Τι θα Χρειαζόταν για να Καταστραφεί το Ισλαμικό Κράτος;

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Ακόμα και πριν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της περασμένης Παρασκευής στο Παρίσι, χώρες της Δύσης βομβάρδιζαν θέσεις του Ισλαμικού Κράτους (ΙS) στη Συρία και το Ιράκ. Ωστόσο, κρίνοντας από τη ρητορική των τελευταίων ημερών, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα αύξησης των προσπαθειών για την εξάλειψη της περιβόητης ισλαμιστικής ομάδας.

Ο Γάλλος πρόεδρος, Francois Hollande, δεσμεύτηκε να «καταστρέψει το ΙS» και κάλεσε ΗΠΑ και Ρωσία να σχηματίσουν «έναν ενιαίο συνασπισμό όλων όσων μπορούν να πολεμήσουν κατά του στρατού των τρομοκρατών». Στην Αμερική, όταν οι πολιτικοί δεν δηλώνουν την πρόθεσή τους να σταματήσουν την εισροή προσφύγων από τη Συρία στη χώρα, επαναλαμβάνουν την ανάγκη να ηττηθεί το ΙS, χρησιμοποιώντας την πιο επιθετική γλώσσα που υπάρχει. Φτάσαμε στο σημείο, ο πρόεδρος Barack Obama να υιοθετήσει δημοσίως θέση και να επαναδιατυπώσει το προφανές - ότι ένας μεγάλης κλίμακας χερσαίος πόλεμος με το ΙS θα ήταν «λάθος».

Το ερώτημα είναι πώς το ΝΑΤΟ και η Ρωσία θα επιχειρούσαν για να ανατρέψουν το Ισλαμικό Κράτος. Το VICE ήρθε σε επαφή με τον Omar Lamrani, στρατιωτικό αναλυτή του Stratfor, μιας στρατιωτικής δεξαμενής σκέψης με έδρα το Τέξας και έθεσε υποθετικές ερωτήσεις για να έχουμε μια εικόνα το πού θα οδηγούσαν οι διαφορετικές επιλογές. Ακολουθεί η συζήτησή μας, που έχει υποστεί επεξεργασίας για λόγους μεγέθους και σαφήνειας.

VICE: Με ποιους τρόπους η Δύση θα μπορούσε να νικήσει το Ισλαμικό Κράτος;
Omar Lamrani: Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κάποιος για να βλάψει το ΙS, αλλά είναι δύο οι παράγοντες που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του για να το αποτελειώσει. Μπορείς να τους βλάψεις εντοπίζοντας τις πηγές χρηματοδότησής τους. Προφανώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν βάλει στο στόχαστρο τις πετρελαϊκές και ενεργειακές υποδομές. Αυτό φαίνεται και από τις αεροπορικές επιθέσεις που έγιναν την Τρίτη 17 Νοεμβρίου στην επαρχία Deirez-Zor, όπου καταστράφηκαν περίπου 116 πετρελαιοφόρα. Τους έχουμε δει να πραγματοποιούν επιδρομές καρατόμησης για να χτυπήσουν τα ηγετικά στελέχη του ΙS. Έχουμε δει τις ΗΠΑ να κάνουν προπαγάνδα, αεροπορικές επιδρομές, να «κυνηγούν» τις υλικοτεχνικές γραμμές ανεφοδιασμού τους. Τα αεροπορικά χτυπήματα και τα οικονομικά πλήγματα μπορούν να έχουν αποτέλεσμα ως ένα βαθμό, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν χερσαίες δυνάμεις να πολεμήσουν κατά του ΙS και να καταλάβουν τα εδάφη τους.

