Οι Περισσότερες Φήμες για τον Ενεργό Άνθρακα Είναι Ψέματα

Το μαύρο είναι το νέο μαύρο, τουλάχιστον στην περίπτωση της πίτσας, του παγωτού, της οδοντόκρεμας και όλων τα άλλων προϊόντων «ενεργού άνθρακα», που έχουν πλημμυρίσει πρόσφατα την αγορά - και ίσως και το feed σου στο Instagram. Πέρα από την ελκυστική εμφάνισή τους, τα προϊόντα αυτά συχνά διαφημίζονται ως ισχυροί «αποτοξινωτές» που μπορούν να απαλλάξουν το έντερο και το αίμα από βλαβερούς παράγοντες.

Μια γρήγορη εισαγωγή: Ο ξυλάνθρακας είναι ουσιαστικά το υπόλειμμα άνθρακα που απομένει από μια οργανική ουσία όταν, έπειτα από θέρμανση, αφαιρεθεί από αυτήν όλο το νερό και τα υπόλοιπα συστατικά που την καθορίζουν. Παράγεται συνήθως από κέλυφος καρύδας, τύρφης ή ξύλου και είναι εξαιρετικά πορώδης, λέει ο David Juurlink, καθηγητής ιατρικής και παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο (αυτό φαίνεται, όταν ψεκάζεις υγρό αναπτήρα σε ξυλάνθρακα: το υγρό αναρροφάται αμέσως).

Ο «ενεργός άνθρακας» είναι ξυλάνθρακας που έχει υποβληθεί σε περαιτέρω επεξεργασία με υψηλές θερμοκρασίες και αέρια, για να καθαριστεί και να κονιοποιηθεί, ώστε να ενισχυθεί η πορώδης ιδιότητά του, εξηγεί ο Juurlink. «Ένα γραμμάριο ενεργού άνθρακα έχει επιφάνεια αρκετών χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων και έχει σημαντικό ρόλο στην κλινική ιατρική», λέει. Ο ρόλος αυτός είναι ο εξής: να απορροφηθούν τα περιεχόμενα του στομάχου, σε περίπτωση που κάποιος καταναλώσει μια δηλητηριώδη ουσία ή λάβει μια θανατηφόρα ποσότητα ναρκωτικών.

«Αν χορηγηθεί σε έναν ασθενή μέσα σε μια-δυο ώρες μετά από μια υπερβολική δόση, ο ενεργός άνθρακας ενώνεται με την ουσία στο στομάχι του ατόμου και εμποδίζει την είσοδό της στην κυκλοφορία του αίματος», λέει ο Juurlink. Έχει δημοσιεύσει έρευνα που περιγράφει τη χρησιμότητα του ενεργού άνθρακα ως μέσο αντιμετώπισης των υπερβολικών δόσεων ναρκωτικών και τα ευρήματά του δείχνουν ότι τα οφέλη του εξαλείφονται ταχύτατα. Αν ληφθεί 30 λεπτά μετά από την υπερβολική δόση, ο ενεργός άνθρακας «απορροφά» (παγιδεύει) περίπου το 50% του ναρκωτικού. Συνυπολογίζοντας το διάστημα δύο ωρών που μπορεί να μεσολαβήσει μέχρι τη λήψη του, απορροφά μόλις το 16,5 %.

Παρόλο που ο ενεργός άνθρακας μπορεί να σώσει ζωές σε ένα τέτοιο περιστατικό, ενέχει και κινδύνους. «Είναι πολύ δύσκολο να περάσει από το γαστρεντερικό σύστημα, γι’ αυτό μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρή δυσκοιλιότητα», λέει ο Robert Weber, αναπληρωτής καθηγητής φαρμακολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο. «Σε ένα κλινικό περιβάλλον, αν τον εισάγουμε στο στομάχι ενός ατόμου, στη συνέχεια τον αντλούμε και έξω».

Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι ο ενεργός άνθρακας έχει απίστευτες δυνατότητες δέσμευσης (χρησιμοποιείται επίσης στα φίλτρα νερού με άνθρακα, όπου μπορεί να αφαιρέσει χημικά οργανικούς ρύπους και άλλες ανεπιθύμητες ακαθαρσίες). Αλλά όταν ο Juurlink και ο Weber ρωτήθηκαν κατά πόσο τα τρόφιμα που είναι εμποτισμένα με ενεργό άνθρακα μπορούν να αποφέρουν οφέλη αποτοξίνωσης, και οι δύο ήταν ξεκάθαροι.

«Πρόκειται για μυθεύματα και τίποτα άλλο», λέει ο Juurlink. «Δεν υπάρχει κανένα όφελος με το να τον αγοράζεις και να τον καταναλώνεις». Επισημαίνει ότι, στην αίθουσα της Εντατικής, χορηγείται μεγάλη δόση ενεργού άνθρακα στους ασθενείς, προκειμένου να αφαιρεθούν αποτελεσματικά τα βλαβερά περιεχόμενα από το στομάχι τους. «Οι σκόνες και τα δισκία που έχω δει στα φαρμακεία περιέχουν μόλις 250 ή 500 χιλιοστόγραμμα ενεργού άνθρακα, αλλά σε ένα ιατρικό περιβάλλον χρησιμοποιούμε 50 γραμμάρια - μερικές φορές και 100», λέει.

«Δεν υπάρχει καμία εγκυρότητα σε αυτά», λέει ο Weber για τα υποτιθέμενα οφέλη αποτοξίνωσης του ενεργού άνθρακα. «Δεν περνάει στην κυκλοφορία του αίματος και δρα μόνο στα περιεχόμενα του στομάχου ή του εντέρου, προτού απορροφηθούν». Αν δεν έχεις καταναλώσει κάτι επιβλαβές, ο άνθρακας δεν μπορεί να σου προσφέρει τίποτα.

VICE Video: Πλαστικά Ψάρια

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Από την άλλη πλευρά, ο ενεργός άνθρακας θα μπορούσε θεωρητικά να επηρεάσει τη δυνατότητα απορρόφησης των φαρμάκων από τον οργανισμό σου, λέει ο Juurlink. Όμως, δεν θεωρεί ότι αυτό αποτελεί σοβαρό πρόβλημα - κυρίως επειδή θα έπρεπε να λάβεις μια κλινικά σημαντική δόση άνθρακα περίπου την ίδια στιγμή που λαμβάνεις τη φαρμακευτική αγωγή σου, η οποία θα έπρεπε να είναι από τις αγωγές όπου η παράλειψη μιας δόσης έχει κάποια επίδραση στον οργανισμό. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί και αυτό.

Τέλος, όσον αφορά την ικανότητα λεύκανσης των δοντιών με τη λήψη ενεργού άνθρακα, μια επισκόπηση του 2017 στο Journal of the American Dental Association δεν βρήκε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αυτές οι οδοντόκρεμες λειτουργούν ή ότι η χρήση τους θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοιλότητες και τερηδόνα. «Θα φανταζόμουν ότι αφήνουν μαύρους λεκέδες στα δόντια σου, αν δεν ξεπλύνεις πολύ καλά ή αν δεν τα πλύνεις ξανά, αφού τις χρησιμοποιήσεις», λέει ο Weber.

Για να συνοψίσουμε, ο ενεργός άνθρακας μπορεί να φαίνεται καλός και τα περισσότερα προϊόντα πιθανώς δεν περιέχουν αρκετή ποσότητα για να σας βλάψουν. Αλλά αν ξοδεύετε χρήματα με την ελπίδα να «αποτοξινώσετε» το σώμα σας, είναι πεταμένα λεφτά.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Tonic.

Περισσότερα από το VICE

Απίστευτες Εικόνες από τις Πόλεις μας, Όπως Δεν Μπορούμε να τις Δούμε

Δεν Είμαι Απλώς Ένα Κορίτσι Ροζ Γραμμής, Είμαι μια Ψυχοθεραπεύτρια

«Είμαστε Χοντρές* Χωρίς Ενοχές» - Ο Ελληνικός Χοντρακτιβισμός