Ήρθε η Ώρα να Μιλήσουμε Σοβαρά για τη Φαρμακευτική Κάνναβη στην Ελλάδα

Ούτε ένα μπλουζάκι Bob Marley. Τζίβα δε, ούτε για δείγμα. Η ώρα είναι 12 το μεσημέρι. Κάθομαι στην καφετέρια του Τάε Κβον Ντο στο Φάληρο πίνοντας τον καφέ μου και χαζεύω τον κόσμο που περνάει από μπροστά μου. Η Athens Cannabis Expo, η πρώτη έκθεση για την κάνναβη στην Ελλάδα είναι γεγονός και κανένας δεν γνωρίζει τι ακριβώς να περιμένει. Προσπαθώ να ψυχολογήσω τους επισκέπτες. Κυρίες και κύριοι όλων των ηλικιών, γονείς με παιδιά σε καροτσάκια και μωρά στην αγκαλιά, παρέες νεαρών, άνθρωποι σε αναπηρικά αμαξίδια. Αν έσβηνα τις αφίσες με τα επτάφυλλα από το οπτικό μου πεδίο, δεν θα συμπέραινα με τίποτα ότι βρίσκομαι δίπλα από έναν χώρο γεμάτο απαστράπτοντα μπονγκ, τζιβάνες και χαρτάκια 11 εκατοστών. Το κοινό της εκδήλωσης –σε αντίθεση με ότι ίσως περίμεναν οι περισσότεροι από εμάς– δεν θυμίζει σε τίποτα διακοπές στο κάμπινγκ της Αντίπαρου. Τελειώνω τον καφέ μου με την ησυχία μου και κατεβαίνω στην αρένα του σταδίου.

Ο χώρος είναι γεμάτος από σταντ που πωλούν προϊόντα κάνναβης ή προϊόντα που σχετίζονται με την κάνναβη εμμέσως, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Πλησιάζω πρώτα ένα σταντ που πουλάει χαρτάκια και τζιβάνες, ειδικά για χρήση κάνναβης. «Αφού η χρήση κάνναβης είναι παράνομη, γιατί πουλάτε προϊόντα για τη χρήση της;», τους ρωτάω. «Θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι, για όταν απελευθερωθεί», μου απαντούν διπλωματικά. Προχωράω σε ένα κοντινό σταντ που πουλάει σπόρους διαφόρων ποικιλιών. Με ενημερώνουν ότι η πώληση τους είναι νόμιμη, το ίδιο και η αγορά τους. Το τι ακριβώς θα τους κάνει ο αγοραστής, μόλις απομακρυνθεί από το ταμείο είναι άλλο θέμα, καθώς η φύτευση και η καλλιέργειά τους απαγορεύεται. Τους ρωτάω ποια η χρησιμότητα της ύπαρξής τους τότε. «Για αναμνηστικό», μου απαντούν. Εντοπίζω διάφορα περίπτερα με αγροτικά προϊόντα και μηχανήματα, προϊόντα από κλωστική κάνναβη όπως χειροποίητα πουφ, ρούχα και σακίδια και διάφορα άλλα αντικείμενα τα οποία δεν έχουν κάποια άμεση σχέση με την κάνναβη, αλλά μάλλον αποτελούν διαφήμισή της, όπως καπέλα, κάλτσες και τασάκια με το σύμβολό της επάνω τους.

Ενδιαφέρομαι κυρίως να συλλέξω πληροφορίες για τις φαρμακευτικές χρήσεις της κάνναβης. Τι ακριβώς, όμως, είναι η φαρμακευτική κάνναβη; Με τον όρο φαρμακευτική κάνναβη αναφερόμαστε σε παράγωγα του φυτού της κάνναβης (ή και σε ολόκληρο το φυτό), που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς. Στην κάνναβη υπάρχουν περισσότερα από 400 ενεργά συστατικά, εκ τον οποίων περισσότερα από 80 είναι κανναβινοειδή, δηλαδή χημικές ενώσεις οι οποίες αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς κανναβινοειδών στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αν και τα συστατικά της κάνναβης στο σύνολο τους έχουν τραβήξει το ερευνητικό ενδιαφέρον εδώ και δεκαετίες, ο μεγαλύτερος ντόρος γίνεται κυρίως για δύο από αυτά, την κανναβιδιόλη (CBD) -μη ψυχοτρόπο ουσία- και τη Δ 9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC), η οποία και αποτελεί το ψυχοδραστικό συστατικό του φυτού.