Οι επιδρομές των αμερικανικών στρατευμάτων τους έχουν προκαλέσει μεγάλες απώλειες;
Μέχρι τώρα έχουμε δει πάρα πολύ λίγες περιπτώσεις που εξοντώνουν ηγέτες του ΙS, με διαφορετικό τρόπο από τις αεροπορικές επιθέσεις. Είδαμε εκείνη την επιδρομή στην ανατολική Συρία, όπου σκότωσαν έναν ηγέτη που ασχολούνταν με το πετρέλαιο. Αυτό έγινε από τις ειδικές δυνάμεις, αλλά πρόκειται για κάτι πολύ σπάνιο. Συζητούν να κάνουν περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις. Επίσης, είδαμε κι εκείνη την επιχείρηση διάσωσης κρατουμένων, αλλά αυτή δεν ήταν πραγματικά επιχείρηση καρατόμησης. Ουσιαστικά, αυτό για το οποίο μιλούν οι ΗΠΑ είναι η αύξηση των επιδρομών και η «στρατηγική των τριών "R"», δηλαδή τα χτυπήματα στη Ράκα (τη μεγαλύτερη πόλη που ελέγχει το ΙS), στο Ραμάντι καθώς και τις επιδρομές. Αυτό προϋποθέτει περισσότερα χτυπήματα με κομάντο και πιο πολλές επιδρομές των ειδικών δυνάμεων. Αλλά μέχρι τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων καρατόμησης γίνονται με χτυπήματα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μαχητικά τζετ.

Δεν ξεφυτρώνουν νέοι ηγέτες κάθε φορά που οι ΗΠΑ βγάζουν έναν από τη μέση;
Οι ΗΠΑ επιμένουν να λένε ότι όταν σκοτώνουν έναν κορυφαίο αρχηγό, θα σκοτωθεί και κάποιος αναπληρωτής και αυτό επιβραδύνει την ορμή της οργάνωσης. Όταν εξακολουθείς να σκοτώνεις αρχηγούς, υπάρχει ένα αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου και ναι αυτό είναι αλήθεια ως ένα βαθμό. Σίγουρα πλήττει το ΙS. Αλλά για να το αποτελειώσει; Μπορείς να διαλύσεις το ΙS σκοτώνοντας απλά τους ηγέτες του; Όχι. Ακόμα και οι ΗΠΑ το παραδέχονται. Βγαίνουν δημοσίως και λένε ότι χωρίς χερσαίες δυνάμεις, στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να αποτελειώσουμε το Ισλαμικό Κράτος. Χωρίς δηλαδή να υπάρχει κατοχή του εδάφους όπου επιχειρούν αυτή τη στιγμή, το Ισλαμικό Κράτος θα επιβιώσει.

Ο Οbama θέλει να «εντείνει» την υπάρχουσα εκστρατεία. Μπορούν οι περισσότερες αεροπορικές επιθέσεις να παράγουν από μόνες τους αποφασιστικές, μεγάλες νίκες;
Ας δούμε τι συνέβη στο Sinjar, όπου οι Κούρδοι νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος. Όταν κάνεις αεροπορικές επιθέσεις σε συνδυασμό με χερσαίες δυνάμεις, αυτό μπορεί να αποδεχθεί αρκετά αποφασιστική κίνηση. Αλλά, από μόνες τους οι αεροπορικές επιθέσεις δεν μπορούν να αλλάξουν την εικόνα. Μπορούμε να σταματήσουμε το Ισλαμικό Κράτος ως έναν βαθμό - το περιορίζουμε ώστε να μην μπορεί να καταλάβει νέα εδάφη. Είδαμε τι συνέβη στο Κομπάνι, όπου οι αμυνόμενοι είναι πολύ πιθανό να είχαν νικηθεί εάν στο μεταξύ δεν είχαν αρχίσει οι αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις. Οι ΗΠΑ μπορούν με την αεροπορική τους υπεροχή να περιορίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη του ΙS, αλλά όπως είδαμε και με τις επιθέσεις στο Παρίσι, είναι ικανοί να πλήξουν τα συμφέροντα των συμμαχικών δυνάμεων στο εξωτερικό.

