FYI.

This story is over 5 years old.

Γυναίκα

Τι θα Κληθείς να Αντιμετωπίσεις αν Βιαστείς στην Ελλάδα

H Αστυνομία, η ιατροδικαστική εξέταση και ο δικαστικός Γολγοθάς.
Άννα Νίνη
Κείμενο Άννα Νίνη
Φωτογραφία: Jenna Carver, από το άρθρο του VICE «Όταν Είσαι Γυναίκα που Έχει Βιαστεί από Γυναίκα»

Η ιστορία που δημοσιεύτηκε στο VICE πριν από λίγες ημέρες, για τον βιασμό της Χ. που δεν καταγγέλθηκε ποτέ, δεν είναι το μόνο περιστατικό που δεν έφτασε ποτέ σε κάποια δικαστική αίθουσα ώστε να επιβληθούν ποινές στο δράστη. Σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, μόνο το 6% των βιασμών που συμβαίνουν ετησίως καταλήγουν σε κάποια καταγγελία. Οι περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να μην αναφέρουν το περιστατικό, ενώ παράλληλα σε μια σοκαριστική έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγο καιρό, είδαμε πως αρκετοί άνθρωποι στην Ελλάδα, το 32% για την ακρίβεια, συγχωρεί τον «βιασμό μιας γυναίκας υπό προϋποθέσεις».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο ρόλος της Αστυνομίας

Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει ένας άνθρωπος θύμα βιασμού, είναι να το καταγγείλει στην Αστυνομία. Η Ελληνική Αστυνομία, στην ερώτηση «Πώς αντιμετωπίζετε κάποιον που έχει έρθει να καταγγείλει ένα βιασμό;», απαντά πως «Η ακολουθητέα διαδικασία σε περιπτώσεις αξιόποινων πράξεων, σε Αστυνομικές Υπηρεσίες, είναι ίδια για όλα τα αδικήματα». Συνεπώς, ένα θύμα βιασμού αντιμετωπίζεται όπως ένα θύμα ληστείας για παράδειγμα. «Γίνεται εκτίμηση της κατάστασης των παθόντων, λήψη καταγγελίας, άμεση ενημέρωση του αρμόδιου Εισαγγελέα, υπό τις οδηγίες και κατευθύνσεις του οποίου προχωράει η περαιτέρω διερεύνηση», αναφέρει η ΕΛ.ΑΣ.

Η Αστυνομία δεν έχει κάποιο εξειδικευμένο τμήμα ή προσωπικό που να ασχολείται αποκλειστικά με τα περιστατικά βιασμών. Η διερεύνηση σχετικών υποθέσεων αποτελεί αρμοδιότητα των Υπηρεσιών Ασφαλείας της ΕΛ.ΑΣ. Όπως λένε, «Στις περιπτώσεις καταγγελίας βιασμών, λόγω της φύσης της ιδιαιτερότητας του αδικήματος, το προσωπικό των αστυνομικών υπηρεσιών επιδεικνύει αφενός ευαισθησία αναφορικά με την προσέγγιση των θυμάτων, αφετέρου διακριτικότητα σχετικά με τη λήψη της καταγγελίας – επιδιώκεται, ει δυνατόν, πάντα η παρουσία γυναίκας αστυνομικού, γεγονός που συμβάλει καθοριστικά στην προσέγγιση των θυμάτων. Απώτερος σκοπός η αποφυγή της λεγόμενης δευτερογενούς θυματοποίησης».

Η άποψη ενός ιατροδικαστή

Ο Ιατροδικαστής Σωκράτης Τσαντίρης έχει διαφορετική άποψη. Στην πολυετή του εμπειρία έχει γίνει μάρτυρας περιστατικών στα οποία αστυνομικοί έχουν αρνηθεί να ανοίξουν φάκελο ή έχει εξετάσει περιστατικά, στα οποία γυναίκες ταλαιπωρήθηκαν από το μη εξειδικευμένο προσωπικό της Αστυνομίας. Παρόλα αυτά, εμμένει στην άποψη πως το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει ένα θύμα βιασμού είναι να το καταγγείλει στην αστυνομία και να επιμείνει να εξεταστεί από ιατροδικαστή. Κάτι διόλου εύκολο αν κάποιος μένει σε απομακρυσμένες περιοχές, αφού υπάρχουν μόνο 13 Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες στην Ελλάδα - Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Πάτρας, Κέρκυρας, Αιγαίου, Δωδεκανήσου, Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη), Ναυπλίου, Καλαμάτας, Θράκης (Κομοτηνή), Κρήτης και Λαμίας.


ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Διαβάστε επίσης: Τη Μέρα που με Βίασε ο Πατριός μου Σταμάτησα να Ονειρεύομαι


Αφού το θύμα βιασμού λάβει εντολή από το Αστυνομικό Τμήμα να εξεταστεί από ιατροδικαστή, ο κ. Τσαντίρης εξηγεί πως «θα το υποβάλλει σε κλινικές ή εργαστηριακές εξετάσεις. Ο ειδικός θα προσπαθήσει να επισκοπήσει το σώμα της για να διαπιστώσει κακώσεις σχετικές με βίαιη κακοποίηση στα πλαίσια ακινητοποίησης του θύματος για να μπορέσει να κάνει τις πράξεις του, θα προσπαθήσει να ιχνηλατήσει το σώμα της σε διάφορα επίμαχα σημεία, στα χέρια, στα πόδια, στους μηρούς, στα γεννητικά όργανα ή στο στόμα, αν υπήρξε προσπάθεια από το δράστη να φιμώσει το θύμα του και να το ακινητοποιήσει. Ο ιατροδικαστής θα προσπαθήσει με εργαστηριακές εξετάσεις και δειγματοληψία να αποδείξει ότι διαπιστώθηκε βιολογικό υλικό που ταυτοποιείται με τον δράστη».

Υπάρχουν περιπτώσεις, όμως, που δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια. Ο Ιατροδικαστής επισημαίνει πως «μπορεί να γίνει μια τέτοια παράνομη και αποτρόπαια πράξη χωρίς να υπάρχουν κακώσεις, με την απειλή άμεσου και σπουδαίου κινδύνου. Αν υπάρξει απειλή μπορεί να μην υπάρχουν κακώσεις εξαναγκασμού και ακινητοποίησης, και πάλι όμως ο βιαστής θα μπορούσε να αποδειχθεί με εργαστηριακές εξετάσεις. Το ασφαλέστερο συμπέρασμα είναι όταν υπάρχουν κακώσεις περιγενετικά, λόγω της βίαιης εισόδου του γεννητικού μορίου ή του αντικειμένου που θα χρησιμοποιηθεί στη γενετική περιοχή της γυναίκας, στον κόλπο ή στον πρωκτό. Θα μπορούσαν να της έχουν δοθεί ουσίες, να έχουν καταναλωθεί μεγάλες ποσότητες αλκοολούχων ποτών, όμως μια τέτοια αποτρόπαια πράξη συνήθως πάντα αφήνει κάτι. Αρκεί η γυναίκα να το καταλάβει έγκαιρα και άμεσα να πάει και να απευθυνθεί στον ειδικό ώστε να μην χαθούν ευρήματα, πριν κάνει μπάνιο, πριν χαθούν τα επίμαχα ευρήματα ώστε ο ιατροδικαστής να μπορέσει να τα ιχνηλατήσει».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Πρώην Μυστικός Αστυνομικός που Ξεσκέπασε Υποθέσεις Αστυνομικής Διαφθοράς. Δες το βίντεο του VICE:

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


«Πόσο εύκολο για ένα θύμα βιασμού να περάσει από αυτή τη διαδικασία;», ρωτώ τον Ιατροδικαστή: «Είναι πάρα πολύ δύσκολο διότι πρέπει να αναβιώσουν τα περιστατικά, να τα περιγράψουν με λεπτομέρεια, αυτά τα περιστατικά θα πρέπει να ειπωθούν σε διάφορους ανθρώπους, θα πρέπει το σώμα της δυστυχώς να έρθει σε θέση να το δείξει σε διάφορους για να αποδείξει αυτά που λέει, είναι μια διαδικασία αρκετά ψυχοφθόρα είναι και ψυχοφθόρο αυτό που έζησε. Από εκεί και πέρα όμως πρέπει να βρει τη δύναμη να μιλήσει. Αν βρει τη δύναμη να μιλήσει τότε σίγουρα όλα θα έχουν μια ομαλή μετέπειτα πορεία ώστε να δικαιωθεί», τονίζει.

