Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.«Ο φεμινισμός έχει κυριεύσει το Star Wars». Αυτή ήταν η κραυγή αγωνίας ενός ανθρώπου στα σχόλια ενός βίντεο του YouTube με το τρέιλερ της τελευταίας δημιουργίας του franchise του Star Wars, με τίτλο Rogue One. Ο χρήστης αναφερόταν στο γεγονός ότι ο βασικός χαρακτήρας σε αυτήν τη νέα ταινία είναι γυναίκα, όπως και στην ταινία που προηγήθηκε, Star Wars Επεισόδιο 7: Η Δύναμη Ξυπνά, το 2015.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Προς μεγάλη απογοήτευση αυτού του χρήστη του διαδικτύου, η εμβληματική σειρά που τόσο αγάπησε –μια σειρά όπου παραδοσιακά το επίκεντρό της ήταν ιστορίες αντρών– του ήταν πλέον άγνωστη. Δεν είναι ο μόνος που έχει αυτήν τη γνώμη. Στην πραγματικότητα πάρα πολλοί άλλοι άντρες χρήστες του YouTube ανάρτησαν σχόλια εκφράζοντας το ίδιο ακριβώς συναίσθημα. Ένας άλλος χρήστης έγραψε: «Δεν μου αρέσει αυτός ο γυναικείος πρωταγωνιστικός ρόλος που παρουσιάζουν. Το Star Wars, είτε σας αρέσει είτε όχι, ήταν ένας αντρικός κόσμος και μια αντρική ταινία».Οι καλλιτεχνικές δουλειές, χρόνια τώρα, επικεντρώνουν σε ιστορίες λευκών αντρών. Αυτή η τάση είναι τόσο συνηθισμένη που το 1985 η σκιτσογράφος Alison Bechdel δημιούργησε το Bechdel Test, που μετρά τη συμμετοχή γυναικείων χαρακτήρων στα κινηματογραφικά σενάρια χρησιμοποιώντας δύο ελάχιστα κριτήρια: εάν υπάρχουν τουλάχιστον δύο γυναίκες στην ταινία και εάν μιλούν μεταξύ τους για κάτι άλλο πέρα από άντρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν διαδικτυακά, σχεδόν οι μισές από όλες τις ταινίες απέτυχαν να ικανοποιήσουν τις προϋποθέσεις του τεστ Bechdel – οπότε δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο αμετάπειστος θαυμαστής του Star Wars βλέπει ως απειλή για το status quo μια γυναίκα πρωταγωνίστρια.
Για να κατανοήσουμε τον τρόπο που η ανισότητα των φύλων στην τέχνη επηρεάζει την αντρική κοινωνικοποίηση, το Broadly ήρθε σε επαφή με την κοινωνιολόγο, μελετήτρια των φύλων και ειδική στο θέμα της αρρενωπότητας CJ Pascoe, της οποίας η βραβευμένη εθνογραφία Dude, You're a Fag: Masculinity and Sexuality in High School ερευνά τον τρόπο που τα κοινωνικά πρότυπα της αρρενωπότητας επηρεάζουν τα έφηβα αγόρια. Όταν διδάσκουμε άντρες να είναι «αρσενικά» με την παραδοσιακή έννοια, εξήγησε η Pascoe, τους κοινωνικοποιούμε «να είναι απαθείς, ετεροφυλόφιλοι, ανταγωνιστικοί και κυρίαρχοι».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σε συνέντευξή της στο Broadly, η Pascoe ρίχνει φως στο πώς λειτουργεί η αρρενωπότητα στις fandom υποκουλτούρες. Ενώ μερικοί άντρες υπερέχουν σε αρρενωπότητα σε σημείο να γίνοντσι δημοφιλείς και σεβαστοί –όντας αθλητικοί, για παράδειγμα–, άλλοι μπορεί να περιθωριοποιούνται γιατί απέτυχαν να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του φύλου τους. Κι εκεί μπαίνουμε στη fandom υποκουλτούρα. «Όταν μιλάμε για fandom, μας έρχονται στο μυαλό τύποι που δεν έχουν σχέση με τον αθλητισμό. Αντίθετα σκεφτόμαστε οπαδούς πολιτιστικών ή καλλιτεχνικών παραγωγών» όπως είναι οι κινηματογραφικές ταινίες, η μουσική, η λογοτεχνία και τα βιντεοπαιχνίδια, είπε η Pascoe.
