Πώς οι Ρώσοι Έγιναν οι «Βασιλιάδες» των Χούλιγκαν στο Euro 2016;

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Καθώς η εθνική ομάδα της Ρωσίας ετοιμαζόταν για τον αγώνα της με την Σλοβακία την Τετάρτη στην Lille, στο πλαίσιο της δεύτερης αγωνιστικής του Euro 2016, οι κάτοικοι της περιοχής καθώς και η αστυνομία ετοιμάζονταν για ακόμα περισσότερες φασαρίες. Οι γαλλικές αρχές βρίσκονταν σε συναγερμό, αναμένοντας ακόμα περισσότερες βίαιες συγκρούσεις με πρωταγωνιστές τους Ρώσους οπαδούς, που είχαν ταξιδέψει στις διάφορες πόλεις που λάμβαναν χώρα οι αγώνες της διοργάνωσης.

Οι σοβαρότατες συγκρούσεις μεταξύ των Ρώσων και των Άγγλων οπαδών, είχαν εξασφαλίσει πως πλέον όλος ο κόσμος ήξερα για την αγριότητα των Ρώσων.

Ο ποδοσφαιρικός χουλιγκανισμός παλαιότερα ήταν κυρίως «χόμπι» των Άγγλων ανά την Ευρώπη, οι οποίοι ήταν πασίγνωστοι για χουλιγκανιστικές τους «περιοδείες» είτε με τους συλλόγους που υποστήριζαν είτε με την εθνική ομάδα της χώρας τους. Όχι πια. Οπαδοί με βίαιες «ορέξεις» υπάρχουν πλέον σε όλη την Ευρώπη και οι συγκρούσεις στην Μασσαλία, απέδειξαν πως οι Ρώσοι κοιτούν στα μάτια κάθε άλλη χουλιγκανιστική εθνικότητα όσο αυτό έχει να κάνει με το ποδοσφαιρικό ξύλο.

Από τις φωτογραφίες και τα βίντεο που αποτύπωσαν τις συγκρούσεις στο παλαιό λιμάνι και αργότερα στο στάδιο Velodrome, είναι ξεκάθαρο πως αυτοί που ενεπλάκησαν από μεριά Ρώσων δεν ήταν οι τυπικοί οπαδοί, αλλά καλά οργανωμένες και εκπαιδευμένες ομάδες από χούλιγκαν.

Η γαλλική αστυνομία, που έψαχνε για πιθανές τρομοκρατικές κινήσεις και όχι τόσο για «φρέσκους» χούλιγκαν, πιάστηκε εντελώς απροετοίμαστη. Οι βίαιοι Ρώσοι οπαδοί άλλωστε, δεν ήταν καν ιδιαίτερα γνωστοί στους κύκλους της ρωσικής αστυνομίας: σχεδόν ανύπαρκτοι ως «είδος» στην Σοβιετική Ένωση, οι ποδοσφαιρικοί χούλιγκαν είναι ένα νέο «φρούτο» στην Ρωσία.

Ο κύριος όγκος των Ρώσων «μαχητών» ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις μια ομάδα που αριθμούσε ανάμεσα σε 70 και 250 άτομα, οπαδοί διαφόρων Ρωσικών συλλόγων, που είχαν συμφωνήσει μια προσωρινή ανακωχή, ώστε να υποστηρίξουν την εθνική τους ομάδα στην Μασσαλία.

Προέρχονταν από οργανωμένες ομάδες οπαδών, από κάθε επίπεδο του Ρωσικού ποδοσφαίρου, είτε μιλάμε για τις κορυφαίους συλλόγους, είτε για υποστηρικτές σαφώς πιο άγνωστων ομάδων όπως οι Steel Monsters από την πόλη της Yekaterinburg στα Ουράλια όρη. Μετά τη Μασσαλία, δύο μέλη των Steel Monsters, πόσταραν μια φωτογραφία όπου ποζάρουν με ένα «τρόπαιο»: μια αιματοβαμμένη σημαία την οποία και πήραν από Άγγλους οπαδούς.

