Φταίει ο Φεμινισμός, ο Καπιταλισμός ή το Ίντερνετ που το Φλερτ Έχει Γίνει Τόσο Χάλια;

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Γνωρίζω μερικούς ανθρώπους που θεωρούν τη διαδικασία των ραντεβού διασκεδαστική. Δεν χρειάζεται να απαριθμήσω τους λόγους. Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ το Tinder, αλλά γνωρίζω ότι προκαλεί αναστάτωση. Το πώς όμως έγινε έτσι η διαδικασία των ραντεβού, είναι ένα άλλο θέμα. Ενώ πολλά άρθρα θρηνούν το τέλος του φλερτ και του παραδοσιακού ραντεβού, κάποιοι εξηγούν τι είναι το «παραδοσιακό ραντεβού», από πού προήλθε και γιατί μεταμορφώθηκε.

Στο νέο της βιβλίο Labor of Love, η συγγραφέας Moira Weigel εξηγεί όλα τα παραπάνω και πολλά περισσότερα. Χαρτογραφεί την ιστορία του σεξ, του ρομαντισμού και του φλερτ, από την αλλαγή του αιώνα. Μέσα από τις σελίδες του κουλ βιβλίου της, υφαίνει τη σύγχρονη πολιτιστική κριτική σε εξελισσόμενες ιδέες για τον φεμινισμό και τις παρεμβάσεις των γυναικών, την εργασία και φυσικά τον καπιταλισμό.

Εν συντομία: Η επίπονη διαδικασία του να βγεις ραντεβού και η κριτική των τρόπων με τους οποίους βγαίνουμε ραντεβού εξακολουθεί να υπάρχει εδώ και πολύ καιρό. Την περασμένη εβδομάδα, συναντήθηκα με την Weigel για να μιλήσουμε για το πώς το ίντερνετ έχει -και δεν έχει- επηρεάσει την κουλτούρα του ραντεβού, εάν είμαστε όλοι πιόνια του καπιταλιστικού συστήματος και γιατί η γλώσσα της αγάπης έχει φτάσει να ακούγεται τόσο πολύ σαν τη γλώσσα της εργασίας.

Broadly: Από πού προήλθε αυτή η ιδέα για το βιβλίο;
Moira Weigel: Στα μέσα-τέλη του 2000, ένιωθα ότι είχα όλες αυτές τις διαφορετικές σχέσεις και δεν ήξερα τι ακριβώς ζητούσα. Έχουμε όλες αυτές τις σκέψεις για το πώς υποτίθεται πρέπει να είμαστε. Από πού προέρχονται όλες αυτές;

Συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά τα πράγματα που έκανα πνευματικά, επαγγελματικά και ρομαντικά, ήταν πάντα για να είμαι επιθυμητή από έναν άνδρα ή να με εγκρίνει ένας άνδρας. Αυτό που ήθελα, ποτέ δεν μου προέκυψε. Ίσως είναι η προσωπική μου νεύρωση, αλλά νιώθω σαν να υπάρχει πολύ κοινωνική πίεση που κάνει τις γυναίκες να νιώθουν έτσι.

Επίσης, διάβαζα όλα αυτά τα άρθρα και τα μοδάτα ρεπορτάζ που μιλούσαν για το τέλος των ανδρών, το τέλος του σεξ, το τέλος του φλερτ. Σκέφτηκα, για μισό λεπτό. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα; Η ανθρωπότητα θα πάψει να υπάρχει λόγω αυτού; Όντας άτομο που μελετά ιστορία, ήμουν πολύ δύσπιστη με εκείνους του ισχυρισμούς. Ένα άλλο πράγμα που παρατήρησα σε εκείνα τα άρθρα ήταν ότι πάντα έγραφαν «το παραδοσιακό ραντεβού πέθανε, τώρα χρησιμοποιούμε κινητά τηλέφωνα». Τι ακριβώς είναι, όμως, το παραδοσιακό ραντεβού; Ποτέ δεν το προσδιορίζουν.

Ενδιαφερόμουν επίσης όλο και περισσότερο για τη φεμινιστική θεωρία και τον φεμινισμό και συχνά αυτό το είδος πανικού (για το τέλος του παραδοσιακού ραντεβού) χρησιμοποιείται για να ενισχύσει τις πραγματικά συντηρητικές απόψεις για τους ρόλους των φύλων. Ήθελα να προσεγγίσω όλα αυτά με επιφυλακτικότητα. Όταν ήμουν νεότερη, όλα αυτά δεν φαίνονταν εύλογα ερωτήματα.

