Υπόθεση Λουκμάν: Η Πρώτη Καταδίκη για Δολοφονία με Ρατσιστικό Κίνητρο

Διαβάστε τη συνέντευξη με τον δικηγόρο της οικογένειας του Σαχζάτ Λουκμάν, Θανάση Καμπαγιάννη στις 23 Απριλίου 2013.

Ξημερώματα της 17ης Ιανουαρίου του 2013, ο 27χρονος Σαχζάτ Λουκμάν δολοφονείται στα Πετράλωνα πηγαίνοντας με το ποδήλατό του στην λαϊκή, όπου εργάζεται. Ένα χρόνο μετά οι δύο δράστες, Διονύσης Λιακόπουλος και Χρήστος Στεργιόπουλος κρίνονται ομόφωνα ένοχοι για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση κι από κοινού, της οπλοφορίας, της οπλοχρησίας, της παράνομης οπλοκατοχής και της αποδοχής προϊόντος εγκλήματος, χωρίς την αναγνώριση ελαφρυντικών.

Το δικαστήριο αποφασίζει ομόφωνα την ενοχή για τη δολοφονία του 27χρονου εργάτη υιοθετώντας την πρόταση της Εισαγγελέως Έδρας, η οποία είχε ζητήσει με την αγόρευση της την καταδίκη τους, προβάλλοντας τα ρατσιστικά κίνητρα του εγκλήματος.

Το VICE επικοινώνησε με τον δικηγόρο της πολιτικής αγωγής, Θανάση Καμπαγιάννη με αφορμή την υπόθεση.

VICE: Η υπόθεση μπήκε στο δικαστήριο από τις διωκτικές και δικαστικές αρχές ως ένα τυχαίο περιστατικό δι' ασήμαντον αφορμή και τελικά καταδικάστηκε ως ένα προμελετημένο εν ψυχρώ ρατσιστικό έγκλημα. Πώς φτάσαμε σε αυτήν την ανατροπή;
Θανάσης Καμπαγιάννης: Το βράδυ της 16ης με 17ης Ιανουαρίου του 2013 ένας Πακιστανός εργάτης 27 χρονών ξεκινάει όπως και κάθε πρωί με το ποδήλατό του να πάει στη δουλειά του. Από το Περιστέρι στα Πετράλωνα. Εκείνο το βράδυ συναντιέται με δύο νεαρούς ημεδαπούς άντρες πάνω σε ένα μηχανάκι, οι οποίοι είναι ένοπλοι, έχουν δύο στιλέτα πεταλούδα, του επιτίθενται και τον δολοφονούν αφήνοντάς τον να πεθάνει στο δρόμο στην Τριών Ιεραρχών στα Πετράλωνα. Επειδή ένα ζευγάρι ανοίγει το παράθυρό του και ακούει το περιστατικό και δίνει την περιγραφή των δραστών μετά από λίγη ώρα συλλαμβάνονται με το μηχανάκι τους στο Σύνταγμα. Βρίσκονται με τα στιλέτα πάνω τους και είναι εκείνοι που δολοφόνησαν τον Σαχζάτ Λουκμάν. Όταν γίνεται η έρευνα στα σπίτια τους βρίσκουν ένα ολόκληρο οπλοστάσιο από στιλέτα, μαχαίρια, σιδερογροθιές, όλο το τυπικό οπλοστάσιο της Χρυσής Αυγής, όπως το ξέρουμε μετά τη δολοφονία του Φύσσα, και στο σπίτι του ενός, του Λιακόπουλου βρίσκεται προεκλογικό υλικό της Χρυσής Αυγής- 120 φυλλάδια, αυτοκόλλητα, δύο αφισσάκια. Αυτά είναι τα πραγματικά περιστατικά του τι συνέβη εκείνο το βράδυ.

Από την πρώτη στιγμή οι δράστες προσπαθούν να εμφανίσουν τη συγκεκριμένη δολοφονία ως έναν διαπληκτισμό. Προσπαθούν δηλαδή να συγκαλύψουν τον ρατσιστικό χαρακτήρα, τα κίνητρά τους, λέγοντας ότι ήταν ένας απλός τσαμπουκάς του δρόμου, όπου ο Λουκμάν τους έκοψε το δρόμο με το ποδήλατό του, αυτοί κατέβηκαν και έγινε ό, τι έγινε. Μετά αυτός ο ισχυρισμός εμπλουτίζεται όλο και περισσότερο, στην ουσία εμφανίζοντας ότι αυτοί ήταν οι αμυνόμενοι και ο Λουκμάν ο επιτιθέμενος και γι' αυτό το λόγο αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν τα μαχαίρια που είχαν πάνω τους για ασφάλεια.