Ο Alexander Shprygin, πρόεδρος του Union of Fans και πρώην χούλιγκαν της Dinamo Moscow, αρνήθηκε να πει ξεκαθαρίσει πόσα από τα 40 άτομα που συνελήφθησαν από τις ρωσικές αρχές, ήταν χούλιγκαν από οργανωμένες ομάδες οπαδών.

«Δεν κάνετε σωστές ερωτήσεις», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως κανένας από τους οπαδούς που συνελήφθησαν δεν είχε συμμετοχή στις συμπλοκές.

Η Ρωσία τιμωρήθηκε από την UEFA με ποινή αποκλεισμού η οποία όμως «ανεστάλη», κάτι που σημαίνει πως αν οι οπαδοί της εμπλακούν ξανά σε συγκρούσεις, η εθνική ομάδα της χώρας θα αποκλειστεί αυτόματα από την διοργάνωση. Κάποιοι από τους οπαδούς έχουν ήδη απελαθεί από τη Γαλλία. Ο Shprygin, πάντως, τόνισε πως τα συμβάντα στην Μασσαλία οφείλονται «στην ανικανότητα της τοπικής αστυνομίας καθώς και στην ελλιπέστατη οργάνωση από πλευράς της διοργανώτριας αρχής του τουρνουά».

Το μόνο σίγουρο είναι πως η άφιξη Ρώσων οπαδών που μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα δεν είναι κάτι που ήταν παντελώς απροσδόκητο. Αν και δεν έχουν ακόμα την φήμη των Άγγλων, των Γερμανών ή και των Πολωνών χούλιγκαν, οι Ρώσοι έχουν αφήσει το στίγμα τους τα τελευταία χρόνια, όταν και ταξιδεύουν με τις ομάδες τους στην Ευρώπη. Λόγω όμως του μικρού τους αριθμού, δεν είχαν προκαλέσει και τόσο έντονες ανησυχίες.

Επιπλέον, οι σκληροπυρηνικοί χούλιγκαν της Ευρώπης συνηθίζουν να οργανώνονται σε ομάδες των αποκαλούμενων ultras, με συγκεκριμένα χρώματα και συνθήματα, μέσω των οποίων αναγνωρίζονται εύκολα. Το ρωσικό αντίστοιχο των ultras δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στον μέσο ποδοσφαιρικό φίλαθλο της Ανατολικής Ευρώπης, ή αστυνομικού.

Εντούτοις, οι Ρώσοι χούλιγκαν λέγεται πως σε προσωπικές τους συζητήσεις εξέφραζαν την επιθυμία να αφήσουν το στίγμα τους στην Ευρώπη. Η πρώτη τους προσπάθεια, η οποία κατά κύριο λόγο πέρασε απαρατήρητη όταν έγινε, έλαβε χώρα πριν από 4 χρόνια, όταν η Ρωσία αντιμετώπισε την Πολωνία στη Βαρσοβία, στο προηγούμενο Euro.

Τότε, 5.000 Ρώσοι παρέλασαν από το κέντρο της πόλης μέχρι το στάδιο. Ακολούθησε μια σειρά από συμπλοκές ανάμεσα σε Ρώσους και Πολωνούς οπαδούς, με την αστυνομία να επεμβαίνει χρησιμοποιώντας λαστιχένιες σφαίρες και δακρυγόνα. Οι τοπικές αρχές κατηγόρησαν τους Πολωνούς οπαδούς και το συμβάν ξεχάστηκε πολύ γρήγορα.

Οι Ρώσοι οπαδοί όμως ήταν ξεκάθαροι πως είχα αρχίσει να μαθαίνουν πώς να μάχονται «εκτός έδρας». Όπως προκύπτει, μάθαιναν από τους «δασκάλους» τους οποίους και αντιμετώπισαν στο μεγάλο «ντεμπούτο» τους στη Μασσαλία: από τους ίδιους τους Άγγλους, των οποίων την συμπεριφορά αντέγραψαν με πίστη στις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν η χουλιγκανιστική ποδοσφαιρική κουλτούρα έφτασε στην Τουρκία, μετά την κατάρρευση του Σιδηρού Παραπετάσματος.

