Θα Έλεγες στην Κοπέλα του Πρώην σου ότι Είναι Ένας Άνδρας που Κακοποιεί Γυναίκες;

Ο πρώην φίλος της Rachel, Dan, την παρακολουθούσε για μήνες, όταν ξαφνικά, τον Σεπτέμβριο, σταμάτησε. «Στην αρχή ενθουσιάστηκα», λέει η 27χρονη από το Λονδίνο. «Μετά, μια φίλη μου είδε στο Instagram ότι είχε καινούργια κοπέλα. Ανησύχησα πάρα πολύ».

Η Rachel και ο Dan είχαν σχέση για δύο χρόνια, μέχρι που χώρισαν τον Μάιο (σ.σ. όλα τα ονόματα των θυμάτων στο άρθρο έχουν αλλαχθεί για την ασφάλειά τους). Την έβριζε και της έλεγε ότι τον ντρόπιαζε, κάποια βράδια που είχαν βγει έξω. Σε κάποια στιγμή, την πέταξε στον τοίχο. «Ήξερε πολύ καλά πώς να με κάνει να νιώθω ότι δεν έχω άλλες επιλογές και ότι εγώ έφταιγα για τον τρόπο που με αντιμετώπιζε», λέει. «Αν ακούς συνέχεια ότι είσαι ηλίθια, στο τέλος σκέφτεσαι: “Μάλλον είμαι πράγματι ηλίθια"».

Τελικά, η Rachel κατάφερε να βγει από αυτήν τη σχέση, αλλά ο Dan ξεκίνησε να την παρακολουθεί. Της τηλεφωνούσε ασταμάτητα, ερχόταν σε επαφή με το αφεντικό της και με κάθε μέλος της οικογένειάς της. Έμπαινε στον λογαριασμό της στο Facebook και απειλούσε να επιτεθεί στους ανθρώπους με τους οποίους αντάλλασσε μηνύματα. Της έστειλε μέχρι και ψεύτικο αίτημα στο Paypal, για να την αναγκάσει να του απαντήσει ή να του δώσει χρήματα. Η Rachel ειδοποίησε την Αστυνομία, για να εκδώσει περιοριστικά μέτρα εναντίον του. Έπειτα, έτσι ξαφνικά, εκείνος σταμάτησε.

Η Rachel πιστεύει ότι ο μόνος λόγος που ο Dan σταμάτησε να την παρενοχλεί ήταν επειδή βρήκε μια άλλη γυναίκα να παρενοχλεί. Ήθελε να την προειδοποιήσει και ξεκίνησε να αποθηκεύει πρόχειρα μηνύματα για να της τα στείλει στο Instagram. «Στο ένα περιέγραφα όλα όσα μου είχε κάνει. Ήταν ασυνάρτητο και κακό», λέει. «Αυτό που παραλίγο να στείλω ήταν περισσότερο ένας κλάδος ελαίας. Της έγραφα ότι αν εκείνος έκανε ή έλεγε απάνθρωπα πράγματα, το είχα βιώσει και εγώ και ότι δεν ήταν μόνη της».

Ποτέ δεν έστειλε τα μηνύματα. «Οι φίλοι μου, μου είπαν ότι ήταν επικίνδυνο και μπορεί να τον εξαγρίωνα και να τον έκανα να έρθει και πάλι σε επαφή μαζί μου», λέει. «Δεν καταλάβαιναν. Ένιωθα ότι ήταν δική μου ευθύνη. Μπορούσα να της πω πράγματα που θα τη γλίτωναν από μια αντίστοιχη εμπειρία με τη δική μου. Το συναίσθημα αυτό με κατέκλυζε σε κάποιες στιγμές».

