Έτσι Κατέρρευσε ο Ελευθεριακός Παράδεισος στη Χιλή

Εικονογράφηση: Ole Tillmann

Θεωρητικά ήταν μια καλή ιδέα. Το σχέδιο ήταν να ιδρυθεί μια βιώσιμη κοινότητα από ανθρώπους που πίστευαν στον καπιταλισμό, την περιορισμένη κυβέρνηση και την αυτοδυναμία. Ο τόπος είχε ήδη επιλεχθεί: 44,5 τετρ. χιλιόμετρα εύφορης γης, στις κοιλάδες των χιλιανών Άνδεων, μόλις μια ώρα από την πρωτεύουσα της χώρας. Οι κάτοικοι θα μπορούσαν να βγάζουν χρήματα καλλιεργώντας και εξάγοντας οργανικά προϊοντα ενώ θα απολάμβαναν τη χαμηλή φορολογία και το εύκρατο κλίμα της Χιλής. Ήταν μια σοβαρή προσπάθεια οικοδόμησης ενός καταφυγίου όπου υπέρμαχοι της ελεύθερης οικονομίας και αναρχο-καπιταλιστές θα μπορούσαν να χωθούν περιμένοντας την κατάρρευση των παγκόσμιων νομισμάτων. Το ονόμασαν «Galt’s Gulch Chile» (GGC), από το φανταστικό μέρος στο οποίο καταφεύγουν οι καπιταλιστές στο βιβλίο Atlas Shrugged της Ayn Rand.

Η ιδέα για το πρότζεκ συνελήφθη το 2012 από τέσσερις άνδρες: ο John Cobin, ένας Αμερικανός που ζούσε στη Χιλή και ο οποίος κάποτε είχε κατέβει χωρίς επιτυχία στις εκλογές για το Κογκρέσο στη Νότια Καρολίνα, ο Jeff Berwick ο κοσμογυρισμένος ιδρυτής της Dollar Vigilante, ενός οικονομικού δελτίου που πρεσβεύει τον ερχομό του τέλους του υπάρχοντος νομισματικού συστήματος, ο Χιλιανός συνέταιρος του Cobin και ο Ken Johnson, ένας περιπλανώμενος επιχειρηματίας του οποίου τα προηγούμενα επενδυτικά πρότζεκτ περιελάμβαναν real estate, ανεμογεννήτριες και ιονιστές νερού, τα ψευδοεπιστημονικά μαραφέτια που διαφημίζονται ως ικανά να επιβραδύνουν την γήρανση.

Οι Josh Kirley και Ken Johnson σε παλιές καλές στιγμές (φωτογραφία του Kirley)

Η αρχική ομάδα γρήγορα διαλύθηκε, αν και σήμερα υπάρχει διαφωνία σχετικά με τους λόγους. Τώρα, δυο χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο υποψήφιος παράδεισος είναι παγιδευμένος σε μια σειρά από προσωπικές συγκρούσεις, με επίκεντρο κυρίως τον Johnson. Αντί να ζουν σε μια γραφική κοιλάδα πουλώντας χυμό με επωνυμία Galt’s Gulch, οι ελευθεριακοί ιδρυτές του κατηγορούν ο ένας τον άλλον ότι είναι μέθυσοι, ψεύτες και ψυχοπαθείς. Οι υποψήφιοι κάτοικοι του GGC έχουν αποκαλέσει τον Johnson «περίεργο», «παθολογικό ψεύτη», «τρελό» ή «απατεώνα» και άλλα τέτοια παρόμοια. Ορισμένοι μέτοχοι ακολουθούν την νομική οδό σε μια προσπάθεια να τον διώξουν από το πρότζεκτ, ένα δραστικό μέτρο για αν το λάβουν αντικυβερνητικοί τύποι. Ο Johnson, ο οποίος παραμένει ο διαχειριστής του ιδρύματος που ελέγχει τη γη, ισχυρίζεται ότι όλες οι κατηγορίες εναντίον του είναι ψευδείς. Οπότε τι ακριβώς συνέβη;

Όπως οι περισσότερες υποψήφιες ουτοπίες, έτσι και η Galt’s Gulch Chile άρχισε με μια νότα αισιοδοξίας, τουλάχιστον όταν οι Berwick και Johnson τα έσπασαν με τον Cobin.

«Χαιρόμαστε που μπορούμε να προσφέρουμε ανακούφιση από το δυτικό κόσμο των καταπιεστικών κυβερνήσεων σε ανθρώπους με ελεύθερη σκέψη, οι οποίοι με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν μια νέα, πιο ευημερούσα κοινότητα» έγραψε ο Berwick, τον Μάιο του 2013. Η Wendy McElroy, μια Καναδή ελευθεριακή φεμινίστρια ακτιβίστρια και συγγραφέας που αγόρασε πολλά στο GGC έγραψε στο δικό της μπλογκ ότι «είναι πλέον καιρό για μια ελευθεριακή έξοδο που δεν θα σε παίρνει μακριά από το πραγματικό σπίτι σου, αλλά θα σε πάει προς αυτό». Ο Johnson έγραψε για τις στιγμές «που κάθεσαι κάτω από τον έναστρο ουρανό, αναπνέεις καθαρό αέρα και πίνεις λίγο Yerba Mate, φτιαγμένο με φρέσκο νερό Galt's Gulch». Εκπτώσεις προσφέρονταν σε εκείνους που ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν με Bitcoin ή πολύτιμα μέταλλα.

