Μιλήσαμε με τη Φιλόλογο που Επέλεξε το Κείμενό μας για το «Survivor» στο Μάθημα της Έκθεσης

Τις προηγούμενες ημέρες κυκλοφόρησε η είδηση που ανέφερε πως μαθητές σε Λύκειο της Κρήτης, κλήθηκαν να διατυπώσουν στις ενδοσχολικές εξετάσεις στο μάθημα της Έκθεσης, την άποψή τους για το φαινόμενο «Survivor». Οι περισσότεροι απ' όσους βιάστηκαν να αναπαράξουν την είδηση, γνωρίζοντας πως η λέξη «Survivor» μπορεί να φέρει επισκεψιμότητα και τηλεθέαση, βασίστηκαν σε ένα κείμενο που έφερε την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ», χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς ζητήθηκε από τους μαθητές να αναλύσουν, αλλά ούτε και το περιεχόμενο του κειμένου που τους δόθηκε.

Μετά την ανακοίνωση που εξέδωσε το 11ο Γενικό Λύκειο Ηρακλείου, με χαρά διαπιστώσαμε πως το άρθρο που δόθηκε προς διαπραγμάτευση στα παιδιά, ήταν ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα μας, με τίτλο «Όσα μου Έμαθε το Survivor για τη Ζωή (και τον Καπιταλισμό)». Η φιλόλογος του σχολείου, Ξένια Περακάκη, η καθηγήτρια που επέλεξε το συγκεκριμένο κείμενο, εξηγεί το VICE για ποιο λόγο το έκανε και αν τελικά υπήρχαν αντιδράσεις από γονείς και μαθητές, όπως επανειλημμένα ειπώθηκε στα Μέσα.

VICE: Με ποιο κριτήριο επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο;
Ξένια Περακάκη: Αρχικά, να διευκρινίσουμε ότι τα θέματα αυτά δεν τα έβγαλα μόνη μου, αλλά μαζί με πέντε συναδέλφους, διότι το σχολείο μας είναι μεγάλο, οπότε υπάρχουν πολλοί διδάσκοντες σε κάθε μάθημα. Ο λόγος που έχω αναλάβει προσωπικά την απάντηση στα Μέσα που ασχολήθηκαν με το θέμα, είναι διότι το κείμενο το επέλεξα εγώ. Αποφασίσαμε λοιπόν με τους συναδέλφους να βάλουμε θέμα σχετικό με τα ριάλιτι και την επιρροή που ασκούν, και ψάξαμε σχετικό κείμενο. Υπάρχουν αρκετά κείμενα που ασκούν κριτική στο παιχνίδι και μάλιστα ενδιαφέροντα- ενδεικτικά αναφέρω ότι είχαμε διαβάσει κάποια αξιόλογα από την Εφημερίδα των Συντακτών. Ωστόσο, επειδή θέλαμε ένα κείμενο που δεν θα αναλύει τι γίνεται στο παιχνίδι -γιατί μπορεί κάποιο παιδί να μην το παρακολουθεί φυσικά και γιατί δεν ήταν αυτός ο στόχος μας- αλλά ένα κείμενο με τη μορφή δοκιμίου που να αποτελεί και τροφή για σκέψη, καταλήξαμε στο συγκεκριμένο. Αφαιρέσαμε κάποιες παραγράφους, διότι δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλο σε έκταση, ώστε να προλάβουν οι μαθητές να το διαβάσουν.

Τι ζητήσατε από τα παιδιά να αναλύσουν; Τι περιλάμβαναν οι ερωτήσεις;

Η μορφή των θεμάτων, ξέρετε, είναι πολύ συγκεκριμένη. Δε χωρούν πρωτοτυπίες. Ζητάμε περίληψη του κειμένου, μια ερώτηση κατανόησης, που στην περίπτωσή μας είναι μια ερώτηση με Σωστό-Λάθος. Δηλαδή, γράψαμε πέντε φράσεις για να πουν οι μαθητές αν είναι σύμφωνες με το περιεχόμενο του κειμένου. Οι υπόλοιπες ερωτήσεις είναι μορφολογικές-λεξιλογικές, δεν αφορούν δηλαδή το περιεχόμενο. Στο τέλος έχουμε το θέμα της παραγωγής λόγου, δηλαδή την έκθεση, θα λέγαμε. Να πούμε εδώ ότι το θέμα πρέπει να σχετίζεται με το κείμενο. Δηλαδή, επειδή θέλαμε να βάλουμε θέμα σχετικό με τα ριάλιτι, ψάξαμε ένα σχετικό κείμενο, που να μπορούν να το πυκνώσουν οι μαθητές μας. Το θέμα λοιπόν που ζητήθηκε ήταν να γράψουν με αφορμή τη φετινή επιτυχία του Survivor, ένα άρθρο για τη σχολική τους εφημερίδα στο οποίο θα αναφέρονται στα αποτελέσματα που έχουν τα ριάλιτι και γενικά τα ψυχαγωγικά και ενημερωτικά προϊόντα των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης στην πνευματική ανάπτυξη των νέων και στους τρόπους με τους οποίους θα έπρεπε οι νέοι να αντιμετωπίζουν τα προϊόντα αυτά. Το «τραγικό» λοιπόν ήταν που στο δικό σας τίτλο υπήρχε η λέξη survivor και στο θέμα η αρχή.

