Ξέχνα τη Διαδρομή για τη Δουλειά Ενώ Μπορείς να Γίνεις Ψηφιακός Νομάς

Χάρη στη «νέα κανονικότητα» –αυτή η απροσδιόριστα θλιβερή φράση που όλοι χρησιμοποιούν για το μετά lockdown περιβάλλον όπου ζούμε– πολλοί υπάλληλοι γραφείου συνειδητοποίησαν ότι δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να πηγαινοέρχονται μεταξύ της δουλειάς τους και της τρώγλης που χρυσοπληρώνουν. Έτσι κάποιοι, που αυτή τη στιγμή δουλεύουν από το τραπέζι της κουζίνας τους, εξετάζουν την πιθανότητα να φύγουν πιο μακριά – ακόμη και στο εξωτερικό.

Η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας σημαίνει ότι ο ψηφιακός νομαδισμός –ο όρος για τους ανθρώπους που έχουν υιοθετήσει έναν τρόπο ζωής που συνεπάγεται να ζουν σε Airbnb και να δουλεύουν με ένα λάπτοπ– δεν είναι πια αποκλειστικότητα των vegan celebrity στο Instagram ή των app developer που βγάζουν δεκάδες χιλιάρικα τον χρόνο. Είναι όμως αυτό το μοντέλο βιώσιμο για ανθρώπους με -ξέρετε- κανονικές δουλειές;

«Νομίζω ότι ξεκλείδωσε πολλά πράγματα», λέει ο Matt, ένας 31χρονος user-experience designer από το Μάντσεστερ που εργάζεται στο εξωτερικό από τον Ιούνιο. «Δεν ξέρω αν οι εταιρείες θα επιστρέψουν στην προηγούμενη κατάσταση. Μπορεί κάποιος να δουλεύει εξ αποστάσεως και οι εταιρείες να γλιτώνουν το κόστος τού να έχουν ανθρώπους σε ένα γραφείο. Όλα πια έχουν να κάνουν με την ευελιξία».

Ο Matt πήγε στο Βερολίνο στην κορύφωση της πανδημίας, για να είναι με την κοπέλα του που ζει εκεί και σύντομα διαπίστωσε ότι μπορούσε να δουλέψει εξ αποστάσεως χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Από τότε, πέρασε επίσης χρόνο στην Ελβετία, στην Πολωνία και την Ουγγαρία, μένοντας σε Airbnb και σε φίλους. Ο Matt λέει πως από τη δουλειά του δεν είχαν πρόβλημα και τα ταξίδια του ήταν κάτι με το οποίο έκαναν πλάκα στα μίτινγκ στο Zoom. Το πιο δύσκολο, λέει, είναι να μαθαίνει σε ποιες μπορεί να πάει και σε ποιες όχι, καθώς οι κανόνες σχετικά με τον κορονοϊό αλλάζουν πολύ γρήγορα.

«Πολλές φορές νιώθω ότι τα πράγματα είναι λίγο φλου. Ας πούμε, επιτρέπεται να μπεις σε μια χώρα από τα σύνορα της χώρας όπου βρίσκεσαι ή επειδή έχεις ως βάση τη Βρετανία θα υπολογίσουν αυτό; Δεν ξέρω».

Το να κάνεις το άλμα και να δουλέψεις στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια πανδημίας μπορεί να ακούγεται τρελό, αλλά η πρόσφατη άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας έκανε κάποιες χώρες να δοκιμάσουν και να προσελκύσουν ψηφιακούς υπαλλήλους.

Η άνοδος του ψηφιακού νομαδισμού, περίπου την τελευταία δεκαετία, ακολούθησε την εμφάνιση των ψηφιακών εταιριών που προκάλεσαν αναστάτωση –σκεφτείτε το Airbnb και εφαρμογές ταξί όπως την Uber–  οι οποίες έχουν δοκιμάσει φορολογικές και εργασιακές ρυθμίσεις σε όλο τον κόσμο. Ο ρυθμός της τεχνολογικής ανάπτυξης έχει αφήσει πίσω νόμους που συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη καινούργιες ιδέες και τεχνολογίες. Όπως η Uber προσπαθεί να υποστηρίξει ότι το εργατικό της δυναμικό είναι αυτοαπασχολούμενοι, για να αποφύγει να εμπίπτει σε ορισμένους εργασιακούς νόμους, η Airbnb έχει παίξει με τα όρια φορολογικών και εργασιακών ρυθμίσεων. Έτσι, οι ψηφιακοί νομάδες ξεφεύγουν από το ραντάρ της φορολογικής νομοθεσίας της χώρας φιλοξενίας.

Καθώς η εξ αποστάσεως εργασία δημιουργήθηκε οργανικά από μια χαλαρή online κοινότητα freelancer, τους έχει επιτρέψει να παρακάμπτουν τη φορολογική και εργασιακή νομοθεσία με τρόπο που οι υπάλληλοι μεγάλων εταιρειών δεν μπορούν να το κάνουν. Τώρα που η προοπτική του ψηφιακού νομαδισμού ανοίγεται για περισσότερους ανθρώπους, τα νομικά εμπόδια είναι πιο δύσκολο να αποφευχθούν.

«Ο εργαζόμενος μπορεί να καταλήξει να πληρώνει φόρους και στις δύο χώρες, και ο εργοδότης μπορεί επίσης να πρέπει να πληρώνει φόρο», λέει η Sybille Steiner, συνεργάηες στην ομάδα απασχόλησης της Irwin Mitchell Solicitors. Λέει ότι οι εταιρείες πιθανόν να θέλουν να αποφύγουν τον κίνδυνο να θεωρηθούν ότι είναι σε μόνιμο καθεστώς σε μια χώρα, που σημαίνει ότι θα έπρεπε να πληρώνουν τους τοπικούς φόρους.

