Γιατί Μερικές Μητέρες Σκοτώνουν τα Παιδιά τους;

Στις 2 Οκτωβρίου 2006, η 31χρονη ανύπαντρη μητέρα Elaine Campione πήρε την βιντεοκάμερά της και βιντεοσκόπησε τις δυο μικρότερες κόρες της, την 3χρονη Serena και την 19 μηνών Sophia, να παίζουν στο διαμέρισμά τους στο Barrie, στο Οντάριο του Καναδά. Αποσπάσματα του βίντεο όπου η Serena φαίνεται να ζωγραφίζει στο σαλόνι και να λέει στη μητέρα της πόσο πολύ την αγαπάει, διακόπτονται από τον ήχο του νερού με το οποίο παίζει η Sophia στην μπανιέρα, ενώ η Campione τραγουδάει «Twinkle, Twinkle Little Star».

Αργότερα, εκτός κάμερας, η Campione έπνιξε τις δυο κόρες της στην μπανιέρα του σπιτιού τους. Στέγνωσε τα σώματά τους, έβαλε τις πιτζάμες τους και τις ακούμπησε στο κρεβάτι της ενώνοντας τα χέρια τους για να είναι χέρι-χέρι. Ανάμεσά τους έβαλε ένα τιρκουάζ ροζάριο και ένα φωτογραφικό άλμπουμ. Μετά, πήρε αυτό που νόμιζε ότι ήταν υπερβολική δόση κλοναζεπάμης (φάρμακο που συνταγογραφείται για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής ή της σχιζοφρένειας) και πήγε ξανά στο σαλόνι για να συνεχίσει τη βιντεοσκόπηση.

Το βίντεο δείχνει την Campione μόνη της, να κάθεται στον καναπέ και να κλαίει με λυγμούς καθώς κοιτάει προς την κάμερα και να παραληρεί. Το σχεδόν 10λεπτο μανιφέστο της απευθύνεται στον πρώην σύζυγό της Leo Campione, τον οποίο κατηγορεί ότι χτυπούσε και κακοποιούσε εκείνη και τη μεγαλύτερη κόρη τους. Το ζευγάρι βρισκόταν εν μέσω δικαστικής διαμάχης για την επιμέλεια των παιδιών. (Μετά το διαζύγιό τους, η Campione και τα κορίτσια μετακόμισαν σ' ένα καταφύγιο γυναικών και στη συνέχεια ζούσαν με προνοιακή βοήθεια). Οι Campiones είχαν δικαστήριο εκείνη την εβδομάδα.

«Ορίστε, είσαι ευτυχισμένος τώρα; Τα παιδιά έφυγαν. Πώς σε κάνει να αισθάνεσαι αυτό, Leo;», ρωτάει κοιτώντας την κάμερα. «Σε μισώ Leo. Είσαι ο διάβολος. Ήθελες να κερδίσεις. Κέρδισες. Είσαι ευτυχισμένος; Πώς νιώθεις; Διότι, εγώ δεν αισθάνομαι υπέροχα. Έχασα τα πάντα. Δεν θα μάθω ποτέ τι θα γίνονταν τα παιδιά μου».

Σύμφωνα με την κατάθεση της Campione, στη συνέχεια έκλεισε την κάμερα και λιποθύμησε. Ήλπιζε να πεθάνει μαζί με τις κόρες της. Αντί αυτού, ξύπνησε μιάμιση μέρα αργότερα. Περιέργως, άνοιξε πάλι την κάμερα. Μπορεί κανείς να ακούσει ακόμα το ραδιόφωνο που παίζει, αλλά το σαλόνι έχει φυσικό φως.

«Προσπάθησα να πάρω υπερβολική δόση, αλλά δεν είχε αποτέλεσμα», ομολογεί κλαίγοντας. «Αυτά τα κακόμοιρα κορίτσια ήταν η ζωή μου».

Σε αυτό το σημείο, η Campione σταμάτησε να βιντεοσκοπεί τον εαυτό της και κάλεσε την αστυνομία. Αργότερα, σε ανάκριση που βιντεοσκοπούνταν από την αστυνομία, προσποιήθηκε ότι δεν ήξερε πώς πέθαναν τα παιδιά της. Προφανώς, η βιντεοσκοπημένη ομολογία που βρέθηκε, την έστειλε τέσσερα χρόνια αργότερα στη φυλακή με δυο κατηγορίες για φόνο πρώτου βαθμού.

