Η παρουσίαση του νέας πολιτικής πρωτοβουλίας του Γιάνη Βαρουφάκη υπό τον τίτλο «Diem 25» θύμιζε πολύ τις σχεδόν ατέλειωτες συνελεύσεις αριστερών συλλογικοτήτων στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων. Αλλά και όχι. Κάπως «φλου» το πρόταγμα, αφού ο αναλυτικός τίτλος του κινήματος είναι «Democracy in Europe Movement 2025», η διάρκειά του μεγάλη και το αποτέλεσμα μάλλον κουραστικό, με μιντιακούς όρους πάντως σίγουρα. Ωστόσο η πανευρωπαϊκή διάσταση του εγχειρήματος καθώς και το κύρος των ανθρώπων που το πλαισιώνουν, του επιτρέπει να απαιτεί την προσοχή της ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας. Αν τέλος πάντων υπάρχει κάτι τέτοιο.

Αναγνωρίσιμος παγκοσμίως μετά τη θητεία του ως επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης με τους δανειστές της χώρας στο πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε την τιμή να υποδεχθεί στο θέατρο Volksbühne του Βερολίνου μια σειρά από διακεκριμένες προσωπικότητες, με πλέον εντυπωσιακή αυτή του μεγάλου πρωτοπόρου της ηλεκτρονικής μουσικής Μπράιαν Ίνο που συνέθεσε και τη μουσική του βίντεο της έναρξης. Μεγάλη έκπληξη της βραδιάς όμως ήταν η παρέμβαση μέσω υπολογιστή του συνιδρυτή του Wikileaks Τζούλιαν Ασάνζ, από την πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο όπου αποφεύγει τη σύλληψη από τις Αρχές.

Η ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν εορταστική, κάτι σαν φεστιβάλ ευρωπαϊκών προοδευτικών ιδεών και προσώπων. Ακούστηκαν εύστοχες και λιγότερο εύστοχες ομιλίες, ευγενή οράματα και συγκεκριμένες προτάσεις, από στοχαστές, καλλιτέχνες, πολιτικούς και ανθρώπους των κινημάτων, κυρίως από τη δυτική και νότια Ευρώπη αλλά όχι μόνο. Ορισμένες παρεμβάσεις ήταν δυναμικές, κινηματικού τύπου ενώ άλλες ήταν αρκετά «λάιτ», θυμίζοντας τα ευχολόγια που διατυπώνονται σε αποστειρωμένες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Κοινός τόπος ήταν η ανάγκη εκδημοκρατισμού της Ευρώπης και αντίστασης στην κυριαρχία των αγορών και των συντηρητικών κι αυταρχικών ελίτ. Άλλωστε βασικό σύνθημα του Diem 25 είναι πως «η ΕΕ θα εκδημοκρατισθεί. Αλλιώς θα διαλυθεί [The EU will be democratized. Or it will be disintegrated]».

Ο Γιάνης Βαρουφάκης ανέπτυξε αναλυτικά την αφήγηση του Diem 25 και τις βασικές του θέσεις, όπως αυτές συμπυκνώνονται στο δεκασέλιδο μανιφέστο του κινήματος.

Δεσμεύθηκε μάλιστα για συγκεκριμένες δράσεις, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα οδηγήσει στον απώτερο στόχο του κινήματος, μια πιο δημοκρατική Ευρώπη στο έτος 2025. Είπε πως το κίνημα κινείται ευρύτερα από την Αριστερά και απευθύνεται σε όλους τους Ευρωπαίους ριζοσπάστες δημοκράτες που συμφωνούν πως με τη σημερινή πολιτική η Ευρώπη βαίνει προς διάλυση.

Συγκεκριμένα, σε πρώτο χρόνο, «από αύριο κιόλας» όπως είπε, το Diem 25 θα ζητήσει από τους προέδρους των ευρωπαϊκών θεσμών οι συνεδριάσεις να μεταδίδονται σε live streaming και να γίνεται δημοσίευση των πρακτικών στο διαδίκτυο. Είπε μάλιστα πως αν αρνηθούν, θα τους ζητηθεί να αιτιολογήσουν δημόσια την άρνησή τους αυτή. Ουσιαστικά το κίνημα του Γιάνη Βαρουφάκη ζητά την ανατροπή της αρχής των «κλειστών θηρών» που διέπει την παγκόσμια διπλωματία.

Μεσοπρόθεσμα, το Diem 25 δεσμεύεται να συνθέσει και να καταθέσει δημόσια συγκεκριμένες προτάσεις για το δημόσιο χρέος, τις πολύ χαμηλές επενδύσεις, τη φτώχεια και το μεταναστευτικό.