Αγοράζω μια μπάρα δημητριακών με σπόρους κάνναβης, χωρίς γλουτένη, για να κατευνάσω την πείνα μου. Χασκογελάω μόνη μου, όχι επειδή την άκουσα, αλλά επειδή μου έσκασε στο μυαλό ένα πρόσφατο σκηνικό: Τετάρτη μεσημέρι, έχοντας ολοκληρώσει τις αγορές μου από το σούπερ μάρκετ, πετάγομαι μέχρι το τοπικό μαγαζί με τα βιολογικά τρόφιμα, για να πάρω κάποια προϊόντα ειδικής διατροφής. Είμαι τακτική πελάτισσα και γνωρίζω ότι το συμπαθέστατο παλικάρι στο ταμείο που είναι ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού. Αυτήν τη φορά δεν είναι μόνος του πίσω από τον πάγκο, δίπλα του κάθεται μια γριούλα, εμφανέστατα η μητέρα του, τυπική Ελληνίδα νησιώτισσα γιαγιά, με τη μαντίλα της, τα γυαλάκια της, την γκρίζα νάιλον καλτσούλα σηκωμένη μέχρι το γόνατο και τα όλα της. Πληρώνοντας τα ψώνια μου, πιάνω με την άκρη του ματιού μου ένα μπουκαλάκι σε μέγεθος μπουκαλιού μπίρας κρυμμένο καλά στο ψηλότερο ράφι. Το παίρνω στα χέρια μου και διαβάζω την ετικέτα. «Hemp oil». Για σαλάτες. «Θα το πάρω και αυτό, παρακαλώ», συμπληρώνω, καθώς γνωρίζω ότι αποτελεί πλούσια πηγή Ω3 λιπαρών, συστατικό το οποίο το σώμα μου χρειάζεται επιτακτικά. Το συμπαθητικό παλικάρι μου χαμογελάει πονηρά και γυρνάει προς τη γιαγιά. «Κοίτα!», της λέει με εξαιρετικά δυνατή φωνή, επειδή προφανώς είναι περήφανη στα αυτιά, λύνοντας ταυτόχρονα την απορία μου, σχετικά με την προέλευση του υπόκωφου τσιρίγματος που έκανε την πλάτη μου να ανατριχιάζει όση ώρα ψώνιζα – σφύριζε το ακουστικό της! «Κοίτα, χασισέλαιο!». Η γριούλα γουρλώνει τα μάτια της και τινάζεται σαν ελατήριο από τη θέση της. «Τι είπες;», τον ρωτάει πανικόβλητη. «ΧΑΣΙΣΕΛΑΙΟ!», της λέει ξανά, με ακόμη πιο δυνατή φωνή. «Ααα… Νόμιζα πως είπες χασισέλαιο», μουρμουράει η γιαγιά, γυρνώντας και πάλι μπροστά της και χαλαρώνοντας αυτόματα για άγνωστους λόγους. «Χασισέλαιο είπα, καλά άκουσες! ΧΑ-ΣΙ-ΣΕ-ΛΑΙ-Ο», της συλλαβίζει γελώντας. «Χασισέλαιο; Εννοείς… ΧΑΣΙΣΕΛΑΙΟ;,» φωνάζει και πάλι με όση δύναμη έχει απομείνει στα πνευμόνια της, γουρλώνοντας τα μάτια της.

Ναι Βίρνα, χασισέλαιο. Από χασίσι. Πληρώνω το πλούσιο σε Ω3 χασισέλαιό μου και γυρνάω να φύγω χαμογελώντας, συνειδητοποιώντας ότι στο μαγαζί υπάρχουν αρκετοί πελάτες που με κοιτούν αποσβολωμένοι. Βγαίνοντας από την πόρτα, ακούω πίσω από την πλάτη μου τη γιαγιά να ψιθυρίζει με φωνή 600 desibel - αδιαφορώντας εντελώς για το πώς βρέθηκε το χασισέλαιο στα χέρια μου εξ αρχής: «Μήπως να πάρουμε τηλέφωνο την Αστυνομία;».

Όχι Βίρνα, αυτό το χασισέλαιο δεν είναι παράνομο. Στην Ελλάδα, η πώληση σκευασμάτων κανναβιδιόλης (CBD) απαλλαγμένα από τετραϋδροκανναβινόλη (THC) -για την ακρίβεια με συγκέντρωση THC μικρότερη του 0,2%- είναι απολύτως νόμιμη και μπορεί να τα προμηθευτεί ο οποιοσδήποτε. Τα προϊόντα αυτά ΔΕΝ είναι ψυχοτρόπα και ΔΕΝ είναι ναρκωτικές ουσίες. Από την επιληψία και τον διαβήτη, μέχρι τη χρόνια φλεγμονή, το άσθμα, την ψωρίαση, έως ακόμη και τον λόξιγκα, δεν υπάρχει πάθηση ή ασθένεια για την οποία να μην έχουν πραγματοποιηθεί επιστημονικές έρευνες, οι οποίες ως επί το πλείστων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η CBD μοιάζει να είναι ένα πολλά υποσχόμενο βοήθημα, ενώ γενικότερα έχει ταξινομηθεί ως ασφαλής για τον άνθρωπο ουσία, χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Σε μεγάλες ποσότητες και με μακροχρόνια λήψη, έχει αναφερθεί ότι μπορεί να προκαλέσει υπόταση, υπνηλία και ξηροστομία. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η CBD οδηγεί σε εθισμό. Προϊόντα με ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε CBD τα οποία χρησιμοποιούνται ως βοηθήματα σε διάφορες παθήσεις, μπορεί κανείς να τα βρει σε μορφή ελαίου, τσίχλας, κρυστάλλου, κάψουλας, σπρέι, υγρού ατμίσματος κ.α.

