Ενέχει Πολλούς Κινδύνους για τους Λάτρεις του Φαγητού η Συμφωνία Ευρώπης - Αμερικής για Ελεύθερο Εμπόριο

Από το 2011, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε διαδικασία διαπραγμάτευσης μιας ελεύθερης εμπορικής συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ονομάζεται Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) και ο πιο πρόσφατος κύκλος μυστικών συνομιλιών της πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις αρχές αυτού του μήνα.

Παρά την έλλειψη κάλυψης του θέματος από πολλά (αλλά όχι όλα) τα μέσα ενημέρωσης, είναι κατανοητό πως η ΤΤΙΡ είναι μια επαναστατική συμφωνία που θα μπορούσε να επιτρέψει το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής.

Υπέροχα, ελεύθερο εμπόριο! Μπορεί να σκεφτείτε. Δεν θα πληρώνουμε πια επιβάρυνση 29,74 $ για την εισαγωγή σορτς τζιν αξίας 5$ από το eBay!

Αλλά συγκρατήστε για μια στιγμή τη χαρά σας που συνδέεται με την μείωση της τιμής του ρούχου. Παρά το ότι απεχθάνομαι να πρέπει να πάω στη μέση του πουθενά, μεταξύ 9-9:30 π.μ. μια Τετάρτη για να πληρώσω τους τελωνειακούς δασμούς, είμαι κατά της ΤΤΙΡ. Είμαι εναντίον της με κάθε κύτταρο του κορμιού μου.

Η ΤΤΙΡ πρόκειται να δημιουργήσει ελεύθερο εμπόριο με την κατάργηση των τελωνειακών δασμών και των μη δασμολογικών φραγμών, που είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από την τιμή που μπορεί να δώσει πλεονέκτημα στις ευρωπαϊκές εταιρείες έναντι των αμερικάνικων ή το αντίστροφο.

Για παράδειγμα, εάν έχεις μια ενοχλητική ρύθμιση στην Ευρώπη που απαγορεύει ένα επικίνδυνο φυτοφάρμακο όπως η ατραζίνη που –επειδή είναι νόμιμο στις ΗΠΑ- καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αμερικανικών ζαχαρότευτλων και των καλαμποκιών, ο νόμος λέει ότι δεν μπορούν να πουλήσουν αυτά τα σκατά εδώ. Αλλά αυτό είναι ένα μη δασμολογικό εμπόδιο.

Για να έχει αποτέλεσμα η ΤΤΙΡ, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ πρέπει να εναρμονίσουν τους κανονισμούς ασφάλειας των τροφίμων τους. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα στα τρόφιμα τείνουν να είναι πολύ πιο αυστηρά (στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται 82 φυτοφάρμακα που είναι απαγορευμένα ή περιορισμένη η χρήση τους εδώ) και ενώ οι Αμερικανοί είναι υπέροχοι, τρώνε μερικές μαλακίες. Δεν εννοώ μοσχαρίσιες φέτες Sloppy Joes ή τα Twinkies με γεύση μπύρα ούτε οτιδήποτε άλλο για το οποίο κάθονται τρεις ώρες στην ουρά στο Λονδίνο. Μιλάω για πράγματα όπως οι αυξητικές ορμόνες με τις οποίες εμβολιάζονται οι αγελάδες για να αποκτήσουν περισσότερη σάρκα, χημικά που αποτελούν κίνδυνο για καρκίνο αλλά σου επιτρέπουν να διατηρείς τα μήλα για περισσότερο καιρό, ζιζανιοκτόνα που διαταράσσουν τις ανθρώπινες ορμόνες και γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς στο 70% όλων των επεξεργασμένων τροφίμων στις ΗΠΑ.

Φυσικά, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αυξήσουν την ασφάλεια και να ενισχύσουν την περιβαλλοντική νομοθεσία για να ταιριάξουν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά οι ακτιβιστές δεν πιστεύουν ότι πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο.

«Είναι σαφές από κείμενα της διαπραγμάτευσης που διέρρευσαν ότι η τόνωση του εμπορίου και το κέρδος έχουν προβάδισμα έναντι των ζωτικής σημασίας κανονισμών για τα τρόφιμα, τα ζώα και τα φυτά» λέει η Vicki Hird, Διευθύντρια Πολιτικής και Εκστρατειών στη φιλανθρωπική οργάνωση War on Want, με έδρα το Λονδίνο και προσθέτει «εάν η ΤΤΙΡ προχωρήσει, τα πρότυπα ασφαλείας των τροφίμων μας θα ευτελιστούν».

Η επίλυση των διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS), είναι άλλη μία ρήτρα του ΤΤΙΡ που κάνει τους ανθρώπους να ανησυχούν. Η ISDS είναι ένα μυστικό δικαστήριο που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μηνύουν κυβερνήσεις εάν πιστεύουν ότι οι πολιτικές τους έχουν οδηγήσει στην απώλεια κερδών. Διότι, ξέρετε, οι πολυεθνικές απλά δεν έχουν αρκετή δύναμη υπό το ισχύον νομικό πλαίσιο.

