Μια Ψυχολόγος Εξηγεί πώς Σταματάει Κανείς την Ψυχοθεραπεία

Υπάρχει μία στιγμή στην ψυχοθεραπεία, που για πολλούς είναι δύσκολο να την αντιμετωπίσουν. Είναι η στιγμή που νιώθεις ότι η διαδικασία δεν αποδίδει άλλο ή ότι ο ψυχοθεραπευτής σου δεν σου κάνει πια και θες να σταματήσεις τις θεραπείες. Πώς διαχειρίζεται κανείς αυτές τις στιγμές; Πόσο χρόνο μπορεί να διαρκέσει ένας κύκλος ψυχοθεραπείας; Με ποιανού απόφαση πρέπει να σταματήσει και τι γίνεται όταν νιώθεις ότι ο ψυχοθεραπευτής σου βλέπει σε εσένα μόνο λεφτά; Η Μαρία-Δανάη Γκελερή, Κλινική Ψυχολόγος MSc, ψυχοθεραπεύτρια συνεργάτιδα Άερτον-ψυχολογικές υπηρεσίες, απαντά σε κάποιες δύσκολες ερωτήσεις γύρω από ένα ζήτημα που αρκετοί έχουν ταμπού να το ανοίξουν μέσα στο δωμάτιο της ψυχοθεραπείας.

VICE: Για ποιους λόγους πρέπει να σταματάει κάποιος την ψυχοθεραπεία;
Μαρία-Δανάη Γκελερή: Πολλοί λόγοι μπορεί να οδηγήσουν κάποιον να σταματήσει τη θεραπεία. Μια τέτοια απόφαση μπορεί να σχετίζεται με το ότι οι στόχοι που είχε θέσει έχουν ολοκληρωθεί και επιτευχθεί, με το ότι αισθάνεται ότι έχει λάβει μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία τα απαραίτητα εφόδια που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τα μελλοντικά προβλήματα. Ένας άλλος σημαντικός λόγος για να σταματήσει κανείς την ψυχοθεραπεία, είναι επειδή μπορεί να μην έχει αποτέλεσμα και ο ίδιος αισθάνεται ότι δεν κερδίζει όσα θα ήθελε. Αντίστοιχα, μπορεί να υπάρχει έλλειψη κινήτρου από την πλευρά του θεραπευόμενου. Υπάρχουν φυσικά και λόγοι που σχετίζονται με τους ίδιους τους ψυχοθεραπευτές όπως το ότι ο ψυχολόγος μπορεί να μην είναι ο κατάλληλος για τον συγκεκριμένο θεραπευόμενο ή η ύπαρξη αντιεπαγγελματικής συμπεριφοράς και η παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας.

Υπάρχει χρονικό όριο με βάση το οποίο πρέπει να διαρκεί η ψυχοθεραπεία;
Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την φύση του προβλήματος του ασθενή και την φύση του αιτήματός του. Είναι σημαντικό να γίνεται ένας εξατομικευμένος σχεδιασμός, δηλαδή να γίνεται η προσαρμογή της θεραπείας στα δεδομένα του ασθενή, στον δικό του τρόπο και στον δικό του ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για το οποίο «θα πρέπει» να κάνει κανείς ψυχοθεραπεία, αφού ανάλογα με τα θέματα που ανακύπτουν γίνεται επαναξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός του γενικότερου στόχου. Σημαντικό ρόλο για την διάρκεια της ψυχοθεραπείας παίζει φυσικά και η προσέγγιση του εκάστοτε ψυχοθεραπευτή. Για παράδειγμα, στην ψυχοδυναμική προσέγγιση, οι θεραπευτές θεωρούν ότι η αλλαγή επέρχεται μετά από αρκετές συνεδρίες και επομένως η ψυχοθεραπεία μπορεί να κρατήσει αρκετά χρόνια. Από την άλλη στη Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεία (CBT), που είναι μοντέλο θεραπείας βραχείας διάρκειας, η θεραπεία για μια συγκεκριμένη ψυχική ασθένεια ορίζεται στους 6 μήνες. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό ο ασθενής να ενημερώνεται από την αρχή για την ενδεχόμενη διάρκεια.

