Στην ανατολική Θεσσαλονίκη, μέσα σε ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο, πραγματοποιείται εδώ και 2,5 χρόνια ένα από τα πιο πρωτότυπα εργασιακά «πειράματα» που έχουν επιχειρηθεί ποτέ στην Ελλάδα.Το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ, ή αλλιώς «Βιομηχανική Μεταλλευτική», ανήκε πριν δυο χρόνια στην εταιρία Φίλκεραμ-Johnson, ως θυγατρική. Το 2011 η μητρική εταιρία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης και ουσιαστικά η ΒΙΟΜΕ έμεινε χωρίς ιδιοκτήτη. Τότε, 25 από τους εργαζόμενούς της, αποφάσισαν να αναλάβουν δράση και να επιχειρήσουν να συνεχίσουν από μόνοι τους την παραγωγή μέσα στο εργοστάσιο, φτιάχνοντας μάλιστα και ένα συνεταιρισμό. Οι ίδιοι άνοιξαν και πάλι το εργοστάσιο το 2013. Σήμερα, στην πλέον πτωχευμένη ΒΙΟΜΕ, οι εργάτες συνεχίζουν ακόμα να δουλεύουν χρησιμοποιώντας ένα μικρό κομμάτι του χώρου του εργοστασίου. Δεν παράγουν βέβαια οικοδομικά υλικά όπως πριν, αλλά σαπούνι, καθαριστικά και υγρά πιάτων και ρούχων. Προσπαθούν μάλιστα να προωθήσουν τα προϊόντα τους ακόμα και στο εξωτερικό. Η δουλειά μοιράζεται σε όλους, οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού, και με λίγα λόγια, όλοι είναι αφεντικά του εαυτού τους.Την ώρα που στην Ελλάδα λόγω και της κρίσης, 700.000 εργαζόμενοι στον τομέα της βιομηχανίας έχασαν τη δουλειά τους τα τελευταία μόνο πέντε χρόνια, πολλοί θεωρούν τη ΒΙΟΜΕ ως παράδειγμα ενός εναλλακτικού εργασιακού μοντέλου και άλλοι ως ένα «αυτοδιαχειριστικό πείραμα» - παρόμοιο με πρωτοβουλίες εργαζομένων που είχαν καταλάβει εργοστάσια στην κρίση της Αργεντινής. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ πάντως, ονομάζουν αυτό που κάνουν ως «εργατικό έλεγχο στην παραγωγή και αυτοδιεύθυνση μέσα από τη συνέλευση των εργαζομένων», απαντώντας ουσιαστικά σε όσους τους αποκαλούν «καταληψίες» ή «εργάτες-εργοστασιάρχες»…Ωστόσο τα κωλύματα σε αυτό το «πείραμα» είναι πολλά, με το σημερινό νομικό καθεστώς για τη ΒΙΟΜΕ να είναι αρκετά μπερδεμένο. Από τη μία, ο Νόμος δεν προβλέπει τίποτα για περιπτώσεις εργοστασίων που εγκαταλείφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους και οι εργάτες ανέλαβαν να συνεχίσουν την παραγωγή - κάτι που είναι για τους εργαζόμενους της ΒΙΟΜΕ μία από τις βασικές τους επιθυμίες, όπως μας είπαν. Ακόμα, αν και οι πρώτες ύλες στη ΒΙΟΜΕ έχουν δεσμευθεί από τους εργάτες, το οικόπεδο της πτωχευμένης πλέον Φίλκεραμ, όπου βρίσκεται και η ΒΙΟΜΕ, είναι υπό εκκαθάριση, μέχρι να αποφασιστεί δικαστικά τι θα γίνει με αυτό. Επίσης, τα χρέη της ΒΙΟΜΕ είναι περίπου 4 εκ. ευρώ και οι σημερινοί εργαζόμενοι δεν θέλουν φυσικά να τα φορτωθούν οι ίδιοι.Από την άλλη, κάποιοι πρώην εργαζόμενοι της Φίλκεραμ φοβούνται ότι η ΒΙΟΜΕ, έτσι όπως είναι τώρα, μπορεί να θέτει σε κίνδυνο την δυνατότητα αποζημίωσης τους. Όταν ρωτήσαμε το Σωματείο των πρώην εργαζομένων της Φίλκεραμ να μας πει την άποψή τους για το θέμα της Βιομέ, μας έστειλε την παρακάτω γραπτή δήλωση:ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΦΙΛΚΕΡΑΜ-JOHNSON A.E.