Πριν να αρχίσετε να σκέφτεστε ότι δεν μπορεί να είναι όλα τόσο χάλια, πάρτε υπόψη τα γεγονότα της 1ης Ιανουαρίου 1994. Η μόδα είναι παράξενα παρόμοια με τα ρούχα που φοράτε σήμερα, ο κόσμος κυνηγάει την Courtney Love αλλά δεν την αποκαλεί ακόμα φονιά και κανένας δεν έχει πει ποτέ τη λέξη «σταθερό δίκτυο». Οι ΗΠΑ μόλις υπέγραψαν τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), μια συμφωνία για ελεύθερο εμπόριο με τον Καναδά και το Μεξικό.

Η NAFTA είναι ουσιαστικά μια πρώιμη TTIP, και 20 χρονιά μετά μπορούμε να δούμε τι είδους επίδραση είχε. Εστιάζοντας στο Μεξικό (συγγνώμη Καναδά) πριν από τη NAFTA, η χώρα είχε πολλούς αγρότες που καλλιεργούσαν πολύ καλαμπόκι. Το περισσότερο από αυτό ήταν οργανικό και το Μεξικό είχε τεράστια ποικιλία διαφορετικών στελεχών, κατάλληλων να αναπτυχθούν σε διαφορετικές συνθήκες.

Οι ΗΠΑ, συγκριτικά, παρήγαγαν βιομηχανικά έναν μικρό αριθμό διαφορετικών στελεχών, κυρίως γενετικά τροποποιημένων. Η αμερικανική βιομηχανία καλαμποκιού επιδοτείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε μεγάλο βαθμό (το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την αμερικανική κουλτούρα) και είναι τόσο φθηνά όσα τα τσιπς τορτίγιας. Αυτό σήμαινε ότι αμέσως μόλις εισήχθη η NAFTA, το αμερικανικό καλαμπόκι πλημμύρισε τη μεξικανική αγορά. Οι τιμές έπεσαν κατακόρυφα και εκατομμύρια μεξικανοί αγρότες πιάστηκαν κορόιδο.

Αυτό, συνδυασμένο, με τη μαζική ανεργία των εργαζομένων στη γεωργία και τους μισθούς που μειώνονταν, ιδιαιτέρως των φτωχών ανθρώπων, οδήγησε σχεδόν στην πείνα πολλούς Μεξικανούς στη διάρκεια αυτού που ονομάστηκε «η κρίση της τορτίγια».

Και δεν είναι ότι οι Αμερικανοί γεωργοί ξεγέλασαν τους ηλίθιους γείτονές τους στο δρόμο προς την τράπεζα. Την 20ετία από την εφαρμογή της NAFTA πολλές μικρές φάρμες στις ΗΠΑ γνώρισαν την καταστροφή. Νικητές ήταν οι πολυεθνικές εταιρείες, που εκμεταλλεύτηκαν τους ευνοϊκούς όρους της συμφωνίας για να μεταφέρουν την εντατική παραγωγή κρέατος σε φθηνότερες εργοστασιακές μονάδες, με έδρα το Μεξικό.

Την ημέρα που υπογράφτηκε η NAFTA, ως άμεση απάντηση στη συμφωνία του ελεύθερου εμπορίου, μια ομάδα ιθαγενών αγροτών που έγιναν επαναστάτες έκανε πορεία στο San Cristobal στην επαρχία Chiapas και κήρυξε πόλεμο στην κυβέρνηση του Μεξικού. Το τρόφιμα ήταν η κινητήριος δύναμη αυτής της διαμαρτυρίας. Ο εκπρόσωπος των Ζαπατίστα, ο υποδιοικητής Μάρκος επεσήμανε το 1994 ότι «η συμφωνία του ελεύθερου εμπορίου, για τους Ινδιάνους είναι θανατική ποινή. Η έναρξη ισχύς της Συνθήκης αντιπροσωπεύει την αρχή μιας διεθνούς σφαγής».

Οι αντάρτες Ζαπατίστα μπορεί να μην έχουν τόσους πολλούς οικονομικούς περιορισμούς όσους οι διαπραγματευτές της ΤΤΙΡ που συνομιλούν στις Βρυξέλλες, αλλά φαίνεται ότι είχαν δίκιο για την επίδραση της NAFTA για το Μεξικό. Και απ'όσο γνωρίζω, δεν υπάρχουν αντάρτες πατατοκαλλιεργητές στην Κορνουάλη έτοιμοι να κηρύξουν τον πόλεμο στη βρετανική κυβέρνηση την ημέρα που η ΤΤΙΡ τεθεί σε ισχύ.

Οπότε, εάν ζεις στην Ευρώπη και σου αρέσει το φαγητό, θα έλεγα ότι ίσως έχεις λόγο να ανησυχείς.

Φωτογραφία από flickr

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.