Σήμερα υπάρχει αυτή η νέα κοινωνική πίεση, ώστε οι γυναίκες να αυτοπραγματώνονται και να είναι ανεξάρτητες και ισχυρές. Νομίζω ότι αυτή η ιδέα κατά κάποιο τρόπο σχετίζεται με το επιχείρημά σου, ότι η ιστορία του ραντεβού έχει διαμορφωθεί από τον καπιταλισμό.
Σήμερα μπορούμε να εργαστούμε για τον άνθρωπο, αντί για έναν συγκεκριμένο άνθρωπο. Είμαι πολύ καχύποπτη με αυτό τον ολισθηρό δρόμο και το είδος φεμινισμού της Sheryl Sandberg, όπου είναι σαν η γυναίκα να «ενδυναμώνεται» ώστε να εργάζεται όλη την ώρα. Κι αν θέλω να παίρνω δύναμη για να είμαι απλά πιο ανθρώπινη στο σπίτι;

Πώς πιστεύεις ότι ο ενισχυμένος φεμινισμός επηρεάζει την σημερινή κουλτούρα των γνωριμιών, ειδικά εφαρμογές όπως το Tinder;
Ένα πράγμα που είναι εντυπωσιακό κατά τη γνώμη μου είναι οι τρόποι που η εργασία έχει αποικίσει κάθε πτυχή της ζωής. Υπήρχε μια στήλη στους New York Times που είχε συνεχώς απόψεις ανθρώπων. Μια από τις πηγές λέει: «έφτιαξα το πρόγραμμά μου στο κολέγιο με τέτοιο τρόπο που δεν είχα χρόνο να επενδύσω σε μια σχέση». Πόσο καταθλιπτικό. Είναι σαν το σεξ να είναι εκείνο το πράγμα που πρέπει να βγάλεις από τη λίστα σου, έτσι ώστε να μπορείς να δουλεύεις όλη την ώρα.

Πιστεύω ότι η κουλτούρα των online γνωριμιών μπορεί επίσης να ενθαρρύνει την αποδοτικότητα όπως ο στόχος. Είναι σαν να λέει «μπορούμε απλά να τυπώσουμε τρισδιάστατα τον τέλειο σύντροφο για σένα, εάν περάσεις αρκετό χρόνο στην ιστοσελίδα μας παράγοντας χρήματα για εμάς». Είναι το ακριβώς αντίθετο από την αγάπη. Νομίζω πως αυτή η λογική έχει να κάνει με το πώς θα βγάλει κανείς χρήματα από εφαρμογές και καθόλου με την ευτυχία.

Πιστεύεις ότι έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του ρομαντισμού;
Το πιο εντυπωσιακό με την έρευνά μου είναι ότι από την αρχή ο κόσμος έλεγε πως ο ρομαντισμός είναι νεκρός. Στις αρχές της δεκαετίας του 1900, οι άνθρωποι σκανδαλίζονταν όταν ξεκίνησε να καθιερώνεται το ραντεβού ως πρακτική. Την περίοδο του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, οι μεγαλύτεροι έλεγαν ότι χάθηκε ο ρομαντισμός τού να τηλεφωνεί ένας άνδρας σε μια γυναίκα και πως ήταν τρομερό που αυτοί οι νέοι άνθρωποι «έβγαιναν ραντεβού». Τις δεκαετίες του '20 και του '30, η τάση ήταν «ο μεγάλος χορός» -πηγαινες σε πάρτι και χόρευες με πολλούς ανθρώπους. Έπειτα τις δεκαετίες του '40 και του '50, είχες σταθερή σχέση και οι πιο μικροί/ές είχαν ένα κορίτσι ή ένα αγόρι.