Φωτογραφία της Marcie Casas από το Flickr
Αν και σε αυτή την υπο-ομάδα αντρών βιώνουν τη συντροφικότητα όλοι μαζί, το να είσαι «σπασίκλας κομπιουτεράς», ιστορικά μιλώντας, δεν ήταν κοινωνικά επωφελές. «Σίγουρα στη νεότερη αμερικανική ιστορία έχουν υποτιμηθεί μορφές μιας πιο εγκεφαλικής αρρενωπότητας. Οι σπασίκλες κομπιουτεράδες και οι διανοούμενοι δεν θεωρούνται αρρενωποί», είπε η Pascoe. «Αποτυγχάνουν, με πολλούς τρόπους, να εμπλακούν στο είδος των πρακτικών κυριαρχίας που απαιτούμε από τους νέους άντρες». Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά αποθαρρυντικό για άντρες που είναι μέλη fandom υποκουλτούρων, γιατί η κοινωνία «στέκεται εμπόδιο στο δικαίωμά τους στην αρρενωπότητα», εξήγησε η Pascoe.«Οι νεαροί άντρες κολλάνε σεξιστικά ή ομοφοβικά επίθετα ο ένας στον άλλον ώστε να υπενθυμίσουν τι σημαίνει να είσαι "αληθινός άνδρας"», είπε η Pascoe. Προκειμένου να αποδείξουν ότι είναι «αληθινοί» άντρες, τα αγόρια πρέπει πρώτα να αποδείξουν ότι δεν είναι «αδερφές» –ένας όρος που η Pascoe λέει ότι αναφέρεται τόσο στην αδυναμία όσο και στη σεξουαλικότητα– και ύστερα από αυτό, οι άντρες πρέπει να αποδείξουν ότι είναι ετεροφυλόφιλοι και «ότι μπορούν να ασκήσουν κυριαρχία στο σώμα μιας γυναίκας».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Tristan Bridges είναι ένας άλλος κοινωνιολόγος και ερευνητής μορφών αντρισμού, ο οποίος προσφάτως συνέγραψε από κοινού βιβλίο με την Pascoe. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Broadly, ο Bridges διευκρίνισε ότι η κουλτούρα των σπασίκλων τα τελευταία χρόνια κέρδισε mainstream αναγνώριση. Η αντίληψη ότι οι σπασίκλες έχουν αποδυναμωθεί σε αντίθεση με τις κοινωνικές ομάδες κυρίαρχων αρσενικών δεν είναι πλέον απόλυτα ακριβής. «Τηλεοπτικές εκπομπές όπως το The Big Bang Theory και σπασικλάδικοι αντρισμοί απαραίτητοι για να σώσουν την παρτίδα σε ταινίες όπως το Live Free or Die Hard δείχνουν ότι οι σπασίκλες σήμερα και δέχονται πειράγματα και χαίρουν νέων μορφών status», εξήγησε ο Bridges.Σύμφωνα με τον Bridges, οι σπασίκλες κομπιουτεράδες είναι ταυτόχρονα αποδυναμωμένοι και επιθετικοί. «Οι σπασίκλες ως πολιτιστικός "τύπος" είναι αποδυναμωμένοι», εξήγησε. «Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι υπάρχει πολύ τοξική αρρενωπή συμπεριφορά στις κουλτούρες των σπασίκλων κομπιουτεράδων. Σκέψου το: #GamerGate προέκυψε μεταξύ σπασίκλων, όχι αθλητών».Μερικές φορές, είπε η Pascoe, οι άντρες που αποτυγχάνουν να συμμορφωθούν με τον παραδοσιακό ορισμό της αρρενωπότητας μεταφέρουν την αποτυχία τους σε ανθρώπους που θεωρούνται πολιτιστικά κατώτεροι από τον εαυτό τους. Αυτές οι ομάδες αντρών συχνά συμμετέχουν σε ομοφοβικές, σεξιστικές, τρανσφοβικές «πρακτικές στις fandom υποκουλτούρες», πρόσθεσε η Pascoe. «Στις fandom υποκουλτούρες –όπου συναθροίζονται άντρες οι οποίοι έχουν αποκλειστεί από παραδοσιακούς δρόμους προς τη στερεοτυπική αρρενωπότητα– η αύξηση της ισότητας και της προβολής των γυναικών και των queer ατόμων και χαρακτήρων απειλεί τη σφαίρα που αυτοί οι άντρες βλέπουν ως το μοναδικό μέρος όπου μπορούν να είναι κυρίαρχοι, όπου μπορούν να αναγνωριστούν ως αρσενικά».