Ο κόσμος τσίμπησε και αγόρασε μέσα σε αυτή την περιοχή. Το Νοέμβριο του 2013, το GGC φιλοξένησε μια γιορτή που έφερναν κοντά τους μετόχους και εκείνους οι οποίοι ενδιαφέρονταν να γίνουν επενδυτές, να δουν τη γη και να συναντήσουν ο ένας τον άλλον. Ο Josh Kirley, ένας έμπορος ο οποίος σκεφτόταν να κάνει μια επένδυση, εντυπωσιάστηκε από την ποιότητα των πιθανών γειτόνων του.

«Επρόκειτο για άτομα που είχαν κάνει λεφτά στο χώρο του πετρελαίου και των ακινήτων. Ήταν πρώην ακαδημαϊκοί, πρώην στρατιωτικοί. Ήταν πολύ φιλελεύθεροι άνθρωποι: μη φιλόδικοι, σκληρά εργαζόμενοι, αυτοδημιούργητοι, έξυπνοι» μου είπε. «Οι άνθρωποι που συνάντησα εκεί μου πούλησαν τη γη».

To Culch (φωτογραφία του Kirley)

Αφού πλήρωσε δικηγόρους και ερευνητές για να κάνουν έλεγχο στο παρελθόν του Johnson και να διαβεβαιωθεί πως το GGC είχε τους τίτλους ιδιοκτησίας της γης, ο Kirley αγόρασε γη στο Gulch που περιελάμβανε ένα αγρόκτημα με λεμονιές έναντι 200.000 δολαρίων και έδωσε στο πρότζεκτ άτοκο δάνειο ύψους 800.000 δολαρίων. Και δεν ήταν ο μόνος που επένδυε πολλά χρήματα σε αυτό: Το Δεκέμβριο του 2013, ο Economist δημοσίευσε μια ως επί το πλείστον θετική έκθεση για το GGC που υποστήριζε ότι ο Johnson, μόνο σε Bitcoin, είχε κάνει 1,5 εκ. δολάρια πωλήσεις.

Νωρίτερα φέτος, ωστόσο, έγινε προφανές ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Τον Απρίλιο, πραγματοποιήθηκε μια άλλη εκδήλωση στο Gulch. Αυτή τη φορά υποτίθεται ότι κάποιοι αγοραστές θα μπορούσαν να διαλέξουν τα σημεία όπου θα ζούσαν. Όμως αυτό δεν ήταν δυνατό - η γη δεν ήταν χωρισμένη σε ζώνες των 5 στρεμμάτων που ο Johnson είχε πουλήσει σε πολλούς επενδυτές.  Το σχέδιο ήταν να χωρίσουν εκ νέου τις ζώνες, αλλά αυτό δεν είχε συμβεί ακόμα. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον Kirley, ένας αριθμός σπιτιών που υποτίθεται ότι έπρεπε να έχουν φτιαχτεί ήταν ημιτελή.

«Μπορούσες να νιώσεις ότι κάτι δεν πήγαινε καλά» είπε ο Kirley. Επαναπρογραμματίστηκε μια συνεδρία με ερωτήσεις και απαντήσεις για τους επενδυτές και όταν οι καλεσμένοι αντιπαρατέθηκαν με τον Johnson για τα προβλήματα του GGC «απλώς είπε εκείνες τις γελοίες ιστορίες για όλους εκείνους τους εχθρούς του σχεδίου και πως ο Jeff Berwick ήταν εχθρός του πρότζεκτ, κουβέντες που δεν είχαν κανένα νόημα».

Οι επενδυτές μετέφεραν στο διαδίκτυο τις αμφιβολίες τους για τον Johnson, λίγους μήνες αργότερα. Η McElroy, η Καναδή ακτιβίστρια, έκανε μια ανάρτηση στο μπλογκ της στις 25 Αυγούστου ισχυριζόμενη ότι το GGC είχε «τεράστια χρέη» σε Χιλιανούς  εμπόρους.

