Deze activisten strijden voor lhbti-rechten in de polder

Als je denkt aan lhbti-activisten, mensen die vechten voor de rechten en sociale positie van onze veelzijdige gemeenschap in alle kleuren van de regenboog, schieten je waarschijnlijk een aantal dingen binnen: de uitgedoste botenparade door de grachten van Amsterdam, de Pride Walk door het befaamde steegje Keerweer in Rotterdam, of wellicht de oud-burgemeester van Utrecht, die zich uitgedost met regenboogstropdas hard maakte voor alle Utrechtenaren in zijn gemeente.

Maar het strijden voor de regenboogzaak is natuurlijk niet per se iets grootstedelijks. De inzet van lhbti’ers buiten de Randstad blijft vaak buiten beeld bij nationale nieuwsredacties, maar telt daarom absoluut niet minder mee. Wij spraken drie jonge activisten die zich inzetten voor lhbti-rechten in ‘de polder’.

Day Wissink uit Lochem is genderfluïde en panseksueel en draagt vaak regenbogen op diens kleding. “Toen ik was geslaagd hing ik in plaats van de Nederlandse vlag de regenboogvlag uit. Mijn klasgenoten klaagden wel eens dat ik het nergens anders over heb, ze zeggen dat het in Nederland heus niet zo slecht gesteld is met de acceptatie. Maar als ik dan het nieuws lees over Fréderique, die in elkaar werd geslagen omdat die niet makkelijk in een mannen- of vrouwenhokje te plaatsen is, denk ik: acceptatie is nog ver te zoeken.”

Day’s activisme is begonnen uit frustratie over de gang van zaken op diens middelbare school. “Ik heb op speciaal onderwijs gezeten, want ik heb autisme. Mijn mentor was nogal homofoob: ik mocht het in zijn lessen niet hebben over lhbti-zaken en hij zei geregeld dat hij de Pride-viering in Amsterdam belachelijk en beschamend vond. Dat terwijl mensen met autisme overwegend vaak een lhbti-identiteit hebben. Heel schadelijk dus, dat zo’n man bij autistische leerlingen voor de klas staat.”

Day is ook jongerenactivist bij Rainbow Academy, een project van de Nationale Jeugdraad. Met een klein groepje jongeren zet die zich in om de veiligheid en het leerplezier van lhbti-scholieren te verbeteren. “Een kenmerk van autisme is dat je heel slecht tegen oneerlijkheid kan, dus ik maak me snel boos en zet me graag in om onrecht recht te zetten. Ik denk dat het in de eerste instantie handig is om docenten een cursus te geven over hoe ze met lhbti-leerlingen om moeten gaan. Als je familie je identiteit afwijst, is het fijn om op school wél jezelf te kunnen zijn.” 

Naast het bijscholen van docenten moet ook het curriculum anders volgens Day. “Bij biologie en maatschappijleer is het belangrijk dat lhbti aan de orde komt. In mijn biologieboek stond een korte alinea over dat mannen op mannen kunnen vallen, toen heb ik een presentatie gegeven over het volledige lhbti-spectrum om die informatie aan te vullen. Ik ben bijna het hele alfabet afgegaan.”

Jens van der Duim uit Dokkum is non-binair, homoseksueel en demiseksueel. “Friezen zijn over het algemeen een volk van leven en laten leven, maar soms voel ik me wel onveilig. Een specifiek voorbeeld is een recentelijke rit in de nachtbus, de laatste bus terug naar huis. Mijn mobiel en koptelefoon waren leeg, maar om achtergrondgeluid wat te dempen had ik ‘m nog wel op. Ondertussen zaten de mensen achter mij luidkeels te bespreken wat ze mij aan zouden doen als ik bij dezelfde bushalte eruit zou stappen.”

“Het gevoel dat je niemand kunt bereiken en het besef dat je waarschijnlijk niet sneller kan rennen dan die mensen, dat is verschrikkelijk. Ik houd daardoor altijd rekening met dreiging in het ov, en bel vaak mijn vrienden als ik uitstap. Ik ben op dit punt wel gewend dat ik overal voorzichtiger moet zijn, maar mijn ouders zijn vaak bang dat ze aan het eind van de dag een kind kwijt zijn waar ze geen afscheid van hebben kunnen nemen.”

Vanwege dit soort ervaringen focust Jens zich met diens activisme op Friesland. “Heel veel projecten leggen hun focus op de Randstad, en dat is zo zonde.” Jens is net als Day jongerenactivist bij de Rainbow Academy en zit met gemeente Noard-East Fryslân rond de tafel om te bespreken hoe er meer aandacht voor intersectionaliteit kan komen in het regionale beleid. Dat betekent dat het beleid gevoeliger wordt voor hoe verschillende aspecten van iemands identiteit diens sociale positie bepalen. Het idee is om onder andere een introductie tot intersectionialiteit te maken, zodat beleidsmakers begrijpen wat het begrip precies inhoudt en waarom het belangrijk is om er rekening mee te houden.

“In Friesland krijgt het COC nu geen subsidie meer omdat de homo-emancipatie als voltooid wordt geacht. Dit is absurd, aangezien het aantal meldingen van homofobe aanvallen stijgt en een steeds groter percentage mensen zich onveilig voelt. Ik denk dat geboren worden in één van de buiten liggende provincies jongeren van heel veel kansen ontneemt en eigenlijk de blootstelling aan de wereld afremt, waardoor je een grotere polarisatie krijgt tussen Randstad-mensen en ‘het platteland’. Daarom probeer ik bij elk project Friesland te betrekken.”

Dali Philippo profileert zich in haar regio als aanspreekpunt voor vragen over de lhbti-gemeenschap en is de ambassadeur van Pride Zwolle in 2022, omdat er dit jaar geen Pride wordt gevierd. “In Zwolle is het aanbod aan queer-ruimtes nogal karig. Daar wil ik me graag voor inzetten, want ik zou zoveel hebben aan gelijkgestemden en voorbeelden om me heen.” Dali had een relatie en woonde samen met een man, tot ze er achter kwam dat ze helemaal niet op mannen viel.

“Ik ben pas een paar maanden uit de kast als lesbienne. Het duurde zo lang vanwege compulsory heterosexuality: dat betekent dat je wordt doodgegooid met heteroseksuele relaties in films en mainstream media, de heteroseksuele norm in het straatbeeld. Hier in Zwolle is er überhaupt nog maar net een Pride-viering. Er moet dus nog een hoop gebeuren rondom de bewustwording.”

Uit haar omgeving komen vervelende opmerkingen over haar seksualiteit, maar ook over het feit dat ze nog maar net uit de kast is. “Als ik vertel dat ik het allemaal nog een beetje aan het uitzoeken ben, reageren mensen opgelucht. ‘Dus je kan nog met een man eindigen?’, wordt er aan me gevraagd.” Dali wil zich richten op het creëren van een toegankelijke queer gemeenschap in Zwolle, zodat de stad zich bewust wordt van het bestaan van lhbti’ers in elke vorm en het voor andere queer mensen wellicht makkelijker wordt om hun identiteit te ontdekken.