Πώς ορίζεις το ραντεβού για τους σκοπούς αυτού του βιβλίου; Υπάρχει το ραντεβού στο πλαίσιο του φλερτ και έπειτα υπάρχει το ραντεβού που μπορείς να δώσεις με κάποιον με τον οποίο είσαι πολύ καιρό.
Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να καθορίσουμε το όριο. Στο βιβλίο, το ραντεβού είναι εξ ορισμού διφορούμενο. Επίσης, πιστεύω ότι είναι πράγματι αστείο το πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη λέξη «σχέση». Θεωρώ τον εαυτό μου απολύτως ένοχο: Eίχα έναν πολύ καλό φίλο με τον οποίο κοιμόμουν στο μεταπτυχιακό και κατά κάποιο τρόπο ήθελε να είμαστε μαζί, αλλά εγώ έλεγα «όχι, δεν είναι σχέση». Eκείνος απαντούσε ότι περνούσαμε όλο μας το χρόνο μαζί, πως αρέσαμε ο ένας στον άλλον και πvς κάναμε σεξ. Είχε δίκιο. Νομίζω πως με έναν περίεργο τρόπο, η λέξη «σχέση» χρησιμοποιείται για να υποτιμήσει μια ερωτική κατάσταση στην πραγματικότητα - κατά κάποιο τρόπο είναι συντηρητική. Δεν θα ήταν καλύτερα να γνωρίζαμε ότι υπάρχουν πολλά είδη σχέσεων και οικειότητας, όμως; Για παράδειγμα, το σεξ μιας βραδιάς είναι σχέση, καθώς σε συσχετίζει με κάποιον.

Πώς πιστεύεις ότι το ίντερνετ και ο τρόπος που οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με αυτό έχει αλλάξει τον τρόπο που βγαίνουμε ραντεβού;
Κάποιος μου έλεγε για ένα GIF που φαίνεται να είναι πραγματικά κακεντρεχές. Είναι απλά τρεις τελείες που δηλώνουν πως κάποιος πληκτρολογεί σε ένα smartphone και μπορείς να το στείλεις με μήνυμα σε κάποιον και θα φαίνεται σαν να του γράφεις αιώνια.

Αυτό παίζει πολύ με την ψυχολογία.
Απολύτως. Στο βιβλίο αστειεύομαι για το πώς η διάνοια της AOL και όλων των άλλων παρόχων του διαδικτύου χρησιμοποιούνταν για να καταλάβουν πώς να χειριστούν την επιθυμία για αγάπη και σεξ, έτσι ώστε να τους κάνουν όλους να εθιστούν στο διαδίκτυο, διότι όλα εκείνα τα συναισθήματα συνδέονται με τη συσκευή. Εάν σκεφτείς το επίπεδο του συναισθήματος που μπορεί να αποσπάσει το iPhone σου από σένα, όταν περιμένεις για ένα μήνυμα, γίνεται αντιληπτό το πόσο μπορείς να εθιστείς με αυτή την τεχνολογία. Το αντίστοιχο του παρελθόντος θα ήταν να περιμένεις να χτυπήσει το τηλέφωνο.

Μερικές φορές στο Twitter κυκλοφορεί ένα αστείο τύπου «δηλώνεις ότι το tweet μου είναι αγαπημένο, αλλά δεν απαντάς στο μήνυμά μου» ή κάτι ανάλογο.
Έχω μία φίλη που είναι φοιτήτρια από την Κίνα και η οποία σπουδάζει στο Yale. Είναι φοβερή φοιτήτρια και παλαιών αρχών. Ένα βράδυ, την ώρα του δείπνου, μιλούσαμε και μου έλεγε για το ραντεβού που είχε βγει και ότι εκείνος δεν της είχε απαντήσει στο μήνυμά της. «Ίσως δουλεύει» της είπα και εκείνη πρόσθεσε: «εκανε tweet». Σκέφτηκα ότι εάν αυτή η λαμπρή φοιτήτριά μηχανικής, που φαίνεται τόσο σοβαρή είναι έτσι, τότε όλοι είναι έτσι.

Αυτό θα μπορούσε να σχετίζεται με την ανάγκη να θέλεις να σε θέλουν. Δεν ακούς τόσο τους άνδρες να γκρινιάζουν για γυναίκες επειδή δεν απαντούν στα μηνύματα.
Ένα πράγμα για το οποίο μιλούν πολλοί ετεροφυλόφιλοι άνδρες είναι πως έχουν εθιστεί με το Tinder - το παιχνίδι με το Tinder είναι σαν να παίζεις βιντεοπαιχνίδι.

