Τι Γράφει η Πρώτη Μήνυση Συγγενών Θυμάτων της Πυρκαγιάς: «Μας Έλεγαν "Κάντε ό,τι Νομίζετε"»

Βαρύτατες ευθύνες σε κυβερνητικά στελέχη, αξιωματικούς της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας και τοπικούς δημάρχους καταλογίζουν οι συγγενείς θυμάτων που κατέθεσαν την πρώτη μήνυση για την πυρκαγιά στην ανατολική Αττική. Τρεις πολίτες στρέφονται προσωπικά εναντίον του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Ιωάννη Καπάκη, της Περιφερειάρχη Αττικής, Ρένας Δούρου, και του Δημάρχου Μαραθώνα, Ηλία Ψινάκη, καθώς επίσης εναντίον κάθε άλλου τυχόν συνυπεύθυνου για την τραγωδία. Τη μήνυση 46 σελίδων, που υποβλήθηκε την Τετάρτη στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, υπογράφει ο δικηγόρος Αντώνης Φούσας, ο οποίος είχε εκπροσωπήσει οικογένειες πυρόπληκτων και στην περίπτωση της Ηλείας, το 2007. Η μήνυση θα συσχετιστεί με την αυτεπάγγελτη εισαγγελική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη και στην οποία οι τρεις πολίτες έχουν δηλώσει παράσταση πολιτικής αγωγής. Μέσα από το δικόγραφο ξεδιπλώνονται οι δραματικές στιγμές των θυμάτων και ο πανικός των Αρχών στον Νέο Βουτζά, το Μάτι και τη Ραφήνα.

Οι τρεις μηνυτές είναι δύο γυναίκες και ένας άνδρας. Πρόκειται για τη σύζυγο και την κόρη ενός 70χρονου συνταξιούχου εκπαιδευτικού, που έχασε τη ζωή του λίγα μέτρα από το σπίτι του στον Νέο Βουτζά, και τον γιο μίας 73χρονης συνταξιούχου εκπαιδευτικού, η οποία νοίκιαζε το ισόγειο του σπιτιού της πρώτης οικογένειας κι επίσης χάθηκε στις φλόγες.

Η αφήγηση είναι της πρώτης εκ των μηνυτών. Το Σάββατο πριν την πυρκαγιά παντρεύτηκε στην Αθήνα η κόρη της, η οποία ζει στο Λος Άντζελες. Στο σπίτι τους στον Νέο Βουτζά φιλοξενούσαν μια τριμελή οικογένεια, που είχε έρθει από τις ΗΠΑ για τον γάμο. «Παρατηρήσαμε αρχικά πολλούς καπνούς, που κατευθύνονταν προς το σπίτι μας (…) Είχαμε αρχίσει να μη βλέπουμε και μας κατέβαλε μεγαλύτερος φόβος και ανησυχία, ιδίως για τους ξένους φιλοξενούμενούς μας. Αποφασίσαμε μαζί με τη Μ.Π. (σσ: τη ενοικιάστρια του ισογείου) να εγκαταλείψουμε το σπίτι και να πάμε σε ασφαλέστερο μέρος προς τη θάλασσα. Ούτε από πριν ούτε εκείνες τις στιγμές μάς είχε πει κάποιος αρμόδιος της Περιφέρειας, του Δήμου, της Πυροσβεστικής ή της Αστυνομίας, κατά ποιον τρόπο θα ενεργήσουμε σε περίπτωση πυρκαγιάς και ποιον δρόμο θα έπρεπε να ακολουθήσουμε για να πάμε σε ασφαλές μέρος, είτε παραθαλάσσια είτε σε κάποιο γήπεδο ή πλατεία εντός του οικισμού.

»Έτσι, πάνω στον μεγάλο πανικό μας ενεργήσαμε τελείως αυτοβούλως και αποφασίσαμε να πάμε στην παραλία (…) Όπως εκ των υστέρων μας ενημέρωσε μια γειτόνισσα με τον σύζυγο και το μωράκι τους, τηλεφώνησαν στην Πυροσβεστική και δεν απαντούσε κανείς. Μετά από ώρα, πήρα την απάντηση "κάντε ό,τι νομίζετε" (…) Όλοι έφευγαν πανικόβλητοι και αλλόφρονες προς άγνωστη κατεύθυνση και πάντως οι περισσότεροι μόνοι τους και με δική τους πρωτοβουλία προς τη θάλασσα».

