Μια Κουβέντα για την Ελληνική Ματσίλα με μια Συγγραφέα από τη Χαβάη, στη Λεωφόρο Συγγρού

Σεξ, φαγητό, ύπνος, φίλοι, λεφτά. Πώς μπορείς να ξεκινήσεις να γράφεις ένα βιβλίο, έχοντας στο μυαλό σου οτι θα πεις όλα αυτά και να καταλήξεις, 896 σελίδες μετά, να μιλήσεις για όλη τη ζωή; Την ώρα που η Hanya Yanagihara εμφανίστηκε στη σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, οι περισσότεροι θεατές κρατούσαν στα χέρια τους το βιβλίο που την έκανε διάσημη. Η Λίγη Ζωή (εκδ. Μεταίχμιο), που βρέθηκε στη μικρή λίστα για το Man Booker Prize 2015, ξεκίνησε ως ένα βιβλίο που διηγείται την πορεία τεσσάρων φίλων, οι οποίοι μετά την αποφοίτησή τους μετακομίζουν στη Νέα Υόρκη, για να φτιάξουν τη ζωή τους, όντας άφραγκοι, χαμένοι και με μόνο τους στήριγμα τη φιλία και τις φιλοδοξίες τους. Ωστόσο, κατέληξε να γίνει κάτι πολύ μεγαλύτερο. Απολαμβάνοντας μοναδικές στα χρονικά διθυραμβικές κριτικές από τους New York Times, τον New Yorker, το The New York Review of Books, το βιβλίο των 896 σελίδων έγινε το μέσο για την έκφραση των επιθυμιών μιας γενιάς. Μέσα από τη ζωή της παρέας του βιβλίου, αναζητά αυτά που κατά την ίδια είναι τα θέματα του βιβλίου: «το σεξ και το φαγητό και τον ύπνο και τους φίλους και τα λεφτά και τη δόξα». Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα στη Νέα Υόρκη, η οποία, ωστόσο, δεν φετιχίζεται από την Yanagihara, αλλά παρουσιάζεται μέσα από τις αντιφάσεις της, ως «μία κτηνώδης πόλη που σε κρίνει με βάση τα χρήματα που βγάζεις και τα κατορθώματά σου», όπως είπε η ίδια η συγγραφέας όταν πήρε το λόγο μπροστά στο αθηναϊκό κοινό.

H αξία της Λίγης Ζωής μάλλον έγκειται στην απλότητά της. Μας μεταφέρει στη ζωή του Τζουντ, ενός συναισθηματικά, ψυχικά και σωματικά πληγωμένου άνδρα, που με τη βοήθεια των φίλων του προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους δαίμονες που τον κυνηγούν στη ζωή του, όλα αυτά που τον βασανίζουν. Από τις πρώτες σελίδες, καταλαβαίνει κανείς ότι το βιβλίο καταπιάνεται με τα όρια της φιλίας, το βάθος του πόνου και της ντροπής που αντέχει να φέρει μέσα του ο άνθρωπος. Οι παραπάνω παραστάσεις είναι γνώριμες σε όλους μας και αυτό καθιστά τη Λίγη Ζωή ένα έργο για όλους, ένα βιβλίο που θα προκαλέσει σε όλους τους αναγνώστες του déja-vu, φέρνοντας στο μυαλό τους εμπειρίες από δικούς τους «δαίμονες». Μάλιστα, η επιλογή της συγγραφέως να μην συμπεριλάβει ημερομηνίες και ιστορικά γεγονότα στο βιβλίο καθιστούν το τελευταίο διαχρονικό, «σχεδόν αλληγορικό», όπως γράφηκε στους New York Times, αφού σημασία για την Yanagihara δεν έχουν οι εποχές, αλλά τα συναισθήματα και τα πάθη που πάντα κουβαλούσαν και θα κουβαλούν οι άνθρωποι. Η Λίγη Ζωή ξεχωρίζει, γιατί ακριβώς σε αντίθεση με τη σύγχρονη αμερικανική συγγραφική παραγωγή, δεν φοβάται την έκφραση του συναισθήματος, δεν αντιμετωπίζει το κρεσέντο ευαισθησίας και συγκίνησης ως έκφραση αδυναμίας των ηρώων. Ενίοτε, ίσως και να το παρακάνει.

Αν και η Λίγη Ζωή πραγματεύεται το συναίσθημα σε πανανθρώπινο επίπεδο, είτε αφορά στη γυναίκα, είτε στον άνδρα, η συζήτηση στη Στέγη απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους άνδρες milennials, όταν η Yanagihara αποφάσισε να μιλήσει για το πώς η αντίληψη της ματσίλας, διάχυτη στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό και όχι μόνο στην ελληνική πραγματικότητα, ευνουχίζει συναισθηματικά τους άνδρες.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η Αμερικανίδα συγγραφέας είπε ότι από την εποχή που άρχισε να συγγράφει, είχε την τάση να παρατηρεί τους άνδρες. Αυτό είχε να κάνει καταρχάς με τον τρόπο που μεγάλωσε στη Χαβάη των ΗΠΑ: «Πέρασα τα περισσότερα εφηβικά και νεανικά μου χρόνια σε ένα πλαίσιο σχεδόν αποκλειστικά γυναικείο, αφού πήγα σε πανεπιστήμιο μόνο με γυναίκες και αργότερα εργάστηκα στις εκδόσεις βιβλίων, όπου υπήρχαν πολύ περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες. Έτσι, όταν δεν συναναστρέφεσαι με ένα κομμάτι που αποτελεί το 50% του πληθυσμού πάνω στη Γη, καταλήγεις να περνάς πολύ καιρό παρατηρώντας το. Οι άνδρες απέκτησαν ένα ανθρωπολογικό ενδιαφέρον για μένα», είπε.