Πίσω στην έκθεση – περιφέρομαι λίγο στον χώρο και χαζεύω τα σταντ με τα διάφορα εκθέματα που βρίσκονται προς πώληση. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να περιέχουν μικρές ποσότητες από CBD ή ακόμη και καθόλου, όμως σε κάθε περίπτωση είναι απαλλαγμένα από την «ακουστική» THC και είναι κυρίως καλλυντικά (σαπούνια για την ακμή, την ψωρίαση και το έκζεμα, σαμπουάν, αφρόλουτρα, μάσκες μαλλιών, αρώματα, κραγιόν), καθώς και βρώσιμα είδη από κάνναβη, (μούσλι, άλευρο κάνναβης, μπίρα κάνναβης, σοκολάτες κτλ, ως επί το πλείστων τους βιολογικά και vegan). Συναντάω και μερικές πιο ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές, κυρίως προερχόμενες από το εξωτερικό, όπως γλειφιτζούρια, καραμέλες, λεμονάδες, αλκοολούχα ποτά κ.α., μερικά ελληνικά παραδοσιακά τρόφιμα με κάνναβη, όπως γραβιέρα κάνναβης, καθώς και μια ποικιλία από παραδοσιακά ελληνικά ποτά με το κάτι τις τους παραπάνω, όπως είναι το κανναβορακόμελο, το κανναβοούζο, η κανναβομαστίχα κ.α. Μερικά εκθέματα μού τράβηξαν ιδιαίτερα την προσοχή, όπως ένα CBD λάδι για κατοικίδια ζώα (το οποίο τους προσφέρει ηρεμία και καταπολεμάει την ψωρίαση, όπως με ενημερώνουν από το σταντ), χόρτο χωρίς «χόρτο» («Γιατί να το καπνίσει τότε κάποιος αυτό;» ρωτάω, «Έτσι, για τη χαρά και για τη φάση» μου απαντάνε), διάφορα σεξουαλικά βοηθήματα, όπως λιπαντικά λάδια με περιεκτικότητα σε CBD (vegan) και ένα σκοινί shibari για bondage, με CBD, επειδή «βοηθάει στο να μην ερεθίζεται το δέρμα στην περιοχή του δεσίματος, όπως συμβαίνει συχνά με τα κοινά σκοινιά shibari», από όσο μαθαίνω. Κάπου εδώ συναντάω μπροστά μου και την πρώτη παρέα από τζιβάτους. Τους πλησιάζω και τους ρωτάω αν ανήκουν σε κάποια ομάδα και γιατί βρίσκονται εδώ. Είναι μια παρέα από καλλιτέχνες και μουσικούς. Έχουν έρθει «για support», μου απαντάνε. Η μουσική που ακούγεται στο background της έκθεσης, είναι reggae.

Στο βάθος, υπάρχει ένα περίπτερο με ταμπέλα που γράφει «Ασθενείς υπέρ της χρήσης φαρμακευτικής κάνναβης». Πρόκειται για μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚοινΣΕπ), με μέλη τα οποία αγωνίζονται «για το δικαίωμα τους ως ασθενείς να επιλέξουν οι ίδιοι τη θεραπεία τους και τη φαρμακευτική τους αγωγή». Θα με ρωτήσετε, εφ’ όσον η πώληση φαρμακευτικών σκευασμάτων της πολλά υποσχόμενης κανναβιδιόλης είναι πλέον νόμιμη στη χώρα μας, τι ακριβώς ζητούν οι ασθενείς αυτοί; Η απάντηση είναι απλή: THC.

Απαλλαγμένη από το στίγμα του ναρκωτικού, η CBD κερδίζει διαρκώς έδαφος στην κοινή συνείδηση, στις κουζίνες των νοικοκυριών και στα επιστημονικά εργαστήρια ως ένα φυσικό, ωφέλιμο για τον άνθρωπο προϊόν. Οι πάσχοντες από σοβαρά, μη αναστρέψιμα νοσήματα, όμως, ενδιαφέρονται για κάτι παραπάνω. Υπάρχουν αρκετές έρευνες και ανέκδοτες μαρτυρίες που υποστηρίζουν ότι η κάνναβη στη φυσική της μορφή και με όλα τα συστατικά της παρόντα έχει να προσφέρει περισσότερα από το αθώο, μη ψυχοτρόπο, ακρωτηριασμένο απόσταγμά της.