VICE Video: Ηλεία - Δέκα Χρόνια Μετά την Κόλαση

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Όπως διαβάζουμε στη συνέχεια, η γυναίκα και οι τρεις φιλοξενούμενοι από το εξωτερικό έφυγαν προς το Μάτι με το πρώτο αυτοκίνητο της οικογένειας. Ο σύζυγός της έμεινε πίσω, το ίδιο και η 73χρονη ενοικιάστρια του ισογείου. «Δεν πέρασαν δυο-τρία λεπτά και μου τηλεφώνησε ο σύζυγός μου», περιγράφει η πρώτη εκ των μηνυτών. «Μου είπε ότι δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα του γκαράζ, διότι εν τω μεταξύ είχε διακοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα».

Η γυναίκα άφησε τους τρεις φιλοξενούμενους στην παραλία στο Μάτι και προσπάθησε να επιστρέψει στο σπίτι στον Νέο Βουτζά, ώστε να ανοίξει το γκαράζ με το χειροκίνητο σύστημα. «Στη Λεωφόρο Μαραθώνος με σταμάτησε η Αστυνομία και μου είπε ότι ο δρόμος είναι κλειστός, μου υπέδειξαν να ανέβω στον Νέο Βουτζά μέσω της Α΄ εισόδου, που είναι η Χρυσοστόμου Σμύρνης. Βρήκα και πάλι αστυνομικούς, οι οποίοι μου είπαν ότι οι δρόμοι είναι όλοι κλειστοί, λόγω της φωτιάς και μάλιστα είδα και η ίδια εκεί κοντά φωτιές και ένα ελικόπτερο να προσπαθεί να ρίξει νερό. Ήταν αδύνατο να φτάσω στο σπίτι μας και πήρα τον δρόμο προς τη Ραφήνα, κοντά στη θάλασσα και από εκεί περίμενα να ακούσω και να μάθω κάποια νεώτερα για όλους και βεβαίως για την τύχη του συζύγου μου και της γυναίκας που νοικιάζε στο ισόγειο».

Η ίδια συνεχίζει: «Στη Ραφήνα έμεινα περίπου μιάμιση ώρα, καθώς οι δρόμοι ήταν τελείως κλειστοί από τα πολλά αυτοκίνητα και κανένας δεν μπορούσε να κινηθεί μέσω της λεωφόρου Μαραθώνος. Επιχείρησα επίμονα και πάλι να πάω στο σπίτι μας. Δυστυχώς, όμως, παρά το ότι περιπλανήθηκα σε διάφορους χωματόδρομους και χωράφια, δεν τα κατάφερα και έτσι εγκατέλειψα το αυτοκίνητό μου, διότι υπήρχε πλήρες αδιέξοδο».

Η συνέχεια είναι ακόμη πιο δραματική: «Εκεί με βλέπει ένας εθελοντής και προσφέρεται να με ανεβάσει με το αυτοκίνητο στην οδό Αμφιτρίτης, δηλαδή στο σπίτι μας. Όταν με αυτόν τον τρόπο έφθασα στο σπίτι, διαπίστωσα ότι το αυτοκίνητο της μισθώτριάς μας έλειπε, όπως επίσης δεν βρήκα στο σπίτι και τον σύζυγό μου, ενώ το δεύτερο αυτοκίνητό μας ήταν μέσα στο γκαράζ. Έτσι, υποθέτω ότι ο σύζυγός μου και η γυναίκα έφυγαν μαζί για να σωθούν με το αυτοκίνητο της τελευταίας. Τηλεφωνική, βέβαια, επικοινωνία δεν μπορούσε να υπάρξει, διότι προφανώς είχαν ήδη καεί». Ο άντρας και η ενοικιάστρια του ισογείου βρέθηκαν λίγες ώρες αργότερα νεκροί, σε απόσταση 300-400 μέτρων από το σπίτι, στην οδό Ισμήνης. Εκτιμάται ότι έχασαν τη ζωή τους μεταξύ 18:00 και 18:20 το απόγευμα της Δευτέρας.