Μακροπρόθεσμα, δηλαδή μέσα στα επόμενα 3 με 4 χρόνια, στόχος του Diem 25 είναι η διοργάνωση μιας Συνταγματικής Συνέλευσης για την Ευρώπη που θα συντάξει ένα Σύνταγμα για την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία.

Περιγράφοντας το Diem 25, ο Γιάνης Βαρουφάκης μίλησε για μια «υποδομή» πάνω στην οποία μπορούν να πατήσουν ετερόκλητες πολιτικές κινήσεις που θα έχουν κοινό στόχο τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης. Ξεκαθάρισε πως το Diem 25, πέρα από την ανατροπή της κυρίαρχης οικονομικής πολιτικής της λιτότητας, θα είναι ενάντια στους πολέμους, το ρατσισμό και την ξενοφοβία και φυσικά υπέρ των δικαιωμάτων όλων, ανεξαρτήτως χρώματος δέρματος, φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού.

Αναφέρθηκε πολλές φορές στην κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα και την ανάγκη για την ύπαρξη ενός νέου διεθνισμού. Τόνισε μάλιστα πως αυτή η «ευρωποποίηση της κρίσης» όχι μόνο δεν έρχεται σε αντίθεση με την εθνική κυριαρχία αλλά αντίθετα βοηθά στην ανάκτησή της.

Από τις υπόλοιπες τοποθετήσεις, ξεχώρισαν για τη συμβολική τους κυρίως αξία αυτές των Τζούλιαν Ασάνζ και Μπράιαν Ίνο αλλά και αυτές της δημάρχου της Βαρκελώνης Άντα Κολάου που μάχεται για το σταμάτημα των εξώσεων, της Γερμανίδας ακτιβίστριας του Blockupy Άννα Στίντε και φυσικά του Σλοβένου διανοητή Σλαβόι Ζίζεκ που με το δικό του παραστατικό τρόπο περιέγραψε το Diem 25 ως το κατάλληλο επόμενο βήμα μετά την ήττα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στη διαπραγμάτευση του καλοκαιριού.

Αν και η βραδιά εξελίχθηκε σε… μαραθώνιο που ξεπέρασε τις τρεισήμιση ώρες, το κοινό ανταποκρινόταν πολύ θετικά στις ουσιαστικές τοποθετήσεις, με χειροκροτήματα ακόμα και ανάμεσα στα λεγόμενα των καλών ομιλητών. Αναφορές στο δράμα των προσφύγων αλλά και στην ανάγκη για άμεση δράση κόντρα στις υφιστάμενες κυρίαρχες πολιτικές, έτυχαν της πιο θερμής υποδοχής από τους παρευρισκόμενους.

Η πιο αμήχανη στιγμή της βραδιάς ήταν όταν ο Γιάνης Βαρουφάκης έδωσε το λόγο στο κοινό για ερωτήσεις. Πρώτος το λόγο πήρε ένας Έλληνας που σε επιθετικό τόνο «θύμισε» στον οικοδεσπότη της εκδήλωσης πως στην Ελλάδα έχουμε capital controls εξαιτίας των οποίων ο ίδιος δεν μπορεί να λάβει το μισθό του. Όταν ο Γιάνης Βαρουφάκης πήρε το λόγο, παραδέχθηκε πως είναι απέτυχε μαζί με όλη την τότε κυβέρνηση αλλά υποστήριξε πως από την πρώτη κιόλας συνάντησή του με το Γερούν Ντάισελμπλουμ - θυμάστε εκείνη την ιστορική συνέντευξη Τύπου στην οδό Νίκης πέντε μέρες μετά τις εκλογές(;) – ο πρόεδρος του Eurogroup τον είχε απειλήσει με κλείσιμο των τραπεζών αν δεν αποδεχόταν τη συνέχιση της υφιστάμενης πολιτικής. O Γιάννης Βαρουφάκης απέδωσε στην τρόικα την ευθύνη για το κλείσιμο των τραπεζών λέγοντας πως: «Το 1967 ανέτρεψαν την ελληνική δημοκρατία με τα τανκς, τον Ιούλιο του 2015 το έκαναν με τις τράπεζες», ενώ απάντησε πως: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι απέτυχα. Και η κυβέρνησή μας συνθηκολόγησε, παραδόθηκε σε ένα πρόγραμμα το οποίο ήταν σχεδιασμένο να αποτύχει και στο οποίο δεν πιστεύει κανείς - ούτε ο Δρ Σόιμπλε ούτε το ΔΝΤ ούτε ο κ. Ντράγκι ούτε ο κ. Τσίπρας, κανείς. Προφανώς επρόκειτο για θεαματική αποτυχία».

