kooldraadlamp

FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De schimmige wereld achter de kooldraadlamp

De mate waarin het peertje met de gouden draad energie verslindt is even nostalgisch als de gloed die er vanaf komt. Daarom is de kooldraadlamp al sinds 2011 illegaal. Maar waarom hangen ze dan nog overal?

Je kan geen lokaal-biologisch restaurant met ter plekke gebrouwen bier meer binnenlopen zonder dat ie je nostalgisch in de ogen schijnt: de kooldraadlamp. Dat zijn van die gloeilampen die rechtstreeks uit de jaren twintig lijken te komen, die je in een gintonic-en-rauw-vlees concepttentje of bij de plaatselijke barbier hebt zien hangen en nu thuis ook wil. Met een dimmer komt die authentieke, energieverslindende draad pas echt tot z'n recht.

Advertentie

Zonder dimmer trekken ze ergens tussen de 40 en 100 watt en kunnen ze qua hitte de concurrentie aan met terrasverwarming – op de verpakking prijkt dan ook het dieprode energielabel E. Dat is ook waarom ze sinds 2011 verboden zijn door de Europese Unie, samen met alle andere gloeilampen boven een bepaald wattage.

Dat doet niets af aan het feit dat er mensen zijn die ze sfeervol vinden, en er dus nog steeds veel vraag naar is. Dat heeft ertoe geleid dat er een illegale handel is ontstaan, dat er gezocht wordt naar mazen in de wet en dat sommige verkoop gedoogd wordt.

de-schimmige-wereld-achter-de-kooldraadlamp-724-body-image-1417177761

Een verkoper van lampenwinkel Aurora in Den Haag (het bedrijf achter wijverkopennoggloeilampen.nl) vertelde ons dat de lampen uit China besteld worden, en dat het telkens hopen is dat ze in de haven niet ontdekt worden. Om het lot een handje te helpen zou de bovenste laag van de container worden afgedekt met spaarlampen, waardoor de illegale kooldraadlampen niet te zien zijn. Zo nu en dan wordt er eens een lading onderschept, maar met de voorraad die er wel doorheen komt kan de markt weer een tijdje vooruit. Maar als we bellen voor een officiële reactie wil de directeur van de winkel niks kwijt. Op hun site stelt het bedrijf dat gloeilampen gewoon moeten blijven omdat ze niet zo vervuilend zouden zijn als iedereen denkt – wat niet het geval is.

Als we bellen naar leveranciers, fabrikanten en importeurs horen we allerlei verschillende verhalen. "Het is bestaande voorraad, daar doen we het al drie jaar mee." - "Ik krijg het van mijn leverancier, maar ik ga niet zeggen wie dat is." - "Mijn leverancier zit in Polen, daar kan ik ze nog krijgen."

Advertentie

Rik Douwma van lampengroothandel De Jong Direct heeft het over een grijze markt die er voor de lampen zou zijn: "Je hoort wel eens wat, ja. Ze schijnen tegenwoordig uit Oost-Europa te komen. Als een product op is, en de klant wil het, dan kom je al snel in vage circuits terecht."

de-schimmige-wereld-achter-de-kooldraadlamp-724-body-image-1417178167

Volgens Douwma zijn de lampen flink ingeslagen toen het verbod er kwam, en worden die ook nog stiekem verhandeld. Maar hij verzekert: "Wij zijn een professioneel bedrijf en doen daar niet aan mee." Hij zegt ze gewoon van de legale leverancier te krijgen.

Maar hoe komt die legale leverancier er dan aan? De lampen zijn in ieder geval te bestellen uit China, waar lampenmakers uitgebreide catalogi hebben. Met een soort kerstboompje als gloeidraad, of een cirkeltje, of een cirkelende kerstboom. Ze kosten in bulk ongeveer een euro per stuk, en zijn in Nederland uiteindelijk voor zeven euro of meer te koop in de winkel.

Deze Chinese kooldraadlampen zouden overigens geen echte kooldraadlampen zijn, maar replica's. Volgens het Amerikaanse bedrijfje Kyp-Go uit Florida is er nog maar één bedrijf ter wereld dat echte kooldraadlampen maakt, en dat is Kyp-Go zelf.

Hartstikke saai filmpje waarin een verder sympathiek meneertje uitlegt hoe het zit met kooldraadlampen. Er is nog maar één fabrikant die de enige echte maakt: Kyp-Go.

Elizabeth Kyp, de bejaarde dame die namens Kyp-Go het woord voert, bevestigt telefonisch: "Wij zijn het enige bedrijf dat nog lampen maakt zoals Thomas Edison dat ooit deed." Lampen die wij hier in Nederland kunnen kopen, zegt ze, zijn lampen gemaakt met wolfraam en gekleurd glas. Daar hebben we in Nederland geen bevestiging van gekregen: leveranciers en verkopers stelden wel dat er inderdaad geen kooldraad in kooldraadlampen zit, maar niemand kon of wilde ons vertellen wat dat gouden draadje dan wel was.

Advertentie

Die onduidelijkheid maakt de energieverspilling en het verbod er overigens niet minder op. Maar dan spreken we Albert Meeuwissen, salesmanager van Calex lampen – een Nederlands merk dat een Goldline-serie verkoopt met de gouden draadjes erin. Volgens Meeuwissen is er niks illegaals aan het verkopen van de lampen. "Wij hebben absoluut geen geheimen. Je moet gewoon op de verpakking aanduiden dat het voor speciaal gebruik is, dan mag je ze wel verkopen."

de-schimmige-wereld-achter-de-kooldraadlamp-724-body-image-1417177903

Een verpakking van Calex: "This special purpose lamp is not intended for domestic use."

Dat blijkt een maas in de wet te zijn, waarvan de Europese Unie op de hoogte is. Maar de EU zal er pas bij de evaluatie in 2016 naar kijken.

Meeuwissen is zich er dus van bewust dat de Europese Unie vanaf 2016 waarschijnlijk alsnog maatregelen gaat treffen, en daarom probeert het bedrijf nu LED-lampen te maken die hetzelfde effect nabootsen: "Het is nog moeilijk. We hebben nog net niet de juiste sfeer te pakken en het lukt nog niet om ze goed te dimmen. Maar we zijn er volop mee bezig."

De vervuilende lampen kunnen dus nog verkocht worden, zolang dat niet in de supermarkt gebeurt en erop vermeld staat dat het niet voor thuisgebruik is. Goede kans dat dat over een paar jaar voorbij is, maar het blijft vreemd dat de kleine dealers er zo veel schimmiger over doen dan eigenlijk nodig lijkt te zijn.