Το Ίντερνετ είναι δίπλα μας σε ό, τι χρειαστούμε. Πλέον, μέσω του Διαδικτύου, μπορούμε να κάνουμε σχεδόν τα πάντα χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Από τα καθημερινά μας ψώνια στο super market, μέχρι το να σπαταλήσουμε ατελείωτες ώρες διασκέδασης παίζοντας παιχνίδι ή παρακολουθώντας κάποια από τα αγαπημένα μας προγράμματα δωρεάν. Όμως, πίσω από τις χιλιάδες ευκολίες που μπορεί να σου προσφέρει ένα απλό google search, ελλοχεύει και ο κίνδυνος του εθισμού. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως τη δεδομένη χρονική στιγμή, χιλιάδες συμπολίτες μας μπορεί να έχουν πρόβλημα όσον αφορά την επαναφορά τους στη καθημερινότητα, με αποτέλεσμα, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, να μένουν παγιδευμένοι σε έναν φαύλο, διαδικτυακό, κύκλο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι είναι όμως ο εθισμός στο Διαδίκτυο; Πως παρουσιάζεται και τι μπορούμε να κάνουμε για να τον κερδίσουμε; Η Αθανασία Κουτσούκου, Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος, με ΜΑ στην Ειδική Αγωγή και Επιστημονικός συνεργάτης του Παν/μιου Αθηνών στο Πρόγραμμα ᾽Αριάδνη᾽ - Εθισμός στο Διαδίκτυο, μας έλυσε κάποιες βασικές απορίες σχετικά με το Ίντερνετ και τον εθισμό σε αυτό.
VICE: Αρχικά, θα ήθελα να σας ρωτήσω, τι ορίζουμε πρακτικά ως εθισμό; Αθανασία Κουτσούκου: Εθισμός είναι κάθε συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από απώλεια αυτοελέγχου. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στον εθισμό στο Ίντερνετ, είναι η συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από απώλεια ελέγχου σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου με αποτέλεσμα την παραμέληση βασικών πτυχών της καθημερινότητας (επαγγελματικές-σχολικές υποχρεώσεις, δραστηριότητες-χόμπι, φιλικές σχέσεις, φλερτ, σωματική φροντίδα και υγιεινή). Ως σύμπτωμα της εξάρτησης από το Διαδίκτυο, εισήχθη στην ιατρική ορολογία το 1995 και έχει να κάνει με την εμμονική ενασχόληση με το Διαδίκτυο. Στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δε, τείνει να πάρει μια θέση ανάμεσα στους μέχρι τώρα εθισμούς (αλκοόλ, τζόγος, ουσίες κ.α.).Πόσες ώρες σπαταλάει ένα εθισμένο άτομο μπροστά από την οθόνη του;
Αυτό που χαρακτηρίζει ένα εθισμένο άτομο, είναι η αδυναμία του να προσδιορίσει το χρονικό διάστημα που βρίσκεται μπροστά από έναν υπολογιστή, tablet ή κινητό που είναι συνδεδεμένο στο Διαδίκτυο. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να βρούμε το πόσες ώρες πραγματικά περνά στο Διαδίκτυο. Αυτό όμως που το χαρακτηρίζει, είναι πως θέλει συνέχεια να βρίσκεται online, παραμελώντας οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα. Έτσι έχει παρατηρηθεί, χρήστες του Διαδικτύου, να κλείνουν μέχρι και 24ωρα μπροστά στην οθόνη και μάλιστα πολλές φορές, χωρίς να το καταλάβουν.Πάντως έρευνες υποστηρίζουν πως η χρήση του Ίντερνετ για περισσότερο από 2,5 ώρες ημερησίως, δείχνει εξάρτηση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θα μπορούσαμε να πούμε πως ζούμε σε μια κοινωνία, που είναι εθισμένη στο Διαδίκτυο παγκοσμίως;
Θα ήταν πολύ απαισιόδοξο να χαρακτηρίζαμε την σημερινή κοινωνία εθισμένη στο Διαδίκτυο. Αυτό που σίγουρα μπορούμε να πούμε, είναι πως η κοινωνία μας είναι ακόμη απαίδευτη στη χρήση του. Αυτό από μόνο του δημιουργεί το πρόβλημα. Δεν υπάρχει ακόμη η παιδεία στο πόσο πραγματικά χρήσιμο εργαλείο μπορεί να είναι το Διαδίκτυο, αλλά και πόσο μεγάλος κίνδυνος ταυτόχρονα. Η αλόγιστη χρήση του λοιπόν, είναι αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης ενημέρωσης. Τόσο εκείνοι που το στοχοποιούν και το αποκαλούν «σατανικό εργαλείο», όσο κι εκείνοι που δεν μπορούν να ζήσουν στιγμή χωρίς αυτό, είναι το ίδιο κακοί χρήστες του Ίντερνετ.Ποιες ηλικίες έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Επειδή για να εθιστείς στο Διαδίκτυο, βασικό προαπαιτούμενο είναι ο ελεύθερος χρόνος, για αυτό και οι πιο επιρρεπείς στον εθισμό ηλικιακές ομάδες είναι οι έφηβοι. Και από εκεί που το Ίντερνετ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μέσο επικοινωνίας με τους φίλους του, διασκέδασης, ενημέρωσης και παιχνιδιού, καταλήγει να είναι η μοναδική καθημερινή δραστηριότητα του εφήβου.Οι άνθρωποι με τους οποίους έχετε έρθει σε επαφή, γνωρίζουν πως έχουν πρόβλημα ή συνήθως έρχονται σε επαφή με κάποιον ειδικό έπειτα από παράκληση των δικών τους ανθρώπων;
Είναι πολύ δύσκολο ο εθισμένος (από κάθε είδους εξάρτηση) να κατανοήσει τον εθισμό του, μα κι αν το κάνει είναι ακόμη πιο δύσκολο να ζητήσει βοήθεια. Στην πλειοψηφία τους λοιπόν, τα περιστατικά που φτάνουν στους ειδικούς, έρχονται κατόπιν παρέμβασης του περιβάλλοντος του εθισμένου ατόμου. Επίσης παρατηρείται τις περισσότερες φορές να έρχονται άτομα της οικογένειας (γονείς, αδέλφια) τα οποία και θέλουν να δουν πώς θα πείσουν το άτομο που έχει ανάγκη να έρθει στον ειδικό.