Ποιος είναι το μεγαλύτερο μειονέκτημα με τις αεροπορικές επιδρομές;
Οι αεροπορικές επιθέσεις δεν μπορούν να υποστηρίξουν άμεσα τον Σύρο πρόεδρο Bashar al-Assad. Έτσι, είδαμε τη στροφή του Ισλαμικού Κράτους που άρχισε να χτυπάει στόχους που δεν προστατεύονται από αέρος και να επωφελούνται από αυτό. Η πρόσφατη σύλληψη του Maheen (νωρίτερα αυτόν τον μήνα) και πριν από αυτό, η Παλμύρα (μια κατεχόμενη πόλη της Συρίας, παγκόσμιας αρχαιολογικής σημασίας που φέτος υπέστη σοβαρές καταστροφές), είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Οπότε, υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί στα αεροπορικά χτυπήματα. Μπορούν να είναι εξαιρετικά βοηθητικά. Μπορούν να είναι πολύ σημαντικά στον περιορισμό των κερδών του ΙS. Ωστόσο, από μόνα τους δεν αποτελούν πανάκεια.

Υπάρχει μια μαγική αναλογία επιδρομών ειδικών δυνάμεων, αεροπορικών επιθέσεων και τοπικών παραστρατιωτικών δυνάμεων;
Δεν είναι ότι υπάρχει μια ξεκάθαρη τακτική που δεν έχουμε ακολουθήσει. Ας πάρουμε παράδειγμα τους Κούρδους. Αποδείχθηκαν πολύ αποτελεσματικοί στον πόλεμο κατά του ΙS εντός της επικράτειάς τους, στη βορειοανατολική Συρία - εάν μιλάμε για τις δυνάμεις YPG, τις δυνάμεις που αντιτίθενται στο Ισλαμικό Κράτος. Το πρόβλημα είναι διπλό εδώ. Πρώτον, οι Κούρδοι μπορούν να επιχειρούν μόνο εντός της βορειοανατολικής Συρίας. Δεν έχουν ένθερμη υποστήριξη πέρα από αυτή την περιοχή, γιατί δημογραφικά είναι μικρή ομάδα στην ευρύτερη επικράτεια της Συρίας. Δεν έχουν τις βάσεις για να επιχειρήσουν στο αραβικό έδαφος. Δεν θα ήταν αποτελεσματικοί εκεί. Δεν έχουν την αριθμητική δύναμη, ούτε και τους ιστορικούς δεσμούς με εκείνη την περιοχή. Δεν έχουν την τεχνογνωσία για να πάνε σ' αυτήν την περιοχή και υπάρχει ακόμα ένα θέμα: η Τουρκία. Η Τουρκία είναι ιδιαιτέρως ανήσυχη με το κουρδικό ζήτημα. Δεν έχουν πρόθεση να υποστηρίξουν οποιαδήποτε κίνηση θα τους δώσει μεγαλύτερη δύναμη. Εξάλλου, είδαμε τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον τους όταν επιχείρησαν να διασχίσουν τον Ευφράτη προς τα δυτικά. Οπότε κατά μία έννοια, οι Κούρδοι είναι εν μέρει μια λύση. Μπορούν να πλήξουν το ΙS στη βορειοανατολική Συρία και σε τμήμα του Ιράκ, αλλά δεν μπορούν να στηριχθούν σ' αυτό.

Ο Hollande λέει ότι η Γαλλία θα «καταστρέψει» το ΙS. Ετοιμάζεται για χερσαίες επιχειρήσεις η Γαλλία;
Δεν έχω καμία ένδειξη που να κάνει σαφές ότι η Γαλλία πρόκειται να στείλει εκεί χερσαίες δυνάμεις. Έχω δει δημοσιεύματα ότι μελετούν την πιθανότητα να στείλουν ειδικές δυνάμεις στην περιοχή, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Οπότε, εάν μια χερσαία επιχείρηση δεν είναι πιθανή, πώς θα πρέπει να είναι μια συνδυαστική διεθνής στρατηγική;
Βλέπουμε μια αλλαγή στη δυναμική που αναπτύσσεται, με την επιθυμία για να τελειώσει η συριακή σύγκρουση να διαφαίνεται. Αιτία είναι το ότι τόσο η πλευρά υπέρ του Assad όσο και πλευρά των ανταρτών που δεν ανήκουν στο ΙS μάχονται με μένος οι μεν τους δε. Κι αυτό δίνει στο IS μεγαλύτερη ευχέρεια να επιχειρεί στο περιθώριο και να αρπάζει ευκαιρίες να καταλαμβάνει εδάφη και ούτω καθεξής. Εάν καταλήξουν σε μια συμφωνία, σε κατάπαυση του πυρός ή ειρήνη, θα είναι πολύ πιο εύκολο να πολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος. Είναι κάτι στο οποίο οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι γνωρίζουν ότι οι άλλοι πρέπει να συμφωνήσουν. Το θέμα οδεύει σε αυτό το κομβικό σημείο.

