταναν τους πελάτες σε στέκι αντιεξουσιαστών έγιναν, όπως δήλωσαν, αυτήκοοι μάρτυρες συζήτησης δύο ατόμων που σχολίαζαν ένα δημοσίευμα εφημερίδας. Αυτό τους οδήγησε στο να τον παρακολουθήσουν και να οδηγηθούν μετά από καιρό στη σύλληψη των σήμερα φυλακισμένων για συμμετοχή στους Πυρήνες της Φωτιάς. Δεν είναι λίγες και οι φορές που στο indymedia και σε άλλα αντιεξουσιαστικά sites γίνονται ενημερώσεις για εντοπισμό ανδρών της ασφάλειας στην περιοχή.

Πέρα από το αστυνομοκρατούμενο κλίμα το οποίο περικυκλώνει την περιοχή, γύρω από τα Εξάρχεια υπάρχουν τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Νέοι άνθρωποι, φοιτητές, που παραδοσιακά στις κοινωνίες αποτελούν την πηγή της γέννησης κάθε καινούριας σκέψης. Μέσα στην περιοχή υπάρχει ακόμη ένα βασικό στοιχείο, αυτό της «αναθεώρησης» όλων των πραγμάτων και καλώς ή κακώς οι Εξαρχειώτες, παλιοί και καινούριοι, είναι ως επί το πλείστον αναθεωρητές της πραγματικότητας που ζούμε. Είναι μια περιοχή που πάντα ήταν ιστορικά και πολιτισμικά φορτισμένη, ένα μέρος που μοιάζει η αφετηρία των πάντων. Στα Εξάρχεια, οι ομοφυλόφιλοι μπορούσαν να περπατούν ελεύθεροι όταν η ελληνική κοινωνία ήταν βουτηγμένη  στην ομοφοβία, στα Εξάρχεια γεννήθηκε το ελληνικό ροκ από τον Παύλο Σιδηρόπουλο και τον Δημήτρη Πουλικάκο. Στα Εξάρχεια και στην ιστορική μπλε πολυκατοικία που κάποτε έμενε ο Κύρκος και η Λιλή Ζωγράφου είχε δημιουργηθεί το πρώτο  εντευκτήριο για να βρίσκονται και να επικοινωνούν οι άνθρωποι. Στα Εξάρχεια υπήρχε πάντα ελευθερία, διάθεση για διάλογο και ζύμωση ιδεών.

Προφανώς και τα συγκεκριμένα οικοδομικά τετράγωνα έχουν πολιτικό πρόσημο και διακατέχονται από πολιτικές θεωρίες τις οποίες η κοινωνία είναι δύσκολο να άρει τους φραγμούς της και να τις αποδεχτεί ή να κατανοήσει. Πολιτικές θεωρίες που σχετίζονται με αταξικές κοινωνίες και αμεσοδημοκρατία, την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και την αναρχία. Θεωρίες που ορισμένοι τις παρουσιάζουν σαν τον μπαμπούλα της ελληνικής πραγματικότητας, τις βαφτίζουν κίνδυνο, μετατρέποντας σε κάτι κακό και επικίνδυνο οτιδήποτε αρνείται να συμμορφωθεί με τους προκαθορισμένους νόμους της κοινωνίας.

Όλοι οι άνθρωποι που δήθεν νοιάζονται για το υποτιθέμενο άβατο των αναρχικών, δεν έχουν καμιά διάθεση να πάνε στα Εξάρχεια. Ο μόνος λόγος που αναφέρονται σε αυτήν την περιοχή είναι για να τη στοχοποιήσουν, την ώρα που ο διεθνής Τύπος και οι ξένοι οδηγοί πόλης αναφέρονται στα Εξάρχεια λέγοντας πως είναι ένα μικρό Βερολίνο και τα συμπεριλαμβάνουν στις πιο ωραίες περιοχές της Αθήνας για να επισκεφθεί ένας τουρίστας.  Φυσικά δεν γίνονται αναφορές στα κοινωνικά ιατρεία που βρίσκονται εκεί και εξετάζουν άπορους, στις κοινωνικές κουζίνες που με συλλογική προσπάθεια κατοίκων και ανθρώπων που έχουν τη διάθεση να βοηθήσουν, γεμίζουν τα στομάχια εκείνων που τα βρήκαν σκούρα στην κρίση. Κανείς ποτέ δεν αναφέρθηκε στους κοινωνικούς χώρους και τις καταλήψεις που κάνουν όλων των ειδών τα μαθήματα δωρεάν σε ανθρώπους όλων των ηλικιών και σε μετανάστες. Κανείς δεν ανέφερε πως τους πρόσφυγες τους οποίους οι υπεύθυνοι φορείς άφησαν να κοιμούνται σε πλατείες, βρέθηκαν άνθρωποι που δημιούργησαν χώρους για να τους στεγάσουν με χρόνο, κόπο και ανθρωπιά. Κανείς δεν αναφέρθηκε στα δωρεάν σινεμά και στις συναυλίες, στους εκδοτικούς οίκους που καθόλου τυχαία στεγάζονται ως επί το πλείστον σε αυτήν την περιοχή. Κανείς δεν ανέφερε πως στα Εξάρχεια οι γυναίκες περπατούν ντυμένες όπως θέλουν. Κανείς δεν αναφέρθηκε στα μαγαζιά που είναι συνεχώς γεμάτα και στους θαμώνες με τα ξέγνοιαστα βλέμματα. Αναφορές σε όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες της περιοχής δεν γίνονται ποτέ, επειδή είναι λεπτομέρειες που δείχνουν πως η αλληλεγγύη υποκαθιστά το κράτος και τους μηχανισμούς του όταν το θέλει. Και αυτό θα ήταν μια έμμεση παραδοχή πως ο κρατισμός κάπου χωλαίνει.

Τα Εξάρχεια και αυτό που πρεσβεύουν, δεν έγιναν ποτέ αποδεκτά από καμιά κυβέρνηση και ούτε φυσικά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το σύστημα αξιών, το οποίο κάθε κυβέρνηση -αριστερή, δεξιά ή κεντρώα- εχθρεύεται και προσπαθεί να καταστείλει είναι φύσει, θέσει και δυνάμει αντίθετο με τα βουλευτικά έδρανα και γι' αυτό πάντα θα παραμένει απειλή και θα αξιολογείται σαν πρόβλημα. Ο «Μπαμπούλας των Εξαρχείων» είναι το καλύτερο παράδειγμα γι' αυτό που είχε πει ο ολιγόλογος, αλλά παθιασμένος, Καμί: «Εκεί όπου ευδοκιμεί το ψέμα, αναγγέλλεται και διαιωνίζεται η τυραννία».

Περισσότερα από το VICE

Επτά Εκατομμύρια Ευρώ θα Δοθούν για Νέες Κλούβες των ΜΑΤ

Στην Ελλάδα του 2017 Συζητάμε Ακόμα για το «Τάμα της Χούντας»

Η Εξομολόγηση Ενός Άνδρα που Μπαίνει στο Κλαμπ των Καραφλών