Το σκανδαλώδες στη συγκεκριμένη υπόθεση δεν είναι ότι αυτός ήταν ο ισχυρισμός των κατηγορουμένων. Γενικά τέτοιου είδους πράγματα λέγονται σε αυτές τις ιστορίες, πόσο μάλλον από φασίστες, που εμφανίζονται πάντα ως θύματα ενώ είναι οι θύτες. Το σκανδαλώδες ήταν ότι οι ίδιες οι διωκτικές και δικαστικές αρχές υιοθέτησαν αυτόν τον ισχυρισμό. Η ΕΛ.ΑΣ. ποτέ δεν διερεύνησε το ρατσιστικό κίνητρο. Ο υπουργός ΠΡΟ.ΠΟ, Νίκος Δένδιας, αναφέρθηκε στη συγκεκριμένη δολοφονία ως μεμονωμένο περιστατικό. Οι δικαστικές αρχές που έστειλαν την συγκεκριμένη υπόθεση στο ακροατήριο, υιοθέτησαν τον ισχυρισμό των κατηγορούμενων. Το βούλευμα μιλούσε για διαπληκτισμό δια ασήμαντον αφορμή.

Από τη δική μας την πλευρά ως πολιτική αγωγή μαζί με την οικογένεια, μιλούσαμε από την πρώτη στιγμή ότι αυτό είναι ένα τυπικό ρατσιστικό έγκλημα. Ότι στην πραγματικότητα οι συγκεκριμένοι τύποι βγήκαν από το σπίτι τους για να στήσουν καρτέρι και να σκοτώσουν. Γι΄αυτό το λόγο ήταν ένοπλοι. Έψαχναν κάποιον αλλοδαπό να βρουν και να σκοτώσουν, κάποιον σκουρόχρωμο Πακιστανό σε κάποιο ερημικό σημείο που να μην έχει κόσμο. Άρα ήταν ένα τυπικό ρατσιστικό φασιστικό έγκλημα.

Η νίκη της υπόθεσης κι αυτό το οποίο συνιστά την επιτυχία, είναι ότι σε αυτόν μας τον ισχυρισμό ήρθε και ευθυγραμμίστηκε τόσο η εισαγγελέας με την αγόρευσή της που για πρώτη φορά πανηγυρικά και η ίδια παραδέχτηκε και δήλωσε ότι το συγκεκριμένο έγκλημα έχει για κίνητρο τη διαφορετικότητα του θύματος, και φυσικά το ίδιο το δικαστήριο, το οποίο δικαίωσε πλήρως την οικογένεια. Η απόφασή του ήταν ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά συναυτουργία που συναυτουργία σημαίνει κοινή απόφαση των δύο και κοινή εκτέλεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση και χωρίς την αναγνώριση κανενός ελαφρυντικού, που σημαίνει την αυστηρότερη δυνατή ποινή που μπορεί να υπάρχει. Σημαίνει καθαρά ισόβια. Γι' αυτό το λόγο το δικαστήριο ήταν επιτυχημένο. Όχι γιατί κάποιοι άνθρωποι δολοφόνησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν. Αυτό από τη στιγμή που τους έπιασαν μπορεί και να συνέβαινε. Αλλά το γεγονός ότι το δικαστήριο παραδέχτηκε ότι αυτό το πράγμα δεν είναι ένα τυχαίο περιστατικό. Δεν ήταν ένας διαπληκτισμός δι' ασήμαντον αφορμή, αλλά τα κίνητρα των δραστών ήταν ρατσιστικά.

VICE: Η οικογένεια του Λουκμάν δήλωσε ότι αυτή είναι μία πρώτη δικαίωση κι ότι αυτό που θέλει είναι και την καταδική των ηθικών αυτουργών.
Η οικογένεια μιλάει συνεχώς για μία πρώτη δικαίωση. Δεν μιλάει για μία οριστική δικαίωση. Μιλάμε για μία πρώτη δικαίωση γιατί αυτό που συνέβη σε αυτήν την φάση είναι ότι οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας του παιδιού τους, οι δράστες αυτής της δολοφονίας θα πάνε ισόβια στη φυλακή. Εμείς ζητάμε την τιμωρία και των ηθικών αυτουργών όλων αυτών των εγκλημάτων φασιστικής και ρατσιστικής βίας. Και όταν μιλάμε για ηθικούς αυτουργούς, φυσικά μιλάμε για την ηγεσία της Χρυσής Αυγής, η οποία απελευθέρωσε στην πραγματικότητα και νομιμοποίησε όλη αυτήν την ρατσιστική και φασιστική βία. Όπλισε τα χέρια δεκάδων δολοφόνων που σήκωσαν τα μαχαίρια τους ενάντια σε μετανάστες, ενάντια σε αντιφασίστες, όπως ήταν ο Παύλος Φύσσας το Σεπτέμβρη του 2013, που είναι η πιο εμβληματική περίπτωση. Κι άρα το αίτημα των γονέων είναι όσο το δυνατόν να φτάσουμε πιο ψηλά στην τιμωρία των ηθικών αυτουργών και προφανώς αυτό σημαίνει την καταδίκη των ηγετών της Χρυσής Αυγής, του Μιχαλολιάκου, του Κασιδιάρη, του Παναγιώταρου.