Οπότε, είναι απαραίτητο να βρεθεί ένας τρόπος οι πιστοί στον Αssad να συνεργαστούν με τους αντάρτες;
Είναι πιο εύκολο να το λες, παρά να το κάνεις. Δηλαδή να πεις «ας υπογράψουμε συνθήκη ειρήνης και ας πολεμήσουμε μαζί κατά του ΙS». Αυτές οι χώρες υποψιάζονται σε ακραίο βαθμό η μία την άλλη. Οι ΗΠΑ δεν εμπιστεύονται τη Ρωσία και όταν η Ρωσία άρχισε να βομβαρδίζει τη Συρία, είπαν ότι θα στραφούν κατά του ΙS, αλλά το 80% των αεροπορικών επιθέσεων ήταν κατά των ανταρτών και όχι του ΙS. Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα εδώ, που δεν είναι πολύ εύκολο να γεφυρωθεί. Μπορεί να δούμε να ασκούνται πιέσεις για τη σύναψη συμφωνίας ειρήνης, αλλά είμαστε πολύ μακριά από την επίτευξη της αποστολής.

Ας πούμε ότι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μπορούν να τα βρουν με τη Ρωσία. Τι θα μπορούσαν να πετύχουν μαζί;
Διστάζω να εικάσω και να κάνω υποθετικά σενάρια, αλλά εάν επιτευχθεί συμβιβασμός μεταξύ των ξένων δυνάμεων, τότε το σημαντικό είναι ότι όταν πας στην ανατολική Συρία να λάβεις υπόψη τα παράπονα των ντόπιων. Μπορεί να συγκεντρώσεις την απαραίτητη στρατιωτική δύναμη που χρειάζεσαι. Σε έναν ιδανικό κόσμο, εάν μιλάμε για μια κατάσταση όπου οι έμπιστοι στον Assad και οι αντάρτες ενώσουν τις δυνάμεις τους κατά του Ισλαμικού Κράτους, μιλάμε για μια πάρα πολύ δυνατή δύναμη. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να νικήσει το Ισλαμικό Κράτος. Θα είναι κάτι συντριπτικό για το Ισλαμικό Κράτος. Όχι όμως ότι θα εξαλειφθούν απαραιτήτως οι τοπικές γκρίνιες και εντάσεις, ειδικά εάν μιλάμε για μια κατάσταση όπου ο Assad έχει δύναμη. Το πρόβλημα με τα υποθετικά σενάρια είναι ότι οι αντάρτες δεν θα συνεργάζονταν με τον Assad. Είναι θέμα να τους αφαιρέσεις τη στρατιωτική δύναμη, αλλά μετά επιστρέφεις στο αρχικό πρόβλημα.

Δεν μπορεί να υπάρχει έννομο καθεστώς στη Συρία χωρίς τον Assad;
Ακόμα κι ο Assad να μην είναι, θα είναι κάποιος τον οποίο δεν θα θέλουν οι αντάρτες. Εάν αυτό αλλάξει δραστικά, τότε μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική κατάσταση. Μια κατάσταση όπου οι Ρώσοι και οι Ιρανοί λένε «ΟK, θα ρίξουμε τον Assad. Θα φιλοξενήσουμε τους αντάρτες». Τότε θα μπορέσουμε να καταλάβουμε για ποιους αντάρτες μιλάνε. Είναι πολλοί οι παράγοντες που θα πρέπει να πάνε πραγματικά πολύ, πολύ καλά για να φτάσουμε σ' αυτό το σημείο, δηλαδή να υπάρχει μια δύναμη από αντάρτες -πρώην αντάρτες σε εκείνη τη φάση- και πιστούς στον Άσαντ μαζί που θα πάνε στην ανατολική Συρία και θα πολεμήσουν κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Παρακάμπτοντας το ζήτημα του ποιος είναι υπεύθυνος στη Συρία, δεν είναι μια επιλογή;
Υπάρχουν τόσα πολλά εμπόδια για να φτάσουμε στην υλοποίηση του ιδανικού σεναρίου. Δεν είναι πιθανό να έχει αποτέλεσμα χωρίς να επιλυθεί πρώτα το θέμα του εμφυλίου στη Συρία. Το Ισλαμικό Κράτος δεν θα ηττηθεί μέχρι να αντιμετωπιστεί ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία.