Γνωστός στην ακαδημαϊκή κοινότητα των οικονομολόγων αλλά και ευρύτερα για την ανάλυσή του πάνω στην κρίση του ευρώ, ο Γιάνης Βαρουφάκης μπήκε στο στίβο της πολιτικής μόλις πριν ένα χρόνο, όταν συμπεριλήφθηκε στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ για τις εκλογές της 25ης Γενάρη 2015, ως εν δυνάμει επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, στην κυβέρνηση Τσίπρα που ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα σχηματιζόταν.

Οι συντηρητικοί που κάνουν «κουμάντο» στην Ευρώπη τον αντιπάθησαν σφόδρα και τον πολέμησαν με μίσος και με όλα τα μέσα. Τους έπεσε πολύ θεωρητικός, πολύ «εκτός του κουτιού» και μη συνεργάσιμος. Δεν είναι και λίγο να τον ρωτάει ο Ντάισελμπλουμ πού θα βρει τα λεφτά κι εκείνος να απαντάει με Beatles «money can't buy me love».

Αλλά και αρκετοί αριστεροί στην Ελλάδα δεν τον είδαν με καλό μάτι εξαιτίας της υπερβολικής αυτοπεποίθησης που τον διακρίνει, της αστικής του αισθητικής αλλά κυρίως της μάλλον αιρετικής για τον κόσμο του μαρξισμού οικονομικής του προσέγγισης. Αρκετοί δεν τον αποκάλεσαν ποτέ «σύντροφο».

Από την άλλη μεριά, τα ΜΜΕ τον λάτρεψαν. Πέρα από την ριζοσπαστική για τα δεδομένα των Βρυξελλών πολιτική του στάση, οι αντισυμβατικές για υπουργό ενδυματολογικές του επιλογές και το γεγονός πως συνέχισε να κυκλοφορεί με μοτοσικλέτα, τον έκαναν σε λίγους μήνες σταρ στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Τους πρώτους μήνες της διαπραγμάτευσης έδινε τουλάχιστον δύο συνεντεύξεις την ημέρα, σε κάθε λογής και ποιότητας εκπομπές και Μέσα.

Το σίγουρο είναι πως η στρατηγική που εφάρμοσε η ελληνική κυβέρνηση στο πρώτο εξάμηνο του 2015, εν πολλοίς δικής του έμπνευσης και εκτέλεσης, απέτυχε κι έκανε κρότο, με τον περίφημο «επώδυνο συμβιβασμό», τα ξημερώματα της 13ης Ιουλίου κι ενώ είχαν επιβληθεί capital controls στις ελληνικές τράπεζες. Ο ίδιος είχε αποχωρήσει μία εβδομάδα νωρίτερα, διαφωνώντας με τη διαχείριση της μεγάλης νίκης του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου από τον Αλέξη Τσίπρα.

Η αλήθεια είναι πως μετά από όλα αυτά θα μπορούσε να επιστρέψει στο πανεπιστήμιο και να συνεχίσει την άνετη και αρκετά «κουλ» ζωή που έκανε μέχρι την κάθοδό του στην πολιτική. Ενδεχομένως κάπως ταπεινωμένος αλλά χωρίς πολλές σκοτούρες. Αντ' αυτού επιλέγει να ξανα-εκθέσει τον εαυτό του στη δημόσια κρίση μέσω του κινήματος Diem 25, πιστεύοντας προφανώς πως έχει να προσφέρει στα κοινά.

Το σίγουρο είναι πως έχει ήδη κερδίσει κάποια κεφάλαια στα βιβλία ιστορίας του μέλλοντος. Το ερώτημα είναι αν το όνομά του θα μείνει ως του αποτυχημένου υπουργού Οικονομικών που έκλεισε τις ελληνικές τράπεζες ή ως του πρωτεργάτη μιας «υποδομής» πάνω στην οποία θα έχουν πατήσει γενναίοι αγώνες κόντρα στην εξουσία των αγορών και των μισανθρώπων.

Περισσότερα από το VICE

Σε Αυτή τη Συγκέντρωση οι Άνθρωποι Πιστεύουν ότι ο Αντίχριστος Θέλει να τους Σκλαβώσει

Είναι ο Γιάννης Φλωρινιώτης ο Έλληνας Έλβις Πρίσλεϊ;

Ο Κωνσταντίνος Μπελιάς Σκιτσάρει την Καθημερινότητά του