Συμβουλές

Ο κ. Τσαντίρης υπογραμμίζει, συμβουλεύοντας, πως «Η κοπέλα όταν πέσει θύμα ενός τέτοιου περιστατικού, επειδή επάνω της θα έχει κάποια πειστήρια, θα έχει γενετικό υλικό του φερόμενου ως δράστη, θα έχει επιθηλιακά κύτταρα, θα έχει γενετικά κύτταρα. Καλό θα είναι η γυναίκα να μην πλυθεί, να ζητήσει άμεσα τη συμβουλή του ειδικού. Όσα περιστατικά τεκμηριώθηκαν ιατροδικαστικώς είναι γιατί η γυναίκα βρήκε τη δύναμη άμεσα, το συζήτησε, το μίλησε, αντέδρασε άμεσα και απευθύνθηκε σε κάποιο ειδικό και άμεσα βρέθηκαν τα πειστήρια τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να ενοχοποιηθεί ο δράστης και όλα να αποδειχθούν και να έχουν μια μετέπειτα πορεία».

Ο δικαστικός Γολγοθάς

Τι είναι αυτό που κάνει τα θύματα ενός βιασμού να μην καταγγείλουν κάτι τόσο τραυματικό; Η Μαρία Νικολοπούλου, καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου, που έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με περιπτώσεις κακοποίησης αναφέρει στο VICE πως «για να φτάσει το θύμα να καταγγείλει ένα βιασμό, υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που αναστέλλουν ένα τέτοιο γεγονός. Μπορεί να υπάρχει σχέση με το δράστη, να είναι συγγενής και πρόσωπο του ευρύτερου οικογενειακού κύκλου».

Αυτό δεν είναι το μόνο που λειτουργεί ανασταλτικά ωστόσο. Μέσα στα δικαστήρια, πολλοί συνήγοροι που αναλαμβάνουν υποθέσεις βιασμών στην υπερασπιστική γραμμή που ακολουθούν στρέφονται ενάντια στο θύμα. Όπως λέει η καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου «Εξευτελίζουν το θύμα, και προσπαθούν να αποδείξουν ότι η πράξη έγινε με τη συναίνεσή του. Για να αποδείξουν πως υπήρξε συναίνεση -άρα όχι βιασμός- λένε ότι το θύμα προκάλεσε το δράστη». Επιπλέον η διαδικασία της δίκης μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Σύμφωνα με την κα. Νικολοπούλου «μπορεί να περάσουν και 12 χρόνια από τη στιγμή που θα καταγγελθεί, μέχρι να δικαστεί, να γίνει τελεσίδικη και αμετάκλητη η απόφαση του δικαστηρίου. Ο βιασμός είναι κακούργημα και παραγράφεται στα 15 χρόνια».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Διαβάστε επίσης: «Τα Ήθελε ο Οργανισμός της» - Γιατί η Ελληνική Κοινωνία Ανέχεται τους Βιασμού


«Ποια είναι τα κενά που πρέπει να καλυφθούν ώστε ο κρατικός μηχανισμός να παροτρύνει τα θύματα να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά;», ρωτώ την κα. Νικολοπούλου. Εξηγεί πως ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι η επιτάχυνση της διαδικασίας: «Από τη στιγμή που θα γίνει η καταγγελία μέχρι να οριστεί το δικαστήριο, πρέπει να είναι σύντομη η διαδικασία. Έχει γίνει μια προσπάθεια να γίνεται αυτό όταν έχουμε ανήλικο θύμα. Στους ενήλικες δεν έχει προβλεφθεί ακόμη αυτό, αλλά είναι σημαντικό να γίνει. Και το δεύτερο θα είναι ένα περιβάλλον προστασίας για το θύμα και η ψυχολογική υποστήριξη που θα πρέπει να παρέχεται. Υπάρχουν κάποια κέντρα για κακοποιημένες γυναίκες, αλλά η γραφειοκρατία που υπάρχει λειτουργεί αποτρεπτικά».

