Deze Belgische fotograaf leefde twee jaar samen met Ierse Travellers

Nadat hij een prachtig melancholische fotoreeks maakte over het Waalse industriestadje Seraing, werd de Genkse fotograaf Sebastiaan Franco (27) verliefd op het Ierse Finglas, een voorstad van Dublin. Hij leefde er twee jaar lang samen met Ierse Travellers en vond er een tweede thuis bij de families Keenan en Collins.

Met zijn fotoreeks en -boek ‘Anásha’ geeft hij ons een zeldzame inkijk in het alledaagse leven en de cultuur van de Travellers, een etnische groep van zo'n 45.000 mensen verdeeld over Ierland, Groot-Britannië en de Verenigde Staten, die tot op vandaag nog vaak gestigmatiseerd wordt en te maken krijgt met discriminatie. Zijn fotoreeks mag zelfs de Ierse president Michael Higgins tot één van z'n fans rekenen, een man die zich al lang inzet voor de rechten van de Travellers. Wij spraken Sebastiaan over zijn tijd met de twee families, hoe hij hun vertrouwen won en wat hij zoal met ze meemaakte. “Geef deze mensen gewoon een kans, net zoals zij die mij als buitenstaander ook gaven.”

VICE: Hey Sebastiaan, hoe kwam je in contact met de Travellersgemeenschap?
Sebastiaan Franco: Ik kende zelf niemand van hen en je wandelt er natuurlijk niet zomaar binnen. Dus mailde ik eerst wat rond naar sociaal werkers en andere organisaties, maar niemand wou me echt helpen. Ze dachten waarschijnlijk: ‘Het is weer zo’n gast met een camera.’

Gelukkig leerde ik na een tijdje Angela kennen, een sociaal werker die me wel verder wou helpen. We dronken samen een koffie en hebben toen heel lang gepraat. Op een bepaald moment zei ze: ‘volgende week gaan we naar Finglas.’

En toen?
Toen bracht Angela me naar Avila Park. De mensen daar waren beleefd, maar niet echt happig op mij. Tot ik een joint stond te roken met één van de gasten, Martyboy. Ik denk dat ze toen dachten: ‘Oh oké, misschien is hij toch wel chill,’ maar er was nog steeds geen vertrouwen. Martyboy en ik werden laterwel goede vrienden.

Hoe wist je hun vertrouwen dan te winnen?
Da’s een super grappig verhaal. Ik was in St. Joseph’s Park, waar de Keenan familie woont. Ik werd uitgenodigd in de trailer van één van de Travellers. Het begon allemaal met één glas cider. Dat werden er al snel twee, drie, vier,…Conclusie: ik was ladderzat. We feestten hele nacht door op muziek van Elvis en Luke Kelly. De volgende ochtend werd ik wakker in een andere trailer met de grootste kater ooit. Plots was ik part of the gang. Ik werd na verloop van tijd ook hecht bevriend met de mensen die ik daar ontmoette. Zonder hen had ik veel beelden niet kunnen maken. De kater was het waard.

Hoe groot waren de culturele verschillen tussen jou en de Travellers?
Wat me het hardste opviel, was dat bij hen alles in extremen werkt. Je kent ongetwijfeld wel die flauwe zever uit het televisieprogramma ‘My Big Fat Gypsy Wedding’. Als ze een bruiloft hebben, feesten ze erop los. Of ze doen net helemaal niets. Het is alles of niets. Ze leven in een microkosmos waarin het sociaal gedrag en de wetmatigheden die wij als vanzelfsprekend zien, niet gelden. Ik moest dus uit mijn comfortzone treden en me ook vooral kwetsbaar opstellen om hun vertrouwen te winnen.

Je zegt dat ze in een andere wereld leven. Voelde je je daardoor niet geïsoleerd van de buitenwereld?
Helemaal niet. Ik had nooit het gevoel dat ik iets miste. De wereld daar was voor mij de enige wereld die op dat moment telde. Teruggaan naar België: dat was pas raar. Ik werd zo close met de families dat ik één van hen werd. Ze gaven me zelfs de bijnaam ‘Sebastiaan Collins’. Maar op een bepaald moment moest ik terug naar België, als Sebastiaan Franco. Het was moeilijk om over te schakelen tussen die twee werelden.

Het woord ‘Anásha’ heeft verschillende betekenissen en komt uit het Gammon, de traditionele taal van de Ierse Travellers. Waarom besloot je je boek die naam te geven?
Het was eigenlijk één van de Travellers die met die naam kwam, en iedereen daar was er meteen van overtuigd. Het betekent ‘kijk en let op’. Het was belangrijk voor mij om een titel te kiezen die de Travellers zelf ook begrepen.

Eén van de belangrijkste figuren uit de reeks is Paddy Keenan. Hoe leerde je hem kennen?
Paddy, dat is eigenlijk de man waar ik die eerste avond keihard mee heb zitten pintelieren. Ik heb nog nooit zo’n vriendelijke blik in iemands ogen gezien. Hij vroeg me: ‘You don’t mind if I call you buddy, do you, buddy?’, en zo begon onze vriendschap.

