Los van politieke instabiliteit in het Midden-Oosten, is er nog een andere indicator voor waar er oorlog zou kunnen uitbreken: waterschaarste.Dat is althans het baanbrekende deel van een nieuwe tool, die ontwikkeld is door onderzoekers van het Water, Peace and Security Partnership – een initiatief van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse zaken – en die onlangs werd gepresenteerd bij de VN Veiligheidsraad. Het is de eerste keer dat natuurlijke factoren zoals droogte gebruikt worden om te voorspellen waar conflicten kunnen ontstaan. Niet alleen in het Midden-Oosten, maar overal ter wereld.De tool is vooral ontwikkeld voor lokale beleidsmakers en overheden, zodat ze kunnen ingrijpen als er een conflict dreigt te ontstaan, maar in principe kan iedereen het gebruiken.Het werkt als volgt: aan de hand van satellietbeelden kunnen wetenschappers meten hoeveel vocht er van gewassen komt, wat ze een idee geeft hoe gezond deze zijn. Als het slecht gaat met de gewassen, wordt het risico op een conflict groter. Die gegevens worden gecombineerd met traditionele manieren om conflicten te voorspellen, zoals politieke instabiliteit, zodat er een volledig beeld kan worden geschetst.“Hiermee zouden we de volgende Syrische burgeroorlog kunnen voorspellen,” zegt Charles Iceland, die de waterinitatieven leidt bij WRI, en betrokken was bij het ontwerp van de tool.Daar zit wat in. Voordat de oorlog in Syrië uitbrak, was er in 2006 een droogte die waarschijnlijk de ergste was in 900 jaar, waardoor 85 procent van de veestapel verloren ging en boeren naar steden moesten trekken omdat er niks meer van hun boerderijen over was. Naar schatting kwamen er 1,5 miljoen mensen naar de stad, met veel sociale onrust tot gevolg. En dat heeft volgens onderzoekers weer een grote rol gespeeld in het uitbreken van de burgeroorlog, en in het verlengde daarvan de vluchtelingencrisis.“Lang voordat het conflict ontstond raakten Syriërs al ontheemd door de droogte,” zei Francesco Femia, president van het Centrum voor Klimaatbescherming, eerder al tegen VICE. “En het beangstigende is dat mensen die deze regio onderzoeken dat volledig hebben gemist.”Dit soort conflicten hebben natuurlijk meerdere oorzaken, erkent Iceland. “De meeste oorlogen hebben meerdere dimensies,” zegt hij. “Tenzij je opzettelijk iemands waterbron vervuilt – dat lijkt me vrij duidelijk een watergerelateerd conflict.”Het Midden-Oosten warmt relatief gezien sneller op dan veel andere plekken op aarde, en de tool voorspelt dat de droogte de al moeizame relatie tussen Irak en Iran nog verder zou kunnen bedreigen. In de Tigris en de Eufraat, rivieren die ooit de “wieg van de beschaving” hebben gevoed, wordt nu rioolwater uit Irak geloosd, en los daarvan zijn ze ook aan het opdrogen. In 2018 moesten bijna 120.000 Irakezen naar het ziekenhuis omdat ze vervuild water hadden gedronken, met gewelddadige demonstraties tot gevolg. In Iran heerst veel watertekort, wat vooral te maken heeft met het indammen van rivieren, slecht waterbeheer, droogte en klimaatverandering. Het Oermiameer was met ruim 5.000 vierkante kilometer ooit het op een na grootste zoutmeer ter wereld, maar is inmiddels geslonken tot nog niet eens 20 procent van zijn oorspronkelijke omvang.Hoewel er geen slachtoffers zijn gevallen bij de Iraanse raketaanval op de Amerikaanse legerbases in Irak, en geen van beide landen zin in oorlog lijken te hebben, zouden de spanningen zeker hoger op kunnen lopen als de waterschaarste aanhoudt. Ook omdat dat nog weleens het gevolg heeft dat mensen binnen één land tegenover elkaar komen te staan.“Deze problemen destabiliseren Iran van binnenuit,” zegt Iceland. “Als er dan ook nog geopolitieke problemen zijn, wordt de chaos alleen nog maar groter.”Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US
Advertentie
Advertentie