Είναι σχεδόν αδύνατο για τους περισσότερους ανθρώπους να καταλάβουν πώς ένας γονιός μπορεί σκόπιμα να σκοτώσει τα παιδιά του - μια βίαιη πράξη που νομικά ορίζεται ως παιδοκτονία, βρεφοκτονία ή νεογνοκτονία (αναλόγως την ηλικία του παιδιού). Όταν προκύψουν αυτές οι υποθέσεις, συχνά είναι καλυμμένες με νοσηρή περιέργεια από πλευράς του κοινού, η οποία δεν εξαφανίζεται μετά την δικαστική απόφαση.

Υπάρχουν πολλές γνωστές υποθέσεις που παραμένουν χαραγμένες στη συνείδηση του κοινού. Χαρακτηριστική περίπτωση ένα έγκλημα που έγινε πριν από δυο 10ετίες. Η παρουσιάστρια Nancy Grace, από το τηλεοπτικό δίκτυο HLN, εξακολουθεί να μιλάει για τη Susan Smith, τη μητέρα από τη Νότια Καρολίνα που έσπρωξε το αυτοκίνητό της σε λίμνη, ενώ οι δυο γιοι της ήταν δεμένοι στο πίσω κάθισμα. Η υπόθεση της νεαρής μητέρας Casey Anthony από τη Φλόριντα προκάλεσε τη μεγαλύτερη υστερία στην κοινή γνώμη, μετά τη δίκη του O.J. Simpson, ειδικά όταν η Anthony δεν βρέθηκε ένοχη για το θάνατο της μικρής κόρη της Caylee, την οποία κατηγορούνταν πως νάρκωσε με χλωροφόρμιο και της προκάλεσε ασφυξία δένοντας κολλητική ταινία πάνω από τη μύτη και το στόμα της. Το 2002, η κοινή γνώμη είχε πάθει ψύχωση με την Andrea Yates, τη μητέρα από το Τέξας που μεθοδικά έπνιξε τα πέντε παιδιά της στην μπανιέρα, επικαλούμενη θρησκευτικούς λόγους ενώ έπασχε από επιλόχεια ψύχωση. Το 2005, η China Arnold έβαλε το μωρό της στο φούρνο μικροκυμάτων και τη «μαγείρεψε» μέχρι θανάτου, επειδή σύμφωνα με πληροφορίες φοβόταν πως ο νυν σύντροφός της δεν ήταν ο πατέρας του παιδιού και ότι εκείνος θα την εγκατέλειπε. Την ίδια χρονιά η Rebekah Amaya κρίθηκε αθώα λόγω παράνοιας αφού έπνιξε τα δυο παιδιά της. Είπε στους ανακριτές ότι μια αράχνη της είχε στείλει σημάδι πώς έπρεπε να τα σκοτώσει.

Σύμφωνα με μελέτη του 2005, «η παιδοκτονία με δράστη μητέρα συμβαίνει συχνότερα στις ΗΠΑ από ότι στα αναπτυσσόμενα έθνη» με το 30% των ανθρωποκτονιών να έχει θύματα παιδιά κάτω των πέντε ετών και θύτη τη μητέρα τους. Πολλές είναι οι θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για αυτό το θέμα, αλλά «δεν υπάρχει συνεκτική προσέγγιση για τον καθορισμό του πληθυσμού των δραστών».

Ο ειδικός εγκληματολόγος ψυχολόγος Philip J. Resnick, ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ερευνά την παιδοκτονία από τη δεκαετία του '60. Ήταν εκείνος που προσδιόρισε τον όρο νεογνοκτονία, ο οποίος αναφέρεται στα νεογέννητα μωρά που δολοφονούν οι γονείς τους τις πρώτες 24 ώρες της ζωής τους και βρεφοκτονία που περιγράφει τα παιδιά τα οποία δολοφονούνται από τους γονείς τους μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής τους.

«Η νεογνοκτονική συμπεριφορά συχνά επηρεάζεται από σχετικά ακαθόριστους παράγοντες, όπως είναι η συναισθηματική απομόνωση και η αισθητή έλλειψη πόρων και όχι τόσο από στερεοτυπικούς δείκτες όπως είναι η φυλή ή η οικονομική κατάσταση» γράφουν οι Cheryl L. Meyer και Michelle Oberman στο βιβλίο τους Mothers Who Kill Their Children: Understanding the Acts of Moms from Susan Smith to the "Prom Mom.