Οι Ρώσοι χούλιγκαν άρχισαν να «εκφράζονται» μέσα στα γήπεδα, ξηλώνοντας πλαστικά καθίσματα για να συγκρουστούν με τους αντιπάλους τους και την αστυνομία. Οι αρχές απάντησαν με αυξημένα μέτρα ασφαλείας, κάτι το οποίο μετατόπισε τη βία από τα γήπεδα σε άγνωστα μέρη στα περίχωρα των πόλεων, εκεί όπου οι βίαιοι οπαδοί άρχισαν να μαθαίνουν πώς να οργανώνονται και να εκπαιδεύονται για τις πραγματικά μεγάλες συγκρούσεις.

«Τη δεκαετία του 2000, ο ποδοσφαιρικός χουλιγκανισμός έφυγε λίγο από τα φώτα της δημοσιότητας και οι αρχές άρχισαν να τον αγνοούν», σχολιάζει ο Semyon Charny, ένας ερευνητής του οργανισμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial, στη Μόσχα. «Πρόσφατα έχουν παρατηρηθεί λιγότερα περιστατικά, μιας και οι αρχές έχουν ενισχύσει την ασφάλεια των γηπέδων. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η επιθετικότητα των οπαδών εξαφανίστηκε».

Με την έμφαση που δείχνουν στην καλή σωματική τους κατάσταση αλλά και στα μαχητικά αθλήματα, οι Ρώσοι χούλιγκαν τείνουν να είναι πολύ πιο πειθαρχημένοι και σε πολύ καλύτερη φυσική κατάσταση από «συναδέλφους» τους από άλλες χώρες με πολύ μεγαλύτερη «παράδοση» στον χουλιγκανισμό. Όπως έδειξαν και τα πλάνα από τη Μασσαλία, επρόκειτο για γυμνασμένα, μυώδη άτομα που ξεκάθαρα ήξεραν πώς να μάχονται. Το Euro 2016 και, πολύ περισσότερο, το παιχνίδι της εθνικής τους με την αντίστοιχη της Αγγλίας –τη χώρα δηλαδή που «γέννησε» τον χουλιγκανισμό– ίσως να τους φάνηκε και ως η τέλεια ευκαιρία για να ανακοινώσουν περίτρανα την άφιξή τους.

Οι Ρώσοι πολιτικοί πάντως δεν φάνηκαν να αισθάνονται ιδιαίτερα άβολα με τη συμπεριφορά των συμπατριωτών τους στη Μασσαλία. Για μερικούς από αυτούς μάλιστα ίσχυσε το ακριβώς αντίθετο, καθώς βρήκαν την ευκαιρία να εκφράσουν μια εθνικιστική και αντι-δυτική ρητορική, κάτι που εδώ και κάποια χρόνια είναι σύνηθες στην Ρωσία.

Ο Vladimir Markin, υπεύθυνος mediarelations για την Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κάτι αντίστοιχο με το FBI των Ηνωμένων Πολιτειών, δήλωσε πως οι Ρώσοι οπαδοί ήταν «κανονικά αγόρια» και στη συνέχεια έκανε χρήση αναφορών περί ομοφυλοφυλισμού και αρρενωπότητας. Απαντώντας σε μια δήλωση του εισαγγελέα της Μασσαλίας Brice Robin, ο οποίος είπε πως οι Ρώσοι οπαδοί ήταν «εκπαιδευμένοι για μάχη», ο Markin πόσταρε στο Twitter πως «ένα κανονικό αγόρι, όπως πρέπει να είναι, μάλλον τους εκπλήσσει. Εκείνοι έχουν συνηθίσει να βλέπουν τα δικά τους αγόρια μόνο στα gay pride parades…»

«Τα παιδιά μας έκαναν αυτό που έπρεπε και κυνήγησαν τους μεθυσμένους Άγγλους οπαδούς», συμφώνησε ο Alexander, ένας 30άρης Μοσχοβίτης, ο οποίος μας έδωσε μόνο το μικρό του όνομα, όπως συχνά συμβαίνει στην Ρωσία. «Άκουσα πως οι Άγγλοι τους προκάλεσαν φωνάζοντας προσβολές για τον Πούτιν και τη Ρωσία. Ξέρω ότι δεν μας γουστάρουν στην Ευρώπη, αλλά τουλάχιστον τώρα θα μας φοβούνται».