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Εάν το Star Wars είναι κάτι σαν ιερός κανόνας για τους σπασίκλες του 20ού αιώνα, τότε η σειρά Matrix είναι το αντίστοιχο για τους σπασίκλες κομπιουτεράδες του 21ου αιώνα. Οι επονομαζόμενοι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των αντρών (MRAs) αυτοπροσδιορίζονται με «το κόκκινο χάπι», έναν όρο που έχουν πάρει από τον μύθο του Matrix. Αναφέρεται σε μια σκηνή στην πρώτη ταινία Matrix, στην οποία δίνονται δύο επιλογές στον πρωταγωνιστή: να καταναλώσει το «μπλε χάπι», το οποίο θα του επιτρέψει να συνεχίσει να ζει κάπως ευτυχισμένα σε μια ψεύτικη πραγματικότητα, ή να καταπιεί το «κόκκινο χάπι» και να αντιληφθεί ότι ζούσε σ' ένα περίτεχνο ψέμα. Για τους «κοκκινοχαπάκηδες», το ισοδύναμο στην πραγματική ζωή του να καταπιείς ένα κόκκινο χάπι οδηγεί στη συνειδητοποίηση ότι ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία οι άντρες –όχι οι γυναίκες– συστηματικά στερούνται τα δικαιώματά τους.Ωστόσο, τα αδέλφια που δημιούργησαν αυτές τις αγαπημένες ταινίες, έχουν και οι δύο εγκαταλείψει την αρρενωπότητα μετά την προβολή της τριλογίας του Matrix και επέλεξαν να ζήσουν τις ζωές τους ως ο πραγματικός τους εαυτός: δηλαδή ως γυναίκες. Τώρα ονομάζονται Lana και Lilly Wachowski.«Οι MRA συχνά δίνουν έμφαση σε γεγονότα και ζητήματα που δείχνουν ότι η συλλογική ισχύς των αντρών μειώνεται άδικα κατά κάποιο σημαντικό τρόπο», είπε ο Bridges, προσθέτοντας ότι αυτό βασίζεται στην αντίληψη ότι οι άντρες χάνουν όποια προνόμια είχαν κάποτε. «Καθώς οι κοινωνίες αναδιανέμουν τα προνόμια με βάση το φύλο, που σε μεγάλο βαθμό ήταν αποκλειστικά για άντρες, δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ξεσπάσματα βίας κατά γυναικών ως πρώιμη αντίδραση». Πρόσθεσε ότι στους ανθρώπους αρέσει να νομίζουν ότι η κοινωνική δικαιοσύνη είναι μια σταθερή, συνεχής πρόοδος. «Αλλά η έρευνα στο θέμα της ανισότητας έχει δείξει ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι», εξήγησε ο Bridges. «Μερικές φορές όταν κάνουμε ένα βήμα μπροστά, κάνουμε δύο πίσω».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece
Καθώς καταλαμβάνονται οι φανταστικοί κόσμοι τους, οι άντρες στη fandom υποκουλτούρα που μισούν τις γυναίκες αντιδρούν απεγνωσμένα. Στο YouTube, ο χρήστης ArcadeGoon σχολίασε στο τρέιλερ του Rogue One δηλώνοντας ότι «φαίνεται πως στους λευκούς άντρες δεν επιτρέπεται πλέον να είναι καλοί άνθρωποι». Ένας άλλος χρήστης, ο JACKO-LANTERN φώναξε: «Το έκαναν αυτό μόνο για να κατευνάσουν τις φεμινίστριες», ευθυγραμμιζόμενος έτσι με την πεποίθηση περί κόκκινου χαπιού, ότι δηλαδή η κοινωνία μας εξυπηρετεί αδίκως τις γυναίκες.«Με πολλούς τρόπους οι MRA επισημαίνουν τα ίδια προβλήματα για την ανισότητα των φύλων που ενδιαφέρουν κι εμάς – ότι οι διαδικασίες σύγχρονης κοινωνικοποίησης είναι βαθιά προβληματικές και έχουν επίπτωση στους νέους άντρες», είπε η Pascoe. «Εκεί που κάνουν ωστόσο λάθος οι MRA είναι ότι αντιλαμβάνονται την ανισότητα των φύλων σαν παιχνίδι με μηδενικό αποτέλεσμα – στο οποίο τα κέρδη για τις γυναίκες, τους τρανσέξουαλ και τους queer/γκέι/λεσβίες/αμφισεξουαλικούς συνεπάγονται απώλειες για τους άντρες».Αυτό είναι λυπηρό γιατί οι άντρες χρειάζονται και τον φεμινισμό. «Η αύξηση της φυλετικής και σεξουαλικής ισότητας είναι καλή για τους άντρες, γιατί αυτού του είδους η ισότητα σημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο κοινωνικοποιούμε τους άντρες να γίνονται μη συναισθηματικοί, ετεροφυλόφιλοι και κυρίαρχοι, πρέπει να αλλάξει», εξήγησε η Pascoe, προσθέτοντας ότι οι άντρες δεν θεωρούνται ανθρώπινα όντα στην κοινωνία μας, εκτός κι αν εξαναγκάσουν τον εαυτό τους να χωρέσει σ' αυτό το αρρωστημένο κουτί της αρρενωπότητας.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