Δεν έμεινε μόνο εκεί. Την ώρα που η κοινωνική συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τον σεξισμό και τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές δομές καταπιέζουν τις γυναίκες, η Αμερικανίδα συγγραφέας σημείωσε ότι, «Με την παρατήρηση κατάλαβα ότι οι γυναίκες μπορούμε πιο εύκολα να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, σε σχέση με τους άνδρες. Υπάρχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις σοβαροφάνειας από τους άνδρες. Με άλλα λόγια, σήμερα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τρόποι να είσαι γυναίκα, από το να είσαι άνδρας. Αυτό, επειδή το μοντέλο του “τι είναι άνδρας” είναι αυστηρότερα καθορισμένο, πρέπει να συμπεριφέρεσαι με πολύ συγκεκριμένους τρόπους και να μην εκφράζεις τα συναισθήματά σου. Αυτή η καταπίεση προς τους άνδρες συναντάται σε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς και νομίζω ότι έχει να κάνει με το ότι οι άνδρες βαρύνονται με υψηλότερες απαιτήσεις, αφού συχνότερα καλούνται να διαχειριστούν την εξουσία που έχουν στα χέρια τους».

Τα παραπάνω λόγια ουσιαστικά έρχονται να συνοδεύσουν τις προσπάθειες των τεσσάρων φίλων στο Λίγη Ζωή, όπου «οι ήρωες πασχίζουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, αλλά δεν ξέρουν πως να το κάνουν», όπως είπε η Hanya Yanagihara, αναφέροντας ότι «η κοινωνία δεν δίνει στους άνδρες το λεξιλόγιο, για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Θυμάμαι ότι ο αδερφός μου ήταν ένα πολύ συναισθηματικό και φιλικό αγόρι, ωστόσο σταδιακά ξεκίνησε να αλλάζει κατά την άνδρωσή σου. Τότε σκέφτηκα ότι πρέπει να έχει υποστεί πολλά, για να γίνει από παιδί, άνδρας, για να καταφέρει αυτό που του ζητούσε ο πολιτισμός γύρω του, δηλαδή να πνίγει την έκφραση των συναισθημάτων του. Αυτή η κατακρεούργηση της συναισθηματικής έκφρασης αφήνει σημάδια στον ψυχισμό τους».

VICE Video: Τα Παιδιά του Ατμού

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Όταν ρώτησα τι συγγραφέα για τη σημασία των παραπάνω σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου κυριαρχεί η μάτσο αντίληψη, που ακριβώς αντιλαμβάνεται τον άνδρα ως έναν σκληραγωγημένο και ανέκφραστο άνθρωπο, μου απάντησε: «Η Ελλάδα, όπως και η Ιταλία, γέννησαν τις πιο δυνατές ιστορίες αγάπης, πολλές από τις οποίες μεταξύ ανδρών, οι οποίοι φέρονταν να εκφράζουν βαθιά και άφοβα τα συναισθήματά τους. Όμως βλέπεις ότι η Ιστορία και ο πολιτισμός άλλαξαν προς το χειρότερο τον τρόπο που μας επιτρέπεται να εκφράζουμε την αγάπη μας. Αυτό δεν συνέβη μόνο εδώ. Μεγάλωσα στη Χαβάη, όπου οι άνθρωποι ήταν πάντα ανοιχτοί και δεν είχαν ζήτημα στο να εκφράσουν αυτό που νιώθουν. Αργότερα, με την επέκταση του χριστιανικού τρόπου σκέψης, η ελευθερία έκφρασης αλλοιώθηκε και τελικά χάθηκε, καταπιέζοντας τους ανθρώπους. Παρότι λυπηρή, αυτή η καθολική τάση έχει προκαλέσει στις ΗΠΑ μια συζήτηση για το πώς πρέπει να μεγαλώνουν τα αγόρια. Αν μάθουμε να τους αφήνουμε να εκφράζονται, θα είναι καλύτερο γι’ αυτούς, για τις γυναίκες, για την κοινωνία. Αυτό, επειδή τότε ο άνδρας δεν θα φοβάται να πει ότι φοβάται και δεν θα εκφράζει τον φόβο του, τις ανασφάλειες, την ντροπή, τις ανησυχίες και τον εύθραυστο χαρακτήρα του με την άσκηση βίας. Η έκφραση της αγάπης δεν θα σώσει κανέναν, επειδή το αποτέλεσμα εξαρτάται συχνά από τον άλλον και μπορεί να είναι από βίαιο έως κυνικό. Παρόλα αυτά, αν η κοινωνία δεν σε αφήνει να εκφραστείς, σε κάνει να χάσεις την ανθρωπιά σου με την απάνθρωπη συμπεριφορά της».

Περισσότερα από το VICE

«Kakorizikh na Eisai gia Panta» - Μπινελίκια Καψούρας από Ένα Παλιό Nokia που Έγιναν Βιβλίο

«Έχω Κρεμάσει την Κάπα μου»: Ο Alket Rizai Μιλά για την Απόδραση με το Ελικόπτερο 12 Χρόνια Μετά

Προσπάθησα να Μην Κάνω Καθόλου Σκουπίδια για μία Εβδομάδα στην Αθήνα