Μεταξύ της «αγγελικής» CBD και της «δαιμονικής» THC, υπάρχουν ακόμη περίπου 80 κανναβινοειδή -με ονομασίες όπως CBC, CBN, CBG, THCv, CBDv και πάει λέγοντας- που είναι δραστικές ουσίες οι οποίες πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες, καθώς προσπαθούν να τις απομονώσουν, να τις μελετήσουν, να τις μαγειρέψουν, να τις συνδυάσουν μεταξύ τους με κάθε πιθανό συνδυασμό και σε διαφορετικές ποσότητες και να καταφέρουν να πετύχουν τη βέλτιστη συνταγή. Αν βάλει κανείς στο καζάνι και τα υπόλοιπα περίπου 400 συστατικά της κάνναβης και στρώσει στο τραπέζι όλες τις παθήσεις και ασθένειες για τις οποίες μπορούν να προκύψουν πρακτικές εφαρμογές και κλινικά οφέλη, καταλαβαίνει ότι θα χρειαστούν πολύ χρόνο ακόμη. Δεν είναι καθόλου άξιο απορίας, λοιπόν, το γιατί μερικοί από τους επιστήμονες αυτούς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η βέλτιστη απάντηση είναι «σκασ’ το έτσι όπως είναι και να το βλέπω να γυρίζει». Το ερευνητικό πεδίο είναι τεράστιο και ζουμερό και χρειάζονται ακόμη περισσότερες δημοσιεύσεις, για να κατανοήσουμε τι ακριβώς είναι ικανή να κάνει η κάνναβη στο ανθρώπινο σώμα, καθώς και τις συνέπειες και τις πιθανές επιπτώσεις και παρενέργειες από τη μακροχρόνια χρήση της. Αυτό, όμως, δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει, επειδή το μακρύ χέρι του νόμου δεν στρέφεται μόνο ενάντια στους χασισοπότες, αλλά και ενάντια στους χασισοερευνητές επίσης, καθώς σε αρκετές χώρες ή πολιτείες, οι επιστημονικές έρευνες γύρω από την κάνναβη υπόκεινται σε απαγορευτικούς περιορισμούς. Για τους οπαδούς της απελευθέρωσης, αυτό θα πρέπει να θεωρείται ως το μεγαλύτερο πλήγμα.

Στην Ελλάδα, το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο νομιμοποίησης της φαρμακευτικής κάνναβης δεν αφορά την πώληση σκευασμάτων CBD, αλλά τη χορήγηση κάνναβης στην ολοκληρωμένη και φυσική της μορφή. Αν και έχει ήδη ψηφιστεί, παραμένει κάπου χαμένο στη μετάφραση και δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη. Η χορήγηση αυτής της φαρμακευτικής κάνναβης δεν θα αφορά τον γενικό πληθυσμό, αλλά τους πάσχοντες από σοβαρές, χρόνιες, μη αναστρέψιμες και εκφυλιστικές παθήσεις, όπως είναι η νόσος του Κρον, η ελκώδης κολίτιδα, το σύνδρομο Τουρέτ, η διαταραχή μετατραυματικού στρες, η σπαστικότητα, η πολλαπλή σκλήρυνση, η μυοκλονία, ο τραυματισμός του νωτιαίου μυελού και η νόσος του Πάρκινσον και θα συνταγογραφείται με πολύ αυστηρά κριτήρια, για την αντιμέτωπη των επιπλοκών της όρεξης που προκύπτουν από τις θεραπείες κατά του καρκίνου και του HIV και τον χρόνιο πόνο που σχετίζεται με εκφυλιστικές παθήσεις διαφόρων πεδίων της ιατρικής.

Υπάρχουν δεκάδες ασθενείς οι οποίοι αγωνιούν για την ολοκλήρωση των νομοθετικών ρυθμίσεων, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε φαρμακευτική κάνναβη. Μερικές φορές, ο χρόνος τους προλαβαίνει. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός 19χρονου καρκινοπαθή αθλητή από την Κύπρο, ο οποίος απαίτησε κατ’ εξαίρεση δικαίωμα πρόσβασης στην ιατρική κάνναβη, ενώ ήταν ήδη ημιπαράλυτος, τυφλός και κλινήρης και ο οποίος κέρδισε αυτό το δικαίωμα στο Ανώτατο Δικαστήριο το 2015, αφού ο υπουργός Υγείας υπέγραψε την έγκριση της αίτησης του, μια μέρα προτού ο 19χρονος πεθάνει. Συχνά, αρκετοί από τους πάσχοντες, πάνω στην απελπισία τους, στρέφονται σε προϊόντα του παραεμπορίου. Αυτή είναι και η χειρότερη κίνηση που μπορούν να κάνουν για την υγεία τους: Το χόρτο που κυκλοφορεί στους δρόμους δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την κάνναβη στην οποία αναφερόμαστε στο εν λόγω άρθρο. Η φαρμακευτική κάνναβη είναι ένα ελεγχόμενο προϊόν, αφορά συγκεκριμένες ποικιλίες του φυτού, με συγκεκριμένη περιεκτικότητα σε CBD και THC και κυρίως, πρόκειται για κάποιο φυτό καθαρό από άγνωστα πρόσθετα και επιβλαβή χημικά, τα οποία επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο έναν ήδη ταλαιπωρημένο οργανισμό. Κοινώς, οι ασθενείς με το μαγικό χαρτάκι της έγκρισης χορήγησης, θα μπορούν να είναι ήσυχοι ότι θα αποκομίσουν τα οφέλη του φυτού της κάνναβης, χωρίς να καταλήξουν να πίνουν εντομοκτόνα, απλά για να την ακούσουν και να ξεχάσουν τον πόνο τους.