VICE: Στην δήλωση που έκανες ανέφερες ότι αν η πολιτεία είχε πράξει τα στοιχειώδη μετά τη δολοφονία Λουκμάν τον Γενάρη του 2013, τότε το πιθανότερο είναι ότι σήμερα ο Παύλος Φύσσας θα ήταν ζωντανός. Παράλληλα όμως όλο αυτό που συνέβη μετά τη δολοφονία του Φύσσα βοήθησε ώστε να παρθεί αυτή η απόφαση για τον Λουκμάν;
Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Μετά τη σύλληψη των ηγετών της Χρυστής Αυγής το Σεπτέμβριο του 2013, έχουμε μία μεγάλη αλλαγή, μια αλλαγή που δεν πρέπει να την υποτιμάμε. Αυτό το πράγμα φάνηκε και στην δημοσίευση των στοιχείων ρατιστικής βίας που έγινε πριν από λίγες ημέρες από το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, το οποίο εντόπισε πως μετά τη σύλληψη της Χρυσής Αυγής υπήρχε μία μεγάλη μείωση των αντίστοιχων εγκλημάτων. Αυτό αποδεικνύει κι αντίστροφα το πόσο πολύ το χάιδεμα της Χρυσής Αυγής όλα τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε στη γιγάντωση της ρατιστικής βίας. Παράλληλα εξηγεί αυτό που έκανε η οικογένεια του Λουκμάν από την πρώτη στιγμή, να συνδέει δηλαδή εξ αρχής τη δολοφονία και με άλλες δολοφονίες της Χρυσής Αυγής κι έπειτα με τη δολοφονία του Φύσσα. Αυτό που έλεγε η οικογένεια είναι ότι αν μετά τη δολοφονία του Λουκμάν είχε υπάρξει αυτή η αντίδραση, η οποία υπήρξε τον Σεπτέμβρη του 2013 μετά τη δολοφονία του Φύσσα, στην πραγματικότητα πάρα πολλά θύματα ρατσιστικής βίας δεν θα ήταν θύματα και θα ήταν ζωντανοί, κι ένας από αυτούς είναι ο Παύλος Φύσσας.

VICE: Αυτό που ακούστηκε κατά τη διάρκεια της δίκης στις καταθέσεις είναι ότι εκτός του ρατιστικού χαρακτήρα, είναι ένα έγκλημα με ταξικό πρόσημο. Ο Λουκμάν δεν ήταν ένας άραβας μεγιστάνας αλλά ένας εργάτης που πήγαινε το πρωί στη δουλειά του με το ποδήλατό του.
Στην ακροαματική διαδικασία προσπαθήσαμε να φέρουμε μάρτυρες οι οποίοι θα εξηγούσαν τι είναι αυτό το πράγμα που λέμε ρατσιστική βία. Τι είναι το ρατιστικό έγκλημα. Και ήταν πραγματικά πολλοί μάρτυρες που είναι ειδήμονες κι επιστήμονες σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα. Αυτό το οποίο βγήκε πολύ καθαρά από την εξέταση είναι ότι βασικό χαρακτηριστικό της ρατσιστικής βίας είναι ότι δεν είναι μία βία που είναι γενικά κι αόριστα ξενοφοβική. Δεν έχει να κάνει δηλαδή με τον φόβο απέναντι σε κάποιον που είναι ξένος γενικά. Τα ρατσιστικά εγκλήματα είναι εγκλήματα ταξικά. Είναι ένα εργατικό στην συντριπτική του πλειοψηφία πρόβλημα. Και φαίνεται αυτό γιατί δεν καταμετρούνται από τα δίκτυα καταγραφής ρατσιστικής βίας εγκλήματα σε πλούσιες περιοχές. Δεν καταμετρούνται εγκλήματα σε βάρος μεταναστών που είναι ευκατάστατοι ή πλούσιοι. Τα εγκλήματα ρατσιστικής βίας είναι εγκλήματα που συμβαίνουν σε φτωχές περιοχές, κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, και θύματά τους είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία οικονομικοί μετανάστες και πρόσφυγες, που είναι εργάτες. Άρα και στην περίπτωση του Λουκμάν ήταν σαφές πως εκτός από ρατσιστικό ήταν και ταξικό έγκλημα. Κι ο συμβολισμός είναι τεράστιος. Ο Λουκμάν δολοφονήθηκε στις 3.30 το πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά του στη λαϊκή.

