De hoogte- en dieptepunten van de groepsapp met je familie

Te lui om te lezen? Beluister dan hieronder de ingesproken versie.

Chloe* verhuisde ongeveer tien jaar geleden naar het Verenigd Koninkrijk. Ze ging er in de eerste instantie alleen heen om te studeren, maar ze kreeg een vriendje, met wie ze nu getrouwd is, en besloot uiteindelijk om te blijven. Haar ouders, broer en zus op het vasteland van Europa hielden niet van skypen, dus besloot ze om een groepsapp aan te maken, om met hen in contact te blijven.

De band met haar naaste familieleden was altijd al enigszins stroef, omdat zij andere politieke opvattingen heeft. Chloe bleef vaak op de achtergrond in de groepsapp en stuurde weinig berichtjes. Als haar familieleden dingen deelden waar zij het niet mee eens was, probeerde zij het conflict altijd te vermijden – totdat ze op een dag iets zag dat ze echt niet kon negeren.

“Normaal gesproken houd ik me stil,” zegt Chloe. “Maar ik kon echt m’n mond niet houden toen ze eens iets over migranten hadden gezegd. Toen ging ik ertegenin.”

Dat ging niet goed. “Mijn broer zei dat ik moest oprotten, en dat hij zich ervoor schaamde dat ik onderdeel was van ‘hun’ familie. Mijn zus was het daarmee eens en mijn ouders zeiden niets. Daarna gooide m’n broer me uit de groep.”

De familie-groepsapp is een modern fenomeen, ontstaan omdat het in dit digitale tijdperk een van de makkelijkste manieren is om te communiceren. Groepsapps waren vroeger misschien voorbehouden aan je klas- of teamgenoten, maar inmiddels is de familieapp niet meer weg te denken uit je lijst met WhatsApp-gesprekken. Het zorgt er ook voor dat je niet meer om de haverklap bij je ouders langs hoeft te gaan of ze moet opbellen.

Op zijn best brengt zo’n groepsapp je dichter bij je familie, ook al kan het soms vreselijk banaal zijn (pap, stop alsjeblieft met voetbalfilmpjes sturen). Maar als je een moeilijke band met je familie hebt, kan die nog stroever worden door de groepsapp.

Dat is precies wat er gebeurde met Chloe en haar familie, toen haar broer hun meningsverschil gebruikte om haar uit de groep te verwijderen. “Niemand in mijn familie nam contact met me op, totdat m’n vader me ongeveer een week later sprak over iets compleet anders,” zegt Chloe. “Ik probeer uit te leggen dat ik graag excuses wilde, maar daar ging m’n vader niet echt op in. Hij vroeg me wel of ik weer terug in de groep wilde, en dat hij aan mijn broer zou kunnen vragen of hij me weer wilde toevoegen. Maar dat weigerde ik. Sindsdien heb ik niet meer met mijn broer en zus gepraat, en mijn ouders doen alsof er nooit iets is gebeurd.”

WhatsApp heeft ervoor gezorgd dat ze haar familieleden nauwelijks meer spreekt. “Onze band was voorheen al niet super, maar nu is er veel minder communicatie en weet ik niet meer wat er in hun levens gebeurt. Ik ben er nog steeds behoorlijk overstuur van.”

Ook voor mensen die een goede band met hun familie hebben, is een groepsapp niet altijd makkelijk. “Mijn tante maakte tijdens haar vakantie met mijn oom een groep aan om te vertellen dat ze van hem ging scheiden,” vertelt Leila Thompson aan me. “Er zaten alleen mensen van zijn kant van de familie in, en ze had het nog niet aan hem verteld. Ze stuurde gewoon een bericht in de trant van ‘ik wil jullie laten weten dat X en ik gaan scheiden. Het is vreselijk geweest en hij is vreselijk geweest.’”

Hoe reageerde haar familie daarop? “Een persoon stuurde een hoop huilende emoji’s,” zegt Thompson. “Ik vond dat niet echt gepast.”