Μπορεί να είναι και με δική μας πρωτοβουλία ή πρέπει να είναι με του ψυχοθεραπευτή η απόφαση να σταματήσουμε;
Πολύ συχνά οι θεραπευόμενοι φαίνεται να βασανίζονται για καιρό με την σκέψη της διακοπής της ψυχοθεραπείας, είτε επειδή μπορεί να αισθάνονται βάρος με την απόφαση τους καθώς φοβούνται ότι θα παρεξηγηθεί από τον θεραπευτή είτε επειδή σκέφτονται ότι η απόφαση αυτή μπορεί να ληφθεί μόνο από τον ψυχοθεραπευτή εφόσον εκείνος είναι ο ειδικός. Στην πραγματικότητα η απόφαση αυτή αφορά και τα δύο μέλη της ψυχοθεραπευτικής σχέσης και είναι κάτι που πρέπει από κοινού να συζητήσουν.

Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι μπορεί να έχει ολοκληρωθεί η ψυχοθεραπεία, αλλά ο ψυχοθεραπευτής του τον κρατάει για οικονομικούς λόγους. Πώς το διαχειριζόμαστε κάτι τέτοιο;
Σε περίπτωση που όντως συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε έχουμε να κάνουμε με μια επικίνδυνη πρακτική από την πλευρά του επαγγελματία ψυχικής υγείας, αφού γίνεται κατάχρηση της θεραπευτικής σχέσης που οδηγεί στην εκμετάλλευση του θεραπευόμενου και φυσικά υπάρχει και παράβαση τόσο του θεραπευτικού συμβολαίου στα πλαίσια του οποίου είχε οριστεί και η διάρκεια της συνεργασίας όσο και του Κώδικα Δεοντολογίας.

Από την άλλη αν αυτό αποτελεί απλά μια αίσθηση του ίδιου του θεραπευόμενου, χωρίς να υπάρχουν σχετικές ενδείξεις, τότε είναι σημαντικό να το φέρει στην θεραπευτική σχέση και να το συζητήσει με τον θεραπευτή του, ώστε να το επεξεργαστούν και να το επιλύσουν στα πλαίσια της συνεδρίας.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αρκετοί όταν αποφασίζουν να σταματήσουν, απλά δεν ξαναεπικοινωνούν με τον ψυχοθεραπευτή. Ποια είναι η σωστή πρακτική διακοπής;
Κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να συνεχίσει την ψυχοθεραπεία παρά τη θέλησή του. Ωστόσο είναι σημαντικό όταν κάποιος θέλει να σταματήσει, να επικοινωνεί με τον ψυχοθεραπευτή, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να συζητηθούν οι λόγοι για αυτή την απόφαση και να εξεταστεί το ενδεχόμενο εναλλακτικών (νέοι στόχοι, εναλλακτικές τεχνικές ή ακόμα και παραπομπή σε άλλον επαγγελματία). Αν παρόλα αυτά η απόφαση είναι οριστική, τότε χρήσιμο είναι να δοθεί ένα περιθώριο μερικών συνεδριών με σκοπό τον απολογισμό της δουλειάς που έχει γίνει.