Οι Berwick, Kirley, McElroy, και άλλοι που εμπλέκονται στο GGC κατηγορούν τον Johnson ότι δεν πλήρωνε το προσωπικό ή τους προμηθευτές του, πως χειροδίκησε εις βάρος υπαλλήλου και ότι δεν υλοποίησε τις υποσχέσεις του για εκ νέου διαχωρισμό τη γης έτσι ώστε ο κόσμος να μπορεί να ζήσει εκεί. Ισχυρίζονται ότι ο Johnson ταξίδευε με 250.000 δολάρια, χρήματα των επενδυτών, τα οποία κρατούσε σε ένα σακίδιο που κάποιες φορές το άφηνε στο τζιπ του. Επιπλέον ότι μεθούσε σε μπαρ και έπαιζε τζόγο με τα χρήματά τους, ήταν ανακατεμένος με απάτες για την πώληση πλαστών διαβατηρίων αλλά και επειδή αρνείται να αποκαλύψει την πλήρη λίστα των επενδυτών του πρότζεκτ. Ο Kirley λέει πως σε αυτόν και ακόμα 11 μεγάλους επενδυτές οφείλονται συνολικά περισσότερα από 4,3 εκ. δολάρια και έτσι τώρα ετοιμάζουν ασφαλιστικά μέτρα που θα κατατεθούν σε δικαστήριο της Χιλής, σε μια προσπάθεια να πάρουν τον έλεγχο του Gulch από τον Johnson. Ακόμα πιστεύουν στο αρχικό όραμα. Ωστόσο δεν πιστεύουν ότι μπορεί να λειτουργήσει εάν δεν αντικατασταθεί ο άνθρωπος στην κορυφή.

Ο χάρτης της τοποθεσίας του Culch

Υπάρχουν κάποια προβλήματα στην προσπάθεια ανίχνευσης του τι έχει συμβεί με το GGC. Το ένα είναι πως εκτός του Johnson φαίνεται ότι κανείς άλλος δεν γνωρίζει πόσοι άνθρωποι έχουν αγοράσει χώρο στο Gulch (λέει πως είναι περίπου 50) ή πόσα χρήματα έχουν επενδυθεί συνολικά στο σχέδιο. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι ο απολογισμός του Johnson σχετικά με το τι συμβαίνει έρχεται σε αντίθεση με εκείνον των δυσαρεστημένων μετόχων. Εκείνος υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που τον κατηγορούν ψάχνουν χρήματα ή φήμη ή θέλουν να τον καταστρέψουν προσωπικά.

Την περασμένη εβδομάδα μίλησα τηλεφωνικά στον Johnson, ο οποίος ακόμα ζει και εργάζεται στο Gulch. Σύμφωνα με εκείνον, η εταιρία έχει «εννέα ή δέκα» υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης, εκτός των εργολάβων που κάνουν βελτιώσεις στη γη και εργάζονται στις φάρμες. Αυτή τη στιγμή δεν κάνει νέες πωλήσεις - στην πραγματικότητα, λέει, προσφέρει αποζημιώσεις στους δυσαρεστημένους επενδυτές. Στην εκδοχή του Johnson, σχεδόν όλοι που εμπλέκονται στο GGC ήταν ψεύτες και δεν κράτησαν τις υποσχέσεις που είχαν δώσει. «Υπάρχουν μερικοί ενδιαφέροντες χαρακτήρες που έρχονται και φεύγουν στο Galt's Gulch» μου είπε με ένα συγκρατημένο γέλιο. «Ήταν ένα περίεργο πρότζεκτ, να πούμε, το λιγότερο».

Και τι γίνεται με όλες τις εις βάρος του κατηγορίες; Οι απλήρωτοι εργαζόμενοι και πωλητές; Ο άνθρωπος στον οποίο υποτίθεται επιτέθηκε κλπ; Ο Johnson μου είπε ότι υπάρχουν τρεις πρώην υπάλληλοι οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είχαν κάποια ιδιοκτησία, αλλά πρόσθεσε ότι στις δυο περιπτώσεις είχαν αφαιρέσει περιουσιακά στοιχεία της εταιρίας και στην πραγματικότητα χρωστούσαν χρήματα στον Johnson. Υπάρχουν μόνο «δύο ή τρία τιμολόγια» που δεν έχουν πληρωθεί επιμένει. Ο άνθρωπος που είπε ότι του επιτέθηκε ο Johnson, έπεσε πάνω σε ένα σάκο όταν οι δυο τους «είπαν δυο λογάκια».

Όσο για τον Berwick, ο Johnson άφησε να εννοηθεί ότι ο πρώην συνέταιρός του έχει πρόβλημα αλκοολισμού, υποφέρει λόγω διάφορων προσφάτων επιχειρηματικών αποτυχιών και αποτέλεσμα αυτού είναι ότι «έστρεψε το θυμό και την παράνοια του προς εμένα». Όπως είπε, από την αρχή ο Berwick γνώριζε ότι οι δυο τους δεν ήταν 50-50 συνέταιροι στην εταιρία που διαχειρίζεται το GGC. «Είναι μια μακρά, επαναλαμβανόμενη ιστορία με τον Jeff να εκτοξεύει πολλές απειλές εναντίον μου και να με δυσφημίζει σε μεγάλο βαθμό».

Βέβαια πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το Gulch ήταν απάτη από την αρχή και πως ο Johnson απλώς παίρνει όσα περισσότερα χρήματα μπορεί από τους ελευθεριακούς που κοιτούν αποσβολωμένοι, χωρίς να τηρεί και πολλά αρχεία ή να προσπαθεί σοβαρά να υλοποιήσει το όραμά τους. Ωστόσο επιμένουν ότι ως ιδέα ήταν πολύ καλή.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.