Τι Μπορεί να Μάθει η Ελλάδα Από το Βρετανικό #Metoo

Το VICE Greece δίνει βήμα σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άτομα, με τη δημιουργία της στήλης «Ρισπέκτ», στην οποία κάθε εβδομάδα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα με τα οποία καταπιάνονται και αξίζουν την προσοχή όλων.

Το συγκεκριμένο άρθρο είναι με αφορμή το online training της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, του British Council και του Ιδρύματος Μποδοσάκη “Promoting gender equality in the workplace” και το υπογράφουν οι Sam Smethers, Chief Executive, Fawcett Society (2015-2020), freelance campaigner and communications professional και η Στέλλα Κάσδαγλη, συγγραφέας και συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women On Top για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία.

Τον Οκτώβριο του 2018 ο βρετανικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός Fawcett Society, που πήρε το όνομά του από τη σουφραζέτα Millicent Garrett Fawcett και, εδώ και πάνω από 150 χρόνια, κάνει σοβαρή δουλειά για να φέρει ουσιαστικές και μακροπρόθεσμες συστημικές αλλαγές σε θέματα που έχουν να κάνουν με την έμφυλη ισότητα και τα δικαιώματα των γυναικών, δημοσίευσε μια αναφορά με τίτλο «Το #MeToo έναν χρόνο μετά: τι έχει αλλάξει»;

Έναν χρόνο νωρίτερα, στις 15 Οκτωβρίου του 2017, η ηθοποιός Alyssa Milano είχε ανεβάσει το θρυλικό πλέον tweet με τις λέξεις “me too”, που αναβίωσε την προγενέστερη πρωτοβουλία της ακτιβίστριας Tarana Burke και γέννησε ένα παγκόσμιο διαδικτυακό κίνημα για την εξάλειψη της σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης των γυναικών στον χώρο της εργασίας.

 Γυναίκες σε όλο τον κόσμο άρχισαν να μοιράζονται τις ιστορίες τους και το ομώνυμο hashtag και οι αναρτήσεις τους πυροδότησαν συζητήσεις, ανέδειξαν ένα διαχρονικό και διάχυτο πρόβλημα, έθεσαν υπό αμφισβήτηση βαθιά ριζωμένα στερεότυπα και άνοιξαν τον δρόμο για νομοθετικές και δομικές αλλαγές για την προστασία των γυναικών από παραβιαστικές συμπεριφορές στον χώρο της δουλειάς τους.

Ή, τουλάχιστον, αυτό ελπίζαμε και ελπίζουμε ακόμα.

Επειδή, όμως, οι κοινωνικές αλλαγές δεν αξιολογούνται (μόνο) με βάση την ελπίδα, η Fawcett Society αποφάσισε να πάρει χαρτί και μολύβι και να μετρήσει, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια, ποιος ήταν ο πραγματικός αντίκτυπος του #MeToo, τουλάχιστον στη Βρετανία.

H Sam Smethers, σύμβουλος αντίκτυπου σε βρετανικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, με μεγάλη εμπειρία στη νομοθετική μεταρρύθμιση και τη συνηγορία για θέματα έμφυλης ισότητας, ήταν εκείνη που μοιράστηκε τη συγκεκριμένη έρευνα με ελληνικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις στη σειρά σεμιναρίων “Promoting Gender Equality in the Workplace”. Τα σεμινάρια διοργάνωσε τον περασμένο Φεβρουάριο η Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα σε συνεργασία με το British Council και το ‘Ιδρυμα Μποδοσάκη. Με αφορμή την έρευνα, αλλά και τα πρόσφατα γεγονότα στη Βρετανία –τη δολοφονία της Sarah Everard, τις εκτεταμένες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και τις καταγγελίες για σεξουαλική βία και παρενόχληση σε σχολεία και πανεπιστήμια της χώρας- η Smethers επισημαίνει: «Όπως βλέπουμε στην Ελλάδα, αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο, το #MeToo δεν σταματάει εδώ. Βρισκόμαστε, άλλωστε, ακόμα στην αρχή της διαδρομής που έχουμε να καλύψουμε για να εξαλειφθεί η σεξουαλική βία κατά των γυναικών».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Fawcett Society, έναν χρόνο μετά την έκρηξη του #MeToo, το 36% των γυναικών και ανδρών δήλωναν ότι είχαν ακούσει για την εκστρατεία και μπορούσαν να αναφέρουν με ακρίβεια τους στόχους της. Η εκστρατεία αυτή είχε ενθαρρύνει έναν σημαντικό αριθμό ατόμων να αναθεωρήσουν κάποια από τα πιστεύω τους: το 38% των ανθρώπων στη Βρετανία συμφωνούσαν τότε ότι ο χρόνος που μεσολάβησε τους είχε κάνει να αλλάξουν γνώμη σε σχέση με συμπεριφορές που θεωρούσαν παλιότερα αποδεκτές. Επίσης, το 31% των ερωτώμενων δήλωνε ότι είχε κάνει κάποιου είδους συζήτηση περί σεξουαλικής παρενόχλησης με άτομο διαφορετικού φύλου (αν και μόνο το 28% των ανδρών είχαν κάνει οποιαδήποτε συζήτηση με άλλους άνδρες). Και φαίνεται ότι οι συζητήσεις αυτές είχαν φέρει τα δικά τους αποτελέσματα: το 58% των νέων ανδρών δήλωναν πλέον πιο πρόθυμοι να αντιπαρατεθούν με κάποιον λόγω μιας συμπεριφοράς ή ενός σχολίου που θεωρούσαν απαράδεκτο.