VICE: Κάθε φορά έξω από τα δικαστήρια υπήρχαν συγκεντρώσεις αλληλεγγύης. Πόσο καταλυτική ήταν η παρουσία των αντιφασιστών και η κινητοποίηση που έγινε με τους γονείς του Λουκμάν;
Καταλυτική πρώτα και κύρια ήταν η παρουσία των γονέων. Η κίνηση ματ του αντιφασιστικού και αντιρατσιστικού κινήματος και των οργανώσεων που σήκωσαν το βάρος, κυρίως της Πακιστανικής Κοινότητας και της ΚΕΕΡΦΑ, ήταν το γεγονός ότι ήρθαν στην Ελλάδα οι γονείς. Αυτό πραγματικά άλλαξε τα δεδομένα κι απογείωσε την καμπάνια. Κι αυτό γιατί για πρώτη φορά το θύμα ενός ρατσιστικού εγκλήματος, ένας οικονομικός μετανάστης, για τη μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας απέκτησε όνομα. Ήταν ένας άνθρωπος που είχε μητέρα, πατέρα, προβλήματα, οικογένεια στην οποία έστελνε πίσω εμβάσματα. Μέσα από την οικογένεια Λουκμάν, η ελληνική κοινωνία κατάφερε να ψηλαφίσει τι σημαίνει η ζωή ενός Πακιστανού μετανάστη στην Ελλάδα. Είναι φοβερό ότι αυτή η οικογένεια γύρισε στην κυριολεξία όλη την Ελλάδα και παντού έθεσε το ζήτημα της δικαιοσύνης του γιου της, μιλώντας σε συγκεντρώσεις, πηγαίνοντας σε χώρους ακόμα και σε πανεπιστήμια, συμμετέχοντς στις μεγάλες διαδηλώσεις της 22 Μάρτη. Και βρήκε ανταπόκριση αυτή η καμπάνια. Συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι και συμμετείχαν και στην προσπάθεια προκειμένου να καλυφθούν τα έξοδα διαμονής της οικογένειας. Κι αυτή ήταν μία πίεση η οποία έφτανε και μέσα στο ακροατήριο. Ήταν ένας συνδυασμός όλης της νομικής προσπάθειας από τα μέσα με μία ταυτόχρονη πίεση η οποία έφτανε σε ένα ακροατήριο το οποίο ήταν πάντα γεμάτο. Κι αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο γιατί συνήθως αυτά τα ακροατήρια γεμίζουν από ανθρώπους που είναι συγγενείς των θυμάτων. Οι φίλοι και οι συγγενείς του Λουκμάν είναι στο Πακιστάν. Άρα από το ότι ήταν γεμάτα τα ακροατήρια μέχρι το ότι δεν υπήρχε περίπτωση ότι δεν θα υπήρχε συγκέντρωση έξω από το δικαστήριο, ότι υπήρχαν αφίσες, διαρκής ενημέρωση, ότι η προβολή και η δημοσιότητα ήταν μόνιμα πάνω σε αυτήν την δίκη, όλα αυτά έπαιξαν τον καταλυτικό ρόλο προκειμένου να έχουμε μία τέτοια απόφαση τόσο καθαρή και τόσο ομόφωνη.

VICE: Το αποτέλεσμα της δίκης πόσο θα βοηθήσει στις επόμενες δίκες που ανοίγουν με τη Χρυσή Αυγή αλλά και στη δίκη του Φύσσα;
Η συγκεκριμένη απόφαση σπάει την ασυλία των ρατσιστών εγκληματιών κι από αυτήν την άποψη είναι ένα πολύ σημαντικό προηγούμενο. Πρώτο και κύριο είναι σημαντικό προηγούμενο που απευθύνεται στην κοινωνία. Ότι η ρατσιστική βία παύει να είναι ασύδοτη. Είναι όμως και μία απόφαση που θα συμβάλλει στην εξέλιξη της δίωξης της Χρυσής Αυγής γιατί οι δύο κατηγορούμενοι εκτός από τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν είναι κατηγορούμενοι και για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής. Επίσης, η ίδια η δίωξη της Χρυσής Αυγής είναι γεμάτη από τέτοιου τύπου επιθέσεις ρατσιστικής και φασιστικής βίας και το γεγονός ότι ένα ορκωτό δικαστήριο έδειξε τόση αυστηρότητα απέναντι στους δράστες μας κάνει να ελπίζουμε πως με την ανάλογη δουλειά και κινητοποίηση του αντιφασιστικού κινήματος ότι αυτό θα είναι και το αποτέλεσμα και στις επόμενες δίκες.