Τα εμπόδια όμως δεν τελειώνουν εκεί: «Κάποια στιγμή θα εφαρμοστεί η τοπική εργασιακή νομοθεσία, που σημαίνει ότι ο εργοδότης θα πρέπει να εξοικειωθεί με αυτόν τον νόμο και να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του».

Πρόσφατα σε ένα subreddit με 900.000 μέλη-ψηφιακούς νομάδες, υπήρξαν πολλά post για εργαζόμενους που προσπαθούσαν να διαπραγματευτούν τη μετάβαση στην εξ αποστάσεως εργασία από το εξωτερικό με τους εργοδότες τους, με ποικίλους βαθμούς επιτυχίας. Μια από τις πιο ακραίες περιπτώσεις είναι αυτή της Emily (δεν θέλει να αποκαλύψει το επίθετό της), μιας μάνατζερ recruitment που θέλει να αρχίσει να δουλεύει από ένα σκάφος και να κάνει ιστιοπλοϊα στον ελεύθερο χρόνο της.

Παρόλο που πέρασε τις αρχικές φάσεις της διαπραγμάτευσης, το τμήμα HR στην εταιρεία της απέρριψε την πρόταση, στη βάση του ότι δεν θα μπορούσε να διασφαλίσει ασφαλή σύνδεση στο Ίντερνετ, καθώς και λόγω των ευθυνών υγείας και ασφάλειας του εργοδότη της. Αυτή τη στιγμή σκέφτεται να γίνει freelancer, είτε στην εταιρεία της είτε αλλού, για να πραγματοποιήσει το σχέδιό της.

Αλλά για τον Will Harris, έναν 23χρονο επιστήμονα δεδομένων, τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Η εταιρεία AI για την οποία δουλεύει εξ αποστάσεως από την αρχή της πανδημίας, θα συνεχίσει έτσι επ’ αόριστον. Πρόσφατα εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να περάσει τέσσερις εβδομάδες δουλεύοντας στο Πόρτο, μια απόφαση με την οποία δεν είχε πρόβλημα το αφεντικό του.

«Για μένα είναι παρόμοιο», λέει. «Είχα τη σύνδεσή μου στο Ίντερνετ, όλα συνέχισαν φυσιολογικά. Αυτό μου με βοήθησε πολύ ήταν ότι πήγαινα σε έναν χώρο coworking, για πράγματα όπως προετοιμασία και για να έχω ένα κανονικό περιβάλλον γραφείου».

«Νομίζω πως μου λείπει η κοινωνική ζωή στο γραφείο», λέει ο Will. «Δεν είναι το ίδιο, νομίζω πως υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείς να πάρεις μόνο από τη διά ζώσης επικοινωνία. Δεν υπάρχει περίπτωση αν καθόμουν σε μια παραλία να μπορώ να δω την οθόνη μου καταρχάς και κατά δεύτερον πόση δουλειά κάνεις πραγματικά;».

Παρά τα μειονεκτήματα, ο ψηφιακός νομαδισμός και η εξ αποστάσεως εργασία μάλλον θα  παραμείνουν για όσους απόδειξαν ότι μπορούν να δουλέψουν με ένα λάπτοπ. Σχεδόν οποιαδήποτε δουλειά γραφείου μπορεί να γίνει χωρίς δια ζώσης επαφή αν συμφωνήσουν οι εργοδότες.

Η κυβέρνηση τώρα φοβάται ότι τα γραφεία θα παραμείνουν άδεια από αυτή την αλλαγή – και κατ’ επέκταση επιχειρήσεις όπως γυμναστήρια, καφέ και κομμωτήρια που έχουν πελάτες υπαλλήλους γραφείων. Οι Tories τώρα έχουν αποστολή να τρομάξουν τους υπαλλήλους ώστε να γυρίσουν στα γραφεία, αφήνοντας ακόμα να εννοηθεί ότι οι εξ αποστάσεως εργαζόμενοι θα μπορούσαν να είναι οι πρώτοι που θα απολύονταν αν οι επιχειρήσεις συνεχίσουν να δυσκολεύονται.

Αλλά το ζήτημα είναι αν αυτή η εμφανής απόπειρα να προετοιμάσεις τα άδεια καταστήματα και να ξελασπώσεις τους ιδιοκτήτες γραφείων, θα πείσει τον κόσμο να αρχίσει να μετακινείται ξανά για τη δουλειά του. Η πανδημία φαίνεται απλώς να έχει επιταχύνει μια υπάρχουσα τάση.

«Κάθε μέρα όλο και περισσότερες μεγάλες εταιρείες αποφασίσουν ενάντια στην επιστροφή στο γραφείο», λέει η σύμβουλος εξ αποστάσεως εργασίας Melissa Smith. «Το Pinterest έσπασε το μισθωτήριό του, πληρώνοντας 89,5 εκατομμύρια δολάρια (σχεδόν 75,5 εκατομμύρια ευρώ). Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν όσοι αναζητούν εργασία καθώς και οι εργοδότες, είναι ότι δεν έχουν εμπειρία – και μαθαίνουν στην πορεία».

@HaydenVernon

Περισσότερα από το VICE

Το Χτίσιμο της Ζωής σε Μία Ξένη Χώρα, την Ελλάδα

Μιλήσαμε με Γονείς, Μαθητές και Εκπαιδευτικούς για το Επικείμενο Άνοιγμα των Σχολείων

Συνταγή για Φριτάτα με Σαλάμι, Πιπεριά και Ελιές

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.