Δημιουργούνται σχέσεις εξάρτησης με τον ψυχοθεραπευτή μας;
Η ψυχοθεραπευτική σχέση είναι πολύ ιδιαίτερη και στο πλαίσιό της, είναι αναπόφευκτο να υπάρξει μια εγγύτητα από την πλευρά του θεραπευόμενου προς τον ψυχοθεραπευτή. Η ενσυναισθητική στάση του ψυχοθεραπευτή, η αποδοχή, η κατανόηση και η στήριξη είναι σημαντικά στοιχεία που μπορεί να λείπουν από την καθημερινότητα και από τις μέχρι τότε εμπειρίες του ατόμου που ζητάει βοήθεια. Επιπλέον, τα όσα επεξεργαζόμαστε στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας είναι λεπτά ζητήματα και είναι πιθανόν το άτομο να αποδίδει την καλύτερη διαχείριση τους στη συνθήκη ή στον θεραπευτή και αυτό να τον κάνει να πιστεύει ότι χωρίς αυτόν/ή δεν θα τα καταφέρει. Όλα αυτά μπορεί να συνδέονται με μια μορφή εξάρτησης που θα μπορούσε να υπάρξει, αλλά δεν αποτελεί τον κανόνα. Από την άλλη σε ορισμένα στάδια η εξάρτηση από τον ψυχοθεραπευτή είναι προβλεπόμενη, ασφαλής και υγιής και μπορεί να οδηγήσει τον θεραπευόμενο στην ανεξαρτησία του, που είναι άλλωστε και ο τελικός στόχος.

Πώς το καταλαβαίνουμε;
Αυτό μπορεί να εκφραστεί από τον δισταγμό του θεραπευόμενου να τερματίσει τη θεραπεία, να θέσει νέους στόχους, να ασχοληθεί με τους υπάρχοντες, από τη γενικότερη δηλαδή αδυναμία του να προχωρήσει. Άλλες ενδείξεις μπορεί να είναι το ότι ο θεραπευόμενος παραδίδει την εξουσία για τη λήψη αποφάσεων στον ψυχοθεραπευτή, ότι αναζητά διαρκώς την επιβεβαίωση του ή ότι παραλύει σε περίπτωση απουσίας του ψυχοθεραπευτή ή διακοπής των συνεδριών στη διάρκεια π.χ. των καλοκαιρινών διακοπών.

Πώς καταλαβαίνουμε τελικά αν θέλουμε να σταματήσουμε την ψυχοθεραπεία ή απλά να αλλάξουμε ψυχοθεραπευτή;
Αν ο λόγος που διακόπτουμε την ψυχοθεραπεία είναι ότι νιώθουμε πώς ο συγκεκριμένος ψυχοθεραπευτής δεν μας καλύπτει, πως δεν μας καταλαβαίνει, νιώθουμε πως βρισκόμαστε σε ένα αδιέξοδο θεραπευτικά και ότι δεν γίνεται καμία πρόοδος προς τους στόχους που έχουμε θέσει τότε ίσως χρειάζεται να αναζητήσουμε μια διαφορετική οπτική. Υπάρχει πάντα η περίπτωση να μην μας ταιριάζει ο ψυχοθεραπευτής που διαλέξαμε, και αυτό είναι κάτι που δεν σχετίζεται με τα επαγγελματικά του προσόντα. Μπορεί απλά να μην είναι ο κατάλληλος για εμάς ή μπορεί η προσέγγιση που ακολουθεί να μην μας ταιριάζει. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά μοντέλα ψυχοθεραπείας και ίσως μια αλλαγή να μας βοηθούσε να βρούμε αυτή την ισχυρή θεραπευτική συμμαχία που θα μας οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων μας. Άλλωστε, η επιλογή του κατάλληλου θεραπευτή είναι μια δύσκολη διαδικασία και χρειάζεται χρόνο και σωστή πληροφόρηση.

Περισσότερα από το VICE

Persa & Jessy: Δύο Ντομινατρίξ που Κάνουν BDSM Tour στην Ελλάδα

Αστυνομικοί Από την Ευρώπη θα Διαδηλώσουν με τις Στολές τους στο Pride Θεσσαλονίκης «Δεν Είναι μία Δουλειά που Κάνεις Μέχρι τα 75» - Μια Ελληνίδα Σεξεργάτρια στη Γερμανία