Πώς αντέδρασαν οι μαθητές όταν διάβασαν το θέμα και τις ερωτήσεις;
Πολύ χαλαρά. Δεν ζήτησαν ουσιαστικά διευκρινίσεις. Αρκετοί, μάλιστα, σήμερα μου είπαν ότι περίμεναν ένα τέτοιο θέμα. Ολόκληρη η πρώτη ενότητα του βιβλίου στη Β' Λυκείου αφορά την είδηση και τα μέσα ενημέρωσης. Υπάρχει μάλιστα και θέμα στο βιβλίο που αφορά τα ριάλιτι. Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια, επειδή δεν υπήρχε μεγάλη διάδοση, όπως την εποχή του Big Brother, προσωπικά δεν ασχολούμουν με αυτό. Αλλά, φέτος, όλοι οι συνάδελφοι ασχοληθήκαμε. Είναι λογικό.

Την επόμενη μέρα και αφού το θέμα της εξέτασης κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο, συζητήσατε με τα παιδιά για τον σάλο που προκλήθηκε;
Σήμερα, από το πρωί, στην αυλή και στην τάξη, τα παιδιά το αντιμετώπιζαν με χιούμορ. Τους έκανε εντύπωση που πήρε τέτοια έκταση και ρωτούσαν ποιος διαμαρτυρήθηκε. Εγώ, προσωπικά, έλεγα ότι όλο αυτό αποδεικνύει αυτό που λέγαμε όλη τη χρονιά: ότι δηλαδή κατασκευάζονται ειδήσεις εκ του μη όντος κι ότι πολλά Μέσα κάνουν τα πάντα στον βωμό του κέρδους. Να σας πω και κάτι άλλο: σήμερα τα παιδιά με πληροφόρησαν ότι και σε άλλα δύο σχολεία μπήκε αντίστοιχο θέμα. Οπότε σκέφτηκα ότι μπορεί το δημοσίευμα να αναφερόταν κάπου αλλού. Απλώς εγώ έτυχε να το δω και να θεωρήσω ότι αναφέρεται στο σχολείο μας. Κι έτσι να είναι, σε όποιο σχολείο κι αν τέθηκε ανάλογο θέμα, σίγουρα η σκοπιά των συναδέλφων θα είναι παρόμοια με τη δική μας. Επομένως κάναμε πολύ καλά που απαντήσαμε προς πάσα κατεύθυνση. Δεν γίνεται να δεχόμαστε επιθέσεις και να μην απαντάμε. Έχουμε ανεχτεί πάρα πολλά. Δεν γίνεται για όλα τα δεινά να φταίει ο εκπαιδευτικός, που ματώνει στην τάξη και που εδώ και τόσα χρόνια το δημόσιο σχολείο στηρίζεται μόνο στη φιλοτιμία του για να λειτουργήσει. Και από το μεσημέρι, πάρα πολλοί συνάδελφοι επικοινώνησαν μαζί μου διαδικτυακά και τηλεφωνικά και μου είπαν «μπράβο που αντιδράσατε».

Οι γονείς φάνηκαν υποστηρικτικοί σε αυτό;
Οι γονείς γενικά στο σχολείο μας μας στηρίζουν πάντα. Σήμερα έχουν επικοινωνήσει κάποιοι και έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους.