Στον αντίποδα των πλεονεκτημάτων, έχουν δημοσιευτεί ποικίλες έρευνες οι οποίες εστιάζουν στις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις των χρόνιων χρηστών αρτιμελούς κάνναβης, είτε αυτή χρησιμοποιείται για ιατρικούς είτε για ψυχαγωγικούς σκοπούς, καθώς έχει συνδεθεί κυρίως με διανοητικά προβλήματα, όπως είναι η απώλεια μνήμης και συγκέντρωσης, η άνοια, η ψύχωση, η κατάθλιψη, οι κρίσεις πανικού, ακόμη και η σχιζοφρένεια. Επίσης, τονίζονται τα σοβαρά κοινωνικά και προσωπικά προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν από τη χρήση της, επειδή, όπως και να το κάνουμε, όταν το κεφάλι σου είναι μόνιμα κουδούνι, δεν αποτελείς και υπόδειγμα λειτουργικότητας.

Συνεχίζω τη βόλτα μου στο Τάε Κβον Ντο επιτρέποντας στον εαυτό μου να το ρίξει λίγο έξω και να ξεσαλώσει, πίνοντας ένα σφηνάκι μαύρο τσάι με CBD (organic) και στη συνέχεια κατευθύνομαι προς ένα περίπτερο με εντυπωσιακή εμφάνιση. Είναι το σταντ μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής ιατρικής κάνναβης στον κόσμο, η οποία εδρεύει στο Ισραήλ, τη χώρα που ηγείται παγκοσμίως στις επιστημονικές έρευνες που αφορούν τη φαρμακευτική κάνναβη. Το παλικάρι που τους εκπροσωπεί με ενημερώνει με ιδιαίτερο ενθουσιασμό για τα προϊόντα της κάνναβης και τα οφέλη τους στην ανθρώπινη υγεία, την κλινική κάνναβης που διαθέτουν, καθώς και για τα διάφορα προγράμματα που προσφέρουν σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι αθλητές, οι ηλικιωμένοι και τα πάσχοντα παιδιά. Μου εξηγεί ότι η κατάλληλη θεραπεία είναι πάντα εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενή, καθώς διαφορετικές δοσολογίες φαρμακευτικής κάνναβης και με διαφορετικούς συνδυασμούς CBD και THC προτείνονται σε κάθε άνθρωπο. Επιθυμούν να επεκταθούν στον ευρωπαϊκό χώρο.

Σε κοντινό σταντ βρίσκεται άλλη μια μεγάλη εταιρεία που κινείται στον χώρο της ιατρικής κάνναβης, από τον Καναδά αυτή τη φορά, τη χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ασθενών με νόσο του Κρον παγκοσμίως. Ο εκπρόσωπός της μου δείχνει ένα σχεδιάγραμμα και μου εξηγεί τις διαφορετικές προσεγγίσεις που ακολουθούν, ανάλογα τις παθήσεις τις οποίες επιθυμούν να αντιμετωπίσουν. Στο σχεδιάγραμμα μπορεί κάνεις να διακρίνει ότι η περιεκτικότητα σε CBD ενός σκευάσματος είναι πάντα αντιστρόφως ανάλογη της περιεκτικότητας σε THC (όσο πιο πολύ CBD, τόσο λιγότερη THC και αντιστρόφως). Τον ρωτάω τι θεραπείες προτείνουν συνήθως σε ασθενείς με μη αναστρέψιμες παθήσεις, όπως καρκίνο, ΙΦΝΕ, HIV κτλ. Μου εξηγεί και πάλι ότι οι θεραπείες πρέπει να είναι εξατομικευμένες, αλλά οι παθήσεις αυτές «παίζουν» στις ψηλότερες περιεκτικότητες THC επάνω στο σχεδιάγραμμα. Τον ρωτάω αν η απαγόρευση της THC που ισχύει σε διάφορες χώρες μπλοκάρει τις δραστηριότητες τους και τα προγράμματα τα οποία επιθυμούν να προσφέρουν. Μου απαντάει πως αυτό είναι γεγονός, αλλά προσπαθούν να προσαρμόζονται στις εκάστοτε νομοθεσίες της κάθε χώρας.

Ετοιμάζομαι να αποχωρήσω από την πρώτη έκθεση κάνναβης της Αθήνας με σαφέστατα ανεβασμένη διάθεση, νιώθοντας πλήρης από απαντήσεις και κρατώντας παραμάσχαλα μια σακούλα πολλαπλών χρήσεων γεμάτη με καλούδια. Λίγο πριν από την έξοδο, συναντάω ένα σταντ στο οποίο βρίσκεται ένα παλικάρι το οποίο φοράει ένα t-shirt με το λογότυπο «Patients Over Profits». Τον ρωτάω τι ακριβώς κάνει εκεί, αφού δεν μοιάζει να πουλάει τίποτα. Μαθαίνω πως είναι ακτιβιστής από το Κολοράντο και πάσχοντας από σοβαρή μορφή της νόσου του Κρον. Έχει σκηνοθετήσει ένα ντοκιμαντέρ που τιτλοφορείται Illegally Alive ( Παράνομα Ζωντανός) και έχει έρθει στην Athens Cannabis Expo με σκοπό να προωθήσει την κάνναβη ως εναλλακτική θεραπεία για την πάθηση του. Με ενημερώνει ότι βρίσκεται σε ύφεση κοντά στα τρία χρόνια χωρίς κάποια φαρμακευτική αγωγή, χρησιμοποιώντας μόνο λάδι κάνναβης. Του ανακοινώνω ότι πάσχουμε από συγγενή αυτοάνοση πάθηση. «Πάρε το λάδι», με διακόπτει, προτού προλάβω να ολοκληρώσω τη φράση μου. Του εξηγώ ότι βρίσκομαι σε δύσκολη θέση, καθώς το λάδι στο οποίο αναφέρεται είναι λάδι με THC και εγώ ζω στην Ελλάδα. Με προτρέπει να χρησιμοποιήσω λάδι CBD, μέχρι να υπάρξει απελευθέρωση για τους ασθενείς και με εμψυχώνει ότι αν και το πλήρες σετ είναι καλύτερο, ακόμη και με το CBD θα δω σημαντικά αποτελέσματα. Του κάνω την τελευταία μου ερώτηση-παγίδα, χαμογελώντας: «Να πάρω το λάδι ή να σκάσω το γάρο;» (Take the oil or smoke the joint?). «Το λάδι», μου απαντάει, «απλώς παρ’ το!».

