Israël en de VS claimen dat Hamas-terroristen onder invloed waren op 7 oktober, maar klopt dat wel?

De Israël Defense Forces en de Amerikaanse regering hebben beiden onlangs beweerd dat Hamas-strijders high waren van captagon, een soort amfetamine die populair is in het Midden-Oosten, tijdens de brute aanval van de groep op Israël op 7 oktober. De drug verhoogde de bereidheid van Hamas om burgers te doden en te martelen, zeiden de functionarissen.

Volgens een van 's werelds meest vooraanstaande experts op het gebied van captagon, met wie Motherboard sprak, is dit een ongelooflijk onwaarschijnlijke bewering met weinig bewijs om het te staven. Hoewel het mogelijk is dat sommige militanten high waren op het moment van de aanval, zijn recente berichten dat captagon een gewelddadige manie opwekt ongegrond - terwijl beweringen dat islamitische extremisten routinematig captagon gebruiken om ten strijde te trekken een gerucht is dat al eerder is ontkracht.

De berichten dat Hamasstrijders high waren van captagon tijdens de aanvallen kwamen van het Israëlische Channel 12 voordat ze hun weg vonden naar USA Today en Semafor. Volgens de berichten bevestigden anonieme functionarissen van de IDF en de Amerikaanse regering dat er captagon was gevonden op de lichamen van dode Hamas soldaten. De anonieme functionarissen vertelden Semafor dat de drug werd gebruikt om “de bereidheid van Hamas om burgers aan te vallen, te doden en in sommige gevallen te martelen, te stimuleren”, maar het rapport citeerde de functionarissen niet rechtstreeks. 

Amerikaanse functionarissen maakten er een punt van om Semafor te vertellen dat captagon ook werd gebruikt door ISIS. Hamas gelijkstellen aan ISIS is een belangrijk onderdeel geweest van de strategie van Israël om zijn voortdurende belegering van Gaza te rechtvaardigen. Een zet die bedoeld is om Hamas te vernietigen maar duizenden burgers het leven heeft gekost . 

Caroline Rose, directeur van de portefeuille Strategic Blind Spots van het New Lines Institute, was sceptisch over de beweringen van ambtenaren over captagon. "Er werd beweerd dat er captagon op zijn lichaam zat, maar daar was geen videobewijs van," vertelde ze Motherboard. Rose volgt de bewegingen van captagon als onderdeel van haar werk met New Lines en zei dat de drug in Gaza is - drugs komen regelmatig de strook binnen en Hamas nam eerder een lading captagon in beslag terwijl ze Israëlische bronnen beschuldigden van het smokkelen van de drug - maar ze benadrukte dat de populaire amfetaminepil geen wondermiddel is dat het geweld van de aanvallen verklaart.

Captagon is een beetje een mysterie. Het is de merknaam voor fenethylline, een synthetische bovenstof die voor het eerst werd geproduceerd in Duitsland in de jaren zestig als alternatief voor amfetamine. “Het lijkt erg op Ritalin,” zei Rose. “Het stelt mensen in staat om laat op te blijven. Het stelt mensen in staat om honger te stillen, zich te focussen en te concentreren.”

De drug raakte uit de gratie in de decennia na de eerste productie. In het begin van de jaren 2000, toen de officiële productie afnam, ging de overgebleven voorraad naar de zwarte markt. Het werd populair in het Midden-Oosten en wordt momenteel voornamelijk in Syrië gemaakt. Nu is captagon een verzamelnaam voor een breed scala aan stoffen, meestal in pilvorm, die een amfetamineachtige high veroorzaken. 

“We hebben geen allesomvattende definitie voor de substantie,” zei Rose. Maar toen het eenmaal naar het Midden-Oosten kwam, zagen we de formule drastisch veranderen. Het bootste fenethylline niet in het geheel na, in plaats daarvan bevatte het weinig tot geen amfetamine of soms wel 47 procent amfetamine metabolieten in een pil die een mengsel was van cafeïne, kinine, procaïne en soms giftige hoeveelheden zink en koper van de tabletteermachine... we zagen een zeer breed spectrum van alles wat producenten konden vinden om in deze captagonpillen te stoppen.”