Η κα. Νικολοπούλου αναφέρει πως «Υπάρχει και η ντροπή, για να φτάσει ένα θύμα να το καταγγείλει στην αστυνομία και στον εισαγγελέα, αλλά και σε ένα δικαστήριο ενδεχομένως. Ο τρίτος παράγοντας που συντελεί στο να μην καταγγελθεί ένα τέτοιο περισταστικό είναι ότι πολλές φορές το θύμα εξευτελίζεται στα δικαστήρια. Δηλαδή ο δράστης, προκειμένου να αποδείξει ότι δεν έφταιγε ο ίδιος, επιτίθεται στο θέμα λέγοντας ότι το ίδιο το προκάλεσε, ότι ήταν προκλητικά ντυμένο, ότι με τη συμπεριφορά του του έδωσε να καταλάβει ότι ήθελε το ίδιο να βιαστεί. Άρα το θύμα φτάνει να έχει βιαστεί δυο φορές. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνυπολογίζονται και γι' αυτό οι βιασμοί δεν καταγγέλλονται από τα θύματα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η ντροπή

Εκεί που θα πρέπει να εστιάσουμε, ωστόσο, είναι η ντροπή που νιώθουν τα θύματα κατά τη διάρκεια των εξετάσεων και των καταθέσεων. Και όταν διηγείται το βιασμό του, αλλά και μετέπειτα. Μετά από οδηγία που δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα θύματα σωματεμπορίας προστέθηκε στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας το άρθρο 326Βπου λειτουργεί ενθαρρυντικά στο να καταθέσουν. Παράλληλα τα προστατεύει από το να έρθουν ξανά αντιμέτωπα με τους θύτες. Για τους ανθρώπους που έχουν υποστεί ένα βιασμό δεν έχει προβλεφθεί κάτι ανάλογο.

Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο κατά την εξέταση των θυμάτων trafficking προβλέπεται ότι κατά την εξέταση τους από την αστυνομία, παρίσταται ψυχολόγος-ψυχίατρος ο οποίος τους ενθαρρύνει και τους εξηγεί τον τρόπο της ποινικής διαδικασίας. Ο ψυχίατρος είναι παρών κατά την εξέταση του θύματος ώστε αυτό να αισθανθεί βολικότερα, να ξεπεράσει το τραύμα του και να το διηγηθεί. Έτσι έχουμε μια ασφαλή κατάθεση του θύματος από την αστυνομία. Επίσης προβλέπεται πως το θύμα σε περιπτώσεις σωματεμπορίας δεν πάει στο δικαστήριο να καταθέσει. Αντ' αυτού υποβάλλεται η κατάθεση του κατά τη διαδικασία της δίκης. Αν υπάρχει υποδομή, που στη ΓΑΔΑ υπάρχει, η κατάθεση γίνεται μέσω οπτικοακουστικής καταγραφής. Σε άλλες περιπτώσεις που δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα γίνεται γραπτή μεν η κατάθεση αλλά αυτή διαβάζεται στο ακροατήριο. Έτσι αποφεύγεται η δευτερογενής ταλαιπωρία του θύματος, και είναι ίσως αυτό που θα έπρεπε να γίνει και για τα θύματα βιασμών.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Και φυσικά όλη αυτή η ντροπή που ακολουθεί τα θύματα και στην κοινωνία. Ζούμε σε μια χώρα που όλος ο γολγοθάς κάνει τη διαδικασία της καταγγελίας και της τιμωρίας επώδυνη για το ίδιο το θύμα. Ότανμέρος της κοινωνίας είναι ικανό να συγχωρήσει ένα βιαστή, και να μετατρέψει το θύμα σε θύτη, ποτέ δεν θα μάθουμε πόσοι βιασμοί που έγιναν πίσω από κλειστές πόρτες, δεν καταγγέλθηκαν.


Αν είσαι θύμα σεξουαλικής βίας, μπορείς να καλέσεις με αστική χρέωση, στο

, την

24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS.

Η γραμμή

απευθύνεται σε γυναίκες θύματα βίας και

προσφέρει υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί/ές επιστήμονες που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας.


Περισσότερα από το VICE

Οι Γυναίκες που τα Έβαλαν με τη Χρυσή Αυγή

Πήγαμε σε ένα Χωριό Όπου Ζουν Μόνο Δράστες Σεξουαλικών Εγκλημάτων

Οι Serial Killers που Σόκαραν την Ελλάδα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.