Στην ίδια μήνυση παρατίθενται δύο ακόμη μαρτυρίες γειτόνων των θυμάτων, που περιγράφουν το πλήρες χάος που επικράτησε. Ο πρώτος εξ αυτών παρέμεινε στο σπίτι του «και όμως κανένας από την Περιφέρεια, τον Δήμο, την Πυροσβεστική ή την Αστυνομία δεν πέρασε από το σπίτι ούτε είχε άλλη ειδοποίηση περί του τι θα έπρεπε να κάνει», διαβάζουμε. «Μόνος του πήρε την πρωτοβουλία να μείνει στο σπίτι του και έτσι ως εκ θαύματος σώθηκε. Επιμένει, όμως, ότι εκείνο το βράδυ της καταστροφικής πυρκαγιάς δεν εμφανίστηκε απολύτως κανένας, όχι μόνο στο σπίτι του, αλλά ούτε και στους δρόμους του Ν. Βουτζά». Η δεύτερη μάρτυρας είναι μια γειτόνισσα της οικογένειας. «Μας ενημέρωσε εκ των υστέρων ότι δεν πέρασε κανένας αρμόδιος για να τους καθοδηγήσει και λόγω του καπνού και της φωτιάς έφυγε όλη η οικογένειά της μέσω της Β΄εισόδου και όταν πέρασαν από το δικό μας σπίτι είδαν την Μ.Π. και της είπαν να φύγει γρήγορα», περιγράφεται.

Στο δικόγραφο υπάρχουν αποσπάσματα δηλώσεων αρμοδίων στα Μέσα Ενημέρωσης, (ενδεικτικά, Αντιδήμαρχος Μαραθώνα, Βάιος Θανασιάς: «Ποτέ δεν έλαβα σήμα εκκένωσης της περιοχής από την Περιφέρεια» / Δήμαρχος Ραφήνας, Ευάγγελος Μπουρνούς: «Ουδέποτε δόθηκε εντολή για εκκένωση των οικισμών στη Ραφήνα από τους αρμόδιους» / Πρόεδρος πυροσβεστών, Δημήτριος Σπαθόπουλος: «Η Πυροσβεστική εισηγήθηκε την εκκένωση στο Μάτι, όμως ποτέ δεν οργανώθηκε και ποτέ δεν έγινε» / Επικεφαλής εθελοντών δασοπυρόσβεσης: «Ήταν κακή η εκτίμηση του αξιωματικού στο Νταού και δεν έκανε την κλήση να έρθουν τα Καναντέρ εκεί και να σβήσουν την πυρκαγιά»).

Το κρίσιμο είναι ότι παρατίθενται αντίστοιχες περιπτώσεις μηνύσεων που υποβλήθηκαν για τις φωτιές στην Ηλεία το 2007, οι οποίες οδήγησαν σε καταδίκες προσώπων στα ποινικά δικαστήρια και επιδίκαση αποζημιώσεων από το Ελληνικό Δημόσιο στους συγγενείς των θυμάτων. Κι επίσης ότι αναλύονται τα καθήκοντα των κυβερνητικών στελεχών και των σωμάτων ασφαλείας την ώρα της κρίσης. Σε αυτήν τη μοιραία σύγκριση του 2007 με το 2018 στηρίζεται νομικά η μήνυση των συγγενών, που συνέταξε ο δικηγόρος κ. Φούσας. «Στην περίπτωση της πυρκαγιάς στην ανατολική Αττική είναι ολοφάνερο ότι όλα τα ανωτέρω - και ιδίως όσα ορίζει η νομοθεσία, το σχέδιο "Ξενοκράτης" και πολύ περισσότερο ό,τι αφορά στην έγκαιρη και οργανωμένη εκκένωση των οικισμών - δεν εφαρμόστηκαν», σημειώνεται.

Περισσότερα από το VICE

Έτσι Παρασκευάζεται τo Αυτοσχέδιο Tσίπουρο στις Ελληνικές Φυλακές

Η Ανατριχιαστική Ιστορία του Θεόφιλου Σεχίδη, του Έλληνα «Χάνιμπαλ»

Η «Αμαρτωλή» Ιστορία των Οικοπέδων στο Κόκκινο Λιμανάκι