We spraken de deelnemers van Big Brother over de toekomst van privacy

Toen George Orwell in 1949 zijn roman 1984 publiceerde, was een wereld waarin iedereen via technologie continu gemonitord werd door staatshoofd Big Brother een griezelige toekomstfantasie. Toen John de Mol en consorten in 1999 het naar die staatsman genoemde programma lanceerden, leverde het in de gaten houden van de deelnemers revolutionaire televisie op. 

Inmiddels is zo’n surveillancetoestand geen entertainment meer, maar keiharde realiteit. Grote techbedrijven weten hoeveel stappen je per dag zet, wanneer je ovuleert en wat je tante eet. De overheid hangt steeds meer camera’s op en werkt met gezichtsherkenningssoftware. In China is het horrorscenario van Orwell zelfs bijna letterlijk uitgevoerd. Een uitgebreid monitoringsysteem maakt het mogelijk om goed gedrag te belonen, misdragingen af te straffen en bovendien de Oeigoeren te discrimineren. 

Aan de andere kant wisten de Chinezen er ook snel het coronavirus mee onder controle te krijgen. Daar zitten ze dus niet, zoals wij nu, zich thuis te vervelen voor de camera van onze laptop. Gelukkig voor ons begint op 4 januari een nieuwe serie van Big Brother, zodat we andere mensen kunnen bespioneren die in dezelfde situatie als wij zitten. We vroegen de Nederlandse deelnemers of ze zich zorgen maken over hun privacy in de nabije én de verre toekomst. 

Hoi Nathalie, heb je er zin in?
Ik vind het wel een beetje spannend. Opeens zit je erbij en dan wordt het tastbaar. Nu het zo dichtbij komt ga ik pas nadenken: wat gaan mensen over je zeggen, wat gaan mensen van je vinden?

Waar ben je bang voor?
We leven in een wereld waarin heel veel mensen dingen op social media zetten. Als je die reacties leest gaat dat soms best wel ver. Daar ben ik niet zozeer bang voor, maar ik denk er wel meer over na. Tegenwoordig is de drempel om iets te zeggen zo laag, mensen schrijven de ergste dingen. Ik hou er wel rekening mee dat dat allemaal over je heen gaat komen wanneer je uit het huis gaat. In het huis vind ik het het spannendst met wie ik daar zit. Hopelijk zit er iemand bij met wie ik een goede vibe heb.

Heb je al geoefend met opgesloten zitten dit jaar?
Ik werk al sinds maart vanuit huis. Dus eigenlijk ben ik wel soort van gewend om in quarantaine te zijn. Ik ben alleen, en er zijn dagen dat ik niemand zie behalve de mensen in de supermarkt. Dus het is ook wel weer gezellig aan het Big Brother-huis dat je aanspraak hebt en gezelligheid die andere mensen misschien niet hebben in deze periode. Het is alleen even aankijken voor hoe lang dat leuk is. 

Hoe denk jij dat de verre toekomst van privacy zich gaat ontrollen?
Ik denk dat wij niet doorhebben hoeveel we nu al worden getrackt. Met je telefoon, je ziet op internet de hele tijd persoonlijke advertenties voorbijkomen. Ik geef ook om mijn privacy. Ze hoeven me niet te filmen als ik op het toilet zit, bij wijze van. Maar ik denk dat mensen niet eens beseffen in hoeverre ze al gevolgd en getrackt worden. Hoeveel privacy hebben we eigenlijk nog? 

Hoi Theo, waarom wilde jij meedoen aan Big Brother?
Ik ga erin voor de kluiten. Zo makkelijk is het. Elk spelletje wat ik doe, Monopoly of wat dan ook, wil ik winnen. En kan ik het niet winnen, dan ga ik gemeen spelen en dan win ik het spel toch nog wel. Dat gaat hier van pas komen. Ik kan lekker koken en iemands vertrouwen winnen, daar ben ik ook wel goed in. Maar ik steek ook net zo makkelijk een mes in je rug, al is dat niet persoonlijk bedoeld. Veel deelnemers zeggen: ik zie het als een uitdaging. Maar als na twee dagen blijkt dat er geen prijzengeld is, dan is het opeens geen uitdaging meer. Dan zitten er nog maar twee mensen in het huis. Geloof me maar, iedereen zit erin voor het geld.

Vind je dat je privacy wel waard?
Dan counter ik de vraag naar je: wat voor privacy heb je nou eigenlijk in Nederland? Alles is al bekend van je. Tijdens corona kon je vaak alleen nog maar pinnen. Bij elk pincontact kunnen ze precies zien waar je bent, wat je gedaan hebt, wat je gegeten hebt, wat voor boodschappen je hebt gehaald. Dus. Nou ja, alleen je kop komt er nog bij op tv.