Έκθεση του National Center for Biotechnology Information, το 1995, για το ψυχιατρικό δίκαιο ανέφερε ότι «τα ποσοστά ανθρωποκτονιών νεογνών ήταν χαμηλότερα τη δεκαετία μετά την υπόθεση Roe vs. Wade» και πως η νεογνοκτονία είναι αναλογικά υψηλότερη στις αγροτικές περιοχές όπου η έκτρωση μπορεί να μην είναι κοινωνικά αποδεκτή ή άμεσα προσβάσιμη. «Ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία η άμβλωση είναι νόμιμη αλλά η βρεφοκτονία παραμένει ένα ανυπολόγιστα φρικτό έγκλημα» σημειώνουν οι Meyer και Oberman στο Mothers Who Kill Their Children. «Με αυτό το δεδομένο, υπογραμμίζουμε τη σπουδαιότητα της πρόσβασης σε ασφαλείς, οικονομικά προσιτές και ιδιωτικές αμβλώσεις».

Οι πλέον συζητημένες υποθέσεις νεογνοκτονίας έχουν διαπραχθεί από μητέρες που φαίνεται να μην έχουν μητρικό δεσμό με το έμβρυο. «Η "Prom Mom" Melissa Drexler, για παράδειγμα, γέννησε στην τουαλέτα στις 6 Ιουνίου 1997, τη βραδιά που γινόταν ο χορός των τελειόφοιτών στο σχολείο της». Έπειτα, φέρεται να έκοψε τον ομφάλιο λώρο του νεογέννητου γιου της στην οδοντωτή άκρη που κόβεται το χαρτί υγείας, τον έπνιξε και έβαλε το πτώμα του σε μια πλαστική σακούλα που την έδεσε κόμπο και την πέταξε μακριά, πριν να επιστρέψει στο χορό. Την άνοιξη του 1995, η 20χρονη πιστή Καθολική Karen Dobrzelecki γέννησε μόνη της, έπειτα έδεσε γύρω από το λαιμό του μωρού της μια πασχαλιάτικη κορδέλα και το κρέμασε στην ντουλάπα της. Τέσσερις μέρες νωρίτερα, το KTLA News είχε μεταδώσει πως βρέθηκε ένα νεογέννητο κοριτσάκι 36-48 ωρών θαμμένο ζωντανό κατά μήκος της κοίτης του ποταμού Los Angeles.

Το 1977, σε μια τηλεοπτική συνέντευξη που έκανε ο Resnick, ασθενής περιγράφει πώς διέπραξε νεογνοκτονία το 1948 (μια εποχή που τα αντιβιοτικά φάρμακα ήταν λιγότερο από 20 χρόνια στο εμπόριο και η άμβλωση ήταν εντελώς παράνομη). «Ήθελα να είναι θνησιγενές», λέει η γυναίκα. «Απλά ήθελα να πεθάνει, οπότε το στραγγάλισα. Υπήρχε μια κρεμάστρα στο μπάνιο, οπότε το κρέμασα με την κρεμάστρα κι έτσι δεν χρειαζόταν να το αγγίζω άλλο. Το μόνο που ένιωσα ήταν ανακούφιση. Δεν ένιωσα τίποτα, επειδή δεν ένιωθα ότι αυτό ήταν το μωρό μου».

«Δεν το ήθελα αυτό το παιδί. Δεν μπορούσα να νιώσω μητρικά για ένα παιδί που δεν ήθελα» λέει, προσθέτοντας ότι εάν είχε επιλογή θα έκανε έκτρωση ή θα έδινε το παιδί για υιοθεσία. Για εκείνη, η επιλογή να μεγαλώσει το ανεπιθύμητο μωρό ήταν πιο ζοφερή από τη νεογνοκτονία. «Αυτό είναι χειρότερο από αυτό που έκανα», υποστηρίζει. «Κάνεις μεγαλύτερο κακό στο μωρό. Είμαι πολύ σίγουρη για αυτό».

Σε μια ιατρική έκθεση που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικών Εκθέσεων των ΗΠΑ, η Sara G. West εξηγεί ότι οι Πράξεις Βρεφοκτονίας του 1922 και του 1938 -ξεκίνησαν από την Αγγλία και έπειτα εφαρμόστηκαν σε ακόμα 22 χώρες σε όλο τον κόσμο (με εξαίρεση τις ΗΠΑ)- άλλαξαν τον τρόπο ποινικής δίωξης των μητέρων που διέπρατταν το έγκλημα. Ο νόμος αναγνώρισε ότι η γέννηση και η φροντίδα ενός βρέφους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία μιας μητέρας τον πρώτο χρόνο και απέκλεισαν την επιβολή θανατικής ποινής για τη βρεφοκτονία από τη μητέρα αλλά όχι από τον πατέρα και την αντικατέστησαν με την ανθρωποκτονία.