Περνάω την πύλη της εξόδου έχοντας σχηματίσει ξεκάθαρα συμπεράσματα για τη φαρμακευτική κάνναβη και ανυπομονώ να επιστρέψω σπίτι μου, να γεμίσω μια μεγάλη κούπα με καφέ, να ανοίξω το laptop μου και να τα καταγράψω.

Η φαρμακευτική κάνναβη δεν είναι θεραπευτικό προϊόν και αυτό επειδή δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορεί να σβήσει με Blanco, συστηματικά και κατ’ εξακολούθηση, καμία από τις βαριές, χρόνιες παθήσεις για τις οποίες χορηγείται. Για την ακρίβεια, τίποτα δεν μπορεί να θεραπεύσει από αυτές τις παθήσεις. Όσο δελεαστικό και αν ακούγεται ως ιδέα και όσο ενθαρρυντικά και αν είναι τα αποτελέσματα των ερευνών, για την ώρα δεν υπάρχει κανένα μαγικό φυτό, βοτάνι, μαντζούνι, μανιτάρι, ξόρκι, λιτανεία, κουμπί, χάπι, ένεμα, δακτυλίδι ή καπέλο που να διαγράφει έτσι μαγικά τις ασθένειες αυτές. Λυπάμαι.

Η κάνναβη στις ποικίλες μορφές της, είτε πρόκειται για βρώσιμη πρωτεΐνη απαλλαγμένη από THC, για απόσταγμα CBD είτε για τον κοινό μπάφο με τα όλα του, έχει δείξει πολύ θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση δευτερογενών προβλημάτων τα οποία προκύπτουν από τις χρόνιες παθήσεις για τις οποίες χορηγείται, όπως είναι η μείωση της φλεγμονής και η διατήρηση της ύφεσης σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Το ερευνητικό ενδιαφέρον στρέφεται όλο και περισσότερο στα πιθανά οφέλη που μπορεί να προσφέρει και στην αναζήτηση της βέλτιστης μορφής της, ενώ εφιστάται η προσοχή στις παρενέργειες και τις επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η μακροχρόνια χρήση της, κυρίως όταν η τετραϋδροκανναβινόλη (THC) είναι παρούσα. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες, για να αποκτήσουμε ακόμη πιο σαφή εικόνα – απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, για να πραγματοποιηθούν οι έρευνες αυτές, είναι κατ’ αρχάς να νομιμοποιηθούν.

Αυτό, όμως, που αποδεδειγμένα μπορεί να κάνει η φαρμακευτική κάνναβη, είναι να ανακουφίσει έναν ασθενή από τα συμπτώματα της νόσου του και να βελτιώσει τη συνολική κλινική του εικόνα. Αυτό συμβαίνει, κυρίως, επειδή έχει την ιδιότητα να ανοίγει την όρεξη, να βοηθάει στον ύπνο, να περιορίζει τους χρόνιους πόνους και να βελτιώνει τη διάθεση. Με αυτήν την επιχειρηματολογία υπέρ της κάνναβης, η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό είναι ένα αξύριστο τυπάκι μετεφηβικής ηλικίας το οποίο φοράει ένα λεκιασμένο t-shirt νεοσύστατης αμερικανικής hardcore μπάντας, λιωμένο επάνω σε έναν στραβοβιδωμένο διθέσιο καναπέ IKEA εντός κάποιου φοιτητικού δωματίου, πλαισιωμένο από δεκάδες άδεια κουτιά πίτσας και ακόμη περισσότερα γλειμμένα κεσεδάκια παγωτού, την ώρα που χαζογελάει ασταμάτητα πυροβολώντας ζόμπι στο αγαπημένο του video game. Εν μέρει, ορθώς. Ας τα πούμε, όμως, για ακόμα μια φορά, προσπαθώντας τώρα να σχηματίσουμε μια εξίσου πραγματική, αλλά λιγότερο mainstream εικόνα. Η κάνναβη ανοίγει την όρεξη, βοηθάει στον ύπνο, περιορίζει τους χρόνιους πόνους και βελτιώνει τη διάθεση.