Παρόλο που οι φίλοι της Rachel δεν καταλάβαιναν την ευθύνη που ένιωθε για τη νέα κοπέλα του Dan, πολλά θύματα κακοποίησης και εμμονικής παρακολούθησης το κατανοούν. Οι «ενοχές της επιζήσασας» στοιχειώνουν τα θύματα για πολύ καιρό μετά από το δικό τους τραύμα. Αισθάνονται ότι είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια του επόμενου παρτενέρ ενός πρώην τους. Θύματα εμμονικής παρακολούθησης δήλωσαν στο Broadly ότι τα συναισθήματά τους περιλαμβάνουν την ενοχή, το άγχος, ακόμη και ναυτία. Εξήγησαν ότι αυτά τα συναισθήματα έρχονται να προστεθούν στα τραύματα που έχουν λόγω της αυτοενοχοποίησης και της ντροπής που τους προκάλεσε η κακοποίηση.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί τα θύματα μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν ευθύνη για τη συμπεριφορά ενός πρώην συντρόφου, ακόμη και μετά τον τερματισμό της σχέσης τους, αν και φυσικά, δεν είναι αυτός ο ρόλος τους. Χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ποτέ δεν ήταν ευκολότερο να παρακολουθήσεις έναν πρώην και να μάθεις πότε ξεκινά μια νέα σχέση – όπως και να επικοινωνήσεις με τον νέο σύντροφο με το πάτημα ενός κουμπιού. Μια κυβερνητική μελέτη του 2015-2016 στη Βρετανία υπολόγισε ότι υπήρχαν περισσότεροι από 25.000 κατά συρροή δράστες ενδοοικογενειακής βίας και εμμονικής παρακολούθησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτήν τη στιγμή, η Αστυνομία μπορεί να κάνει ελάχιστα πράγματα, για να προειδοποιήσει εγκαίρως τα μελλοντικά θύματα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Αστυνομία δεν εντοπίζει, ούτε παρακολουθεί προληπτικά τους κατά συρροή δράστες κακοποίησης και αντ’ αυτού, βασίζεται στις μεμονωμένες αναφορές περιστατικών κακοποίησης από κάθε θύμα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι επιζήσασες καταλήγουν σε ένα αδιέξοδο: διακινδυνεύουν την ασφάλειά τους επικοινωνώντας με τον/τη νέο/α σύντροφο ή ζουν με τις ενοχές που τους προκαλεί η σιωπή τους.

Παρόλο που η Rachel μόλις έχει ξεκινήσει να αποδέχεται την κακοποίηση που υπέστη, η Grace προσπαθεί να επεξεργαστεί τις ενοχές της επιζήσασας για περισσότερο από έναν χρόνο. Η 25χρονη από το Λονδίνο ξεκίνησε να βγαίνει με το αφεντικό της, τον Jason, όταν ήταν 21 ετών. Ήταν κατά 15 χρόνια μεγαλύτερός της. Στην αρχή, έδειχνε να την αγαπάει και να τη φροντίζει, όμως στη συνέχεια ξεκίνησε να της ασκεί έλεγχο στο φαγητό και να την κακοποιεί σεξουαλικά. Όταν χώρισαν, το 2016, της έστελνε μηνύματα και email για έξι μήνες. «Τελικά μου είπε ότι θα κόψει τις φλέβες του, αν δεν του τηλεφωνούσα, οπότε κάλεσα ασθενοφόρο», λέει. «Πήγαν στο σπίτι του με περιπολικό της Αστυνομίας, όπου τον βρήκαν να παίζει χαρούμενος βιντεοπαιχνίδια. Τον συνέλαβαν και του έκαναν σύσταση για παρενόχληση. Έκτοτε, δεν με έχει ενοχλήσει ξανά».

Όταν η Grace ανακάλυψε ότι ο Jason είχε νέα κοπέλα, προσπάθησε να μην το σκέφτεται. Η συμβουλευτική βοήθησε, αλλά οι ενοχές της επιζήσασας δεν έφυγαν. «Εδώ και έναν χρόνο έχω ξεκινήσει να αγχώνομαι πάλι για την καινούργια του κοπέλα. Τη σκέφτομαι πολύ», λέει. «Αισθάνομαι ότι έχω ευθύνη να της μιλήσω για το παρελθόν του, καθώς η Αστυνομία δεν είναι σε θέση να το κάνει και είμαι βέβαιη ότι ο πρώην μου δεν πρόκειται να της μιλήσει για αυτό».