Στο βιβλίο, μιλάς για το πώς -στην αλλαγή του αιώνα- οι γυναίκες άρχισαν να πηγαίνουν στη δουλειά και αμέσως απέκτησαν περισσότερη πρόσβαση στους άνδρες σε σχέση με το παρελθόν. Το διαδίκτυο φαίνεται να έχει κάνει κάτι ανάλογο, αλλά δημιούργησε έναν απίστευτα ογκώδη, ουσιαστικά ατελείωτο αριθμό επιλογών - κάτι καλύτερο θα μπορούσε να βρίσκεται και να περιμένει εκεί έξω. Το βρίσκω πολύ περιοριστικό, αλλά φαίνεται να καθοδηγεί πολλούς ανθρώπους.
Είναι εξίσου καλό και κακό. Στα γερμανικά υπάρχει η φράση die Qual der Wahl, που σημαίνει «το μαρτύριο της επιλογής». Από την άλλη πλευρά, η πραγματικότητα των άπειρων επιλογών είναι πραγματικά υπέροχο πράγμα για πολλούς λόγους. Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλά απτά οφέλη, τα οποία μερικές φορές δεν αναγνωρίζονται αρκετά. Αλλά ναι, σίγουρα κάνει πιο δύσκολο για κάποιους να μπορούν να δεσμευτούν.

Ποια η άποψή σου για τα «ραντεβού για παντρεμένους» στις μακροχρόνιες σχέσεις;
Με εντυπωσιάζουν τα ραντεβού για παντρεμένους. Μια άλλη ταινία που αναφέρω στο βιβλίο, είναι το Date Night με τον Steve Carrell και την Tina Fey, που δεν είναι πολύ καλή ταινία. Αφορά ένα βαρετό ζευγάρι. Ζουν στο Τζέρσεϊ και δεν κάνουν πλέον σεξ, και δίνουν ένα βράδυ ραντεβού το οποίο πάει τρομερά στραβά. Πηγαίνουν σε ένα πολυτελές εστιατόριο και γίνεται ένα μπέρδεμα. Κάθονται στο λάθος τραπέζι και βρίσκονται με γκάνγκστερ. Μπαίνουν στο κλίμα της κατάστασης - εκείνη υποδύεται την πόρνη και εκείνος τον νταβατζή. Αυτή η ταινία στην πραγματικότητα τεστάρει όλες αυτές τις απόψεις που υπάρχουν για το ραντεβού. Βρίσκεσαι δημοσίως και υποδύεσαι μια συγκεκριμένη πλευρά του εαυτού σου.

Επίσης, αναρωτιέμαι εάν μέρος μιας εξόδου μας είναι να είμαστε σέξι ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους. Είναι πάντα διεγερτικό κάποιος να φλερτάρει με τον σύντροφό σου σε ένα πάρτι ή όταν κάποιον φλερτάρει με σένα.

Πώς οραματίστηκες το ύφος του βιβλίου; Δεν στρέφεται κατά του ραντεβού, αλλά τοποθετεί το ραντεβού στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος και αυτόν που βγαίνει ραντεβού ως πιόνι σε αυτό το καπιταλιστικό σύστημα.
Είμαστε όλοι τόσο βαθιά ενσωματωμένοι σε αυτά τα συστήματα. Είναι πολύ δύσκολο να βρούμε χώρο που δεν είναι κλειστός. Πιστεύω, όμως, ότι η σαφήνεια σε ό,τι αφορά αυτά τα συστήματα είναι πραγματικά βοηθητική - τουλάχιστον η σαφήνεια της κατάστασηw σε κάνει να νιώθεις πιο ελεύθερη να δράσεις ή να μη δράσεις σχετικά με κάποιες επιθυμίες. Προς το παρόν, είμαστε όλοι δεμένοι στο άρμα του καπιταλισμού, αλλά πιστεύω ότι η αγάπη είναι σαν μια σανίδα σωτηρίας ή σαν μια γραμμή διαφυγής (από τον καπιταλισμό) - υπάρχει κάτι που δεν έχει τεθεί υπό έλεγχο.

Περισσότερα από το VICE

Πόσα Ναρκωτικά Κάνουν Τελικά οι Έλληνες Φοιτητές της Ιατρικής στη Θεσσαλονίκη;

H Γηραιότερη Γυναίκα στον Κόσμο Αποκαλύπτει Ότι το Μυστικό της Μακροζωίας Είναι τα Ωμά Αυγά και το να Είσαι Εργένης

Οι πιο Γαμάτες «Καμένες» Ταινίες που Έχω Πετύχει στην Ελληνική Τηλεόραση Μετά τα Μεσάνυχτα