Wat denk je dat dat gaat doen met je leven?
Ach, als mensen vragen: ben jij van Big Brother? Dan zeg ik, nee dat is mijn tweelingbroer. Ik ben niet mediageil of wat dan ook, maar als ik de winnaar ben stap ik eruit met het prijzengeld en zeg ik toedeledoki. Heerlijk, ga ik lekker op vakantie. Een paar weekjes golfen in Marbella. Het nieuws wat vandaag in de krant staat ligt morgen bij het vuilnis. Zo zie ik het. 

Hoe denk je dat het zich in de toekomst gaat ontwikkelen met privacy?
Het gaat steeds verder. Ze wilden jaren geleden al een chip bij je inbrengen, zodat de dokter je hele geschiedenis kan zien qua gezondheid. Je kunt me uitlachen, maar ik denk dat als we een paar jaar verder zijn iedereen met zo'n chip rondloopt. Je komt op de luchthaven en PIEP: ze kunnen zien waarvoor je bent ingeënt. Want de wetenschap gaat steeds verder, en het controleren ook. Veel mensen weten niet wat de overheid al van je weet. Ze weten in principe alles met één druk op de knop.

Hoi Jowi, heb je er zin in?
Jazeker, ik ben een superfan van de show. Ik ben ermee opgegroeid. Op Curaçao keek ik de Amerikaanse versie altijd op tv. In die jaren heb ik ook de Engelse en Australische versies gekeken. Dus om mee te doen aan een show die je heel lang hebt gekeken, dat is heel tof. 

Wat vind je er zo leuk aan?
De show laat zien hoe de samenleving in elkaar zit. Normaal gesproken heeft het Big Brother-huis een diversiteit qua mensen die een goed beeld geeft van de populatie van dat land. Ik hoop daar meer over te leren. Ik hoop ook mensen tegen te komen waarmee ik in mijn dagelijks leven niet in contact zou komen, en erachter te komen hoe ze naar bepaalde onderwerpen kijken. Het zou mooi zijn als mensen elkaar in de loop van de show beginnen te begrijpen en vrienden worden.

Vind je het een eng idee om zoveel privacy op te geven?
In het dagelijks leven ben ik me er wel van bewust hoeveel data je eigenlijk al weggeeft. Maar bedrijven kijken naar de grotere schaal, naar trends. In dit geval zal het publiek een blik hebben specifiek op mij. Maar ik ben er niet bang voor. Ik denk niet dat ik zo speciaal ben of zoiets abnormaals doe dat iemand anders dat niet ook zou kunnen doen. Plus, ik sta achter wat ik denk.

Hoe zie jij de toekomst van privacy?
We geven nu al veel prijs, niet altijd bewust. Bijvoorbeeld als je een site bezoekt. Het gebruik van data is exponentieel aan het groeien en zal ook blijven groeien. Maar ik vind wel dat er bepaalde richtlijnen moeten komen, over marketingcampagnes en het gebruiken van data voor politieke doeleinden. 

Hoi Daniëlle, wat verwacht je van je tijd in het huis?
Ik hoop dat er een goede vriendschappelijke sfeer is, en dat we echt als een team kunnen gaan samenwerken. Ik hoop op connecties met mensen. Goede gesprekken, een stukje rust. Het programma is voor mij een soort spiegel. Ik wil meer te weten te komen over mezelf.

Een soort retraite?
Een soort midlifecrisis.

Ah, ja. Wat hoop je te leren over jezelf?
Ik ben moeder, heb vijf kinderen, mijn man en ik werken fulltime: ik word geleefd. De dag vliegt voorbij, ik besteed weinig tijd aan mezelf of de dingen die ik leuk vind om te doen. Misschien kan ik hier mezelf even vooropstellen en kijken wat het met me doet. Het zal niet makkelijk zijn, want je hebt met vreemde mensen te maken. Je gaat uit je comfortzone.

Wat vind je het spannendst aan je Big Brother-avontuur?
Ik geef een stukje van mijn privacy op, ik ben 24 uur per dag te volgen. Het is wat het is. Hoe ga ik op dingen reageren, wat doet het met mijn emoties? Het kan confronterend zijn, ook voor de kijker. Je kijkt best wel binnenin mij.

Hebben we thuis eigenlijk überhaupt nog privacy?
Er is al zoveel bekend van je online, zonder dat je het zelf weet. Big Brother is already watching you. Het is bijna eng wat je van mensen kunt ontdekken. Maar je kunt wel keuzes maken, bewust. Je laat zien wat je wil laten zien, alsof alles goed gaat. Maar het leven is geen Disney-film. Je wordt niet altijd mooi wakker, en je bent niet de perfecte moeder. Dat laat ik nu zien, zonder filter.

Denk je dat die kant van mensen in de toekomst zichtbaarder gaat worden?
We hebben natuurlijk privacywetgeving, maar ik vraag me af in hoeverre dat genoeg beschermt.