VICE: Για ποιο λόγο η Χρυσή Αυγή δεν στήριξε τους δράστες;
Γενικά στα δικαστήρια αυτά η γραμμή είναι ότι κανείς δεν έχει σχέση με κανέναν, παρά μόνο εάν πρόκειται για κάποιο μεγαλοστέλεχος της οργάνωσης, πχ ο ίδιος ο Κασιδιάρης, οπότε εκεί εμφανίζεται η Χρυσή Αυγή επίσημα. Σε όλα τα υπόλοιπα δικαστήρια υπάρχει το "δε με ξέρεις, δε σε ξέρω".

VICE: Επόμενη μεγάλη δίκη που έχεις στις 30 Απριλίου είναι η δίωξη της εφημερίδας «Εργατική Αλληλεγγύη» από συνεργάτη της Χρυσής Αυγής. Τι δείχνει όλη αυτή η προσπάθεια της οργάνωσης να χρησιμοποιήσει τους ίδιους τους θεσμούς και τη δικαιοσύνη;
Εδώ υπάρχει μία ολόκληρη στρατηγική από την πλευρά της Χρυσής Αυγής που είναι το να χρησιμοποιήσει τα δικαστήρια απέναντι σε όσους αποκαλύπτουν την δράση της. Αυτό είναι το πραγματικό ζήτημα κι αυτό είναι και η δίωξη απέναντι στην εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη. Είναι μία δίωξη η οποία ξεκινάει με πρωτοβουλία ενός δικηγόρου, του Ανδριόπουλου, επειδή η εφημερίδα αποκαλύπτει το ρόλο του στην κατάργηση του νόμου για την ιθαγένεια των παιδιών των μεταναστών. Ο συγκεκριμένος δικηγόρος γνωρίζουμε σήμερα ότι είναι «επιστημονικός συνεργάτης» ενός βουλευτή της Χρυσής Αυγής, του Χρυσοβαλάντη Αλεξόπουλου, αυτού του βουλευτή μάλιστα που ανεξαρτητοποιήθηκε τώρα που τα ποντίκια πηδάνε από το καράβι. Άρα είναι μία δίωξη που είναι κεντρικά οργανωμένη από την Χρυσή Αυγή. Είναι από κάποιον που λαμβάνει τον μισθό του λόγω του ότι η οργάνωση είναι στη Βουλή σε μία κεντρικά οργανωμένη καμπάνια της Χρυσής Αυγής που λέει ότι οποιοσδήποτε αποκαλύπτει τη δράση μας θα έχει να μπλέξει με τα δικαστήρια. Η Εργατική Αλληλεγγύη είναι θύμα αυτής της καμπάνιας, και γι'αυτό το λόγο δικάζονται ο διευθυντής της Πάνος Γκαργκάνας, ο εκδότης της Τάσος Αναστασιάδης και η δημοσιογράφος Κατερίνα Θωίδου, στις 30 Απρίλη. Αλλά υπήρξαν κι ανάλογες δίκες κατά του Σάββα Μιχαήλ, γραμματέα του ΕΕΚ, κατά του Κώστα Κουτσούρη, πρώην πρύτανη του ΕΜΠ, κατά του Σωτήρη Ζαριανόπουλου που είναι στέλεχος του ΠΑΜΕ στη Θεσσαλονίκη επειδή τους είχε αποκαλέσει φασίστες.

VICE: Ποια στιγμή δεν θα μπορέσεις να ξεχάσεις από όλη αυτήν την υπόθεση με τον Λουκμάν;
Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν η επίσκεψη της οικογένειας στην Τριών Ιεραρχών, στο σημείο στο οποίο δολοφονήθηκε ο Λουκμάν. Και η τέλεση ενός μικρού μνημόσυνου. Και την αντιπαραβάλλω στο μυαλό μου με την απολογία του Στεργιόπουλου, ο οποίος ατάραχος περιέγραφε τις έξι μαχαιριές που ο ίδιος έριξε στο σώμα του Λουκμάν ως "γρατζουνίσματα".

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.