Αναλυτικά: Η κάνναβη μπορεί να βοηθήσει τον πάσχοντα να φάει, καθώς ανοίγει την όρεξη και ανακουφίζει από τις ναυτίες και τους εμετούς. Ίσως ακούγεται απλοϊκό για έναν υγιή άνθρωπο, αλλά μην ξεχνάτε ότι πρόκειται για βοήθημα το οποίο χορηγείται σε ασθενείς για τους οποίους η λήψη τροφής είναι συχνά μια ιδιαίτερα προβληματική διαδικασία. Είναι πολύ συνηθισμένο σε έναν ασθενή με νόσο του Κρον η σίτιση να γίνεται μόνο με υγρή τροφή ή ενδοφλέβια, ακόμη και εφ’ όρου ζωής. Όταν σου έχουν αφαιρέσει το παχύ έντερο και τμήμα του στομάχου, οι εμετοί είναι καθημερινό φαινόμενο. Όταν γνωρίζεις ότι με μια και μόνο κουταλιά φιδέ υπάρχει πιθανότητα να περάσεις το Σαββατοκύριακο αγκαλιά με τη λεκάνη της τουαλέτας, σταματάς να τρως. Μόνιμα. Όταν σταματάς να τρως, έχεις έλλειψη βιταμινών και θρεπτικών συστατικών. Όταν έχεις έλλειψη θρεπτικών συστατικών, αναπόφευκτα, αρρωσταίνεις. Η επαρκής σίτιση οδηγεί σε βελτίωση της συνολικής κλινικής εικόνας του πάσχοντα. Για ορισμένους ανθρώπους, κάθε μπουκιά τροφής που μπορούν να κρατήσουν μέσα στο σώμα τους, μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου - και σε αυτό η κάνναβη μπορεί να βοηθήσει, επειδή, ως γνωστόν, ανοίγει την όρεξη.

Η κάνναβη μπορεί να βοηθήσει στον ύπνο, ένα επίσης αυτονόητο αγαθό για τους περισσότερους ανθρώπους. Για τους πάσχοντες από βαριά, χρόνια νοσήματα, όμως, το αποδεδειγμένα απαραίτητο για αυτούς 8ωρο στην αγκαλιά του Μορφέα συχνά φαντάζει όνειρο ζωής. Η χρόνια αϋπνία, οι επίμονοι εφιάλτες, οι κρίσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, η νυχτερινή εφίδρωση και οι σπασμοί, αποτελούν αναπόσπαστα παρελκόμενα των παθήσεών τους. Ο συνεχόμενος, αδιάσπαστος ύπνος μπορεί να διαρκεί από λίγα λεπτά έως λίγες ώρες και είναι συνήθως κακής ποιότητας, καταλήγοντας έτσι στο να οδηγεί τα άτομα αυτά σε έναν φαύλο κύκλο δυσλειτουργικότητας, στρες και ανατροφοδότησης του προβλήματος. Η αντιμετώπιση των διαταραχών του ύπνου που συνοδεύουν τις παθήσεις αυτές, τυπικά ξεκινάει με χορήγηση αγχολυτικών βενζοδιαζεπινών, οι οποίες είναι εξαιρετικά εθιστικές φαρμακευτικές ουσίες, για τις οποίες η μακροχρόνια χρήση αντενδείκνυται. Η κάνναβη, ως φυσικό αντισπασμωδικό και χαλαρωτικό, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου προσφέροντας στους πάσχοντες ένα καλύτερο επίπεδο ζωής και επιτρέποντάς τους να ανακτήσουν πολύτιμες δυνάμεις.

Η κάνναβη περιορίζει τους χρόνιους πόνους - και όταν μιλάμε για χρόνιους πόνους, δεν μιλάμε για έναν απλό πονόδοντο ή για πόνους περιόδου, δεν πρόκειται για κάτι που αντιμετωπίζεται με ένα συνηθισμένο παυσίπονο. Η ένταση, η συχνότητα και το μέρος του σώματος που εμφανίζονται διαφέρουν σε κάθε άνθρωπο ανάλογα με τη νόσο του και μπορεί να είναι παρόντες 24/7 ή να έρχονται και να φεύγουν ανά διαστήματα. Όμως είναι μόνιμοι, δηλαδή γνωρίζεις ότι ακόμη και αν έχουν φύγει, πολύ σύντομα θα έρθουν ξανά, κάτι το οποίο καταρχάς οδηγεί σε παράνοια και κατά δεύτερον σημαίνει ότι τους έχεις παντρευτεί και ότι θα πρέπει να μάθεις να ρυθμίζεις την καθημερινότητά σου σύμφωνα με περίεργους, ενδογενείς κύκλους και χρονοδιαγράμματα, συχνά ακατανόητα ακόμη και για το στενό οικογενειακό σου περιβάλλον: «Αν φάω τώρα, θα ξεκινήσω να πονάω σε 20 λεπτά, θα μου πάρει μία ώρα να συνέλθω, συνεπώς θα προλάβω να πάω κομμωτήριο στις έξι το απόγευμα» ή «Πρέπει να πάρω το φάρμακό μου στις οκτώ, θα ξερνάω για κανένα μισάωρο, άρα καλύτερα να πάμε στη βραδινή παράσταση, έτσι ώστε να προλάβω να επιστρέψω και να πάρω ξανά το χάπι μου στις 11». Ο άνθρωπος είναι προσαρμοστικό όν. Στο σύμπτωμα των πόνων, κανείς δεν μπορεί να προφέρει λύση ή ανακούφιση στους πάσχοντες. Καλούνται να ανακαλύψουν μόνοι τους τον βέλτιστο τρόπο, για να επιβιώσουν. Με μια και μόνο επίσκεψη σε κάποια από τις δεκάδες διεθνείς ομάδες στήριξης ασθενών στο Facebook, θα καταλάβετε πόσο συχνή είναι η ερώτηση, «Τι κάνετε για τον πόνο»; Οι συνηθέστερες απαντήσεις είναι «Yoga», «Meditation», «Reiki», «Praying», «Pilates», «Music». Η δημοφιλέστερη, όμως, απάντηση από όλες, ειπωμένη από ανθρώπους όλων των ηλικιών και όλων των κοινωνικών τάξεων, είναι «CBD». Ορισμένες φορές, προερχόμενη από συγκεκριμένες πολιτείες των ΗΠΑ όπου είναι νόμιμο, συναντάς την απάντηση «Weed». Ο διάλογος συνήθως συνεχίζετε έτσι: «Πώς μπορείς να πας να πάρεις το παιδί από το σχολείο, αν είσαι κομμάτια;», «Όταν είμαι διπλωμένος στα δύο από τον πόνο, δεν μπορώ να πάω ούτως ή άλλως».

