Ένας Διασώστης στο Αιγαίο Εκπέμπει SOS για τους Πρόσφυγες

Το βίντεο που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα και δείχνει την διάσωση ενός πρόσφυγα στην Χίο δύσκολα σε αφήνει ασυγκίνητο.

Όσο το Αιγαίο έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο νεκροταφείο προσφύγων, το βίντεο στο οποίο φαίνεται ο Νίκος Παναγόπουλος να διασώζει έναν Σύρο πρόσφυγα, είναι ένα ακόμα δείγμα της αναγκαιότητας για εξέρευση λύσης στο ζήτημα της προσφυγικής κρίσης άμεσα.

Ο Νίκος Παναγόπουλος αρχικελευστής του Λιμενικού Σώματος είναι 40 ετών και τα τελευταία 15 χρόνια από τα 17 που υπηρετεί συνολικά, βρίσκεται στην 384 μοίρα έρευνας και διάσωσης (ΜΕΔ) της Πολεμικής Αεροπορίας. Έχει σπουδάσει δημοσιογραφία, έχοντας απορρίψει την γυμναστική ακαδημία και μετά την στρατιωτική του θητεία, κατετάγη μέσω προκύρηξης του ΥΕΝ στο Λιμενικό Σώμα. Με αφορμή το βίντεο, επικοινώνησα μαζί του για να μάθω πώς βιώνει ο ίδιος την προσφυγική κρίση από το ρόλο του ως διασώστης.

VICE: Πού είναι γυρισμένο το βίντεο που βλέπουμε; Τι θυμάσαι από εκείνη την ημέρα;
Νίκος Παναγόπουλος: Το συγκεκριμένο βίντεο είναι λίγα μίλια ανοιχτά της Χίου. Αυτό που μου έχει μέινει στο μυαλό είναι τα συμπτώματα υποθερμίας με το έντονο τρέμουλο που είχε ο ναυαγός. Για εμάς όλοι οι διασωθέντες ανεξαρτήτου χρώματος, εθνικότητας, ηλικίας, θεωρούνται ναυαγοί. Επίσης δεν μπορώ να ξεχάσω το πόσο δύσκολο ήταν να τον εντοπίσουμε μέχρι να τον διασώσουμε μέσα στο απέραντο γαλάζιο. Θυμάμαι πόσο πολύτιμο ήταν το τσάι και το μέλι που του έδωσα μετά την προσγείωση, κάτι που το έβλεπες ξεκάθαρα στα μάτια του.

Ξέρεις κάτι για τον συγκεκριμένο άνθρωπο;
Εμείς ουσιαστικά κάνουμε την διάσωση και κατά την προσγείωση τους παραλαμβάνει το ΕΚΑΒ ή το Λιμενικό, το οποίο κάνει και τις υπόλοιπες ενέργειες. Το μόνο που ξέρω είναι ότι είναι ένας από τους 6 ναυαγούς από αντροπή βάρκας ανοικτά της Χίου. Τους πρώτους 3 τους είχαμε εντοπίσει και καταδείξει σε σκάφος του λιμενικού. Ήταν Σύρος κατά δήλωσή του, χωρίς να ξέρει αγγλικά και προσπαθώντας να με ρωτήσει πού βρίσκεται του ανέφερα «Γιουνάν» και απλά χαμογέλασε.

Σε πόσες αποστολές διάσωσης μεταναστών και προσφύγων έχεις πάρει μέρος;
Σε αρκετές δεκάδες από το 2001 που βρίσκομαι στην συγκεκριμένη αποστολή. Το μεταναστευτικό δεν είναι τωρινό, απλά τώρα πήρε δημοσιότητα. Εμείς σαν μοίρα έρευνας και διάσωσης δεν είναι υπερβολή να σου πω ότι έχουμε διασώσει πολλές εκατοντάδες ή και χιλιάδες όλα αυτά τα χρόνια.