Δείτε, ακόμη, το απόσπασμα με τον Υποχθόνιο, από το ντοκιμαντέρ μας «Η Βιομηχανία της Ραπ στην Ελλάδα»

Προσπάθησε κάποιος από τους δημοσιογράφους που αποφάσισαν να αναπαράξουν την είδηση να επικοινωνήσει μαζί σας ώστε να μάθει τη δική σας πλευρά;
Εμείς στείλαμε από χτες άμεσα απάντηση. Το σάιτ που δημοσίευσε πρώτο την «είδηση», έβγαλε την απάντησή μας σήμερα, αφού την έστειλα για δεύτερη φορά. Ο συντάκτης πληροφορήθηκα ότι επικοινώνησε με συναδέλφους ρωτώντας για το θέμα και, όταν προφανώς αντιλήφθηκε ότι είναι καθόλα μέσα στην ύλη του μαθήματος, έγραψε μια απάντηση μάλλον άσχετη και άστοχη. Προφανώς δεν θα ασχοληθούμε περαιτέρω, διότι όποιος έχει την παραμικρή σχέση με την εκπαίδευση –μαθητής, γονιός, συνάδελφος- αντιλαμβάνεται. Έχουμε εξάλλου στείλει τα σχετικά μαζί με τα θέματά μας στον προϊστάμενό μας, στον σύμβουλό μας και στο συνδικαλιστικό μας όργανο.

Όμως, υπάρχει και κάποιος άλλος που επικοινώνησε. Το πρωί μας πήραν τηλέφωνο στο σχολείο από πρωινή «ενημερωτική» εκπομπή και ζητούσαν διακαώς να παρέμβουμε. Φυσικά δεν γίνεται -και μάλιστα εν ώρα εξετάσεων στο σχολείο- να παρεμβαίνουμε σε τέτοιας ποιότητας εκπομπές. Στείλαμε δύο μέιλ με τις εξηγήσεις μας, αλλά όχι φυσικά τα θέματα, όπως μας ζητούσαν. Ο τρόπος που παρουσιάστηκε το θέμα ήταν το λιγότερο φαιδρός, αλλά ούτε σε αυτό προτιθέμεθα να απαντήσουμε.

Έχετε συζητήσει με τα παιδιά γενικότερα το φαινόμενο των ριάλιτι; Σε γενικές γραμμές, παρακολουθούν ή έχουν μια κριτική στάση σε αυτό;
Ναι, όπως είπα και πριν, το συζητάμε στην ενότητα των Μέσων Ενημέρωσης. Τα παιδιά ξέρουν ότι τα ριάλιτι είναι σκουπίδια. Τουλάχιστον, τα περισσότερα παιδιά. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν παρακολουθούν φέτος, ας πούμε, το Survivor. Θεωρούν ότι είναι μόδα, ότι το βλέπουν όλοι και το συζητούν, είναι κάτι ανάλαφρο γι' αυτούς. Δεν το βλέπουν όλοι, αλλά το βλέπουν πάρα πολλοί. Ο δικός μας ρόλος είναι να τους βάλουμε να σκεφτούν και κάτι παραπάνω. Να προβληματιστούν πάνω στο ποιος κερδίζει από αυτό. Και γι' αυτό μου άρεσε το κείμενό σας. Μπορεί να μην είναι φιλοσοφική πραγματεία, αλλά είναι καλό κείμενο για προβληματισμό. Δεν γίνεται εξάλλου να βάζουμε πάντα στα παιδιά Παπανούτσο.

Ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το θέμα της εξέτασης από τα Μέσα, πιστεύετε ότι δείχνει έναν συντηρητισμό και στρουθοκαμηλισμό; Την ώρα που ένα τέτοιο παιχνίδι κάνει τόσο υψηλά νούμερα τηλεθέασης -σημάδι πως η κοινωνία ασχολείται με αυτό-, για κάποιο ακατανόητο λόγο «δεν πρέπει» να αναλύεται και δεν θεωρείται σοβαρό φαινόμενο.
Κοιτάξτε, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε από τα Μέσα δείχνει πολύ απλά αυτό που γράφω στην απάντηση: για τα «κλικ». Μόνο αυτό. Προφανώς και δεν τους ενδιαφέρει το επίπεδο της γνώσης που παρέχουμε, διότι αν τους ενδιέφερε θα έκαναν κάτι για την αναβάθμιση των δημοσιεύσεών τους. Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό στο να ζητηθεί από τους μαθητές να κρίνουν πώς επιδρά ένα ριάλιτι και γενικά ένα ενημερωτικό ή ψυχαγωγικό προϊόν των ηλεκτρονικών μέσων στην ανάπτυξή τους. Ίσα-ίσα. Απλώς, δεν γνώριζαν το θέμα και δεν θα μπορούσαν να το γνωρίζουν. Τα θέματά μας μένουν στο σχολείο. Άκουσαν ότι βάλαμε έκθεση για το Survivor. Και επειδή μόνο η λέξη αυτή αυξάνει την επισκεψιμότητα, δημιούργησαν το θέμα. Τόσο απλά.