Και μετά από αυτό, πώς διασφαλίζεις ότι το Ισλαμικό Κράτος έχει φύγει;
Εάν το Ισλαμικό Κράτος δεν πάρει «διαζύγιο» από τη σουνίτικη κοινότητα εντός της Συρίας και στο Ιράκ όπου επιχειρεί, τότε πάντα θα υπάρχει δυνητικά το ίδιο πρόβλημα, δηλαδή να επιστρέψουν οι δυνάμεις του. Πρέπει να θυμάσαι τι συνέβη στο Ιράκ μετά την εισβολή και μετά το Anbar Awakening. Είδαμε τους τζιχαντιστές, στην περιοχή, να μην έχουν αποδεκατιστεί πλήρως αλλά να έχουν αποδυναμωθεί σε μεγάλο βαθμό. Η βία μειώθηκε δραματικά. Αυτό συνέβη γιατί σε μεγάλο βαθμό η σουνίτικη κοινότητα προσήλθε στις συνομιλίες. Τους δόθηκε διέξοδος από την κρίση. Τους είπαν ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν για εκείνους κι ότι κάτι θα συμφωνηθεί με τη Βαγδάτη, με την κυβέρνηση. Αλλά αυτό δεν συνέβη και οι ιστορικές αδικίες της σουνιτικής κοινότητας εντός του Ιράκ και της Συρίας κάνουν δυνατή την επιστροφή οργανώσεων σαν το Ισλαμικό Κράτος και άλλους τζιχαντιστές.

Υπάρχει εναλλακτική;
Θα μπορούσες να προσπαθήσεις να υποκινήσεις μια εσωτερική εξέγερση. Αυτό μπορεί να είναι το καλό χαρτί σου. Μπορείς να ψάξεις να εντοπίσεις άτομα μέσα στο Ισλαμικό Κράτος και να τα στρέψεις εναντίον του. Μπορεί να δούμε το ΙS να εξοντώνεται, ωστόσο αυτό σημαίνει ότι θα απομείνουμε με μια κατάσταση όπου μια άλλη οργάνωση σαν το Ισλαμικό Κράτος ή το διάδοχό του θα εμφανιστεί στην περιοχή.

Λες ότι η Δύση πρέπει απλά να χαλαρώσει, να κάνει υπομονή ή κάτι ανάλογο;
Βλέπουμε μια κατάσταση που είναι πολύ, πολύ δύσκολη να λυθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό νομίζω ότι είναι το θέμα. Πρόκειται για ένα πρόβλημα, που έχει ρίζα στα ιστορικά θέματα μεταξύ Σουνιτών, Σιιτών, οικογενειών, συνόρων, εθνοτήτων και θρησκειών. Οπότε, είναι πολύ δύσκολο να λύσουμε μαγικά το πρόβλημα που υπάρχει αρκετό καιρό τώρα και επιδεινώθηκε την τελευταία δεκαετία του πολέμου.

Περισσότερα από το VICE

Νέες Εκρήξεις και Δύο Νεκροί στο Παρίσι

Αυτός Είναι ο Πυροσβέστης στον Οποίο Έγινε η Μεγαλύτερη Μεταμόσχευση Προσώπου

Πράγματα που Δεν Ήξερες πως Μπορείς να Κάνεις Μέσω Ίντερνετ