VICE Video: Η Βία στις Σχέσεις

Εντούτοις, με βάση την έρευνα, ήταν πολύ λιγότεροι οι μεγαλύτεροι άνδρες που δήλωσαν ότι έχουν αλλάξει τη δική τους συμπεριφορά λόγω της εκστρατείας. Συζητάμε, βέβαια, για την ίδια κατηγορία ανδρών που κατέχει (στη Βρετανία, όπως και στην Ελλάδα) τα μεγαλύτερα ποσοστά εξουσίας - εξουσίας που παίζει πάντοτε σημαντικό ρόλο στη δυναμική των περιστατικών σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης, όπως αποδεικνύεται από τις περιπτώσεις που έρχονται στο φως καθημερινά και σε όλο τον κόσμο και από τις περιπτώσεις που γνωρίζουμε εμπειρικά και από πρώτο χέρι.

Fast forward στην Ελλάδα του 2021: τέσσερα χρόνια μετά από εκείνο το tweet, η Ελλάδα έζησε για μερικές εβδομάδες το δικό της #MeToo - τις καταγγελίες και τον διάλογο που μας σόκαραν (όχι όλους/ες), μας έκαναν να αισιοδοξούμε (όχι όλους/ες) και ταυτόχρονα να αγωνιούμε και να αναρωτιόμαστε για το πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι στη χώρα μας η αλλαγή που ένα τέτοιο σύγχρονο κοινωνικό κίνημα μπορεί να φέρει. Με άλλα λόγια: τι πρέπει να γίνει εδώ για να έχει και η Ελλάδα να δείξει μια μετρήσιμη μετακίνηση στις δύσκολες συζητήσεις, τις πεποιθήσεις και τις συμπεριφορές μας;

Πρώτα, η μέτρηση. Χρειάζεται να βρούμε προσβάσιμους και αξιόπιστους τρόπους για να μετρήσουμε την όποια αλλαγή συμβαίνει, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, στην κοινωνία μας χάρη στο θάρρος κάποιων γυναικών και την ακούραστη προσπάθεια άλλων.

Δεύτερον, πολλή δουλειά. «Πρόκειται για ένα δύσκολο έργο», αναφέρει η Sam Smethers, «αλλά δεν θα πρέπει να μας τρομάζουν οι προκλήσεις αυτές. Η αλληλεγγύη που νιώθουμε απέναντι στις γυναίκες όλου του κόσμου μόνο ενισχυμένη θα βγει από αυτή τη διαδικασία - και η αλλαγή έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει. Απλώς, η αλλαγή δεν είναι μια ευθεία γραμμή: αντιμετωπίζουμε αντιδράσεις και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένες γι’ αυτές».

Το συμπέρασμα της Fawcett Society από την αναφορά του 2018 ήταν ότι η βρετανική κοινωνία έχει δρόμο ακόμα μπροστά της για να εξασφαλίσει την ισότητα και την ασφάλεια των γυναικών. Ότι χρειάζεται πιο συμπεριληπτική και σύγχρονη νομοθεσία, περισσότερη λογοδοσία από την πλευρά των εργοδοτών και των επιχειρήσεων, καλύτερα μέτρα πρόληψης, μεγαλύτερη διαφάνεια, πιο στοχευμένη και σύγχρονη σχολική εκπαίδευση στα ζητήματα του σεβασμού και της αυτοδιάθεσης, καλύτερη συλλογή δεδομένων σε ό,τι αφορά τα εγκλήματα κατά των γυναικών και πιο αποτελεσματική επιμόρφωση των αστυνομικών και άλλων λειτουργών που εμπλέκονται στη διαχείριση των περιστατικών βίας και παρενόχλησης.

Θα ήταν τουλάχιστον ουτοπικό να πιστεύουμε ότι εμείς μπορούμε να τα καταφέρουμε με οτιδήποτε λιγότερο από αυτά.

Περισσότερα από το VICE

Συγκεντρώσαμε τις πιο Άκυρες Ελληνικές Συμμετοχές Ever στη Eurovision

Φωτογραφίες Από τη Γάζα Δείχνουν μια Όχι και Τόσο Γνωστή Πλευρά της Ιστορίας της

«Δεν θα Νιώθαμε Άνετα να Βρισκόμαστε σε μια Σκηνή και ο Κόσμος να Είναι σαν να Πήγε να Δει Όπερα»

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.