Αλλά η Grace φοβάται είτε ότι θα χειροτερέψει τα πράγματα για τη νέα σύντροφό του πρώην της, είτε ότι η γυναίκα θα έχει την ψευδαίσθηση -όπως την είχε και η ίδια- ότι η σχέση της είναι τέλεια. Είναι κάτι που νιώθει και η Rachel: «Σκέφτομαι ότι θα ήμουν ευγνώμων, αν κάποια πρώην κοπέλα του Dan με είχε προειδοποιήσει. Αλλά δεν μπορώ να το ξέρω αυτό. Όταν ξεκινήσαμε να βγαίνουμε, μου είπε ότι είχε χωρίσει με την πρώην του, επειδή ήταν τρελή».

Η Grace και η Rachel έχουν δίκιο που ανησυχούν για τις συνέπειες της προσέγγισης των νέων συντρόφων των πρώην τους και που αμφισβητούν το κατά πόσο θα τις πίστευαν, αν τελικά το έκαναν. Η Laura Richards από τη φιλανθρωπική οργάνωση θυμάτων εμμονικής παρακολούθησης «Paladin» προειδοποιεί: «Οι εγγενείς κίνδυνοι δεν γίνονται πιστευτοί, δεν αναγνωρίζονται και σου γυρίζουν μπούμερανγκ. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος με αυτά τα άτομα, καθώς τέτοιου είδους περιστατικά είναι τα πιο επικίνδυνα».

Η επιζώσα μπορεί να αποκτήσει εκ νέου τραύμα, αν έρθει σε επαφή με έναν/μία νέα σύντροφο που δεν θα πιστέψει τα όσα λέει. Η 47χρονη Lauren που ζει στη Δυτική Αγγλία επιχείρησε να προειδοποιήσει τη νέα σύντροφο του πρώην της, James, για τα 11 χρόνια κακοποίησης που υπέστη η ίδια και τα παιδιά της. Όταν η Lauren και ο James ξεκίνησαν να βγαίνουν το 2004, εκείνος έδειχνε ο ιδανικός σύντροφος. Τα πράγματα άλλαξαν, όταν εκείνη έμεινε έγκυος. «Μια νύχτα με πέταξε από το κρεβάτι και με έριξε στο πάτωμα», λέει.

Μια μέρα το 2015, ο James είπε στη Lauren ότι είχε γνωρίσει κάποια άλλη. Εκείνη, είχε ήδη μπει στη διαδικασία του χωρισμού και τον είχε πείσει να φύγει από το σπίτι.

Η Lauren επικοινώνησε με τη νέα κοπέλα του James, για να την προειδοποιήσει. «Όταν μιλήσαμε στο τηλέφωνο, της είπα ότι ο James είχε δεχθεί σύσταση από την Αστυνομία για άσκηση ενδοοικογενειακής βίας», λέει. «Εκείνη αδιαφόρησε. Μου απάντησε ότι της είχε ήδη μιλήσει για αυτό και της είχε φανεί πολύ ειλικρινής. Την είχε προειδοποιήσει ότι ήμουν τρελή και ότι θα της τηλεφωνούσα».

Η 21χρονη Tara από το Κέιμπριτζ λέει ότι αγνόησε την πρώην κοπέλα του φίλου της, όταν εκείνη προσπάθησε να την προειδοποιήσει για τη συμπεριφορά του. «Γέλασα», λέει. «Εκείνος μου είχε πει ότι η πρώην του τον ζήλευε και του έστελνε συνέχεια μηνύματα, ικετεύοντάς τον να τα βρουν ξανά και τον πίστεψα. Χωρίσαμε έναν χρόνο αργότερα και τελικά κατάφερα να καταλάβω τι προσπαθούσε να μου πει. Τελικά, δεν ήταν μια “τρελή πρώην”, ήθελε πραγματικά να με προειδοποιήσει για την κυριαρχική του συμπεριφορά και τις επιθετικές του τάσεις».