Δεν πρόκειται λοιπόν για συντηρητισμό, καθόλου. Είναι το κυνήγι του κέρδους που προκάλεσε τη δημοσίευση και όλες τις δημοσιεύσεις τέτοιου τύπου. Για την έκταση που πήρε, προφανώς είμαστε υπεύθυνοι εμείς. Αν εμείς δεν απαντούσαμε, τώρα θα είχε ξεχαστεί. Αλλά, δεν γίνεται πια να μην αντιδρούμε. Μάλιστα, λέμε με τους συναδέλφους του χρόνου να ξεκινήσουμε κάπως έτσι την ενότητα για τα Μέσα Ενημέρωσης. Δείχνοντας πώς μπορεί μία λέξη από ένα θέμα εξετάσεων να γίνει είδηση σε όλα τα ηλεκτρονικά μέσα και πώς μπορούν να παρουσιάσουν ως είδηση το πιο ασήμαντο περιστατικό.

Προλάβατε να διορθώσετε γραπτά; Τι πιστεύουν τελικά τα παιδιά; Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτά τα προϊόντα;
Είναι αλήθεια ότι ασχολήθηκα πολύ με άλλα πράγματα από χτες, οπότε δεν πρόλαβα να δω πολλά. Ωστόσο, από όσο έχω δει και το υπαινίχθηκα και πιο πριν, τα παιδιά σε γενικές γραμμές έχουν συναίσθηση του τι βλέπουν. Ξέρουν δηλαδή ότι παρακολουθώντας ένα ριάλιτι δε διευρύνουν τους ορίζοντές τους, ότι απλώς «ξεχνιούνται». Λένε ότι χρειάζεται επιλογή στα μέσα που διαβάζουν και που παρακολουθούν, ότι πρέπει να έχουν κριτική σκέψη κλπ. Όλα αυτά βέβαια τα γράφουν επειδή τα λέμε μαζί, τα λένε στα φροντιστήρια, τα διαβάζουν στα βοηθήματα. Μη νομίζετε δηλαδή πως όλα τα παιδιά αντιλαμβάνονται πλήρως αυτά που γράφουν. Ωστόσο, εγώ είμαι πολύ αισιόδοξη. Θεωρώ ότι αρκετοί νέοι άνθρωποι θα γίνουν καλύτεροί μας. Δε χρειάζονται πολλοί για να αναμορφωθεί μια κοινωνία, για να ξυπνήσει. Οι λίγοι φτάνουν. Και ένας μαθητής μας να πάρει το μήνυμα κάθε χρονιά είναι ωφέλιμο, και δεν είναι μόνο ένας. Αλλά χρειάζεται κι εμείς να δίνουμε το παράδειγμα. Οι νέοι παραδειγματίζονται από αυτά που κάνουμε, όχι από αυτά που λέμε. Και γι' αυτό το λόγο δεν αφήσαμε αναπάντητη την ανάρτηση αυτήν. Γιατί, την άλλη μέρα που τα παιδιά θα μας ρωτούσαν τι το κακό κάναμε στις εξετάσεις και στα θέματά μας, δε θα αρκούσε να τους πούμε πως αυτά είναι ανυπόστατα. Δε γίνεται ως εκπαιδευτικοί να δίνουμε το παράδειγμα του «άσε, δεν πειράζει». Ήταν μια ανάρτηση που μας έθιγε ως σχολείο και ως δασκάλους και έπρεπε να απαντήσουμε. Έτσι δείχνουμε πως, αν κάτι δε μας αρέσει, αν κάποιος μας αδικεί, αντιδρούμε, οφείλουμε να αντιδράσουμε.

Περισσότερα από το VICE

H Συγκλονιστική Ιστορία του Γκάνγκστερ που Ξόδεψε Πάνω από ένα Εκατομμύριο Ευρώ σε Ναρκωτικά

Μιλήσαμε με τον Λάζαρο που Παραιτήθηκε Επειδή του Ζήτησαν να Φτιάξει μια Τούρτα με Σβάστικα

Ο Δημήτρης Πουλικάκος Διηγείται τις Ζωές του, από τα Στριπτιτζάδικα της Αγγλίας Μέχρι τα Μάταλα και τη Φυλακή