Εμείς, οι πρώην εργαζόμενοι της παραπάνω βιομηχανίας, δηλώνουμε τα εξής: Η εταιρεία ΦΙΛΚΕΡΑΜ-JOHNSON ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ ΠΛΑΚΙΔΙΩΝ Α.Ε. έχει κηρυχθεί σε πτώχευση και ο σύνδικος που την ανέλαβε απέλυσε το προσωπικό της (223 άτομα) στις 23/1/2012. Η τελευταία φορά που πληρωθήκαμε ήταν για τον Μάρτιο του 2011 και συνεπώς τα δεδουλευμένα από τότε μέχρι την μέρα της απόλυσης καθώς και οι αποζημιώσεις των απολύσεων επαληθεύθηκαν από τον σύνδικο με προοπτική να πληρωθούν από τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Το συνολικό ποσό των απαιτήσεων για εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και πρώην εργαζόμενους ανέρχεται σε 14 εκατομμύρια ευρώ. Στα σχεδόν 3 χρόνια που μεσολάβησαν από τον Ιανουάριο του 2012 ως σήμερα, από την πώληση των κινητών περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας (εμπορεύματα και μηχανήματα) αντλήθηκαν περίπου 800.000 ευρώ, τα οποία αναλώθηκαν σε ΦΑΠ 3 χρόνων, έξοδα συνδικίας και, αν συνυπολογίσουμε το σύνολο του τρέχοντα ΕΝΦΙΑ, που ήταν 167.000 Ευρώ, τότε απομένουν λιγότερα από 200.000 ευρώ, ποσό που προφανώς δεν μπορεί να διανεμηθεί δεδομένου ότι η διαδικασία εκποίησης του ακινήτου θα διαρκέσει άλλον ένα χρόνο με τις ταχύτερες διαδικασίες. Το οικόπεδο της εταιρείας έχει συνεχόμενη έκταση 139 στρέμματα, βρίσκεται στη μέση απόσταση από το αεροδρόμιο Μακεδονία και την είσοδο της πόλης της Θεσσαλονίκης, δίπλα σε μεγάλα εμπορικά κέντρα (Mediterranean Cosmos, ΙΚΕΑ), στη μέση μιας «ακριβής» περιοχής και συνεπώς, ακόμα και στη σημερινή δύσκολη οικονομικά περίοδο, πιστεύουμε ότι θα μπορέσει να πουληθεί κατά τρόπον ώστε να ικανοποιηθούν, τουλάχιστον, οι παραπάνω πιστωτές. Θυγατρική της ΦΙΛΚΕΡΑΜ, κατά 99,9% είναι η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ-ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ Α.Ε. (BIOME). Για τις ανάγκες της παραγωγής της, η εταιρεία αυτή είχε νοικιάσει τμήμα του ακινήτου (τμήμα του οικοπέδου και των κτιρίων) με μισθωτήριο συμβόλαιο που έληξε στις 31 Μαρτίου 2014. Από το 2012 έπαψε να υφίσταται Δ.Σ. στην εταιρεία αυτή με αποτέλεσμα να διακόψει τη λειτουργία της. Ένα μεγάλο μέρος από τους 80 εργαζόμενους εκείνη την περίοδο στην εταιρεία, ικανοποιήθηκε οικονομικά μέσω προσφυγών που έκαναν οι δικηγόροι τους σε πελάτες της εταιρείας που είχαν παραλάβει προϊόντα της με πίστωση. Τον Φεβρουάριο του 2013 μερικοί από τους εναπομείναντες εργαζόμενους εγκαταστάθηκαν στις παλιές εγκαταστάσεις της ΒΙΟΜΕ και προσπάθησαν να παράξουν κάποια από τα παλιά προϊόντα. Τελικά, επειδή γρήγορα τελείωσαν όσες πρώτες ύλες είχαν απομείνει από το σταμάτημα της παραγωγής, άρχισαν να αναμειγνύουν