Τι μπορώ να κάνω για να μην εθιστώ στο Ίντερνετ;
Όπως κάθε εθισμός, έτσι και ο εθισμός στο Διαδίκτυο, χρειάζεται ενημέρωση. Παρατηρείται πολύ έντονα το γεγονός πως κανείς δεν πιστεύει πως υπάρχει εθισμός στο Διαδίκτυο. Πολλές φορές ακούγεται αστείο στον κόσμο. Αυτό από μόνο δείχνει το πόσο λίγο γνωρίζουμε αυτό το εργαλείο. Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε όλοι πως το Ίντερνετ είναι ένα μέσο πολύ χρήσιμο, αλλά καθόλου ακίνδυνο. Οφείλουμε να ξέρουμε, να μάθουμε, να εκπαιδευτούμε σωστά πριν ακόμη μας δοθεί ελεύθερη η πρόσβαση σε αυτό. Είναι κάτι που πρέπει να καλλιεργηθεί από τη νηπιακή κιόλας ηλικία. Τα παιδιά πρέπει να γαλουχηθούν στην σωστή και με όρια χρήση του Διαδικτύου. Πρέπει πριν ακόμη μάθουν να σερφάρουν στο μαγευτικό αυτόν κόσμο, να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν στους κανόνες ασφαλείας και ορθής χρήσης του.Πιστεύετε πως τα social media έχουν παίξει ρόλο σε αυτή την κατάσταση ή τη συναντάμε κυρίως σε άτομα που ασχολούνται με το online gaming;
Οι συμπεριφορές εξάρτησης έχουν να κάνουν με Διαδικτυακές δραστηριότητες τόσο σε Κοινωνικά Δίκτυα, σε Διαδικτυακά Παιχνίδια αλλά και σε τζόγο. Τώρα το αν τα social media ή τα online gaming, είναι πιο εθιστικά, αυτό κατόπιν ερευνών έχει αποδειχθεί πως σχετίζεται με το φύλο. Έτσι, τα διαδικτυακά παιχνίδια αφορούν κυρίως τα αγόρια, ενώ τα κοινωνικά δίκτυα και τα δύο φύλα. Η μεγαλύτερη πιθανότητα για συμπεριφορά εξάρτησης είναι στα παιδιά που ασχολούνται με τον τζόγο, ενώ ακολουθούν τα κοινωνικά δίκτυα και τα παιχνίδια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πέραν της πνευματικής υγείας, τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει ο εν λόγω εθισμός βιολογικά;
Ο διαδικτυακός εθισμός, είναι πολυσύνθετος και δυστυχώς η συμπτωματολογία του είναι πολύπλευρη. Έτσι από τη μία το εξαρτημένο από το Ίντερνετ άτομο δεν μπορεί να θέσει όρια, παρουσιάζει επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε όποιον προσπαθεί να θέσει όρια, αλλά επίσης παρουσιάζει έκπτωση της κοινωνικής, ψυχικής και σωματικής του ζωής. Σε βιολογικό επίπεδο, μπορούν να παρουσιαστούν μυοσκελετικά προβλήματα, προβλήματα όρασης, παχυσαρκία ή ακόμη και ξαφνική απώλεια βάρους, κεφαλαλγίες, αϋπνίες και γενικώς προβλήματα ύπνου. Επίσης, το εθισμένο άτομο παρουσιάζει μεγάλη έκπτωση στις κοινωνικές του δεξιότητες, απόσυρση από τις παρέες του και τις δραστηριότητές του. Τέλος, έχουν καταγραφεί και επεισόδια όπου υπήρξαν άτομα που επί 24ωρα δεν έφυγαν μπροστά από τον υπολογιστή και έφτασαν σε λιποθυμικά επεισόδια και νοσηλεύτηκαν λόγω αφυδάτωσης.Για το τέλος, θα ήθελα να μας δώσετε κάποιες συμβουλές προς κάποιον που θεωρεί πως ένα κοντινό του πρόσωπο έχει εθιστεί.
Για να μπορέσουμε να εντοπίσουμε πως κάποιος από το περιβάλλον μας έχει εθιστεί, θα πρέπει καταρχάς κι εμείς οι ίδιοι να ξέρουμε τι είναι εθισμός. Ένα μικρό τεστ που ίσως όλοι μπορούμε να κάνουμε είναι το να μείνουμε μία εβδομάδα χωρίς Διαδίκτυο. Και φυσικά αν συνειδητοποιήσουμε πως υπάρχει εθισμός, το πρώτο πράγμα είναι να απευθυνθούμε στον ειδικό. Εκείνος θα μπορέσει να μας δώσει ακριβώς τον τρόπο για να βοηθήσουμε. Δεν υπάρχουν γενικοί κανόνες, καθώς η κάθε περίπτωση είναι πολλή διαφορετική και για αυτό και ο ειδικός πρέπει να πάρει το ιστορικό της κάθε περίπτωσης προτού προτείνει πώς ακριβώς πρέπει να παρέμβουμε.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