«Στον Καναδά έχουμε πολύ διαφορετικές κυρώσεις για την παιδοκτονία, διότι ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένος ο νόμος δείχνει ότι ο βαθμός υπαιτιότητας είναι αρκετά διαφορετικός», λέει ο Δρ. Neil Boyd. Ο Boyd είναι επικεφαλής του Τμήματος Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Simon Fraser στη Βρετανική Κολομβία. «Μέχρι περίπου την ηλικία των 6 ή των 7 ετών είναι πολύ πιο πιθανό μια μητέρα, συγκριτικά με έναν πατέρα, να σκοτώσει το παιδί της, κυρίως διότι σε αυτή την ηλικία οι γυναίκες περνούν παρά πολύ περισσότερο χρόνο με τα παιδιά από ότι οι άνδρες. Μετά τα 6 ή τα 7, οι άνδρες είναι πολύ πιθανό να σκοτώσουν τα παιδιά τους».

Ο Resnick ήταν ο πρώτος που διέκρινε την παιδοκτονία και τη νεογνοκτονία σε πέντε κατηγορίες: οξεία ψυχωσική, αλτρουϊστική (όταν ο γονιός πιστεύει πως ο θάνατος είναι προς όφελος του καλύτερου συμφέροντος του παιδιού), στην περίπτωση του ανεπιθύμητου παιδιού, τυχαία και λόγω συζυγικής εκδίκησης. Τα πρώτα ευρήματα, έδειχναν πως η αλτρουιστική παιδοκτονία ήταν το κίνητρο του 49% των υποκειμένων του Resnick.

Η Andrea Yates, η μητέρα από το Τέξας που έπνιξε τα παιδιά της στην μπανιέρα, υπέφερε από ψύχωση και κατάθλιψη που εμφανίστηκαν μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού της. Επιχείρησε πολλές φορές να αυτοκτονήσει και έκτοτε μπαινόβγαινε σε ψυχιατρικό νοσοκομείο (όπου παρέμενε κατατονική και αμίλητη προς το προσωπικό του νοσοκομείου). Ένας ψυχίατρος, μετά τη γέννηση του τέταρτου παιδιού τους, συνέστησε σε εκείνη και τον σύζυγό της Rusty να μην κάνουν άλλα παιδιά ωστόσο εκείνοι έκαναν. Τόσο η Andrea όσο και ο Rusty ήταν μέλη μιας χριστιανικής αίρεσης που ιδρύθηκε από τον επιθετικό ιεροκήρυκα δρόμου Micheal Woroneicki. Η Suzy Spencer, στο Breaking Point, τη βιογραφία της για την Yates, ανέφερε πως η δράστης αλληλογραφούσε με τον Woronecki μέσω επιστολών και βίντεο, είχε πάθει εμμονή με τα κηρύγματά του, σ' ένα από τα οποία έλεγε ότι «μόνο λίγοι θα φτάσουν την ημέρα της σωτηρίας». Ποιήματα του Woroneicki φέρονται να την οδήγησαν να πιστέψει πως τα παιδιά της ήταν, όπως είπε αργότερα σε ανάκριση της αστυνομίας, «εμπόδιο». Πίστευε πως ήταν κακή μητέρα, επειδή ο Woroneicki τής είχε πει ότι «όλες οι γυναίκες κληρονομούν μαγική φύση από την Εύα» και πως τα παιδιά ανεκτικών μητέρων θα καταλήξουν στην κόλαση.

«Η Yates είχε την ψευδαίσθηση πως εάν δεν τακτοποιούσε το θέμα των παιδιών της μέχρι την ηλικία της υπευθυνότητας -την είχε ορίσει στα 10 έτη- πίστευε ότι καταλήξουν στην κόλαση» εξηγεί ο Resnick, σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2013 στο Crime Time. Την αξιολόγησε ψυχιατρικά, πριν από τη δίκη, για λογαριασμό της υπεράσπισης. «Ένας από τους γιους της θα γινόταν δολοφόνος κατά συρροή, ένας άλλος θα ήταν κρυφά ομοφυλόφιλος που θα εκδιδόταν και είχε όλες αυτές τις ψευδαισθήσεις πως κανένα από τα παιδιά της δεν θα είχε καλή κατάληξη. Θα ήταν καλύτερα να βρίσκονταν στον Παράδεισο με τον Θεό από το να ζουν μια ζωή στην αμαρτία. Η Yates, επίσης λόγω της νομοθεσίας στο Τέξας, υπέθετε ότι θα εκτελούνταν. Έτσι, παρόλο που θα κατέληγε στην κόλαση, τουλάχιστον τα παιδιά της θα σώζονταν».