Τέλος, η κάνναβη βελτιώνει τη διάθεση - όλων των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει κυρίως χάρη στην ψυχοτρόπο δράση της THC, η οποία έχει την ιδιότητα να αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ας μην κοροϊδευόμαστε, η φαρμακευτική κάνναβη στην ακατέργαστη μορφή της ΕΙΝΑΙ ναρκωτικό. Ελαφρύ μεν, ναρκωτικό δε - και ως ναρκωτικό μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Ναι μεν το αξύριστο τυπάκι στο φοιτητικό δωμάτιο μπορεί να έχει περισσότερες και ποιοτικότερες επιλογές για την ψυχαγωγία του, από το να περάσει το βράδυ του χασκογελώντας και πυροβολώντας ζόμπι από τον στραβοβιδωμένο καναπέ του, αν το αποφασίσει, ένας καρκινοπαθής τελικού σταδίου, όμως, τι επιλογές έχει, για να βελτιώσει τη διάθεσή του; Έχει πραγματικά σημασία, αν η κάνναβη που χορηγήθηκε στον 19χρονο μια μέρα πριν από τον θάνατό του ήταν απαλλαγμένη από THC ή όχι; Μειώνει τη λειτουργικότητα ενός πάσχοντα από πολλαπλή σκλήρυνση ένας –ελεγμένος- μπάφος; Πρέπει να ανησυχεί ένας νεαρός ασθενής με AIDS για το ενδεχόμενο να αποκτήσει άνοια στα 60 του; Είναι ουσιαστικά ωφέλιμο να στιγματιστεί κοινωνικά ένας πάσχοντας από Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου, αν προτιμήσει να ελέγξει τη σπαστικότητα των σπλάχνων του και να περιορίσει τις ακατάπαυστες διάρροιες πίνοντας το γάρο του, αντί κάνοντας χημειοθεραπεία; Αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα κατά των ναρκωτικών το να στερήσουμε από κάποιον πάσχοντα από εκφυλιστική ασθένεια την επιλογή του να περιορίσει τους χρόνιους πόνους ψειρίζοντας το χόρτο του;

Είναι κατανοητό και εν μέρη σεβαστό το ότι το κράτος -το οποιοδήποτε κράτος- φοβάται πως η χορήγηση ενός ναρκωτικού σε ασθενείς μπορεί να οδηγήσει σε σφετερισμό των δικαιωμάτων τους και σε επικίνδυνες συμπεριφορές, καθώς και να τους φέρει αντιμέτωπους με αρνητικές επιπτώσεις, τόσο απέναντι στους εαυτούς τους όσο και απέναντι σε τρίτους. Μπορεί πραγματικά η καθολική απαγόρευση και η δαιμονοποίηση της κάνναβης και της τετραϋδροκανναβινόλης συγκεκριμένα, να προστατεύσει τους πολίτες μιας χώρας –πάσχοντες ή μη- από λανθασμένες επιλογές, αφαιρώντας από τη ρίζα το δικαίωμά τους να αποφασίσουν οι ίδιοι τι είναι καλύτερο για αυτούς; Ή μήπως θα έπρεπε το κράτος αυτό να φροντίσει να παρέχει στους πολίτες του την απαραίτητη γνώση, παιδεία και ασφάλεια, ώστε να είναι ήσυχο ότι οι επιλογές των πολιτών του θα είναι οι ορθότερες για την κοινωνία και τους ίδιους;

Περισσότερα από το VICE

Ο Αγγελιοφόρος του Άρη Βελουχιώτη στην Ήπειρο Μιλάει για τις Μέρες του Δίπλα στον Καπετάνιο

Τα Καλύτερα Video Games που Περιμένουμε Μέσα στο 2018

Το Μυστήριο της Ανθρωποκτονίας που Έγινε Δίπλα στη ΓΑΔΑ Αλλά Δεν Εξιχνιάστηκε Ποτέ