«Ντρέπομαι για λογαριασμό τους», δηλώνει η μεσήλικη Tatyana. «Συμπεριφέρθηκαν σαν ζώα. Για κάτι τέτοια αισθάνομαι άβολα να δηλώσω Ρωσίδα όταν ταξιδεύω στο εξωτερικό».

Οι συγκρούσεις μεταξύ των Άγγλων και των Ρώσων οπαδών συνέβησαν σε μια φάση όπου οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, βρίσκονται στο χειρότερο σημείο που έχουν υπάρξει από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.

«Το ποδόσφαιρο είναι το πιο επιθετικό άθλημα και αυτό αντικατοπτρίζεται στους οπαδούς του», λέει ο Charny. «Δεν θα δεις αυτή την επιθετικότητα σε οπαδούς του τένις για παράδειγμα».

«Στο ποδόσφαιρο, τα επίπεδα ξενοφοβίας είναι πολύ υψηλά», προσέθεσε. «Ισχύει πάντα το εμείς εναντίον του εχθρού και είναι κάτι που δεν αφορά μόνο τη Ρωσία, είναι μια λογική που την συναντά κανείς σε όλη την Ευρώπη».

Οι οργανωμένες ομάδες οπαδών της Ρωσίας έχει αποκαλυφθεί στο παρελθόν ότι διατηρούν δεσμούς με πολιτικούς οργανισμούς, όπως το κινήματα νεολαίας Idushchiye Vmeste και Nashi.

Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο όμως, είναι αν τέτοιου είδους δεσμοί υφίστανται ακόμα, μιας και δεν υπάρχουν ενδείξεις πως οι οπαδοί που «εξήγαγαν» βία προς τη Γαλλία, λάμβαναν εντολές από κάπου ψηλότερα.

Μιλάμε όμως για τη Ρωσία, οπότε προφανώς και υπάρχουν θεωρίες συνωμοσίας. Μια αφορά ένα ακόμα μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός: το Παγκόσμιο Κύπελλο, με το επόμενο να είναι προγραμματισμένο για το 2018. Στην Ρωσία.

«Κάποιος ίσως θα ενδιαφερόταν αν έχανε η Ρωσία το Μουντιάλ, διότι θα ήταν ένα ξεκάθαρο σημάδια πως η Δύση είναι προκατειλημμένη με το ρωσικό ποδόσφαιρο, κάτι που θα ασφαλώς και θα ενίσχυε και θα δικαιολογούσε την συνεχιζόμενη ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αρχισυντάκτης της ανεξάρτητης εφημερίδας Nezavisimaya Gazeta, Konstantin Remchukov, μιλώντας στο ραδιόφωνο του Ekho Moskvy.

«Κάτι τέτοιο βέβαια», προσέθεσε, «είναι μια απλή υπόθεση».

Ο Vladimir Kozlov είναι ο συγγραφέας του Fanaty, ενός βιβλίου του 2008 με θέμα τους Ρώσους ποδοσφαιρικούς χούλιγκαν.

Περισσότερα από το VICE

Τι Συμβαίνει με τους Θαλάσσιους Ανεμοστρόβιλους στην Ελλάδα;

Κάποιοι Χτυπούν Τατουάζ με Μελάνια Φτιαγμένα από Ανθρώπινα Μαλλιά ή Τέφρα Νεκρών

Τρεις Hμέρες με Ξύλο, Αλκοόλ και Δακρυγόνα στο Euro 2016