Nazneen Jassat vertelt me dat een hoop van haar vrouwelijke familieleden een volledig vrouwelijke groepsapp zijn begonnen – als reactie op de mannelijke groepsapp die er in hun familie bestond.

“De groep ontstond als een soort tegenbeweging voor de mannengroepsapp,” zegt ze over de telefoon. “Alle vrouwen waren erachter gekomen en hadden zoiets van: waarom hebben de mannen er wel een? En toen maakten ze dus een groep aan met al onze nichtjes en tantes van over de hele wereld.”

De groep begon als een soort inside joke tussen alle vrouwelijke familieleden, maar werd uiteindelijk een plek waar je serieus gesteund kon worden. “Je weet dat alle tantes en nichtjes er voor je zijn,” zegt Jassat. “Zo’n groep is natuurlijk ergens wel om van ineen te krimpen, maar toch is het fijn om te weten dat ze achter je staan.”

Dat werd vooral duidelijk toen er mensen in de familie overleden. “Er zijn een paar sterfgevallen in de familie geweest, mensen met wie we het echt goed konden vinden,” zegt Jassat. “De moeder van mijn nichtje ging dood, wat echt een heel tragisch moment voor de familie was. Maar het was heel fijn dat iedereen samenkwam en regelmatig vroeg hoe het met haar ging – zowel in de groepsapp als erbuiten.”

Jassat voelde zich ook gesteund door aangetrouwde familieleden, met wie ze in een andere groepsapp zat. Maar hoe zit het precies als je geen conventionele familie hebt?

PB woonde bij haar ouders thuis, waar ze hielp met de zorg voor haar zieke stiefzusje. Ze zag dat ze aan een nieuwe groepsapp was toegevoegd, en realiseerde zich al snel dat die was aangemaakt door haar biologische vader, met wie ze de afgelopen jaren nauwelijks had gesproken. De andere mensen in de groep waren zijn nieuwe vrouw en een van de broers van PB – maar niet de andere, omdat die door haar biologische vader onterfd was.

“Mijn eerste gedachte was: hoe durf jij te denken dat je het recht hebt op een familiegroepsapp?” zegt PB over de telefoon. “Je hebt twee jaar geen contact met me opgenomen. Ik heb niet eens een groepsapp met mijn daadwerkelijke familie.”

PB vond het emotioneel gezien heel moeilijk om in een groepsapp met haar biologische vader te zitten. Ze was er dagenlang van streek van. “Elke keer als er weer iets in die fucking groep werd gezegd, was ik een week lang kapot,” zegt ze. “Ik wist gewoon niet wat ik moest doen. Ik vond het heel ongemakkelijk om eruit te gaan, maar het was ook ongemakkelijk dat ik nooit antwoordde. Ik bleef uiteindelijk maar gewoon op de achtergrond.”

WhatsApp heeft veel voordelen, maar toch kan technologie niet alle problemen in het dagelijks leven oplossen. En onze afhankelijkheid van digitale communicatie kan er zelfs voor zorgen dat we ons minder hecht met onze familie gaan voelen, als de appgesprekken betekenisvolle irl-interacties gaan vervangen. Alleen omdat je weet hoe de Bitmoji van je moeder eruitziet, wil dat niet zeggen dat jullie een betere band hebben.

Uiteindelijk besefte PB door de groepsapp met haar biologische vader erin dat er iets aan hun relatie gedaan moest worden. “De groep werd steeds minder actief,” zegt PB. “Ik nam contact op met mijn oma, en besloot uiteindelijk mijn vader te onterven.”

“De WhatsApp-groep heeft me dus wel op een bepaalde manier geholpen, omdat ik me realiseerde dat ik me elke keer vreselijk voelde als hij iets tegen me zei,” zegt ze. “Ik ben sindsdien gelukkiger.”

* Naam is veranderd

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.