και να συσκευάζουν καθαριστικά γενικής χρήσεως. Τέλος, τον Αύγουστο του 2014 αφαιρέθηκαν από την ΒΙΟΜΕ όλα τα καινούρια μηχανήματα (εγκατάστασης του 2007) τα οποία ήταν μιας εταιρείας Leasing. Εδώ και 6 μήνες και επίσημα η ΒΙΟΜΕ κηρύχτηκε σε πτώχευση. Οι λιγοστοί συνάδελφοι του Σωματείου με την Συνεταιριστική Εταιρεία που ίδρυσαν μπορούν να πάρουν με σύννομες και ξεκάθαρες διαδικασίες τον εναπομείναντα εξοπλισμό και να τον εγκαταστήσουν όπου θέλουν. Ελπίζουμε η Πολιτεία να τους βοηθήσει. Η πλειοψηφία των πρώην εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ περιμένει να απεμπλακεί από την αδιέξοδη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Είμαστε αλληλέγγυοι σε όσους εργαζόμενους, που έχασαν τη δουλειά τους, προσπαθούν να οργανώσουν μία βιοποριστική εργασία, αρκεί η προσπάθεια τους να μην στρέφεται ενάντια σε άλλους εργαζόμενους, πολύ περισσότερους, και σε πολύ χειρότερη οικονομική κατάσταση. Η προσπάθεια λοιπόν να μην πωληθεί το οικόπεδο της ΦΙΛΚΕΡΑΜ είναι απαράδεκτη. Σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχθούμε περιορισμό της περιουσίας της ΦΙΛΚΕΡΑΜ ενάντια στη Λογική και το Νόμο.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
Την ίδια ώρα, η σημερινή κυβέρνηση, με το προηγούμενο και ότι ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έχει εκφράσει τη στήριξή του στην πρωτοβουλία των εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ όταν άνοιξε ξανά το 2013, δρομολογεί και θεωρεί πιθανό να προλάβει μια όσο το δυνατόν πιο γρήγορη ρύθμιση, η οποία θα εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου. Όπως μας είπε ο υπουργός Εργασίας, Πάνος Σκουρλέτης, αυτό που θα μπορούσε να γίνει είναι «αυτά που χρώσταγε έναντι των οφειλών της μητρικής εταιρίας, της Φίλκεραμ, προς το ΙΚΑ, να δοθούν τα κτίρια που φιλοξενούν σήμερα την παραγωγή της Βιομέ και το ΙΚΑ με τη σειρά του να τα εκχωρήσει στους εργαζόμενους της Βιομέ». Ωστόσο οι νομικές εξελίξεις τρέχουν και τίποτε από όλα αυτά δεν έχει οριστικοποιηθεί.Το VICE καταγράφει την προσπάθεια των εργατών της ΒΙΟΜΕ να συνεχίσουν να έχουν δουλειά, να παράγουν και να προωθούν τα προϊόντα τους, και διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι αποφασισμένοι να παραμείνουν και να στηρίξουν αυτό το «πείραμα» μέχρι τέλους.Παραγωγή: Κώστας Κουκουμάκας
Σκηνοθεσία-Κάμερα Β: Θοδωρής Προδρομίδης
Κάμερα Α: Θοδωρής Κωνσταντίνου
Παρουσίαση: Παύλος Τουμπέκης
Μοντάζ: Γωγώ Μπεμπέλου
Βοηθός Μοντάζ: Γιώργος Αργυρόπουλος
Γραφικά: Νίκος ΤσιμούρηςΑκολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram. Τα καλύτερα θέματα του VICE Greece στο inbox σου!
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