VICE Video: Ο Μαιευτήρας των Οροθετικών

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Λέει ότι, σκεπτόμενη την τρόπο που αντέδρασε η ίδια τότε, διστάζει να προειδοποιήσει την καινούργια κοπέλα του πρώην της για τη συμπεριφορά του. «Αισθάνομαι αδύναμη επειδή δεν μπορώ να τη βοηθήσω ή να την προειδοποιήσω», λέει η Tara. «Το αποκλείω να με άκουγε ή να με πίστευε».

Ποια είναι η λύση, λοιπόν; Οι υπέρμαχοι όσων έχουν βιώσει κακοποίηση λένε ότι δεν είναι τα θύματα που φέρουν την ευθύνη της προειδοποίησης των μελλοντικών συντρόφων. «Όταν προσπαθείς να βγάλεις το φίδι από την τρύπα και να προειδοποιήσεις κάποιον άλλο», λέει ο Richards, «χρειάζεσαι έναν πιο ασφαλή τρόπο για να το κάνεις αυτό. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα φόρουμ αστυνομικής φύσεως». Πιστεύει ότι μόνο η νομοθεσία μπορεί να μετατοπίσει την ευθύνη από όσους έχουν βιώσει κακοποίηση στην Αστυνομία και τους υπευθύνους των αναστολών. Ένα Μητρώο Εμμονικών Διωκτών θα απαιτούσε από την Αστυνομία να παρακολουθεί τους γνωστούς κατά συρροή δράστες κακοποίησης και να προειδοποιεί τους νέους συντρόφους τους για την προηγούμενη συμπεριφορά τους. Όχι μόνο θα επέτρεπε στα μελλοντικά θύματα να προστατεύονται εγκαίρως από την κακοποίηση - θα βοηθούσε και όσους την έχουν βιώσει να μην αισθάνονται πλέον την υποχρέωση να βρεθούν σε θέση που να θέτει σε κίνδυνο την ασφάλειά τους.

Επίσης, ένα Μητρώο Εμμονικών Διωκτών, όπως λέει, δεν θα απέτρεπε απλώς γυναίκες όπως τη Lauren και την Grace να μπουν σε σχέσεις με κακοποιητικούς άνδρες: θα απάλυνε ταυτόχρονα τις ενοχές των επιζωσών. Η Lauren λέει ότι δεν θα είχε προειδοποιήσει τη νέα σύντροφο του ανθρώπου που την κακοποίησε, εάν γνώριζε ότι η Αστυνομία θα ερχόταν σε επαφή μαζί της. Για την Grace, κάτι τέτοιο θα την απάλλασσε από το αίσθημα ευθύνης που αισθάνεται για τη νέα φίλη του Jason. Θα ήταν απελευθερωτικό.

Προς το παρόν, το μόνο που μπορούν να κάνουν όσες γυναίκες έχουν βιώσει κακοποίηση είναι να ελπίζουν ότι οι νέες σύντροφοι των πρώην τους δεν θα υποφέρουν όπως οι ίδιες κάποτε. Η Rachel σκέφτεται συχνά τη νέα φίλη του Dan: «Ακόμη νιώθω ενοχές. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι πρέπει να πω κάτι».

Περισσότερα από το VICE

«Δεν θα Ζητήσω Συγνώμη από Κανένα 15χρονο»: Η Δίκη Κορκονέα Συνεχίζεται, Δέκα Χρόνια Μετά

Ο Ιάσονας Περιγράφει πώς Είναι να Ζεις σε Mία Από τις πιο Επικίνδυνες Περιοχές του Πλανήτη

Απολαύστε Υπεύθυνα: Δεν Υπάρχει Τίποτα Παχυντικό στο Αλκοόλ

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.