Στις 3 Δεκεμβρίου 1944, δεν είχαν καν συμπληρωθεί δυο μήνες από την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς και ήδη η κατάσταση μύριζε μπαρούτι. Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου (στην οποία μετείχαν και έξι ΕΑΜικοί υπουργοί) δεν είχε καταφέρει να λύσει το καυτό ζήτημα του αφοπλισμού των αντιστασιακών οργανώσεων και της δημιουργίας εθνικού στρατού. Τις τελευταίες μέρες του Νοεμβρίου, οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν και την 1η Δεκεμβρίου, οι υπουργοί του ΕΑΜ αποχώρησαν από την κυβέρνηση Παπανδρέου.

Στις 3 Δεκεμβρίου 1944, ημέρα Κυριακή, ένα τεράστιο πλήθος συγκεντρώθηκε στο Σύνταγμα, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Dmitri Kessel, φωτογράφο του αμερικανικού περιοδικού Life: «Η αστυνομία είχε διαταχθεί να σταματήσει τη διαδήλωση και είχε σχηματίσει ένα κλοιό στο δρόμο. Την προηγούμενη μέρα η κυβέρνηση είχε δώσει την άδεια της, άλλα αργά το βράδυ η άδεια ανακλήθηκε. Οι αξιωματούχοι του ΕΑΜ δήλωσαν πως ήταν αδύνατον να ματαιώσουν τη διαδήλωση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα και αποφάσισαν να προχωρήσουν. (…) Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί (…) Καλυφθήκαμε πίσω απο το τοιχαλάκι του δρόμου που οδηγεί στα ανάκτορα (σ.σ. στη σημερινή Βουλή). Με τους πρώτους πυροβολισμούς οι διαδηλωτές έπεσαν κάτω».

Οι 30 νεκροί διαδηλωτές εκείνης της Κυριακής ήταν οι πρώτοι νεκροί του εμφυλίου, παρόλο που η επίσημη Ιστορία λέει οτι ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1946. Επίσης, εκείνη η 3η Δεκεμβρίου ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα ενός μήνα απο την κόλαση για τους κατοίκους της Αθήνας - για την ακρίβεια ενός ακόμα μήνα από την κόλαση, καθώς είχε προηγηθεί μια τριετής κατοχή από τους Γερμανούς η οποία μάλλον ήτανχειρότερη κι απ'την ίδια την κόλαση. Ενός μήνα κατά τη διάρκεια του οποίου οι γειτονιές του κέντρου της πόλης κυρίως, έγιναν πεδία άγριων, απελπισμένων συγκρούσεων.

Τελικά, οι Άγγλοι, τμήματα του Ελληνικού στρατού (όπως η ταξιαρχία "Ρίμινι"), οι χωροφύλακες και οι απελευθερωμένοι και επανεξολισμένοι ταγματασφαλίτες κέρδισαν την μάχη της Αθήνας, το ΕΑΜ έχασε και στις αρχές Ιανουαρίου εκκένωσε την πρωτεύουσα. Στις 12 Φεβρουαρίου 1945 υπογράφτηκε από τα ενδιαφερόμενα μέρη η συμφωνία της Βάρκιζας, η οποία όμως ήταν απλά η εισαγωγή στον κυρίως εμφύλιο, ο οποίος ξεκίνησε ένα περίπου χρόνο αργότερα. Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα;

Εχμμ, όχι, καθόλου, όπως μπορείτε να δείτε γύρω σας σήμερα. Έχουν περάσει εβδομηντα ένα χρόνια από τα γεγονότα του 1944, άλλα η πληγή χάσκει ακόμα ορθάνοιχτη (οι εμφανέστατες τρύπες από σφαίρες που έχουν τα κτίρια απέναντι από τους στύλους του Ολυμπίου Διός) και ρίχνει μακριά και γεμάτη γάγγραινα σκιά στο μέλλον όλων μας. Αν όντως ισχύει οτι η μελέτη του παρελθόντος μπορεί με κάποιο τρόπο να φωτίσει το μέλλον, τότε ελπίζω οτι η αντιπαραβολή εικόνων απο το παρελθόν και από το παρόν, που είναι το βασικό θέμα αυτού του φωτογραφικού αφιερώματος, θα φωτίσει κάπως, κάποιους, κάποτε…

Βέβαια και οι διαδηλωτές στο Σύνταγμα, την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 1944, μια χαρά αισιόδοξοι για το μέλλον ήταν.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.