Wat maakt hem zo bijzonder?
Paddy… ik hou zoveel van die man. Hij is zo’n goed en oprecht mens. Echt waar. Hij heeft wel een alcoholverslaving, dus het ging niet altijd even goed met hem. Maar al mocht ik in het midden van de nacht aan de deur van zijn trailer staan, het zou hem niets uitmaken. Ik hoefde zelfs geen woord tegen hem te zeggen. We konden urenlang samen tv kijken. Of we zaten de hele nacht te kaarten, te roken of samen een pintje te drinken. Die man heeft een speciale plek in mijn hart veroverd. Als er ooit iets met Paddy gebeurt, weet ik niet meer wat ik moet doen.

Was je ooit getuige van discriminatie tegenover de Travellers?
Als ik met de mannen van Avila Park, fatsoenlijke kerels van rond de 50, op stap ging, mochten we vaak pubs niet in. Als er wordt gevochten in een pub, wordt de persoon die het gevecht startte eruit gezet. Maar als dat de Travellers overkwam, werd heel de groep er voorgoed uitgeschopt.

Er zitten ook veel Travellers in de gevangenis. Dat wordt heel vaak tegen hen gebruikt, en daardoor hebben mensen al snel het vooroordeel: ‘ze zitten allemaal in de gevangenis, dus ze zijn waardeloos.’ Maar je moet echt verder kijken dan dat. Travellers worden voor de domste redenen opgesloten. Voor de dingen die hen een gevangenisstraf opleveren, zou ik slechts een taakstraf krijgen.

Je maakte ook foto’s van een straatgevecht. Ging het er soms ruig aan toe?
Ja, natuurlijk. Dat is wat ik eerder bedoelde met extremen. De gevechten die ik fotografeerde waren altijd tussen de Collins en de Quinn-McDonagh families, en gingen over incidenten van toen de families nog dicht bij elkaar in de buurt woonden. Het zijn niet zomaar straatgevechten: het zijn heel doordachte gebeurtenissen, die veel ander geweld voorkomen.

Voor zo’n straatgevecht krijgen beide vechters tijd om zich voor te bereiden, soms tot zes maanden. Dan kiezen ze beiden een scheidsrechter uit. Die scheidsrechters gaan dan op zoek naar een derde scheidsrechter en kiezen een locatie voor het gevecht. Tijdens het gevecht houden ze alles in de gaten en verloopt alles volgens de regels van het boksen: niet bijten, niet onder de gordel, niet vastgrijpen,… De rest van de familie mag niet aanwezig zijn tijdens het gevecht, want dan kan het slecht aflopen. En er is iemand die alles filmt, zodat er later geen discussie kan ontstaan over het eerlijke verloop en het uiteindelijke resultaat van het gevecht.

En daarnaast wordt er ook veel gefeest. Toch?
Deze Travellers wonen met driehonderd op één site, en ze hebben allemaal heel veel kinderen. Er is altijd wel een communie of verjaardagsfeest gaande: altijd een reden om te feesten dus. Voor mijn verjaardag gaven ze ook een feestje. Of ja…. Het feest was niet perse voor mij. Ik verjaarde op dezelfde dag als iemand anders op de site. Die man werd vijftig en ze hadden een stripper voor hem geregeld. Toen de lapdance voorbij was, sleurde iemand mij plots op een stoel en zei: ‘Nu is het jouw beurt. Gelukkige verjaardag!’ en ik kreeg een stripper recht in mijn gezicht. Daarvoor waren de andere gasten stiekem met een leeg bierglas rondgegaan om geld in te zamelen voor mijn lapdance. Al zou ik even blij zijn geweest met een gratis pint. Het hoefde echt niet, maar ik apprecieerde het gebaar.

Hoe is de relatie tussen man en vrouw in de Travellersgemeenschap?
Ze leven volgens de klassieke katholieke waarden en normen, om het simpel te zeggen. De meeste moeders zijn huisvrouwen en dat blijft ook vaak zo, terwijl de mannen ‘mannendingen’ doen.

Wat is het verhaal achter deze foto die je maakte op Halloween?
Ieder jaar met Halloween organiseren mensen over heel Dublin een ‘Bonfire Night’. Ze maken dan een gigantische houtstapel en steken die in brand. En plots stond dan zo goed als heel de straat in de fik. Iedereen stond erbij en keek ernaar.

Wat is je het meeste bijgebleven van je tijd in Ierland?
Hoe warm ik ontvangen werd door de Travellers. Het zijn vooral de kleine dingen: hoe ik bij de families kon binnenwandelen alsof ik er al eeuwen woonde. Zo waren in putje winter de leidingen bevroren, en had ik dus geen water om me douchen in mijn trailer. Ik zag het echt niet zitten om me in de tuin met ijskoud water te gaan wassen, dus wandelde ik gewoon het huis van iemand anders binnen en nam daar een douche. Dat was allemaal geen probleem.

Wat wil je de wereld vertellen met Anásha?
Ik wilde met dit project vooral iets voor deze gemeenschap doen. Ik vond het belangrijk om de menselijke kant van het bestaan van de Travellers belichten, omdat ze nog steeds heel vaak gedemoniseerd worden. Dat is voor mij een manier om het publiek te doen beseffen dat we elkaar als mensen moeten blijven zien, anders wordt het gevaarlijk. Geef deze mensen gewoon een kans, net zoals zij die mij als buitenstaander ook gaven.

De complete reeks vind je op de website van Sebastiaan. Daar kan je ook het boek kopen. Volg hem ook op Instagram.

Bekijk meer VICE fotoreeksen van Belgische fotografen . Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons dan een mailtje: beinfo@vice.com

Volg VICE België ook op Instagram.