Rose zei dat sommige captagonpillen slechts minimale hoeveelheden amfetamine - het actieve ingrediënt in veel ADHD-medicijnen - en versnijdingsmiddelen bevatten. Ze zei dat meldingen van captagon die een gewelddadige manie veroorzaken, puur anekdotisch zijn. “Als we kijken naar de onderzoeken en de uitgebreide studies die zijn gedaan naar het gebruik van captagon, en om eerlijk te zijn zijn dat er niet zoveel, lijkt het niet aan te zetten tot dit soort waanzinnig gedrag,” zei ze.

Ze merkte ook op dat sommige feiten in het verhaal van USA Today niet klopten. “Wat opvalt is dat ze zeiden dat het methamfetamine-achtige stimulerende middelen waren. Captagon is een amfetamineachtig stimulerend middel, geen methamfetamine,” zei ze. “De Israëlische veiligheidsdienst zei dat er kleine partijen werden gevonden in de vorm van een cocaïneachtig poeder. En ze zeiden ook dat er kleine flesjes met een witte vloeistof met sporen van captagon werden gevonden. Ik kijk veel naar inbeslagnames van captagon en ik heb wel versies gezien in de zin van precursormaterialen, maar geen captagonpoeder. En ik heb nog nooit captagon in vloeibare vorm gezien. Ik vind het dus wat moeilijk te geloven dat we in één inval twee nieuwe vormen van captagon vinden.”

Politici wijzen al lange tijd op captagon als bron van militant geweld, vooral in het Midden-Oosten. Vaak eindigt dit met het afschilderen van de daders van extreem terroristisch geweld als bloeddorstige, door drugs gevoede zombies - een soort onstuitbaar kwaad. 

“Er is deze haast om captagon de schuld te geven van het gewelddadige gedrag dat wordt gepleegd, terwijl het heel duidelijk is dat er uitgebreide planning en voorbereiding was voor deze operaties,” zei Rose. Ze wees op berichten in 2015 dat captagon de aanslagen van de Islamitische Staat in Parijs voedde. “In feite was er voor die operatie veel planning en voorbereiding nodig.” Uit een giftest van de Parijse aanvallers bleek later dat ze geen drugs in hun lichaam hadden.

“Het helpt sommige mensen om te proberen een deel van het geweld dat wordt gepleegd te rationaliseren,” zei Rose. “De aanslag die we begin oktober zagen was catastrofaal. Bovendien is het een illegale activiteit die mensen in de schoenen kunnen schuiven van slechte actoren die al geïdentificeerd zijn als slechte actoren.”

Drugsgebruik door soldaten, vooral het gebruik van stimulerende middelen, komt vaak voor. In de jaren 1950 en 1960 hield het Pentagon B-52 bommenwerpers met nucleaire wapens 24 uur per dag in de lucht boven de wereld. De piloten kauwden dexedrinepillen om wakker te blijven tijdens lange vluchten. Tijdens de oorlog in Vietnam pompte het DoD soldaten vol speed. De Tweede Wereldoorlog werd, zoals bekend, uitgevochten op amfetamine. Amerikaanse piloten maakten melding van amfetaminegebruik in de Golfoorlog en de War on Terrorism; twee militairen probeerden zelfs amfetaminen de schuld te geven van een eigen vuurincident in Afghanistan. “Ze worden vrijwel allemaal voor hetzelfde gebruikt, namelijk om wakker te blijven, honger te stillen en geconcentreerd te blijven,” zei Rose.

Ze zei dat ze inbeslagnames van captagon in Gaza had gevolgd, maar benadrukte dat er geen pil is die iemand het vermogen geeft om brute aanvallen uit te voeren en er is geen bewijs dat het gebruik van captagon wijdverspreid was of een belangrijk onderdeel van het plan van Hamas. “Strijders kunnen vlak daarvoor cocaïne hebben genomen, of captagon, of helemaal geen stoffen. Sommigen kunnen cafeïne hebben genomen, sommigen kunnen slaaptekort hebben,” zei ze. “Er zijn zoveel verschillende stimulerende middelen die het bewustzijn en de aandacht verhogen tijdens een operatie, maar het is onmogelijk dat captagon een factor was in het geweld en de wreedheden die we op 7 oktober zagen.”

“Ik denk dat als het gaat om de mystiek van militant gebruik van middelen, we dit verhaal keer op keer hebben gezien. Het is niet nieuw,” zei ze.

Dit stuk verscheen oorspronkelijk op Motherboard.