Waarom eten vaak gebruikt wordt om na een aanslag solidariteit te tonen met nabestaanden

Na de aanslagen afgelopen dinsdag in Brussel op vliegveld Zaventem en metrostation Maalbeek, kwamen mensen van over de hele wereld on- en offline samen om hun steun te betuigen aan de Belgen. Dit werd veel gedaan met typisch Belgisch eten.

"Chocolade, bier en liefde zijn beter voor de mensheid dan haat," schreef iemand met krijt op het Beursplein in Brussel. Op social media kwamen posts voorbij van mensen die spruitjes aten (Brussels sprouts), Duveltjes dronken of mitraillettes aten – typisch Belgische broodjes met een hamburger, sla, friet en saus – en er werd een cartoon gepost van een huilend frietje met daarbij de tekst, "Maak friet, geen oorlog."

Friet – de beste Belgische uitvinding ooit – was direct na de aanslagen en nog steeds een veelgebruikt symbool om steun te betuigen aan onze Zuiderburen. Zo schreef Jean-Manuel Tétris op Twitter: "Ik ben mosselen met friet. Ik ben het Atomium. Ik ben chocola. En voor de terroristen…"

Je suis moules-frites. Je suis BD. Je suis Atomium. Je suis chocolat. Et pour les terroristes… #Bruxelles pic.twitter.com/wKH5RXStF7

— Jean-Manuel Tétris (@Canalha034) March 22, 2016

De middelvinger van friet als symbool tegen terroristen ging viral. Het beeld komt echter al uit 2008: het is een foto uit een marketingcampagne van reclamebureau Young & Rubicam voor Burger King Nieuw-Zeeland, schreef Mashable. De reclame ging over een tolweg waar automobilisten twee dollar voor moesten betalen en bood automobilisten korting aan om het leed te verzachten. De foto is nu opnieuw populair om terroristen duidelijk te maken dat ze de tyfus kunnen krijgen.

Niet alleen Belgisch eten wordt gebruikt om steun te betuigen. Het Japanse restaurant Omakase doet het met sushi in de kleuren van de Belgische vlag.

Het fenomeen dat eten wordt gebruikt om solidariteit te tonen, is niet uniek voor de aanslagen in België. Na de terreurdaad in Jakarta van afgelopen januari ging er een meme viral waarop stond: "Keep calm and barbecue sate." Deze meme ontstond door een oude man die met zijn satékraam honderd meter van de ramp verwijderd was en na een uurtje rustig stond te grillen. Dit toonde volgens veel Indonesische mensen aan dat het de terroristen niet was gelukt angst te zaaien. Op Twitter reageerden mensen met dingen als: "Die terroristen hadden niet zo vroeg moeten beginnen, nog niemand heeft ontbeten." Na de aanslag in Parijs ging de meme "Never baguette" als een lopend vuurtje over het internet.

Keep Calm & Bakar Sate #KamiTidakTakut pic.twitter.com/LyLAb9Izcr — Ryan Gozali (@ryangozali) January 14, 2016

Waarom wordt eten gebruikt als symbool om steun mee te betuigen na een aanslag? Ik vroeg het massapsycholoog Hans van de Sande van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij legt uit dat mensen na een tragische gebeurtenis vooral graag hun medeleven willen tonen. "Er is een Duitser die overal waar ellende gebeurt naartoe reist om daar een bordje met 'waarom?' neer te zetten. Dat is zijn manier om medeleven te tonen en mensen aan het denken te zetten."

Volgens Van de Sande voelen mensen zich betrokken na zo'n tragedie en willen ze hun solidariteit tonen door iets te maken. Ze gaan dan op simpele wijze achter symboliek aan, om daar iets creatiefs mee te doen. Vaak wordt een land dan gereduceerd tot eten. Iedereen weet dat Belgen en friet een gouden combinatie zijn, dus wordt er iets geestigs en uitdagends van gemaakt. In Frankrijk was het de baguette en in Indonesië saté. In Nederland zouden kazen omgetoverd worden tot bommen. Voor veel mensen is dit herkenbaar, dus wordt het enorm vaak gedeeld op sociale media – dat is namelijk zo makkelijk als wat. De wereld van social media is een wereld van gemak. "Mensen maken iets, je kan het kunst noemen, en steunen zo de nabestaanden. Het is het bosje bloemen van het digitale tijdperk," zegt Van de Sande.

Soms blijft het niet bij plaatjes van eten, en zetten mensen hun digitale steunbetuiging om in iets om daadwerkelijk de maag mee te vullen. Dit was het geval na de aanslag op de marathon van Boston. Daar werden, dankzij de Reddit-pagina random acts of pizza in plaats van bloemen massaal pizza's bij slachtoffers bezorgd.