Υπάρχουν πολλοί σοβαροί λόγοι που μπορεί να ωθήσουν μια μητέρα να σκοτώσει το παιδί της, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής κακοποίησης, της επιλόχειας ψύχωσης και άλλων ψυχικών ασθενειών. Ωστόσο, η κοινή γνώμη σπανίως δείχνει συμπάθεια σε μια γυναίκα που διαπράττει παιδοκτονία, ανεξαρτήτως από το πόσο καταστραμμένη είναι η ψυχή της. Ίσως αυτό σχετίζεται και με τα εντυπωσιακά απάνθρωπα ψευδώνυμα όπως τα «Tot Mom» ή «Microwave Mom» που δόθηκαν από μέσα ενημέρωσης στις μητέρες. Και οι σκληρές κριτικές μας συχνά επηρεάζουν την έκβαση της δίκης στην δικαστική αίθουσα.

«Εάν είσαι εισαγγελέας, έχεις επαφή με τα θύματα και βλέπεις τους δράστες ως κακούς», σημειώνει ο Resnick. «Εάν είσαι συνήγορος υπεράσπισης ή ψυχίατρος και περνάς περισσότερο χρόνο με τους δράστες από ότι με τα θύματα, ακούς την ιστορία της ζωής τους και με ποιον τρόπο ίσως κακοποιήθηκαν ως παιδιά ή τι έχεις εσύ και δεν έχεις συσσωρεύσει τον ίδιο έντονο θυμό που έχει η κατηγορούσα Αρχή και η κοινή γνώμη».

Οι περισσότερες περιπτώσεις νεογνοκτονίας κατατάσσονται στην κατηγορία του ανεπιθύμητου παιδιού, ενώ η συζυγική εκδίκηση όπως στην υπόθεση της Elaine Campione είναι λιγότερο συνηθισμένη. Η υπόθεση της Campione είναι μοναδική και για ακόμα ένα λόγο: σύμφωνα με επικαιροποιημένη μελέτη του 2015 που έγινε από τον Resnick, παρόλο που οι παιδοκτονίες αποτελούν μόνο το 2% όλων των ανθρωποκτονιών, το 7,6% των ανθρωποκτονιών-αυτοκτονιών περιλαμβάνουν παιδοκτονία και μόνο το ένα τέταρτο των μητέρων δεν προχωράει σε αυτοκτονία όταν έχει προηγηθεί παιδοκτονία.

Στην ανάκριση της αστυνομίας με την Elaine Campione, η διαταραγμένη μητέρα γνέφει ότι καταλαβαίνει πως βαρύνεται με δυο κατηγορίες για φόνο πρώτου βαθμού. Όταν η αστυνομικός λέει «για τα δυο σου παιδιά», το πρόσωπό της συσπάται και τα μάτια της πλημμυρίζουν δάκρυα.

«Είναι πραγματικά σκληρό για σένα», λέει η αστυνόμος. «Είμαι γονιός κι εγώ. Υπάρχουν κομμάτια που μπορώ να κατανοήσω κι άλλα όχι».

Μετά από 15 λεπτά επαχθούς συνομιλίας, η αστυνομικός ρωτάει ήρεμα «υπήρξε κάποια στιγμή, στη διάρκειά όλου αυτού, που έσπρωξες το κεφάλι της κάτω από το νερό;». Η Campoine το αρνείται, επιμένοντας ότι πήγαινε τα κορίτσια σε μαθήματα κολύμβησης και τις δίδασκε να μην φοβούνται το νερό.

«Αλλά, κάποια στιγμή πήρες αυτό το φάρμακο. Σωστά;», συνεχίζει η αστυνομικός. «Είπες ότι ήθελες να βάλεις τέλος στη ζωή σου. Ότι ήθελε όλα να τελειώσουν».

«Δεν θα σκότωνα τα μωρά μου», λέει κλαίγοντας. «Τα μωρά μου είναι η ζωή μου. Ίσως δεν θέλω να ζήσω, αλλά αυτά είναι τα μωρά μου. Θα τα έπαιρναν οι γονείς μου».

Μια εξίσου θλιβερή εναλλακτική λύση σε ότι θα μπορούσε να συμβεί.

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Περισσότερα από το VICE

Ιστορίες Γυναικών που Βρήκαν τον Έρωτα στο Χριστουγεννιάτικο Πάρτι στο Γραφείο

Τι Eίναι οι Oργασμοί Ύπνου και πώς Μπορώ να Έχω Έναν;

H Tashfeen Malik και ο Ρόλος των Γυναικών στις Μαζικές Δολοφονίες