Πότε ξεκίνησε η μονάδα σου να διασώζει πρόσφυγες και μετανάστες;
Η μοίρα ως έχει, δηλαδή με τα super puma, ξεκίνησε να λειτουργεί μετά το ναυάγιο του Σάμινα, ανοιχτά της Πάρου το 2000 και από τότε και μετά, το έργο μας είναι διαρκές και βαθύτατα κοινωνικό. Δεν είμαστε άλλη μια στρατιωτική υπηρεσία, αλλά μια κοινωνική αποστολή. Και αυτό μην ξεχνάμε ότι οφείλεται ως επί το πλείστον στον ελληνικό λαό και τον Έλληνα φορολογούμενο. Είμαστε εκεί να σώζουμε ανθρώπους και ο άνθρωπος δεν έχει χρώμα, θρησκεία, πιστεύω. Για εμάς είναι άνθρωπος που μας χρειάζεται, άνθρωπος που κινδυνεύει. Θα μπορούσα να ήμουν εγώ, εσύ ή κάποιος άλλος στην ίδια θέση.

Περιέγραψέ μου κάποιες εμπειρίες που είχες ως διασώστης με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες;
Το δύσκολο είναι όταν σώζεις παιδιά. Είναι τα παιδιά μας. Το μόνο που μπορώ να σου δώσω να καταλάβεις είναι το πόσο δύσκολο είναι να πάρεις τα παιδιά από την αγκαλιά της μητέρας και το πόσο ανακουφισμένη νιώθει αυτή, όταν με την σειρά της έρχεται η ώρα της να μπει στην αγκαλιά του διασώστη και κατόπιν στην αγκαλιά του παιδιού της ξανά. Υπάρχουν όμως και δύσκολες στιγμές, όταν βλέπεις άψυχα κορμιά να επιπλέουν στην θάλασσα. Ή το αίσθημα της αυτοσυντήρησης που κάνει πολλούς από αυτούς να ποδοπατούν τους ίδιους τους συνανθρώπους τους για να διασωθούν πρώτοι.

Στο Αιγαίο ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται. Πιστεύεις ότι ο αριθμός των μονάδων διάσωσης που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή μπορεί να ανταποκριθεί στο μέγεθος του προβλήματος;
Είμαι αρκετά ρεαλιστής. Το κύμα των μεταναστών αυτή τη στιγμή είναι τεράστιο, είναι μαζικό. Όσα μέσα και να είχαμε οι απώλειες θα ήταν μεγάλες. Το δράμα αυτών θα κορυφωθεί δυστυχώς όσο ο χειμώνας πλησιάζει και όσο δεν υπάρχει βοήθεια και αλληλεγγύη από άλλες χώρες. Τα μέσα που έχουμε είναι αρκετά σε κανονικές συνθήκες, αλλά μια σταγόνα στον ωκεανό γι' αυτό που ζούμε τώρα.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις εσύ τη στιγμή της διάσωσης;
Το επάγγελμά μου θέλει ψυχή και καρδιά. Οι δυσκολίες ποικίλουν. Παραμερίζω το γεγονός της δύσκολης θάλασσας -μιλάω για 10 μποφόρ- το βαθύ σκότος και το επικίνδυνο της φύσης του ελικοπτέρου να πετάει σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Το πιο δύσκολο είναι όταν θα πρέπει να επιλέξεις ποιον θα αφήσεις πίσω σου, όταν για παράδειγμα τελειώσουν τα καύσιμα και δεν έχεις άλλο χρόνο. Είναι δύσκολο.

Πώς βιώνεις εσύ από τη δική σου πλευρά την προσφυγική κρίση;
Είναι ένα δράμα στην κορύφωσή του. Είναι συνάνθρωποί μας, οφείλουμε να τους βοηθήσουμε. Το ίδιο θα έκαναν και αυτοί για εμάς. Εμείς έχουμε την "ατυχία" να το βλέπουμε από ψηλά και ξέρεις δεν είναι εύκολο πάντα να απλώνουμε το χέρι μας και να τους τραβάμε έξω από το νερό.

Από την δική σου πλευρά, τι μήνυμα θα ήθελες να στείλεις στους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης;
S O S… Άνθρωποι στην θάλασσα.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.